I. Khởi Nguyên Của Vũ Trụ Và Loài Người
1- Tạo Thành Và Sa Ngã
Trình thuật tạo thành I
1 Khởi thủy Thiên Chúa đã dựng nên trời và đất.
2 Ðất thời trống không mông quạnh,
và tối tăm trên mặt uông mang
và khí thần là là trên mặt nước.
3 Và Thiên Chúa đã phán: "Hãy có ánh sáng!"
và ánh sáng đã có.
4 Và Thiên Chúa đã thấy rằng ánh sáng thực tốt lành,
và Thiên Chúa đã tách ánh sáng với tối tăm.
5 Và Thiên Chúa đã gọi ánh sáng là Ngày,
và tối tăm thì Người gọi là Ðêm.
Và đã có một buổi chiều và đã có một buổi mai.
Ngày thứ nhất.
6 Thiên Chúa đã phán: "Giữa nước hãy có một cái vòm
để nó tách nước với nước". Và đã xảy ra như vậy.
7 Và ThiênChúa đã làm một cái vòm,
cũng đã tách nước phía dưới vòm với nước bên trên vòm.
8 Và Thiên Chúa đã gọi vòm ấy là Trời.
Và đã có một buổ chiều và đã có một buổi mai.
Ngày thứ hai.
9 Và Thiên Chúa đã phán: "Nước dưới vòm hãy tụ lại một chỗ,
để cho khô ráo lộ hiện". Và đã xảy ra như vậy.
10 Và Thiên Chúa đã gọi khô ráo là Ðất,
còn khối nước tụ lại là Biển.
Và Thiên Chúa đã thấy thế là tốt lành.
11 Và Thiên Chúa đã phán: "Ðất hãy xanh um thảo vật xanh tươi,
rau cỏ nảy hạt giống và cây có quả sinh quả theo loại trên đất,
những quả trong có hạt giống". Và đã xảy ra như vậy.
12 Và đất đã mọc thảo vật xanh tươi, rau cỏ nảy hạt giống theo loại,
cây sinh quả trong có hạy giống theo loại.
Và Thiên Chúa đã thấy thế là tốt lành.
13 Và đã có một buổi chiều và đã có một buổi mai.
Ngày thứ ba.
14 Và Thiên Chúa đã phán: "Hãy có đèn đóm trên vòm trời
để tách ngày với đêm, và chúng hãy nên
dấu định thời đại hội, định ngày, định năm.
15 Chúng hãy làm đèn đóm nơi vòm trời để soi mặt đất".
Và đã xảy ra như vậy.
16 Và Thiên Chúa đã làm hai cái đèn lớn
- cái đèn lới hơn để cai ngày, cái đèn nhỏ hơn để cai đêm.
Và thêm có các tinh sao.
17 Và Thiên Chúa đã đặt chúng trên vòm trời để soi mặt đất,
18 Và để cai ngày và đêm cùng để tách sáng với tối.
Và Thiên Chúa đã thấy thế là tốt lành.
19 Và đã có một buổi chiều và đã có một buổi mai.
Ngày thứ tư.
20 Và Thiên Chúa đã phán:
"Nước hãy nhung nhúc những sinh vật lúc nhúc,
và chim hãy bay lượn bên trên đất, nơi mặt vòm trời!"
Và đã xảy ra như vậy.
21 Và Thiên Chúa đã dựng nên những thuồng luồng to lớn,
và mọi thứ snh vật vùng vẫy lúc nhúc dưới nước
theo loại chúng và mọi thứ chim có cánh, theo loại chúng.
Và Thiên Chúa đã thấy thế là tốt lành.
22 Và Thiên Chúa đã chúc lành cho chúng mà rằng:
"Hãy sinh sôi nảy nở, và hãy nên đầy dẫy trong nước.
Chim chóc hãy sinh sôi trên đất".
23 Và đã có một buổi chiều và đã có một buổi mai.
Ngày thứ năm.
24 Và Thiên Chúa đã phán: "Ðất hãy sản xuất ra sinh vật
theo loại: súc vật, côn trùng, mãnh thú theo loại chúng".
Và đã xảy ra như vậy.
25 Và Thiên Chúa đã làm ra mãnh thú theo loại
và súc vật theo loại, và mọi thuứ côn trùng trên đất cát theo loại.
Và Thiên Chúa đã thấy thế là tốt lành.
26 Và Thiên Chúa đã phán: "Ta hãy làm ra người
theo hình ảnh Ta, như họa ảnh của Ta.
Chúng hãy trị trên cá biển và chim trời, và trên súc vật và
mọi loài mãnh thú và mọi thứ côn trùng nhung nhúc trên đất".
27 Và Thiên Chúa đã dựng nên người theo hình ảnh mình.
Theo hình ảnh của Thiên Chúa Người đã dựng nên nó.
Là nam là nữ, Người đã dựng nên chúng.
28 Và Thiên Chúa đã chúc lành cho chúng
và Thiên Chúa đã pah1n bảo chúng:
"Hãy sinh sôi nẩy nở và hãy nên đầy dẫy trên đất.
Và hãy bá chủ nó! hãy tự trị trên cá biển và chim trời
và mọi loài sinh vật nhung nhúc trên đất".
29 Và Thiên Chúa đã phán:
"Này Ta ban cho các ngươi mọi thứ cỏ lả sinh hạt giống
có trên cả mặt đất, và mọi thứ cây có quả sinh hạt giống,
chúng sẽ làm của ăn cho các ngươi.
30 Và cho mọi loài sinh vật trên đất và mọ thứ chim trời
và mọi loài nhung nhúc trên đất, loài có sinh khí nơi mình,
Ta ban các thứ cỏ cây xanh tươi làm của ăn".
Và đã xảy ra như vậy.
31 Và Thiên Chúa đã thấy mọi sự Người đã làm ra:
và này tốt lành quá đỗi. Và đã có một buổi chiều
và đã có một buổi mai.
Ngày thứ sáu.
1 Thế là đã được hoàn thành trời và đất và các cơ ngũ của chúng hết thảy. 2 Và ngày thứ bảy Thiên Chúa đã hoàn tất công việc Người làm. Và ngày thứ bảy Người đã nghỉ mọi công việc Người làm. 3Và Thiên Chúa đã chúc lành cho ngày thứ bảy và Người đã tác thành nó, vì ngày ấy, Người đã nghỉ mọi công việc Người đã tạo dựng.
4a Thế đó sự tích trời đất, khi chúng được dựng nên.
Thử thách
4b Vào ngày Yavê Thiên Chúa làm ra đất và trời, 5 thì trên đất chưa có bụi cây đồng ruộng nào, chưa có cỏ lả đồng ruộng nào, vì Yavê Thiên Chúa không cho mưa xuống trên đất và chưa có người để canh tác đất đai. 6 Một con nước tự đất dẫy lên và cho cả mắt đất uống đã. 7 Yavê Thiên Chúa đã nắn hình người với bụi lấy từ đất đai và Người đã hà hơi sống vào mũi nó và người đã thành mạng sống.
8 Và Yavê Thiên Chúa đã trồng vườn cây ở Eden, về phía Ðông và Người đặt trong đó, người đã được nắn ra. 9 Và Yavê Thiên Chúa đã cho từ đất mọc lên mọi thứ cây coi sướng mắt, và ăn ngon lành và cây sự sống ở giữa vườn cùng cây sự biết tốt xấu. 10 Một con sông từ Eden chảy đến để cho vườn uống và từ đó, nó chia làm bốn nhánh. 11 Tên nhánh thứ nhất Phisôn. Nó chảy vòng quanh tất cả đất Havila là nơi có vàng.
12 Vàng đất ấy là thứ vàng tốt. Ở đó cũng có nhũ hương và mã não. 13 Và tên sông thứ hai là Ghikhôn. Nó chảy vòng quanh tất cả đất Kush. 14 Và tên sông thứ ba là Tigra. Nó chảy phía đông Assur và sông thứ tư là: Phơrat, 15 Yavê Thiên Chúa đã đem người đặt trong vườn Eden đề nó canh tác và giữ vườn.
16 Và Yavê Thiên Chúa đã truyền dạy ngươì rằng: "Mọi cây trong vườn, ngươi đều được ăn. 17 Nhưng cây "sự biết tốt xấu" ngươi không được ăn, vì chưng ngày nào ngươi ăn nó, tất ngươi sẽ chết".
18 Yavê Thiên Chúa đã phán: "Không tốt, nếu người chỉ có một mình. Ta sẽ làm cho nó cái gì trợ giúp đương đối với nó". 19 Và Yavê ThiênChúa đã nắn ra từ đất đai mọ thứ dã thú và mọi giống chim trời và Người dẫn đến cho người để xem nó gọi làm sao. Và mọi mạng sống hễ người gọi sao thì tên là vậy. 20 Và người đã đặt tên cho mọi thú vật và chim trời cùng mọi dã thú. Nhưng phần người, người vẫn không gặp được sự trợ giúp nào đương đối. 21 Và Yavê Thiên Chúa đã giáng xuống trên người một giấc tên mê, và nó đã ngủ thiếp đi. Và Người đã rút lấy một xương sườn của nó, đoạn lấ thịt vào. 22 Và trên sườn đã rút tự người, Yavê Thiên Chúa đã xây thành người đàn bà. Ðoạn Người dẫn đến với người. 23 Và nó đã nói:
"Phen này, nàng là xương tự xương tôi, thịt tự thịt tôi.
- Nàng sẽ đội danh là "đàn bà" vì đã được rút tự đàn ông".
24 Bởi thế mà đàn ông sẽ bỏ cha mẹ và khắn khít với vợ mình và chúng sẽ nên một thân xác.
25 Và cả hai đều trần truồng, người và vợ nó, mà chúng không hổ ngươi.
Sa ngã
1 Và rắn là vật tinh ranh hơn moi dã thú Yavê Thiên Chúa đã làm ra. Nó nói với người đàn bà: "Hẳn Thiên Chúa đã phán: Các ngươi không được ăn cây nào trong vườn?" 2 Người đàn bà nói với rắn: "Quả cây trong vườn chúng tôi được ăn. 3 Nhưng về quả cây ở giữa vườn thì Thiên Chúa đã phán: Các ngươi không được ăn, không được rờ đến kẻo phải chết". 4 Và rắn đã nói với người đàn bà: "Chẳng chét chóc gì đâu! 5 Quả nhiên Thiên Chúa biết: ngày nào các người ăn nó, mắt các người sẽ mở ra và các người sẽ nên như những Thiên Chúa biết cả tốt xấu". 6 Và người đàn bà đã nhìn: quả là cây ăn phải ngon. Mà nhìn thì đã sướng mắt. Nó đáng quí thực, cái cây ấy, để được tinh khôn. Và bà hái lấy quả mà ăn, bà cũng đã trao cho chồng ở bên bà. Và ông đã ăn. 7 Và mắt cả hai đứa đã mở ra. Và chúng biết là chúng trần truồng. Chúng đã khâu lá vả làm khố cho mình.
8 Chúng nghe tiếng bước Yavê Thiên Chúa tản bộ trong vườn với gió hiu hiu thổi chiều hôm, và người với vợ đi núp mình khuất mặt Yavê Thiên Chúa giữa những cây trong vườn. 9 Và Yavê Thiên Chúa gọi người mà rằng: "Ngươi ở đâu?" 10 Và người nói: "Tôi nghe tiếng bước chân của Người trong vườn và tôi sợ, vì tôi trần truồng, nên tôi đã núp mình đi". 11 Và Người đã phán: "Ai đã mách cho ngươi là ngươi trần truồng? Họa chăng là ngươi đã ăn cây Ta đã cấm ngươi không được ăn!" 12 Và người thưa: "Người đàn bà mà Người đã đặt bên tôi, chính y thị đã hái nơi cây cho tôi, nên tôi đã ăn".
13 Và Yavê Thiên Chúa nói với người đàn bà: "Tại sao ngươi làm thế?"
Và người đàn bà thưa: "Rắn đã phỉnh tôi nên tôi đã ăn".
14 Và Yavê Thiên Chúa phán với con rắn:
"Bởi ngươi đã làm thế,
thì ngươi hãy là đồ chúc dữ,
giữa mọi thú vật, cùng dã thú hết thảy!
Ngươi hãy lê bụng và ăn đất bụi mọi ngày đời ngươi!
15 Ta sẽ đặt hận thù giữa ngươi và người đàn bà, giữa dòng giống ngươi và dòng giống nó. Dòng giống nó sẽ đạp đầu ngươi, còn ngươi sẽ táp lại gót chân".
16 Với người đàn bà, Người phán: "Ta sẽ gia tăng đau khổ cho ngươi trong việc thai nghén của ngươi! Trong đau đớn, ngươi sẽ sinh con đẻ cái. Với chồng ngươi, ngươi hăm hở đon đả. Nhưng nó, nó sẽ thống trị ngươi".
17 Và với người, Người phán: "Vì ngươi nghe theo tiếng vợ mà ăn cây Ta đã truyền cho ngươi rằng: Ngươi không được ăn, thì đất đai hãy là đồ chúc dữ vì cớ ngươi, có đau khổ ngươi mới nhờ được nó mà ăn mọi ngày đời ngươi.
18 Những gai cùng góc, nó sẽ mọc lên cho ngươi, ngươi sẽ ăn cỏ lả ngoài đồng nội.
19 Mồ hôi đẫm mặt, ngươi mới có bánh ăn cho đến lúc ngươi về lại bụi đất vì tự đất ngươi được rút ra.
Bởi ngươi là bụi đất ngươi sẽ trở về đất bụi".
20 Người gọi tên vợ mình là "Eva" vì bà là mẹ các sinh linh hết thảy. 21 Và Yavê Thiên Chúa đã làm cho người và vợ nó áo chùng bàng da thú mà mặc cho chúng. 22 Và Yavê Thiên Chúa đã phán: "Này người đã nên như một trong chúng ta để biết được tốt xấu. Bây giờ phải làm sao cho nó đừng giương tay hái cả cây sự sống nữa mà ăn, hầu được sống mãi mãi". 23 Vậy Yavê Thiên Chúa đã xua người khỏi vườn Eden để nó canh tác đất đai tự đó nó đã được rút ra. 24 Và Người đã đuổi người đi. Và ở phía đông vườn Eden Người đặt trấn đóng những Kêrubim và gươm hỏa hào chớp chớp để canh giữ lối cây sự sống.
Cain và Abel
1 Và người đã biết Eva, vợ ông, và bà đã có thai và sinh hạ Cain. Bà nói: "Tôi đã tậu được một đàn ông cùng với Yavê". 2 Bà còn sinh ra em nó là Abel. Và Abel làm nghề chăn cừu, Cain thì cày ruộng. 3 Xảy ra là sau nhiều ngày, Cain dâng trái trăng đồng ruộng làm lễ vật cho Yavê. 4 Còn Abel, phần mình thì dâng chiên cừu đầu lứa cùng với mỡ béo của chúng. Và Yavê đã ngó đến Abel và lễ vật của nó. 5 Còn Cain và lễ vật của nó Người không ngó đến, Cain tức tối lắm. Nó sầm mặt xuống. 6 Bấy giờ Yavê phán với Cain: "Hà cớ chi ngươi phải tức tối? Hà cớ chi ngươi phải sầm mặt xuống? 7 Há không phải là, nếu ngươi ở tốt lành, ngửng lên; nếu ngươi không tốt lành, tội mai phục, trên ngươi sự hăm he của nó, và ngươi sẽ khống chế nó". 8 Cain nói với Abel em nó: "Ta hãy ra đồng đi!" Và xảy ra là khi chúng ở ngoài đồng, thì Cain đã xông vào Abel em nó mà giết đi.
9 Yavê đã phán với Cain: "Abel, em ngươi đâu?" Nó thưa: "Tôi không biết! Tôi có phải là người canh giữ em tôi ư?" 10 Người phán: "Ngươi đã làm gì? Tiếng máu của em ngươi từ đất kêu oán lên Ta. 11 Bây giờ, ngươi hãy là đồ chúc dữ và bật khỏi mặt đất màu mỡ đã há miệng hớp lấy từ tay ngươi máu em ngươi. 12 Ngươi có canh tác đất đai, đất đai sẽ chẳng còn cho ngươi sức lực của nó. Ngươi sẽ vất vơ vất vưởng chạy rong trên đất".
13 Cain thưa với Yavê: "Tội vạ tôi quá lớn làm sao mang nổi. 14 Này hôm nay Người đuổi tôi khỏi mặt đất màu mỗ và khuất khỏi nhan Người, nên kẻ vất vơ vất vưởng chạy rong trên đất. Và có ai bắt gặp tôi tất sẽ giết tôi". 15 Yavê phán với nó: "Không thế đâu! Ai giết Cain, Cain sẽ được báo thù gấp bảy!" Và Yavê đã đánh dấu trên Cain để đừng ai hạ thủ nó bất cứ ai gặp nó. 16 Cain đã ra khỏi nhan Yavê và cư ngụ đất Nôđ phía đông Eđen.
Dòng dõi Cain
17 Cain đã biết vợ mình, và bà đã có thai và sinh hạ Hênóc. Và ông đã là người xây thành. Và ông đã gọi thành ấy là Hênóc theo tên con mình. 18 Rồi Hênóc sinh ra một người con là Irad. Irad sinh ra Mơhuyael và Mơhuyael sinh ra Mơtusael, Mơtusael sinh ra Lamek. 19 Lamek đã lấy hai vợ. tên vợ cả là Ađah và tên vợ thứ là Sillah. 20 Ađah sinh hạ Yabal là cha những người ở lều và nuôi súc vật. 21Và tên em nó là Yubal cha mọi kẻ chơi đàn địch. 22 Và cả Sillah nữa cũng đã có con là Tubal-Cain, là cha mọi kẻ luyện rèn đồng sắt. Và em gái của Tubal-Cain là Naamah.
23 Lamek nói với hai vợ:
"Adah và Sillah hãy nghe tiếng ta,
thê thiếp Lamek, hãy gióng tai.
Vì bị thương, ta giết một người,
(Ta) trầy da, một nam nhi toi mạng.
24 Vì Cain có được báo thù gấp bảy,
thì Lamek gấp bảy với bảy mươi".
Set và dòng dõi
25 Và Ađam còn biết vợ lần nữa và bà đã sinh hạ con trai và gọi tên là Set: "Vì Thiên Chúa, bà nói, đã sắp đặt cho tôi dòng dõi khác, thay chỗ Abel, Cain đã giết chết nó". 26 Và cho cả Set nữa, một người con trai đã sinh ra. Và ông gọi tên nó là Enosh. Bấy giờ người ta đã bắt đầu kêu Danh Yavê.
Các tổ phụ trước lụt Hồng thủy
1 Ðây là phổ hệ của Ađam: Ngày Thiên Chúa dựng người thì theo mường tượng của Thiên Chúa, Người đã làm ra nó. 2 Là nam là nữ Người đã dụng ra chúng. Và Người đã chúc lành cho chúng và gọi tên chung là "Người", ngày chúng đã được dựng ra.
3 Ađam sống được một trăm ba mươi năm thì đã sinh con theo mường tượng của ông, như hình ảnh ông. Và ông đã gọi tên nó là Set. 4 Ngày đời Ađam, sau khi sinh ra Set, là tám trăm năm. Ông đã sinh con trai con gái. 5 Tất cả ngày đời Ađam da94 sống là chính trăm ba mươi năm. Ðoạn ông chết.
6 Set sống được mộ trăm lẻ năm năm thì đã sinh ra Enosh. 7 Sau khi sinh ra Enosh, Set đã sống tám trăm lẻ bảy năm, ông đã sinh con trai con gái. 8 Tất cả ngày đời của Set là chín trăm mười hai năm. Ðoạn ông chết.
9 Enosh sống được chín mươi năm thì sinh ra Qênan. 10 Sau khi sinh ra Qênan, Enosh đã sống tám trăm mười lăm năm. Ông đã sinh con trai con gái. 11 Tất cả ngày đời của Enosh là chín trăm lẻ năm năm. Ðoạn ông chết.
12 Qênan sống được bảy mươi năm thì đã sinh ra Mahalalel. 13 Sau khi sinh ra Mahalalel, Qênan đã sống tám trăm bốn mươi năm. Ông đã sinh con trai con gái. 14 Tất cả ngày đời của Qênan là chín trăm mười năm. Ðoạn ông chết.
15 Mahalalel sống được sáu mươi lăm năm thì đã sinh ra Yaređ. 16 Sau khi sinh ra Yaređ, Mahalalel đã sống tám trăm ba mươi năm. Ông đã sinh con trai con gái. 17 Tất cả ngày đời của Mahalalel là tám trăm chín mươi lăm năm. Ðoạn ông chết.
18 Yaređ sống được một trăm sáu mươi hai năm, thì đã sinh ra Hênóc. 19 Sau khi sinh ra Hênóc, Yaređ đã sống tám trăm năm. Ông đã sinh con trai con gái. 20 Tất cả ngày đời của Yaređ là chín trăm sáu mươi hai năm. Ðoạn ông chết.
21 Hênóc sống được sáu mươi lăm năm, thì đã sinh ra Mathusalem. 22 Hênóc đã đi với Thiên Chúa. Sau khi sinh ra Mathusalem, Hênóc đã sống ba trăm năm. Ông đã sinh cn trai con gái. 23 Tất cả ngày đời của Hênóc là ba trăm năm. 24 Và Hênóc đã đi với Thiên Chúa, ông không còn nữa vì Thiên Chúa đã cất ông đi mất.
25 Mathusalem sống được một trăm tám mươi bảy năm thì đã sinh ra lamek. 26 Sau khi sinh ra Lamek, Mathusalem đã sống bảy trăm tám mươi hai năm. Ông đã sinh con trai con gái. 27 Tất cả ngày đời của Mathusalem là chín trăm sáu mươi chín năm. Ðoạn ông chết.
28 Lamek sống được một trăm tám mươi hai năm thì đã sinh con. 29 Ông đã gọi tên nó là Noê, mà rằng: "Chính nó sẽ cho ta được an ủi thoát khỏi việc vàn của ta, thoát khỏi đau khổ tay ta làm đất đai mà Yavê đã chúc dữ". 30 Sau khi sinh ra Noê, lamek đã sống năm trăm chín mươi lăm năm. Ông đã sinh con trai con gái. 31 Tất cả ngày đời của Lamek là bảy trăm bảy mươi bảy năm. Ðoạn ông chết. 32Noê được năm trăm tuổi thì sinh ra Sem, Kham và Yaphet.
Con trai Thiên Chúa và con gái loài người
1 Xảy ra là khi loài người đã bắt đầu nên đông đảo trên mặt đất và chúng có con gái sinh ra, 2 thì con cái của Thiên Chúa thấy là con cái loài người, chúng xinh đẹp thật. Và hễ họ ưng ý ai thì họ lấy làm vợ. 3 Và Yavê đã phán: "Khí thiêng của Ta sẽ không có lưu tồn mãi mãi nơi loài người, bởi chúng là xác thịt. Ngày đời của chúng sẽ là một trăm hai mươi năm".
4 Vào những ngày ấy (và còn cả về sau nữa), có những người siêu nhân trên đất, khi những con cái Thiên Chúa đi lại với con gái loài người. Và con gái loài người sinh con cho họ. Ðó là những tay anh hào, những người lừng danh đã có tự ngàn xưa.
2. Lụt Hồng Thủy
Loài người sa đọa
5 Yavê đã thấy sự dữ của loài người đã ra nhiều trên đất, suy tính chúng có nặn ra được gì thì chỉ là độc dữ suốt ngày. 6 Và Yavê hối tiếc vì đã làm ra con người trên đất, và Người đã phải đau phiền trong lòng Người. 7 Và Yavê đã phán: "Ta sẽ xóa sạch khỏi mặt đất, loài người Ta đã dựng nên, từ loài người cho đến súc vật, côn trùng và chim trời, vì Ta hối tiếc đã làm ra chúng". 8 Nhưng Noê đã được nghĩa trước mắt Yavê.
9 Ðây là tông tích của Noê: Noê là người đức nghĩa, vẹn toàn giữa những người đồng thời. Noê hằng đi đứng rập với Thiên Chúa. 10 Noê sinh được ba con trai: Sem Kham, và Yaphet. 11 Ðất đã ra bại hoại trước nhan Thiên Chúa. Ðất đã đầy dẫy những độc ác. 12 Thiên Chúa nhìn xuống đất và này nó đã ra bại họai vì mọi xác phàm đã hủy hoại đường lối của chúng trên đất.
13 Thiên Chúa phán với Noê: "Giờ khánh tận của mọi xác phàm đã đến, Ta đã quyết định [trước nhan Ta]. Bởi chưng vì cớ chúng, đất đã đầy dẫy những độc ác. Vậy này, Ta sẽ hủy diệt chúng khỏi cõi đất. 14 Ngươi hãy làm lấy một cái tàu bằng gỗbách, ngươi sẽ làm tàu ấy có buồng đoạn lấy lịch thanh trám lại cả trong lẫn ngoài. 15 Ngươi sẽ làm thế này: dài ba trăm xích, rộng năm mươi xích, cao ba mươi xích. 16 Ngươi sẽ làm cho tàu một cái mui và cho kênh mui cao lên một xích, và bên mạn thì trổ một cửa. Ngươi sẽ sắp đặt làm tầng dưới, tầng nhì và tầng thứ ba.
"17 Phần Ta, này Ta cho Hồng thủy đến trên cõi đất, mà hủy hoại mọi xác thịt có sinh khó dưới gầm trời. Mọi sự trên đất sẽ biến thành thây ma. 18 Nhưng với ngươi, Ta lập giao ước của Ta. Và ngươi sẽ vào tàu, ngươi và con cái ngươi, vợ ngươi và vợ con cái ngươi làm một với ngươi. 19 Trong mọi sinh vật, mọi xác thịt, ngươi sẽ đem vào tàu mỗi loại hai con, để độ sinh cho chúng, làm một với ngươi. Chúng sẽ là một con đực, một con cái. 20 Thuộc chim chóc theo loại, thuộc thú vật theo loại, thuộc mọi côn trùng trên đất theo loại, phải có mỗi thứ hai con đến với ngươi, hầu được độ sinh. 21Còn ngươi, hãy lấy mọi thức ăn được, hãy tích trữ lấy với ngươi. Ðó là lương thực của ngươi và của chúng nó". 22 Và Noê đã làm mọi sự: như Thiên Chúa truyền cho ông làm sao, ông đã làm y như vậy.
Vào tàu
1 Yavê phán với Noê: "Hãy vào tàu, ngươi và cả nhà ngươi, vì Ta thấy ngươi là người đức nghĩa trước nhan Ta nơi thế hệ này. 2 Trong các thú vật thanh sạch, ngươi hãy lấy với ngươi bảy con, mỗi loại, đực và cái, còn trong các thú vật không thanh sạch (ngươi hãy lấy) hai con đực và cái 3 (và cả chim trời nữa, bảy con mỗi loại, trống và mái), để độ sinh giống má trên cả mặt đất. 4 Vì bảy ngày nữa là Ta sẽ cho mưa xuống đất bốn mươi ngày và bốn mươi đêm, và Ta sẽ xóa khỏi mặt đất mọi sinh vật Ta đã làm ra". 5 Và Noê đã thi hành mọi điều Yavê đã truyền cho ông. 6 Noê chẵn sáu trăm tuổi thì Hồng thủy, nước lụt xảy đến trên đất.
7 Và để tránh cơn nước Hồng thủy, Noê đã vào tàu làm một với con cái ông, vợ ông và vợ con cái ông. 8 (Thuộc các thú vật thanh sạch và các thú vật không thanh sạch, và thuộc các chim chóc và thuộc mọi vật bò trên đất, 9 thì cứ từng hai con, đực và cái, đến với Noê mà vào tàu theo như ThiênChúa đã truyền cho Noê). 10 Và sau bảy ngày, nước Hồng thủy đã xảy đến trên đất.
11 Năm sáu trăm đời Noê, tháng hai ngày mười bảy trong tháng, trong ngày ấy, hết các mạch nước của uông mang vĩ đại bật tung và các cửa tò vò tầng trời toang mở. 12 Và mưa đổ xuống đất bốn mươi ngày và bốn mươi đêm.
13 Nhằm chính ngày ấy, Noê và Sem, Kham, Yaphet, các con của Noê, vợ Noê, và ba người vợ của các con ông đã vào tàu. 14 Cùng với họ mọi mãnh thú theo loại và mọi thú vật theo loại, mọi côn trùng bò lê trên đất theo loại, mọi thứ chim chóc theo loại, các thú cầm thú có cánh. 15 Chúng đến với Noê mà vào tàu mỗi thứ hai con thuộc mọi xác thịt có sinh khí, 16 và đi vào có một đực một cái thuộc mọi loại xác thịt, chúng vào chiếu theo điều Thiên Chúa đã truyền cho Noê.
Và Yavê đã đóng cửa lại đằng sau ông.
Lụt
17 Và đã xảy đến lụt Hồng thủy trên đất bốn mươi ngày. Nước đã trương đại và nâng tàu mà cất bổng lên khỏi đất. 18 Con nước dâng lên và trương đại lớn lắm trên đất và tàu đã trôi trên mặt nước. 19Con nước dâng lên lớn lắm, lớn lắm trên đất. Tất cả những núi cao nhất dưới mọi phương trời đều bị phủ lút cả. 20 Nước đã dâng cao mười lăm xích bên trên khiến núi non đều bị phủ lút. 21 Và mọi loài xác thịt động đậy trên đất đều tắt thở: chim chóc, thú vật, mãnh thú, và mọi vật lúc nhúc trên đất, và mọi người hết thảy. 22 Mọi loài có hơi thở nơi mũi, tức là tất cả các vật trên cạn đều chết hết. 23(Yavê) đã xóa sạch trên đất hết thảy, từ người cho đến súc vật, côn trùng, và chim trời, chúng đều bị xóa sạch khỏi đất và còn lại chỉ có một mình Noê và những gì ở trong tàu làm một với ông. 24 Và nước đã dâng lên trên đất một trăm năm mươi ngày.
Nước rút
1 Và Thiên Chúa đã nhớ đến Noê, và mọi mãnh thú, mọi thú vật ở trong chiếc tàu làm một với ông. Và Thiên Chúa cho gió thổi ngang trên đất và nước đã dặt xuống. 2 Bấy giờ các mạch nước uông mang và tò vò các tầng trời đóng lại, và trời đã tạnh mưa. 3 Và nước đã rút dần dần khỏi mặt đất. Mãn một trăm năm mươi ngày thì nước đã giảm. 4 Tháng bảy ngày bảy tháng ấy tàu đã đậu lại trên núi non (xứ) Asarat. 5 Nước cứ giảm dần cho đến tháng mười. Vào tháng mười, ngày mồng một tháng ấy, các đỉnh núi đã ló hiện.
6 Mãn bốn mươi ngày, Noê mở cửa sổ ông đã làm. 7 Và ông thả ra con quạ. Nó bay ra lượn đi lượn lại cho đến khi nước đã cạn trên đất. 8 Và từ trong, ông thả bồ câu để xem nước đã chảy bớt khỏi mặt đất chưa. 9 Nhưng con bồ câu không tìm ra đâu đậu chân được thì trở về lại với ông trong tàu, vì nước vẫn còn trên mặt toàn cõi đất. Ông đã giương tay, đón lấy nó mà đem vào với mình trong tàu. 10 Ông còn đợi bảy ngày nữa mới lại thả bồ câu ra khỏi tàu. 11 Con bồ câu trở vầ lại với ông, lúc xế chiều. Và này nơi mỏ n1o có cành lá ôliu mới ngắt. Vậy Noê biết là nước đã chảy bớt đi khỏi đất. 12Ông còn đợi thêm bảy ngày kh1c nữa, rồi thả bồ câu ra. Nhưng nó đã không trở về lại với ông nữa.
13 Năm sáu trăm lẻ một (đời Noê) tháng giêng ngày mồng một tháng ấy, nước đã khô cạn trên đất. Noê lật mái tàu để ngó, thì này mặt đất đã khô cạn. 14 Tháng hai ngày hai mươi bảy tháng ấy đất đã khô ráo.
Ra khỏi tàu
15 Thiên Chúa phán bảo Noê rằng: "16 Hãy ra khỏi tàu, ngươi, vợ ngui, con cái ngươi và vợ của chúng làm một với ngươi. 17 Mọi thú vật ở với ngươi, thuộc mọi loài xác thịt: Chim chóc, thú vật, mọi loài côn trùng bò trên đất: ngươi cũng cho chúng ra làm một với ngươi, để chúng nhung nhúc đầy trên đất và sinh sô nảy nở trên đất". 18 Và Noê đã ra cùng con cái ông, vợ ông và vợ con cái ông làm một với ông. 19 Mọi mãnh thú, mọi thứ côn trung, mọi thứ chim chóc, mọi giống bò trên đất, theo tông giống của chúng, đều đã ra khỏi tàu.
20 Và Noê đã xây một tế đàn dâng kính Yavê. Ông đã lấy trong các thú vật thanh sạch và trong các thứ chim thanh sạch mà làm lễ thượng hiến trên tế đàn. 21 Và Yavê đã ngửi hinh hương trấn nộ. Và Yavê đã nói trong lòng: "Ta sẽ không còn rủa độc đất đai lần nữa vì cớ loài người. Vì ngay từ thiếu thời lòng chúng chỉ nặn ra sự dữ. Ta sẽ không còn đả phá chúng sinh lần nữa như Ta đã làm.
22 Bao lâu đất được còn ngày, tất sẽ không ngơi gieo gặt, lạnh nóng, hạ đông, đêm ngày".
Trật tự mới
1 Và Thiên Chúa đã chúc lành cho Noê và các con ông. Người phán với chúng: "Hãy sinh sôi nảy nở và hãy nên đầy dẫy trên đất. 2 Oai các ngươi sẽ làm cho mãnh thú trên đất, mọi chim trời, mọi vật bò dưới đất và mọi cá trong biển phải hãi sợ kinh khiếp. Chúng đều được phó nộp trong tay các người. 3 Mọi vật máy động sinh sống sẽ là thức ăn của các ngươi. Một thể như cỏ cây và nộn thảo xanh tươi, Ta ban tất cả cho các ngươi. 4 Song le các ngươi không được ăn thịt với mạng nó, máu huyết nó. 5 Song le, Ta sẽ đòi máu huyết tính mạng các ngươi, Ta sẽ đòi mạng sống nơi các loài thú vật. Ta sẽ đòi mạng sống nơi tay ngươi, nơi tay của anh em ngươi.
6 Ai đổ máu người, do người, máu nó sẽ phải đổ ra. Vì theo hình ảnh Thiên Chúa, (Thiên Chúa) đã làm ra con người.
7 Vậy các ngươi, hãy sinh sôi nảy nở và lan tràn ra trên đất, mà thống trị nó".
8 Thiên Chúa đã phán bảo Noê và các con ông ở bên ông mà rằng: "9 Phần Ta, này Ta lập giao ước của Ta với các ngươi và dòng giống các ngươi đến sau các ngươi, 10 cùng với mọi sinh mạng sống với các ngươi, với chim chóc, thú vật, dã thú với các ngươi, tóm lại mọi vật đã tự tàu đi ra, mọi sinh vật trên đất. 11 Ta lập giao ước của Ta với các ngươi: Mọi loài có xác sẽ không còn bị nước Hồng thủy tiêu trừ. Sẽ không còn có Hồng thủy đến hủy diệt cõi đất".
12 Và Thiên Chúa phán: "Này là dấu giao ước Ta đặt giữa Ta và các ngươi, cùng tất cả chúng sinh ở với các ngươi, đời đời mãi mãi: 13 Vòng cung của Ta, Ta đặt trên mây và nó sẽ là dấu giao ước giữa Ta và cõi đất. 14 Sẽ xảy ra là: khi Ta vun mây trên đất và vòng cung ló hiện trên mây. 15 Ta sẽ nhớ đến giao ước giữa Ta và các ngươi và tất cả chúng sinh, mọi loài có xác và nước sẽ không còn dâng lên thành Hồng thủy mà hủy diệt mọi loài có xác. 16 Vòng cung mà có trên mây thời Ta sẽ nhìn mà nhớ đến giao ước vĩnh tồn giữa Thiên Chúa và tất cả chúng sinh, mọi loài có xác ở trên cõi đất".
17 Và Thiên Chúa đã phán với Noê: "Ðó là dấu giao ước Ta đã lập giữa ta và mọi laòi có xác trên đất".
3- Từ Lụt Hồng Thủy Tới Abraham
Noê và các con
18 Các người con của Noê đã ra khỏi tàu là Sem, Kham và Yaphet. Kham là Cha của Canaan. 19 Ba người ấy là Con của Noê và dân cư tất cả trần gian đã (phát nguồn) tự họ.
20 Noê là nông dân đã khởi xướng việc trồng nho. 21 Ông đã uống rượu nho và đâm say, và đõ cởi truồng ra trong lều. 22 Kham, cha của Canaan, thấy chỗ kín của cha thì ra ngoài kháo láo với hai anh nó. 23 Nhưng Sem và Yaphet cầm lấy áo choàng, và cả hai nâng áo đằng vai họ rồi đi giật lùi mà đến phủ trên chỗ kín của cha họ, mặt quay nghịch lại, và không nhìn thấy chỗ kín của cha họ. 24 Khi Noê tỉnh say mà biết được điều con út của ông đã làm đối với ông, 25 thì ông đã nói: "Canaan thật đồ chúc dữ! nó hãy làm mạt nô suốt đời cho anh em nó".
26 Rồi ông nói: "Chúc tụng Yavê Thiên Chúa của Sem, và Canaan hãy là nô lệ của nó.
27 Xin Thiên Chúa pah1t gia Yaphet, nó hãy ngụ trong lều trại của Sem và Canaan hãy là nô lệ của nó.
28 Sau Hồng thủy Noê đã sống ba trăm năm mươi năm. 29 Tất cả ngày đời của Noê là chín trăm năm mươi năm. Ðoạn ông chết.
Các dân tộc
1 Ðây là dòng dõi con cái Noê, Sem, Kham và Yaphet. Ðã sinh ra cho họ con cái sau Hồng thủy. 2 Con cái của yaphet: Gomer, Magog, Maday, Yavan, Tubal, Môsek, Tiras. 3 Con cái của Gomer: Askênaz, Riphat, Togarmah. 4 Con cái của Yavan: Elisa, Tarsis, Kittim, Dodamin. 5 Phát xuất từ họ, những người đã di thực đến các đảo của các nước. Ðó là con cái của Yaphet, trong các miền của họ mỗi người tùy theo tiếng nói, tùy theo thị tộc, trong các nước của họ.
6 Con cái của Kham: Kush, Misrain, Put, Canaan. 7 Con cái của Kush: Xêba, Havila, Sabta, Raamah, Sabtơea. Con cái của Raamah: Sêba, Ðơđan.
8 Kush đã sinh ra Nemrod. Ông là người thứ nhất đã nên hùng cường trên đất. 9 Ông đã là tay thiện xạ trước nhan Yavê. Bởi thế ngạn ngữ nói rằng: "Như Nemrod, tay thiện xạ trước nhan Yavê". 10Khởi điểm nước ông là Babel, Erek, Akkad, Kalmet, trong đất Sinêar. 11 Từ nơi đất ấy, ông xuất chinh chiếm Assur, và xây Ninivê, và các công trường của thành, và kalah, 12 rồi Rêsen giữa Ninivê và kalah (Ðó là một thành lớn).
13 Misrain đã sinh ra các dân xứ: Lud, Anem, Lơhab, Naphtuk, 14 Patros, Kaslukh và Kaptor, tự đó phát xuất ra dân Philitin.
15 Canaan đã sinh ra Siđôn là con đầu lòng, rồi Khet. 16 Dân Yơbusi, Amori, Ghirgasi, 17 dân Khiuvi, Arqi, Sini, 18 dân Arvađi, Sơmari, Khamati. Rồi các thị tộc Canaan đã phân tán ra. 19 lãnh thổ của dân Canaan gồm từ Siđôn, mãi thấu Ghêfar, Gaza và mãi thấu Sođôm, Gomora, Admah và Sơboyim cho đến Lêsa. 20 Ðó là con cái của Kham tùy theo thị tộc và tiếng nói của họ trong các miền các nước của họ.
21 Cả Sem nữa, cũng đã có con cái sinh ra, ông là cha tất cả những cn cái của Eber và là anh cả của Yaphet.
22 Con cái của Sem: Elam, Assur, Arpakshad, Lud, Aram. 23 Con cái của Aram: Us, Khul, Gheter, Mash.
24 Arpakshad đã sinh ra Selakh. Selakh đã sinh ra Eber. 25 Eber có hai người con: tên người thứ nhất là Peleg, vì vào thời ông, đất đã bị phân chia, và tên em là Yoqtan. 26 Yoqtan đã sinh ra Almođađ, Seleph, Khaxarmavet, Yarakh, 27 Hadoram, Uzal, Ðiqlah, 28 Obal, Abimael, Sêba, 29 Ophir, Havila, Yobab. Ðó là những con của Yoqtan. 30 Nơi ở của họ, từ Mêsa, mãi thấu Sephar là vùng núi phía Ðông.
31 Ðó là con cái của Sem tùy theo thị tộc và tiếng nói của họ, trong các miền các nước của họ. 32 Và đó là các thị tộc của con cái Noê, tùy theo dòng dõi của họ, trong các nước của họ. Phát xuất từ họ những dân đã di thực trên đất sau Hồng thủy.
Tháp Babel
1 Khắp nơi trên đất cùng một ngôn ngữ, từng tiếng như nhau. 2 Xảy ra là trong khi họ thiên cư bên phương Ðông thì họ đã tìm thấy một cánh đồngở đất Sinêar; và họ đã đậu cư ở đó. 3 Họ nói với nhau: "Nào! Ta hãy đúc gạch và nung lò!" Gạch, họ lấy làm đá, và lịch thanh làm hồ. 4 Ðoạn họ nói: "Nào! Ta xây thành ta ở, và xây tháp, ngọn sao cho thấu trời! Ta hãy gây danh cho ta! ngõ hầu ta khỏi bị phân tán ra khắp mặt đất". 5 Yavê đi xuống để xem thành và và cây tháp, con cái loài người đang xây. 6 Và Yavê nói: "Này hết thảy chúng là một dân duy nhất, một ngôn ngữ như nhau. Chúng đã bắt đầu làm thế, thì từ nay còn có mưu định nào mà chúng lại không có thể làm nổi. 7 Nào! Ta xuống! Ở đó, Ta hãy làm cho ngôn ngữ chúng ra ba la ba láp, sao cho chúng không hiểu được ngôn ngữ của nhau". 8 Và tự đó Yavê đã phân tán họ ra khắp mặt đất. Và họ đã thôi xây thành. 9 Bởi thế mà thiên hạ gọi tên thành là Babel vì ở đó Yavê đã làm cho ra ba la ba láp ngôn ngữ của khắp nơi trên đất. Và chính tự đó Yavê đã phân tán họ ra khắp mặt đất.
Các Tổ phụ sau lụt Hồng thủy
10 Ðây là dòng dõi của Sem: Sem sống được một trăm năm thì đã sinh ra Arpakshad, hai năm sau Hồng thủy. 11 Sau khi sinh ra Arpakshad, Sem đã sống năm trăm năm và ông đã sinh con trai con gái.
12 Arpakshad sống được ba mươi lăm năm, thì sinh ra Selakh. 13 Sau khi sinh ra Selakh, Arparkshad đã sống bốn trăm lẻ ba năm. Ông đã sinh con trai con gái.
14 Selakh sống được ba mươi năm, thì đã sinh Eber. 15 Sau khi sinh ra Eber, Selakh đã sống bốn trăm lẻ ba năm. Ông đã sinh con trai con gái.
16 Eber sống được ba mươi mốn năm thì đã sinh ra Pêleg. 17 Sau khi sinh ra Pêleg, Eber đã sống bốn trăm ba mươi năm. Ông da94 sinh con trai con gái.
18 Pêleg sống được ba mươi năm thì đã sinh ra Rơu. 19 Sau khi sinh ra Rơu, Pêleg đã sống hai trăm lẻ chín năm. Ông đã sinh con trai con gái.
20 Rơu sống được ba mươi hai năm thì đã sinh ra Sôrug. 21 Sau khi sinh ra Sơrug, Rơu đã sống hai trăm lẻ bảy năm. Ông đã sinh con trai con gái.
22 Sơrug sống được ba mươi năm thì đã sinh ra Nakhor. 23 Sau khi sinh ra Nakhor, Sơrug đã sống hai trăm năm. Ông đã sinh con trai con gái.
24 Nakhor sống được hai mươi chín năm thì đã sinh ra Terakh. 25 Sau khi sinh ra Terakh, Nakhor đã sống một trăm mười chín năm. Ông đã sinh con trai con gái.
26 Terakh sống được bảy mươi năm thì đã sinh ra Abram, Nakhor, và Kharan.
Dòng dõi của Têrakh
27 Ðây là dòng dõi của Têrakh: Têrakh sinh ra Abram, Nakhor, và Kharan. Kharan sinh ra Lot. 28 Kharan đã chết trước mặt Têrakh, cha mình, ở nơi sinh quán, Ur của dân Kanđê. 29 Abram và Nakhor đã cưới vợ: tên người vợ của Abram là Saray, và tên người vợ của Nakhor là Milkah, con của Kharan: (Kharan) là cha của Milkah và Yiskah. 30 Vả Saray là người son sẻ: bà không có con. 31 Têrakh đã đem Abram con ông và Lot cháu ông và là con của Kharan, cùng với Saray, con dâu của ông, vợ của Abram, con ông. Ông đã đem họ ra khỏi Ur của dân Kanđê để đến đất Canaan. Họ đến Haran và đã đậu cư ở đó. 32 Ngày đời của Têrakh là hai trăm lẻ năm năm. Ðoạn ông chết tại Haran.
II. Sự Tích Abraham
Abraham được kêu gọi
1 Yavê phán với Abram: :Hãy đi khỏi xứ sở ngươi, khỏi quê quán ngươi, khỏi nhà cha ngươi, đến đất Ta sẽ chỉ cho ngươi. 2 Ta sẽ cho ngươi thành một dân lớn, Ta sẽ chúc lành cho ngươi, và Ta sẽ cho danh ngươi nên lớn lao, ngươi sẽ là một mối chúc lành.
"3 Ta sẽ chúc lành cho những ai chúc lành ngươi, ai mà nói động đến, Ta sẽ chúc dữ. Mọi thị tộc trên trần sẽ lấy ngươi mà cầu phúc cho nhau".
4 Và Abram đã đi theo lời Yavê đã phán bảo ông và Lot đã đi với ông. Abram thọ được bảy mươi lăm tuổi lúc ông ra đi khỏi Kharan. 5 Abram đã đem theo vợ là Saray và Lot, con của em ông và tất cả gia tư ông đã làm ra và lũ gia nhân ông đã kiếm được ở Kharan, họ đã ra đi đến xứ Canaan, và họ đã đi vào xứ Canaan.
6 Abram đã ngang qua xứ mà đến thánh địa Sikem, đến cây sồi Morê. Bấy giờ trong xứ có dân Canaan. 7 Và Yavê đã hiện ra cho Abram và phán bảo ông: "Ta sẽ ban xứ này cho dòng giống ngươi". Và ông đã xây tế đàn ở đó kính yavê, Ðấng đã hiện ra cho ông. 8 Bỏ đó, ông qua ngọn núi phía Ðông thì có (thành) Hai. Và ông đã xây tế đàn kính Yavê mà kêu cầu Danh Ðức Yavê. 9 Hết dựng lều rồi lại dỡ lều Abram lần mò hướng đến Namsa.
Abraham tại Aicập
10 Xảy đến trong xứ có đói kém, và Abram xuống Aicập để ngụ nhờ, vì cơn đói đè nặng cả xứ. 11 Khi ông sắp bước hân vào Aicập, ông bảo Saray vợ ông: "Này, tôi biết mà, mình là một cô gái có nhan sắc. 12 Dân Aicập vừa nhìn thấy mình tất chúng sẽ nói: "Vợ hắn đó", và chúng sẽ giết tôi, mà để mình sống. 13 Tôi xin mình cứ nói mình là em gái của tôi, mong tôi cũng được phúc vì mình, và tính mạng tôi được (sống) nhờ mình". 14 Và thực thế, Abram vừa vào Aicập thì dân Aicập nhìn thấy bà là một phụ nữ xin đẹp tuyệt vời. 15 Tướng lãnh của Pharaô nhìn thấy thì khen bà trước mặt Pharaô: bà đã bị đem vào đền Pharaô.
16 Và vì bà, ông đã thi ân giáng phúc cho Abram: Abram được chiên, bò, lừa, tớ trai tớ gái, lừa cái với lạc đà. 17 Yavê đã phạt Pharaô và gia đình ông phải những tai ương lớn, vò cớ Saray, vợ của Anram. 18 Và Pharaô đã cho gọi Abram đến mà bảo: "Sao ngươi làm thế đối với ta? tại sao ngươi không tỏ thật ta hay nàng là vợ ngươi? 19 Tại sao ngươi lại nói: "Nàng là em gái của tôi", khiến ta đã trót lấy nàng làm vợ? Thôi! nầy là vợ ngươi. Ngươi lấy mà đi đi". 20 Ðoạn Pharaô đã truyền người hộ tống ông: họ đã đưa ông ra làm một với vợ ông và tất cả những gì ông có.
Abraham và Lot lìa biệt nhau
1 Abram bỏ Aicập đi lên, ông và vợ ông cùng tất cả những gì ông có, và cả Lot với ông, theo hướng Namsa. 2 Vả Abram đã nên giàu có quá đỗi về súc vật, bạc với vàng. 3 Trên đường di thực ông đã đi từ Namsa lên đến Bêthel, đến nơi ông đã dựng lều trước kia, ở giữa Bêthel và (thành) Hai. 4 Chính chỗ có tế đàn ông đã dựng lúc đầu, và ở đó Abram đã kêu cầu Danh Ðức Yavê.
5 Lot, đi với Abram, cũng có chiên bò và lều trại. 6 Ðất hẹp không cho phép họ ở chung với nhau, vì của cải họ nhiều, nên họ không thể ở chung với nhau. 7 Xảy có cuộc tranh giành giữa những người thợ chăn súc vật của Abram và những thợ chăn súc vật của lot. (Bấy giờ dân Canaan và dân Phơrizi đang ở trong xứ). 8 Abram nói với Lot: "Làm sao đừng có chuyện tranh chấp giữa ta và cháu, giữa nhóm mục đồng của ta và nhóm mục đồng của cháu, vì chúng ta là hàng bà con anh em mà! 9 Há xứ nầy lại không phải mở ra trước mặt cháu cả sao? Cháu hãy lìa bác mà đi đi! Nếu cháu về bên trái, bác sẽ rẽ bên phải, nếu cháu đi bên phải, bác sẽ rẽ bên trái".
10 Lot ngước mắt lên và thấy tất cả vùng châu thổ Yorđan khắp vùng đều có nước nôi sung túc.
- Trước khi yavê phá hủy Sôđôm và Gomara, - thì đó như thể cánh vườn của yavê, như đất Aicập, mãi thấu Soar. 11 Và Lot đã chọn lấy cho mình tất cả vùng châu thổ Yorđan, và lot đã trẩy đi về hước Ðông, và họ đã lìa biệt nhau mỗi người một hướng. 12 Abram lập cư ở đất Canaan, còn Lot lập cư trong các thành vùng châu thổ và đem lều trại đến tận Sôđôm. 13 Mà người Sôđôm là hạng tội ác đáo để trước mặt Yavê.
14 (Và) Yavê phán bảo Abram sau khi Lot đã lìa biệt ông: "Hãy ngước mắt lên và từ chỗ ngươi đứng, hãy nhìn tứ phía: Bắc, Nam, Ðông, Ðoài. 15 Vì toàn xứ ngươi thấy đó, Ta sẽ ban cho ngươi và dòng giống ngươi cho đến vạn đại. 16 Ta sẽ làm cho dòng giống ngươi đông như bụi đất, khiến cho ai đếm được bụi đất, thì cũng tính sổ được dòng giống ngươi. 17 Hãy chỗi dậy rảo khắp xứ chiềungang chiều dọc, vì Ta sẽ ban đất ấy cho ngươi". 18 Và Abram đã đem lều trại đến lập cư ở Cây Sồi Mamrê, ở tại Hêbrôn. Ông đã xây tế đàn kính Yavê.
Giao chinh giữa các vua
1 Vào ngày đời Amraphel, vua Sinêar; Ariok, vua Ellasar, Kơdor-Laomer, vua Êlam; và Tiđơal vua các bộ lạc. 2 Họ đã giao chinh với Bêra vua Sôđôm, Birsa vua Gomora, Sinab vua Admah, Sêmêber vua Sơboyim, và vua (thành) Bêla tức là Soar.
3 Các ông nầy liên hiệp với nhau trong thung lũng Siđđim (tức là Biển Muối). 4 Trong vòng mười hai năm, họ đã thần phục Kơdor-Laomer, nhưng đến năm thứ mười ba họ đã khởi loạn. 5 Và năm thứ mười bốn, Kơdor-Laomer đã đến làm một với các vua phe ông. Họ đã đánh bại dân Rơphaim tại Astarot-Qarnayim, dân Zuzim tại Ham, dân Emim tại cánh đồng Qiriataim. 6 Dân Khori tại rặng núi Sêir, cho đến El-Pharan giáp giới sa mạc. 7 Ðoạn họ quay trở lại mà đến suối "Phán quyết" (tức là Cadès). Họ đã đánh phá tất cả vùng dân Amalek và cả dân Amori lập cư ở Khaxaxon-Tamar. 8 Bấy giờ vua Sođôm, vua Gomora, vua Admah, vua Sơboyim và vua Bêla (tức là Xoar) xuất chinh, và đã nghinh chiến (với họ) trong thung lũng Siđđim, 9 tức là với Kơdor-Laomer, vua Elam, Tiđơal vua các bộ lạc, Amraphel vua Simơar, Ariok vua Ellasar, bốn vua chống lại năm ông. 10 Thung lũng Siđđim nhan nhản những hố lịch thanh. Trong khi bỏ chạy, vua Sôđôm và (vua) Gomora đã ngã vào đó, còn tàn binh thì trốn lên núi. 11 Phe thắng đã đoạt lấy của cải hết thảy của Sôđôm, Gomora và tất cả lương thực, rồi đi mất. 12 Khi đi họ cũng bắt Lot và của cải của ông - (Lot) con người em của Abram và đã lập cư ở Sôđôm.
13 Một người thoát được đã tới báo sự tình cho Abram, người Hipri. Ông này ở tại (Cây Sồi) của Mamrê, người Amori, anh của Eskol và Aner, họ là đồng minh của Abram. 14 Abram vừa nghe anh em mình bị bắt làm tù binh, thì liền chiêu tập binh tráng gia thuộc của ông, ba trăm mười tám người, và nhào đuổi theo cho đến Ðan. 15 Ông chia quân xông vào địch ban đêm, ông và bộ hạ của ông, và đã đánh đuổi họ cho đến Khôbah, Bắc Ðama. 16 Ông đã thu hồi được của cải tất cả, ông cũng đã đem về được Lot, bà con của ông với của cải hết thảy, các phụ nữ và dân chúng.
Melkisêđek
17 Khi Abram đã đánh bại Kơdor-Laomer và các vua liên minh mà trở về thì vua Sôđôm ra đón ông tại thung lũng Savê (tức là thung lũng nhà Vua). 18 Melkisêđek, vua Salem đem đến bánh rượu; ông nầy là tư tế của Thiên Chúa Tối Cao. 19 Ông đã chúc lành cho Abram và nói: "Chúc lành hãy đổ xuống cho Abram do Thiên Chúa Tối Cao Ðấng sinh thành trời đất.
20 Chúc tụng Thiên Chúa Tối Cao Ðấng đã phó địch thù (của ông) trong tay ông". Abram đã cống cho ông thập phân về hết mọi sự.
21 Vua Sôđôm nói với Abram: "Nhân mạng xin ông cho tôi lại, còn của cải xin ông giữ lấy". 22 Và Abram đã nói với vua Sôđôm: "Tôi giương tay trước Thiên Chúa Tối Cao Ðấng sinh thành Trời Ðất, 23 một mẩu chỉ cho đến một quai dép tôi sẽ không lấy một tí gì trong các vật thuộc về ông, để ông đừng nói: "Ta đã làm giàu cho Abram". 24 Không tí gì phần tôi, trừ ra những gì binh tráng đã ăn phần những người đã đi với tôi, Aner, Eskol và Mamrê: Họ hãy lấy phần của họ".
Các lời hứa và giao ước
1 Sau các điều ấy, Lời của Yavê đến với Abram trong thị kiến mà rằng:
"Ðừng sợ, Abram, Ta là khiên mộc cho ngươi; phần thưởng ngươi sẽ bội hậu".
2 Abram thưa: "Lạy Chúa Yavê, Người sẽ ban gì cho tôi, trong khi tôi vô hậu ra đi, (còn kẻ thừa tự gia đình tôi lại là Eliêzer, người ở Damar)". 3 Abram thưa: "Nầy Người không ban dòng giống nào cho tôi, và nầy một gia nhân của tô sẽ kế thừa tôi". 4 Và nầy lời Yavê (phán) với ông rằng: "Nó sẽ không kế thừa ngươi đâu, nhưng kẻ sẽ phát xuất từ lòng dạ ngươi sẽ kế thừa ngươi". 5 Và Người đã dẫn ông ra ngoài trời và phán: "Hãy nhìn lên trời, và hãu đếm tinh sao, nếu ngươi có tài đếm được chúng". Ðoạn Người phán bảo ông: "Dòng giống ngươi sẽ như thế!" 6 Và Abram đã tin vào Yavê và sự ấy Người đã kể cho ông như sự công chính.
7 Người đã phán với ông: "Ta, Yavê, Ta đã đem ngươi ra khỏi Ur của dân Kanđê, để ban cho ngươi đất này làm cơ nghiệp". 8 Và ông thưa: "Lạy Chúa Yavê, làm sao tôi biết là tôi sẽ được nó làm cơ nghiệp?" 9 Và Người phán với ông: "Hãy đem lại cho Ta một con bê cái ba tuổi, một con dê cái ba tuổi, một con cừu đực ba tuổi, một con chim gáy và một bồ câu non". 10 Abram đã đem lại cho Người hết các vật ấy; đoạn ông xẻ ra chính giữa và đặt mỗi phần đối chiếu với phần kia, còn chim thì ông không xẻ làm hai.
11 Có những mãnh cầm sà xuống trên thây vật đã hạ sát, nhưng Abram đuổi chúng đi.
12 Khi mặt trời gần lặn, một giấc tê mê xâm nhập cả mình Abram, và nầy một sự kinh hãi, tối tăm quá thể xâm nhập cả mình ông. 13 (Thiên Chúa) phán bảo Abram: "Ngươi hãy biết tỏ điều nầy: dòng giống ngươi sẽ ngụ nhờ nơi thửa đất không thuộc về chúng. Người ta sẽ bắt chúng làm tôi và hành hạ chúng bốn trăm năm. 14 Những dân mà chúng phải làm tôi, Ta sẽ xét xử, và sau đó chúng sẽ ra đi với nhiều của cải. 15 Còn ngươi, ngươi sẽ qui hồi tiên tổ bình an và được mai táng lúc tuổi già phúc hậu. 16 Ðời thứ tư, chúng sẽ về lại chốn nầy vì cho tới đó, tội ác của Amori chưa đầy".
17 Và khi mặt trời đã lặn và tối tăm bao trùm thì nầy một lò lửa nghi ngút khói và một đuốc cháy ngang qua giữa những mảng thịt hy sinh. 18 Ngày hôm ấy Yavê đã kết ước với Abram, rằng:
"Cho dòng giống ngươi, Ta sẽ ban thửa đất nầy từ sông Aicập cho đến Sông Cả, sông Phơrat, 19 xứ của dân Qêni, dân Qênizzi, dân Qađmôni, 20 dân Hittit, dân Phơrizi, dân Rơphaim, 21 dân Amori, dân Canaan, dân Ghirgasi, dân Yơnusi".
Hagar
1 Saray, vợ của Abram, không sinh con cho ông được. Bà có một thị tỳ, người Aicập tên gọi là Hagar. 2 Saray nói với Abram: "Nầy, xin ông coi: Yavê đã cấm tôi sinh đẻ. Xin ông hãy ăn ở với con thị tỳ của tôi. Họa chăng nhờ nó, tôi cũng được mụn con". (Và) Abram đã nghe theo lời Saray.
3 Mãn mười năm Abram lập cư ở đất Canaan, Saray, vợ của Abram, đã đem Hagar, người Aicập, thị tỳ của bà, mà dâng nàng làm thiếp cho Abram chồng bà. 4 Ông đã ăn ở với Hagar, và nàng đã có thai. Khi nàng thấy mình có thai, thì bà chủ của nàng chẳng còn ra cái thá gì trước mặt nàng nữa. 5 Saray mới nói với Abram: "Việc ông đó, cái nhục tôi chịu đây! Tôi đã đặt con thị tỳ của tôi vào lòng ông. Mà khi nó thấy nó có thai, thì tôi chẳng còn ra cái thá gì trước mặt nó. Xin Yavê phân xử giữa tôi và ông". 6 Abram nói với Saray: "Nầy, con thị tỳ của bà dưới tay bà, bà cứ xử với nó, tùy nghi trước mắt bà", Saray đã hành hạ nàng; và nàng đã bỏ bà mà trốn đi.
7 Thần sứ của Yavê bắt gặp nàng bên suối nước kia trong sa mạc, suối trên đường đi Sur. 8 Người phán: "Hagar, thị tỳ của Saray, từ đâu ngươi đến và ngươi sẽ đi đâu?" Nàng thưa: "Tôi trốn tránh mặt Saray, bà chủ của tôi!" 9 Thần sứ của Yavê phán với nàng: "Về với bà chủ ngươi đi, và lo phục tùng dưới tay bà". 10 Thần sứ của Yavê phán với nàng: "Ta sẽ tăng gia đông đảo dòng giống ngươi, đến đỗi không ai tài nào đếm nổi, vì số quá lớn".
11 Thần sứ của Yavê phán với nàng: "Nầy, ngươi có thai và ngươi sẽ sinh con, ngươi sẽ gọi tên nó là Ismael vì Yavê đã nghe thấu nỗi khốn cùng của ngươi.
12 Nó sẽ là hứ người, giống lừa hoang,
Tay nó chống lại mọi người. Tay mọi người chống lại nó.
Nó lập cư đối diện với các anh nó".
13 Và nàng gọi Danh Yavê Ðấng phán với nàng: "Người là El-Roy", vì nàng nói: "Phải chăng nơi đây tôi đã thấy dấu 9ấng đã thấy tôi".
14 Bởi thế mà người ta gọi giếng là "giếng Lakhay-Rôy". Và nầy nó ở giữa Cađes và Bêred.
15 Và Hagar đã sinh cho Abram một con trai và Abram gọi tên con ông, đứa con hagar đã sinh ra cho ông, là Ismael. 16 Abram sống được tám mươi sáu tuổi, khi Hagar sinh ra Ismael cho Abram.
Giao ước và cắt bì
1 Khi Abram được chín mươi tuổi, thì Yavê đã hiện ra cho ông và phán với ông:
"Ta là El-Shadday, hãy bước đi trước mặt Ta và ở cho trọn lành. 2 Ta sẽ ban giao ước giữa Ta và ngươi, Ta sẽ cho ngươi sinh sôi đông lắm, đông lắm".
3 (Và) Abram phục mình sấp mặt xuống.
Và Thiên Chúa phán bảo ông rằng: "4 Phần Ta, nầy giao ước của Ta với ngươi: ngươi sẽ là cha của hằng hà sa số dân tộc. 5 Tên ngươi không còn là Abram, tên ngươi phải là Abraham, vì Ta cho ngươi trở thành cha của hằng hà sa số dân tộc. 6 Ta sẽ làm ngươi nảy nở sinh sôi đông lắm, đông lắm; Ta sẽ cho phát xuất từ ngươi dân dân và vua chúa. 7 Ta sẽ lập giao ước giữa Ta và ngươi, và dòng giống ngươi sau ngươi qua các thế hệ, làm giao ước vạn đại, ngõ hầu Ta là Thiên Chúa của ngươi và của dòng giống ngươi sau ngươi. 8 Và Ta sẽ ban cho ngươi và dòng giống ngươi sau ngươi đất ngươi nương ngụ, toàn cõi đất Canaan, làm sở hữu vạn đại, và Ta sẽ là Thiên Chúa của chúng".
9 (Và) Thiên Chúa pah1n với Abraham: "Còn ngươi, ngươi sẽ giữ lấy giao ước của Ta, ngươi và dòng giống ngươi sau ngươi, qua các thế hệ. 10 Nầy là giao ước các ngươi sẽ giữ lấy, giữa Ta và các ngươi, và dòng giống ngươi sau ngươi: mọi nam nhân trong các ngươi đều sẽ chịu cắt bì. 11 Các ngươi sẽ cắt bì xác thịt nơi da qui đầu của các ngươi; điều ấy sẽ là dấu giao ước giữa Ta và các ngươi. 12Sinh được tám ngày, mọi nam nhi trong các ngươi đều sẽ chịu cắt bì, mãi qua các thế hệ, kẻ sinh ra trong nhà và người tậu được bằng tiền bạc nơi mọi kẻ tha bang không thuộc dòng giống ngươi. 13 Nhất nhất phải chịu cắt bì kẻ sinh ra trong nhà và người tậu được bằng tiền bạc. Như thế giao ước của Ta nơi thân xác các ngươi sẽ thành giao ước muôn đời. 14 Kẻ tục tử, nam nhân không chịu cắt bì xác thịt nơi da qui đầu, sinh mạng ấy sẽ bị tiễu trừ khỏi hàng thân thuộc của nó: nó đã thủ tiêu giao ước của Ta".
15 Thiên Chúa phán bảo Abraham: "Saray, vợ ngươi, ngươi sẽ không còn gọi tên nó là Saray nữa, song tên nó sẽ là Sara. 16 Ta sẽ chúc lành cho nó, do bởi nó Ta sẽ ban cho ngươi một con trai. Ta sẽ chúc lành cho nó, do bởi nó Ta sẽ ban cho ngươi một con trai. Ta sẽ chúc lành cho Sara và nó sẽ thành những dân tộc, sẽ phát xuất tự nó những vì vua của các nước". 17 Và Abraham phục mình sấp mặt xuống và cười; ông nói trong lòng: "Há người trăm tuổi lại có con? Há Sara chín mươi tuổi đầu lại còn snh nở?" 18 Và Abraham thưa với Thiên Chúa: "Ước gì Ismael được sống trước mặt Người thôi!" 19 Thiên Chúa phán: "Không đâu! Chính Sara, vợ ngươi, sẽ sinh cho ngươi một con trai và ngươi sẽ gọi tên nó là Ysaac. Ta sẽ lập giao ước của Ta với nó, giao ước muôn đời, cho dòng giống nó sau nó. 20 Về Ismael, Ta đã nhậm lời ngươi: nầy Ta sẽ chúc lành cho nó, Ta sẽ cho nó nảy nở, Ta sẽ cho nó sinh sôi đông lắm, đông lắm, nó sẽ sinh mười hai ông hoàng và Ta sẽ cho nó thành một dân lớn. 21Song giao ước của Ta, Ta sẽ lập cho Ysaac, Sara sẽ sinh hạ cho ngươi vào thời này năm sau". 22 (Phán) xong với ông, ThiênChúa từ biệt Abraham mà siêu thăng.
23 (Vậy) Abraham đã đem Ismael con ông và mọi kẻ sinh ra trong nhà ông và mọi người ông đã đem tiền bạc tậu được, mọi nam nhân trong người nhà của Abraham, và ông đã cắt bì xác thịt, da qui đầu của họ, chính trong ngày ấy chiếu theo điều Thiên Chúa đã phán bảo ông.
24 Abraham thọ chín mươi chín tuổi khi ông chịu cắt bì xác thịt da qui đầu ông. 25 Ismael con ông lên mười ba tuổi, khi chịu cắt bì xác thịt da qui đầu nó. 26 Chính trong ngày ấy Abraham đã chịu cắt bì, và Ismael con ông. 27 Và mọi nam nhân nhà ông, kẻ sinh trong nhà và người tậu được bằng tiền bạc nơi người tha bang, đều chịu cắt bì làm một với ông.
Yavê hiện ra tại Mamrê
1 Yavê đã hiện ra cho ông nơi Cây Sồi Mamrê. Abraham ngồi nơi cửa lều vào lúc nóng nhất banngày. 2 Ông ngước mắt lên, thì này: có ba người đứng bên ông. Vừa thấy, ông liền từ cửa lều chạy ra đón tiếp họ. Ông vái sâu sát đất, 3 và nói: "Thưa Ngài, nếu tôi được nghĩa trước mặt Ngài xin Ngài đừng rời xa tôi tớ của Ngài 4 để người nhà đem lại chút nước, các Ngài rửa chân, đoạn ngã mình bóng cây, 5 để tôi đi kiếm miếng bánh: hầu các Ngài được chắc dạ trước khi rời bước, bởi chưng các Ngài đã dọc đường ngang qua nơi tôi tớ của các Ngài". Họ mới nói: "Cứ làm như ông nói".
6 Abraham lật đật vào lều, gặp Sara và bảo: "Mau! lấy ba đấu bột, bột tinh ấy, nhồi đi, và làm ít bánh tráng". 7 Ðoạn ông chạy ra đàn bò là bắt một con bê non béo tốt, và ông trao cho tênd 9ầy tớ và nó vội vã làm thịt.
8 Và ông đem nhũ men, sữa, và con bê, ông đã nấu dọn, mà đặt trước mặt họ. Còn ông, ông đứng bên hầu khách, dưới bóng cây và họ dùng bữa.
9 Và họ nói với ông: "Sara, vợ ông đâu?" Ông thưa: "Nhà tôi ở trong lều". 10 Và người bảo: "Ta sẽ trở lại đây với ngươi: thì mãn nguyệt khai hoa rồi. Lúc đó Sara vợ ngươi đã có con trai". Vả Sara để ý nghe nơi cửa lều ở đằng sau người. 11 Abraham và Sara đã già nua tuổi tác cả, và Sara không còn điều bình thường xảy đến cho đàn bà. 12 Sara mới cười trong bụng, tự nghĩ: "Mình đã xác xơ ra rồi còn chi cái chuyện tòm tem cho mình, vả ông nhà mình già rồi". 13 Yavê phán với Abraham: "Tai sao Sara lai cười, tự nghĩ: Hẳn tôi không còn sinh nở được ư? khi đã già thế này? 14 Thì nào có gì quá ư huyền diệu đối với Yavê. Ðến kỳ hẹn Ta sẽ trở lại đây với ngươi (thì mãn nguyệt khai hoa rồi), Sara sẽ có con trai". 15 Sara chối phắt, mà rằng: "Tôi có cười đâu! vì bà phát sợ. Nhưng người nói: "Không! Ngươi đã cười!"
Lời cầu bầu của Abraham
16 Các người ấy chỗi dậy đi khỏi đó, (đến nơi) trông thấy Sôđôm. Có Abraham cùng đi để tiễn chân họ. 17 Và Yavê đã phán: "Lẽ nào Ta giấu với Abraham điều Ta sắp làm? 18 Quả Abraham sẽ trở nên một dân lớn lao hùng cường. Nhờ nó mọi dân tộc trên trần sẽ được chúc phúc. 19 Vì Ta đã biết đến nó, ngõ hầu nó truyền cho con cái, và gia đình nó sau nó nắm giữ đường lối Yavê mà thi hành công minh chính trực, ngõ hầu Yavê liễu thành cho Abraham mọi điều Người đã phán về nó". 20 Ðoạn Yavê phán: "Tiếng kêu oán phạt Sôđôm và Gomora rân lên! Và tội của chúng nặng lắm! 21 Ta phải xuống xem có thật chúng làm [tất cả] theo như lời kêu oán len với Ta không. Nếu không thế, Ta sẽ biết?"
22 Các người ấy rẽ khỏi đó mà đi về phía Sôđôm, nhưng Yavê còn đứng lại trước mặt Abraham. 23 Abraham tiến lại gần và nói: "Phải chăng Người sẽ tiêu diệt kẻ lành làm một với người dữ? 24 Có lẽ trong thành có được năm mươi người lành. Phải chăng Người cũng tiêu diệt đi; và không dung thứ cho nơi ấy vì năm mươi người lành ấy có được trong đó. 25 Thật là gở lạ đối với Người, xin đừng làm thế: bắt kẻ lành phải chết với kẻ dữ, khiến người lành kẻ dữ hòa đồng như nhau; thật là gở lạ đối với Người: Há Ðấng phán xét tất cả gian trần lại không theo đường công lý?"
26 Và Yavê đã phán: "Nếu Ta tìm được ở Sôđôm năm mươi người lành trong thành, vì chúng, Ta sẽ dung thứ cho cả chốn đó".
27 Abraham thưa lại và nói: "Nầy tôi quả đường đột thưa với Chúa tôi, một kẻ chỉ là tro bụi như tôi. 28 Có lẽ số năm mươi người lành ấy chỉ thiếu có năm: Há chăng chỉ vì năm người ấy Người cũng hủy diệt cả thành?" Và Người phán: "Ta sẽ không hủy diệt, nếu Ta tìm ra được ở đó bốn mươi lăm người kia". 29 Ông còn nói tiếp với Người và thưa: "Có lẽ tìm ra được ở đó bốn mươi người?" Người phán: "Ta sẽ không thi hành vì bốn mươi người ấy".
30 Ông thưa: "Xin Chúa tôi đừng chấp, để cho tôi nói: Có lẽ tìn ra được ở đó ba mươi người?" Người phán: "Ta sẽ không thi hành, nếu Ta tìm được ba mươi người". 31 Ông thưa: "Nầy tôi quả đường đột thưa với Chúa tôi: Có lẽ tìm ra được ở đó hai mươi người?" Người phán: "Ta sẽ không hủy diệt vì hai mươi người ấy!" 32 Ông thưa: "Xin Chúa tôi đừng nổi giận để cho tôi nói một lần nầy nữa: Có lẽ tìm ra được ở đó mười người?" Người phán: "Ta sẽ không hủy diệt vì mười người ấy!"
33 Và Yavê nói xong với Abraham thì đã ra đi; và Abraham đã lui về.
Sôđôm bị hủy diệt
1 Hai Thần sứ vào Sôđôm vào lúc chiều tà. Lot thời ngồi ở cổng Sôđôm. Lot vừa thấy thì chỗi dậy nghinh đón họ và bái lạy mặt sát đất. 2 Ông nói: "Thưa các Ngài, xin các Ngài dời vào tệ xá, nghỉ lại đêm nay. Các Ngài rửa chân, rồi sớm mai các Ngài lên đường đi tiếp". Các vị ấy nói: "Không, chúng tôi ngủ đêm ngoài bùng binh". 3 Nhưng ông ra sức nài ép họ thì họ đã đi với ông vào nhà, và ông đã làm tiệc đãi họ. Ông đã làm bánh không men và họ đã dùng bữa.
4 Họ chưa đi ngủ thì dân thành người Sôđôm đã đến vây quanh nhà, từ trẻ đến già, toàn dân không trừ một ai. 5 Chúng kêu Lot ra mà bảo: "Ðâu rồi, hai người đến nhà anh đêm nay; anh đem họ ra đây cho chúng tôi biết họ chút nào!"
6 Lot ra bên ngoài cửa vào, và đóng ập cửa lại sau mình. 7 Ông nói: "Tôi van xin anh em. Ðừng làm sự dữ! 8 Nầy đây tôi có hai người con gái, chúng vẫn còn trinh, tôi xin đem chúng ra với các người; các người xử với chúng tùy sở thích các người. Nhưng riêng về những người kia, xin các người đừng làm điều gì, vì họ đã vào ngụ bóng mái nhà tôi". 9 Chúng bảo: "Xéo ra xa!" Và chúng nói: "Anh chàng trơ trọi một mình đến ngụ nhờ mà ại dám làm quan án! Bây giờ chúng ông còn làm dữ với mầy hơn là với chúng nó nữa". Và chúng áp vào người Lot, quá mạnh và tiến lại để đập phá cửa. 10 Những người kia chìa tay ra, kéo Lot vào với họ trong nhà, rồi đóng cửa lại.
11 Còn bọn người ở trước cửa nhà, thì họ làm cho quáng gà cả lũ từ bé đến lớn, al2m chúng không tài nào tìm thấy cửa.
12 Các người kia bảo Lot: "Ngươi còn có ai đâu đây nữa không? Con trai con gái và tất cả những gì ngươi có trong thành, ngươi hãy đem ra khỏi chốn nầy, 13 vì chúng ta sắp hủy diệt chốn nầy, quả lớn thật tiếng kêu oán phạt chúng trước nhan Yavê, và Yavê đã sai chúng ta đi hủy diệt thành nầy". 14 Lot đi ra nói với những người con rể sắp cưới các con gái ông; ôn gbảo: "Dậy, ra khỏi chốn nầy vì Yavê sắp hủy diệt thành". Nhưng các chàng rể của ông chỉ coi như thể ông nói diễu.
15 Khi hừng đông ló hiện, các thần sứ thối thúc Lot mà rằng: "Dậy, đem vợ và hai con gái ngươi sẵn đây đi, kẻo lại quyện đi theo vạ của thành". 16 Ông cứ chần chừ; các người kia mới nắm tay ông, tay vợ và hai con ông, bởi Yavê đã chạnh lòng thương ông. Họ đem ông ra mà bỏ lại ngoài thành. 17 Trong lúc các Ngài đem ông ra ngoài, thì Người bảo: "Hay lo cho thoát mạng mình; đừng có ngó lui; đừng dừng lại đâu trong vùng châu thổ; hãy lo chạy thoát lên núi, kẻo bị quyện theo". 18 Lot nói với họ: "Xin đừng thế, thưa Ngài. 19 Nầy tôi tớ của ngài đã được nghĩa trước nhan Ngài, và Ngài đã tỏ lượng nhân hải hà đối với tôi cho tôi được tính mạng an toàn. Nhưng tôi không thể chạy thoát lên núi được, sợ rằng tai ương cứ bám theo tôi và tôi chết mất. 20 Nầy, cái thành kia kìa gần bên dễ chạy trốn vào đó được, và nó có to tát gì? xin để cho tôi thoát thân đến đó. Nó có to tát gì đâu? Ðể cho tính mạng tôi sống được".
21 Và Người nói với ông: "Nầy Ta còn nể nang ngươi cả về điều ấy nữa, là sẽ không vùi đi thành ngươi nói đó. 22 Mau mau thoát thân vào đó, vì Ta không thể làm gì trước khi ngươi đến đó". Vì vậy người ta đã gọi tên thành là Soar.
23 Mặt trời vừa mọc, Lot vừa vào Soar, 24 thì Yavê mưa xuống Sôđôm và Gomora, diêm sinh và lửa tự nơi Yavê từ trời cao xuống. 25 Người đã vùi đi các thành ấy và tất cả vùng châu thổ cùng dân cư các thành hết thảy, đến cả mầm giống đất đai. 26 Vợ của Lot ngó lại đằng sau thì đã biến thành tượng muối.
27 Sáng mai Abraham dậy sớm ra chỗ ông đã đứng hầu Yavê. 28 Ông nhìn về phía Sôđôm và Gomara, và trên cả mặt vùng châu thổ, và ông thấy: thì này một làn khói bốc lên như khói lò đúc. 29 Khi Thiên Chúa hủy diệt các thành vùng châu thổ thì Người đã nhớ đến Abraham, và Người đã cho Lot khỏi trời lật đất vùi! trng khi các thành nơi Lot đã ở bì vùi đi.
Nguồn gốc dân Moab và Ammôn
30 Lot bỏ Soar đi lên ở trên núi với hai người con gái của ông, vì ông sợ không dám ở lại Soar. Ông ở trong một cái hang hàm một với hai người con gái của ông. 31 Cô cả mới nói với cô út: "Cha ta già rồi; trong xứ lại không có đàn ông nào đến với ta theo lối thường trong cả thiên hạ. 32 Nào! ta chuốc rượu cho cha ta uống và ta ngủ với ngài; như thế là sẽ lưu tồn dòng giống do bởi cha ta! 33 Và họ đã chuôc rượu cho cha họ uống trong chính đêm ấy, và cô cả đến ngủ với cha mà ông không hay biết lúc nào cô nằm lúc nào cô dậy. 34 Hôm sau cô cả nói với cô út: "Này đêm qua chị đã ngủ với cha. ta hãy chuốc rượu cha uống cả đêm nay nữa, rồi em vào ngủ với ngài. Như thế ta sẽ lưu tồn dòng giống do bởi cha ta".
35 Và họ đã chuốc rượu cho cha họ uống cả đêm ấy nữa, và cô út chỗi dậy đi ngủ với ông mà ôn gkhôn ghay biết lúc nào cô nằm, lúc nào cô dậy. 36 Hai con gái của Lot đã có thai với cha họ. 37 Cô đã sinh hạ một trai và cô gọi tên nó là Moab. Ðó là ông tổ của dân Moab còn đến ngày nay. 38 Cô út cũng đã sinh hạ một trai và cô gọi tên nó là Ben-Ammi. Ðó là ông tổ dân Ammôn còn đến ngày nay.
Abraham tại Ghêrar
1 Abraham bỏ đó mà dời xuống miền Nam-sa và lưu lại vào khoảng giữa Cadès và Sur, rồi đến ngụ tại Ghêrar.
2 Bởi Abraham nói về Sara vợ ông "nàng là em gái tôi" nên Abimêlek, vua Ghêrar sai người đi bắt lấy Sara. 3 Nhưng Thiên Chúa đến vơi Abimêlek trong mộng ban đêm và phán bảo ông: "Ngươi chết đến nơi rồi, vì cớ người đàn bà ngươi đã cưới lấy: vì nàng đã có chồng". 4 Vả Abimêlek đã không lại gần bà. Ông thưa: "Lạy Chúa, há Người lại giết dân ngay lành nữa sao? 5 lại không phải chính ông ấy đã nói với tôi "nàng là em gái của tô đó". Và cả nàng nữa, nàng lại không nói: "Anh cả tôi đó" sao? Tôi đã làm thế với một lòng thành, tay trong trắng". 6 Và Thiên Chúa phán bảo ông trong mộng: "Chính Ta, Ta cũng biết ngươi đã làm thế với một lòng thành; và chính Ta cũng đã cầm giữ ngươi khỏi phạm tội nghịch với Ta. Bởi đó Ta đã không cho ngươi đụng đến nàng. 7 Vậy bây giờ ngươi hãy trả lại vợ người ấy: người là tiên tri! người sẽ chuyển cầu cho ngươi và ngươi được sống. Nhược bằng ngươi không trả lại; thì hãy biết rằng: thế nào ngươi cũng phải chết, ngươi và mọi người nhà ngươi". 8 Sáng ngày Abimêlek dậy sớm, gọi tôi tớ hết thảy đến và thuật lại đầu đuôi tự sự cho họ nghe. Và người người đều khiếp sợ quá đỗi. 9 Ðoạn Abimêlek cho gọi Abraham đến mà bảo ông: "Ông đã làm gì thế đối với chúng tôi? Tôi đã có tội gì đối với ông để ông kéo đến trọng tội trên tôi và trên nước của tôi? Ông đã làm cho tôi những điều mà lý ra không được phép làm?" 10 Và Abimêlek nói với Abraham: "Ông muốn nhắm gì khi làm như thế?" 11 Abraham nói: "Vì tôi tự nghĩ: chắc nơi đây chẳng có lòng kính sợ Thiên Chúa; tất họ sẽ giết tôi vì cớ vợ tôi! 12 Vả lại, cũng thật: nàng là em gái tôi, con cùng một cha nhưng khác mẹ, và nàng đã là vợ tôi. 13 Vậy khi Thiên Chúa đem tôi đi phiêu bạt xa nhà cha tôi, thì tôi đã bảo nàng: Nầy là một ơn xin mình làm cho tôi: bất luận nơi nào ta đến, mình hãy xưng gọi tôi: anh tôi đó".
14 Abimêlek đã lấy chiên bò, tớ trai tớ gái tặng cho Abraham và trả lại ông Sara, vợ ông. 15 Abimêlek nói: "Nầy đất đai của tôi trước mặt mặt ông, ông muốn ở đâu thì tùy thích". 16 Và với Sara ông nói: "Nầy ta trao ngàn nén bạc cho anh của nhà ngươi, cho nhà ngươi, đó là tấm mạng che mắt mọi người thân cận với nhà ngươi, để nhà ngươi được hoàn toàn minh oan". 17 Abraham đã chuyển cầu Thiên Chúa, và Thiên Chúa đã chữa lành Abimêlek và vợ cùng các nữ tỳ của ông cho họ có thể sinh sản được. 18 Ấy là vì Yavê đã phạt vô hậu lòng dạ phụ nữ cả nhà Abimêlek vì cớ Sara, vợ của Abraham.
Sinh Ysaac
1 Yavê đã đoái viếng Sara như Người đã phán và Yavê đã làm cho Sara như Người đã nói. 2 Sara đã có thai và sinh con trai cho Abraham vào lúc tuổi già, vào thời Thiên Chúa đã nói, 3 Abraham gọi tên con ông là Ysaac, trẻ đã sinh ra cho ông, đứa con Sara đã sinh hạ cho ông. 4 Và Abraham đã cắt bì cho Ysaac con ông, khi nó sinh được tám ngày, như Thiên Chúa đã truyên cho ông. 5 Abraham thọ được một trăm tuổi, khi Ysaac con ông sinh ra cho ông. 6 Và Sara nói: "Thiên Chúa đã làm cho tôi cười được. Ai ai nghe biết sẽ cười tôi". 7 Và bà nói:
"Nào ai dám báo tin cho Abraham:
Sara sẽ cho con bú!
mà quả tôi đã sinh trai cho tuổi già của ông!"
Ðuổi Hagar và Ismael
8 Con trẻ lớn lên và thôi bú. Abraham làm cỗ lớn ngày Ysaac thôi bú. 9 Sara thấy đứa con Hagar, người Aicập đã sinh ra cho Abraham, chơi với Ysaac con bà, 10 thì nói với Abraham: "Ông hãy đuổi đứa thị tỳ ấy đi, cùng với con nó, vì con của đứa thị tỳ không có quyền thừa tự làm một với con tôi, với Ysaac". 11 Câu chuyện làm Abraham đau lòng chướng mắt lắm vì cớ con ông. 12 Nhưng Thiên Chúa phán cùng Abraham: "Ngươi đừng đau lòng chướng mắt vì cớ con trẻ và người thị tỳ của ngươi. Mọi điều Sara nói với ngươi, ngươi hãy nghe theo, vì nơi Ysaac ngươi sẽ có dòng giống đội tên ngươi. 13 Còn đứa con của thị tỳ, Ta cũng sẽ cho thành một dân lớn, vì nó cũng là dòng giống ngươi". 14 Sáng ngày, Abraham dậy sớm, lấy bánh và một bì nước mà trao cho Hagar; đoạn ông đặt đứa bé trên vai nàng mà thải nàng đi. Nàng ra đi lang thang trong sa mạc Bơer-Sêba.
15 Nước đã hết trong bì. Nàng vất đứa bé dưới một bụi cây, 16 rồi đi ngồi phệt xuống đối diện lại đằng xa chừng một mũi tên bắn, nàng nói: "Miễn sao tôi đừng thấy đứa bé chết". Và nàng ngồi xuống đối diện lại. Và đứa bé òa tiếng khóc.
17 Thiên Chúa đã nghe tiếng đứa trẻ; và tự trời Thần sứ Thiên Chúa phán gọi Hagar và nói với nàng: "Gì vậy Hagar? Ðừng sợ vì Thiên Chúa đã nghe tiếng đứa trẻ, ở ngay chỗ nó nằm. 18 Dậy, bồng lấy đứa trẻ, tay ghì chặt lấy nó, vì Ta sẽ cho nó thành một dân lớn". 19 Và Thiên Chúa mở mắt cho nàng thấy giếng nước và nàng đi kín đầy bì nước mà cho đứa bé uống.
20 Thiên Chúa đã ở cùng đứa trẻ, n1o lớn lên thì đã ở trong sa mạc và thành người thiện xạ cung tên. 21 Nó lưu lại trong sa mạc Pharan. Và mẹ nó đã cưới vợ cho nó, người đất Aicập.
Abraham và Abimêlek
22 Thuở ấy, Abimêlek và Pikol, tướng binh của ông nói với Abraham rằng: "Có Thiên Chúa ở với ông trong mọi sự ông làm. 23 Vậy bây giờ ông hãy lấy Thiên Chúa thề với tôi đây: là ông sẽ không lường gạt tôi, và tông dòng hậu duệ của tôi, và như chiếu theo tình nghĩa tôi có với ông, ông sẽ xử với tôi cùng với xứ ông tới ngụ nhờ". 24 Và Abraham đã nói: "Tôi xin thề".
25 Abraham trách Abimêlek nhân vụ giếng nước đã bị bọn tôi tớ của Abimêlek chiếm đoạt. 26 Abimêlek nói: "Tôi không được biết ai làm điều ấy. Và ngay cả ông cũng đã không trình cho tôi hay, và mãi đến hôm nay, chính tôi cũng không hề nghe đến". 27 Abraham đã lấy chiên bò tặng Abimêlek và hai người đã kết ước với nhau. 28 Abraham để riêng ra bảy con chiên cái trong đàn cừu. 29 Abimêlek mới hỏi Abraham: "Gì vậy bảy con chiên cái kia, ông để riêng ra đó?" 30 Và ông đáp: "Là để ông nhận lấy bảy con chiên cái ấy tự tay tôi. Ngõ hầu chúng ta làm tang chứng bảo đảm tôi đã đào cái giếng nầy". 31 Do đó mà người ta đã gọi chỗ ấy là Bơer-Sêba, vì ở đó hai bên đã thề với nhau.
32 Họ đã kết ước ở Bơer-Sêba. Ðoạn Abimêlek và Pikol tướng binh của ông, chỗi dậy mà trở về đất Philitin. 33 Abraham đã trồng một cây ngự liễu ở Bơer-Sêba và ở đó ông kêu cầu Danh Ðức Yavê Thiên Chúa vạn đại. 34 Abraham đã ngụ ở đất Philitin nhiều ngày.
Abraham tế hiến con
1 Xảy ra là sau các điều ấy, Thiên Chúa đã thử Abraham. Người phán cùng ông: "Abraham! Ông đáp: "Nầy tôi đây!" 2 Người lại phán: "Ngươi hay lấy con ngươi, con một ngươi, ngươi yêu dấu tức là Ysaac, mà đi tới đất Moriyah và ở đó, hãy dâng nó làm của lễ thượng hiến trên một quả núi Ta sẽ tỏ cho ngươi".
3 Sáng ngày, Abraham dậy sớm, thắng lừa và đem theo mình hai đứa đầy tớ của ông, cùng với Ysaac con ông, ông chẻ củi dùng vào lễ thượng hiến, đoạn ông chỗi dậy lên đường đến chỗ Thiên Chúa đã tỏ cho ông. 4 Ngày thứ ba, Abraham ngước mắt lên và thấy chỗ ấy từ đàng xa. 5 Abraham mới bảo tôi tớ: "Các anh hãy ở lại đây với con lừa. Còn ta và đứa trẻ, chúng ta phải đi tới đằng kia, mà thờ lạy, rồi chúng tôi sẽ về lại với các anh".
6 Abraham lấy củi lễ thượng hiến và cho Ysaac vác đi, còn ông thì cầm lấy lửa và dao phay, rồi cả hai cùng bước. 7 Ysaac cất tiếng nói với Abraham, cha cậu rằng: "Cha!" Ông nói: "Ta đây, con!". Cậu hỏi: "Này đây đã có lửa và củi, vậy hy sinh thượng hiến ở đâu!" 8 Abraham đáp: "Chính Thiên Chúa sẽ tự liệu hy sinh thượng hiến, con ạ". Rồi cả hai cùng bước.
9 Khi họ đến nơi Thiên Chúa đã tỏ cho ông, thì Abraham xây tế đèn ở đó, rồi sắp củi; av2 trói Ysaac con ông mà đặt lên tế đàn, trên đống củi, 10 đoạn Abraham giơ tay cầm lấy dao phay để tế sát con.
11 Nhưng Thần sứ Yavê từ trời gọi ông và nói: "Abraham, Abraham!" Ông thưa: "Nầy, tôi đây!" 12 Người phán: "Ðừng giơ tay hại đứa trẻ, đừng làm gì đến nó, vì bây giờ Ta biết ngươi là người kính sợ Thiên Chúa: Con một ngươi, ngươi đã không từ chối với Ta". 13 Abraham ngước mắt lên, ông nhìn, và nầy một con cừu đực mắc sừng trong bụi cây. Abraham đi bắt cừu và dâng làm lễ thượng hiến thay con ông. 14 Chỗ ấy Abraham gọi tên là "Yavê sẽ liệu" khiến ngày nay người ta còn nói: "Trên núi Yavê sẽ liệu".
15 Lần thứ hai Thần sứ Yavê gọi Abraham từ trời 16 và phán: "Ta lấy mình Ta, Ta thề, sấm của Yavê: vì ngươi đã làm điều ấy, và đã không từ chối (với Ta) con một ngươi 17 thì Ta sẽ ban phúc lành cho ngươi, Ta sẽ làm cho dòng giống ngươi nên đông, nên nhiều như sao trên trời, như cát bãi biển, và dòng giống ngươi sẽ chiếm đoạt cửa thành quân địch. 18 Mọi dân thiên hạ sẽ lấy d2ng giống ngươi mà cầu phúc cho nhau, bởi vì ngươi đã vâng nghe tiếng Ta!"
19 Ðoạn Abraham về lại nơi tôi tớ ông, họ chỗi dậy cùng nhau đi về Bơer-Sêba và Abraham đã lưu lại ở Bơer-Sêba.
Các con của Nakhor
20 Sau các điều ấy, có tin báo cho Abraham biết rằng: "Nầy, Milkah cũng đã sinh hạ con cái cho Nakhor em ông: 21 Us là con cả, Buz là em, với Qơmuel cha của Aram. 22 Kêseđ, Khazô, Pildash, Yidlaph, Bơtuel. 23 Bơtuel đã sinh ra Rêbêca. Tám người ấy, Milkah đã sinh ra cho Nakhor, em của Abraham. 24 Ông có một người vỡ lẽ tên là Rơuma, bà ấy cũng đã sinh con: Têbakh, Gakham, Takhash, và Maakah.
Phần mộ các Tổ Phụ
1 Sara thọ một trăm hai mươi bảy tuổi: đó là những năm đời của Sara, 2 và Sara đã chết tại Qiriat-Arba, tức là Hêbrôn, trong đất Canaan. Abraham đã để tang than khóc Sara.
3 Ðoạn Abraham chỗi dậy, rời trước người chết, ông đi thương lượng với con cái Khét rằng: "4 Tôi đối với các ông là khách ngụ cư, là người ở trọ. Xin các ông nhường cho tôi sở đất phần mộ giữa các ông, để tôi tống chung chôn cất người chết của tôi". 5 Con cái Khét đáp lại Abraham rằng: "6 Xin vô phép thưa ngài, ngài nghe chúng tôi! Ngài là ông hoàng của Thiên chúa giữa chúng tôi. Thửa mộ nào tốt nhất, xin ngài cứ lấy mà chôn cất người chết của ngài: không ai trong chúng tôi dám ngăn cản ngài chôn cất người chết của ngài nơi thửa mộ của mình".
7 Abraham chỗi dậy, vái sâu một lượt dân trong xứ, con cái Khét. 8 Và nói với họ rằng: "Nếu các ông đồng tình cho tôi tống chung chôn cất người chết của tôi, xin nghe tôi và nài hộ tôi với Ephrôn con của Xokhar. 9 Xin ông ấy nhường cho tôi hang Macpêlah của ông ấy, ở ngay cuối cánh đồng của ông ấy; xin ông ấy nhường cho tôi, giá bạc sòng phẳng, làm sở đất phần mộ giữa các ông". 10 Ephrôn cũng ngồi giữa con cái Khét. Ephrôn, người Hit-tit, đáp lại Abraham, có con cái Khét, tức là tất cả những người qua lại cổng thành đều nghe rằng: 11 "Xin vô phép, thưa ngài, ngài nghe tôi: cánh đồng ấy, tôi xin biếu ngài và hang trong đó, tôi cũng biếu ngài, có mặt dân tôi chứng kiến, tôi xin biếu ngài, ngài hãy chôn cất người chết của ngài".
12 Abraham vái sâu dân trong xứ một lượt, 13 và nói với Ephrôn, có dân trong xứ nghe, rằng: "A, giả như ông... xin vô phép, ông hãy nghe tôi, tôi dâng giá bạc cánh đồng, ông nhận đi cho, để tôi được phép chôn cất người chết của tôi ở đó". 14 Ephrôn đáp lại Abraham rằng: "15 Xin vô phép, thưa ngài, hãy nghe tôi: thửa đất bốn trăn nén bạc ấy, giữa tôi và ngài, thì có là gì? Ngài cứ chôn cất người chết của ngài". 16 Abraham đã theo lời Ephrôn. Và Abraham da94 cân cho Ephrôn giá bạc như y đã nói, có con cái Khét nghe được, bốn trăm nén bạc, giá bạc lưu hành giữa hàng con buôn.
17 Như vậy cánh đồng của Ephrôn, ở Macpêlah, đối diện với Manrê, cánh đồng và hang trong đó, và tất cả cây cối có trong đồng, khắp cả khu vực, chu vi đã sang 18 cho Abraham làm sở hữu trước mặt con cái Khét, tức là tất cả những người qua lại cổng thành. 19 Sau đó Abraham đã chôn cất Sara vợ ông trong hang cánh đồng Macpêlah, đối diện với Mamrê, tức là Hêbrôn trong đất Canaan. 20Cánh đồng và hang trong đó con cái Khét đã sang cho Abraham.
Cưới vợ cho Ysaac
1 Abraham đã già nua và trong mọi sự Yavê đã chúc lành cho Abraham. 2 Abraham nói với người lão bộc già nhất nhà ông, người đứng quản cai mọi của cải ông: "Ngươi hãy đặt tay dưới đùi ta, 3 ta muốn ngươi lấy Yavê, là thần trời thần đất, mà thề rằng ngươi sẽ không cưới vợ cho con ta trong hàng con gái dân Canaan nơi ta lập cư đây. 4 Nhưng ngươi sẽ đi tới đất quê ta, đến với người dòng tộc của ta mà cưới vợ cho con ta là Ysaac". 5 Người lão bộc mới thưa ông: "Có lẽ người đàn bà (ấy) không chịu theo tôi về xứ nầy. Thế tôi có phải đem con ông về lại xứ ông đã bỏ ra đi không?" 6 Abraham bảo y: "Liệu hồn, đừng dẫn con ta về lại nơi đó! 7 Yavê thần trời, Ðấng đã đem ta ra khỏi nhà cha ta, khỏi quê họ hàng ta, Ðấng đã hán cùng ta, Ðấng đã thề với ta rằng: Ta sẽ ban đất nầy cho dòng giống ngươi. Chính Người sẽ sai Thần sứ của Người đi trước mặt ngươi, để ngươi cưới vợ cho con ta ở đó. 8 Và giả như người đàn bà (ấy) không chịu theo ngươi, thì ngươi được giải lời thề ta buộc ngươi đây. Dù sao cũng đừng đem con ta về lại đó". 9 Và lão bộc đã đặt tay dưới đùi Abraham chủ mình, và đã thề với ông về điều ấy.
10 Lão bộc lấy mười con trong đàn lạc đà của chủ, đem theo tất cả những gì quí báu của chủ, mà lên đường đi đến Aram Naharaim, đến thành của Nakhor. 11 Lão cho lạc đà phục xuống bên ngoài thành, bên giếng nước vào lúc xế chiều, vào buổi phụ nữ ra kín nước. 12 lão khấn: "Lạy Yavê, Thiên Chúa của Abraham chủ tôi, xin cho tôi được gặp may hôm nay, xin làm nghĩa cho Abraham chủ tôi! 13 Nầy tôi đứng bên suối nước, và con gái dân thành đang ra kín nước. 14 Cô gái nào tôi xin: "Cô ngả vò cho tôi uống với! mà cô ấy nói: "Xin ông uống! tôi cũng sẽ cho lạc đà của ông uống nữa", thì đích thị cô ấy là kẻ Người sẽ se kết với tôi tớ của Người là Ysaac, và nhờ đó tôi biết là Người đã làm nghĩa cho chủ tôi".
15 Lão chưa nói hết, thì nầy Rêbêca đi ra, con gái của Bơtuel, (Bơtuel là) con của Milkah, vợ của Nakhor, em của Abraham với chiếc vò trên vai. 16 Cô gái nhan sắc tuyệt đẹp, còn trinh, chưa đàn ông nào biết đến. Cô xuống suối, cho nước đầy vò rồi lên. 17 Người lão bộc chạy lại đón cô và nói: "Làm ơn cho tôi uống một ngụm nước nơi vò của cô". 18 Cô đáp: "Xin ông uống!" Rồi cô lanh chai hạ vò xuống tay mà cho lão uống. 19 Cho lão uống xong, cô nói: "Tôi sẽ kín nước cho cả lạc đà của ông nữa, cho đến khi nào chúng uống xong". 20 Rồi cô lanh chai đổ vò nước vào máng và còn chạy tới giếng để múc nước; và cô đã múc nước cho cả mấy con lạc đà. 21 Người kia cứ ngắm cô, trầm ngâm muốn biết Yavê đã cho con đường của lão được may mắn hay không.
22 Khi mấy con lạc đà đã uống xong, ông lão lấy một chiếc vòng nặng nửa lạng xỏ mũi cô và hai chiếc xuyến nặng độ mười lạng vàng xỏ tay cô, 23 đoạn hỏi: "Cô con ai, xin nói cho lão biết: nhà ông thân có chỗ cho chúng tôi trọ đêm không?" 24 Cô gái nói với lão: "Tôi con ông Bơtuel, bà Milkah đã sinh ra cho Nakhor". 25 Cô gái nói với lão: "Nhà chúng tôi có rơm có cỏ nhiều, và chỗ trọ đêm cũng có". 26 Và ông lão phục mình xuống thờ lạy Yavê. 27 Ông nói: "Chúc tụng Yavê Thiên Chúa của Abraham chủ tôi, Ðấng đã không bỏ quên lòng nhân nghĩa, tín thành của Người với chủ tôi, còn tôi, Yavê đã đưa lối dẫn lại nhà em chủ tôi".
28 Cô gái đã chạy về nhà mẹ cô mà thuật lại các điều ấy. 29 Rêbêca có người anh tên là Laban. Laban liền chạy đến nơi ông lão, ở ngoài (thành), bên suối. 30 Vừa thấy vòng mũi và xuyến nơi tay em gái chàng, và nghe lời lẽ Rêbêca em gái chàng, rằng: "Ông lão đã nói thế nầy" thì chàng liền đến nơi ông lão, và thấy ông vẫn đứng với đàn lạc đà bên suối. 31 Chàng nói (với lão): "Hỡi người diễm phúc của Yavê, xin hãy vào, làm sao lại cứ đứng ngoài này. Tôi đã dọn dẹp nhà cửa, và có chỗ cho lạc đà". 32 Ông lão vào nhà; và Laban cởi đai cho lạc đà, và cho lạc đà rơm cỏ, cùng nước rửa chân lão, và những người đi với lão.
33 Rồi người ta dọn bữa ăn trước mặt lão, nhưng lão nói: "Tôi sẽ không ăn trước khi được nói những điều tôi phải nói!" (Laban) đáp: "Xin ông cứ nói!" 34 Và lão nói: "Tôi là nô bộc của Abraham. 35Yavê đã chúc lành bội hậu cho ông tôi, và ông đã nên hào phú: Người đã ban cho ông chiên, bò, vàng, bạc, tớ trai tớ gái, lừa và lạc đà. 36 Và Sara, bà cả của ông tôi lúc tuổi già đã sinh hạ con trai cho ông tôi và ông đã trút hết tất cả mọi sự ông có cho con. 37 Ông đã bắt tôi thề rằng: "Ngươi sẽ không cưới vợ cho con ta trong hàng con gái của Canaan, dân c1 đất ta đang ở. 38 Song ngươi sẽ đi đến nhà cha ta, đến với họ hàng của ta mà cưới vợ cho con ta". 39 Tôi đã thưa với ông tôi: Có lẽ người đàn bà không chịu đi theo tôi. 40 Thì ông bảo tôi: Yavê, Ðấng mà trước nhan Người, ta bước đi, sẽ sai Thần sứ của Người đi với ngươi, và sẽ cho con đường của ngươi may mắn và ngươi sẽ cưới vợ cho con ta nơi họ hàng ta, nơi nhà cha ta. 41 Bấy giờ ngươi sẽ được giải khỏi lời chúc dữ của ta, khi ngươi đã đi tới họ hàng ta, và họ đã không ban cho ngươi: Người sẽ được giải khỏi lời chúc dữ của ta. 42 Hôm nay tôi đã đến bên suối, và tôi khấn: Lạy Yavê, Thiên Chúa của Abraham ông tôi, nếu Người sẵn lòng làm cho con đường tôi đang đi được may mắn, 43 thì này tôi đứng bên suối nước, xin cho xảy ra thế này: thiếu nữ nào ra kín nước và tôi xin: cô làm ơn cho tôi uống ngụm nước nơi vò của cô, 44 mà cô ấy nói với tôi: chính ông, xin ông cứ uống, và cả lạc đà của ông, tôi cũng múc nước cho nữa, thì chính đó là người vợ Yavê đã se kết cho con của ông tôi. 45 Tôi chưa nói hết trong lòng như thế, thì nầy Rêbêca đi ra với chiếc vò trên vai. Cô xuống suối kín nước và tôi nói với cô: Cô làm ơn cho tôi uống với. 46 Và cô đã lanh chai hạ vò xuống mà nói: "Xin ông uống! tôi cũng sẽ cho lạc đà của ông uống nữa". Tôi đã uống và cô cũng đã cho lạc đà của tôi uống nữa. 47 Tôi đã hỏi cô, tôi nói: "Cô con ai?" Cô đáp: "Con ông Bơtuel, con của Nakhor, do Milkah đã sinh ra". Và tôi đã xỏ chiếc vòng vào mũi cô, và xuyến vào tay cô. 48 Và tôi đã quì xuống thờ lạy Yavê. Tôi đã chúc tụng Yavê Thiên Chúa của Abraham, ông tôi. Ðấng đã dẫn tôi nhằm đường để cưới con gái của em ông tôi cho người con của ông tôi. 49 Vậy bây giờ nếu các ngài sẵn lòng thi hành nhân nghĩa tín thành với ông tôi, xin nói cho tôi biết, bằng không cũng xin nói cho tôi biết, để tôi xoay xở bên đăm bên chiêu?"
50 Laban đáp lại cùng với Bơtuel và nói: "Sự xảy đến do bởi Yavê, chúng tôi không thể nói với ông phải chăng gì nữa. 51 Nầy Rêbêca trước mặt ông, xin ông cứ lấy mà đi, nó hãy làm vợ con chủ ông, theo như Yavê đã phán". 52 Vậy khi người lão bộc của Abraham đã nghe theo lời lẽ của họ, thì lão phục xuống đất thờ lạy Yavê. 53 Ðoạn người lão bộc lấy ra đồ bạc, đồ vàng, và trang phục tặng Rêbêca. lão cũng đem báu vật tặng anh và mẹ cô.
54 Rồi họ ăn uống, lão và những người đi với lão, và trọ qua đêm ấy. Sáng dậy, lão nói: "Xin buông cho tôi về với ông tôi". 55 Nhưng anh cô và mẹ cô nói: "Hãy cho con bé ở lại với chúng tôi ít ngày, mười ngày chẳng hạn, rồi sau đó nó sẽ trẩy đi". 56 Lão nói với họ: "Xin đừng cầm tôi lại, Yavê đã cho đường tôi may mắn, xin buông cho tôi về với ông tôi". 57 Họ nói: "Ðề chúng tô gọi con bé lại và hỏi ngay chính miệng nó.
58 Họ gọi Rêbêca và nói với nàng: "Con có muốn đi với người nầy không?" Nàng đáp: "Con xin đi". 59 Vậy họ đã để Rêbêca em gái họ ra đi với người vú nuôi làm một cùng người lão bộc của Abraham và những người của lão. 60 Họ chúc lành cho Rêbêca và nói với nàng:
"Hiền muội, em ơi,
em hãy thành ngàn ngàn vạn vạn,
ước gì dòng giống của em chiếm ngữ
cửa thành những người ghét nó".
61 Rêbêca cùng các thị tỳ của nàng chỗi dậy, cỡi lên lạc đà mà đi theo ông lão. Ông lão đã nhận lấy Rêbêca và lên đường.
62 Ysaac trên đường về sau chuyến đi giếng Lakhay-Roy, chàng ở tại vùng Nam-sa. 63 Chàng đi ra dạo chơi ngoài đồng, lúc xế chiều. Ngước mắt lên chàng nhìn, thì nầy có đoàn lạc đà đi lại. 64Rêbêca ngước mắt lên chợt thấy Ysaac. Nàng xuống lạc đà. 65 Và hỏi người lão bộc: "Ai đó, người đi trong đồng đến với ta kia?" Người lão bộc đáp: "Chính chủ tôi đó". Nàng liền lấy chiếc khăn phủ lấy mình.
66 Người lão bộc thuật lại tự sự việc mình đã làm tất cả. 67 Ysaac đã đưa nàng vào lều (cái lều) của Sara mẹ chàng. Chàng đã lây Rêbêca; và nàng đã nên vợ của chàng. Chàng yêu nàng. Và Ysaac đã khuây khỏa được nỗi ưu phiền mất mẹ.
Các con của Qơturah
1 Abraham còn cưới một người vợ nữa, tên là Qơturah. 2 Bà đã sinh hạ cho ông: Zimrân, Yoqshan, Mơđan, Mađian, Yishbaq và Shuah. 3 Yoqshan đã sinh ra Shơba và Ðơđan; - và con cái của Ðơđan là các dân Ashshurim, Lơtushim, Lơunim. 4 Con cái của Mađian: Eyphah, Êpher, Khanok, Abiđa, Elđaah. Hết các người ấy là con cái của Qơturah.
5 Abraham đã trối lại tất cả những gì ông có cho Ysaac. 6 Còn con cái của các vợ lẽ Abraham đã có, thì Abraham ban cho tặng vật, và ngay lúc sinh thời, ông đã cho họ rời xa Ysaac con ông, về phía đông - nơi đất phương Ðông.
Abraham qua đời
7 Ðây là những ngày đời Abraham đã sống: một trămbảy mươi lăm năm. 8 Rồi Abraham đã thở hơi cuối cùng và đã chết lúc tuổi già phúc hậu và [tuổi tác] no đầy và ông đã được sum vầy với tổ tiên. 9 Ysaac và Ismael con cái ông đã chôn cất ông trong hang Macpêlah, nơi cánh đồng của Ephrôn, con của Xokhar người Hit-tit, đối diện với Mamrê. 10 Cánh đồng ấy, Abraham đã tậu của con cái Khet. Ở đó, Abraham và Sara vợ ông đã được chôn cất. 11 Sau khi Abraham chết, Thiên Chúa đã chúc lành cho Ysaac con ông lập cư ở giếng Lakhay-Roy.
Các con của Ismael
12 Ðây là dòng dõi Ismael, con của Abraham, Hagar người Aicập, thị tỳ của Sara, đã sinh ra cho Abraham. 13 Và đây là tên những người con của Ismael theo danh tính và tông tích của họ: con đầu lòng của Ismael là Nơbayor, rồi Qêđar, Adbơel, Mibsam, 14 Mishma, Ðumah, Massa, 15 Khadađ, Teyma, Yơtur, Naphish, Qedmah. 16 Ðó là những người con của Ismael; và đó là danh tính của họ, theo các thôn trang, theo khu trại của họ; mười hai ông hoàng thị tộc của họ. 17 Ðây là những ngày đời Ismael đã sống: một trăm ba mươi bảy năm. Rồi ông đã thở hơi cuối cùng và đã chết; và ông đã được sum vầy với tổ tiên. 18 (Ismael) ở trong vùng từ Havila cho đến Sur, đối diện với Aicập, hướng mãi đến tận Assur, đối diện với anh em hết thảy.
3- Sự Tích Ysaac Và Yacob
Sinh Esau và Yacob
19 Ðây là dòng dõi Ysaac, con của Abraham. Abraham đã sinh ra Ysaac. 20 Và Ysaac được bốn mươi tuổi khi cưới vợ là rêbêca, con của Bơtuel, người Aram vùng Pađđân-Aram, em gái của Laban, người Aram. 21 Ysaac cầu xin Yavê cho vợ vì bà hiếm con và Yavê đã nhậm lời ông. Rêbêca vợ ông đã thụ thai. 22 Các thai nhi va chạm nhau trong bà, làm bà nói: "Nếu thế này, thì tôi (sống) mà làm gì?" và bà đi thỉnh vấn Yavê. 23 Yavê phán với bà:
"Có hai nước trong bụng ngươi, hai dân tự lòng ngươi sẽ phân tranh.
Dân nầy thắng thế át dân nọ, con cả phải làm tôi con thứ".
24 Khi đã đầy ngày tháng đến lúc bà sin con: thì bà đã sin đôi. 25 Ðứa đầu ra: sắc nó hung, cả mình nó như tấm áo choàng bằng lông. người ta mới gọi tên nó là Esau. 26 Sau đó, em nó ra, tay nắm chặt gót Esau: nên người ta gọi tên nó là Yacob: Ysaac được sáu mươi tuổi khi chúng sinh ra.
27 Các trẻ lớn lên: Esau chuyên nghề săn bắn, một người đồng hoang; Yacob, một người điềm đạm, ở lều. 28 Ysaac thương Esau, vì thấy thịt săn vừa miệng; còn Rêbêca lại thương Yacob.
Esau bán quyền trưởng nam
29 Lần kia, Yacob nấu canh và Esau tự đồng hoang về, anh chàng lại kiệt sức. 30 Esau mới bảo Yacob: "cho tao ngốn cái hung hung kia kìa, vì tao kiệt sức mất rồi". Vì thế mà người ta gọi tên nó là Eđôm. 31 Yacob nói: "Bán cho tôi quyền trưởng nam đi trước đã". 32 Esau nói: "Nầy tao sắp chết mất rồi! Quyền trưởng nam nào có báo bổ gì cho tao". 33 Yacob nói: "Thì thề ngay đi với tôi nào!" Và nó đã thề và bán quyền trưởng nam cho Yacob. 34 Yacob đã đưa bánh và canh đậu đà cho Esau! Nó ăn nó uống, rồi nó chỗi dậy mà đi. Esau đã khinh rẻ quyền trưởng nam.
Ysaac tại Ghêrar
1 Xảy đến trong xứ đói kém - ngoài nạn đói kém trước xảy ra thời Abraham và Ysaac trẩy đi Ghêrar, đến với Abimelek vua dân Philitin. 2 Yavê đã hiện ra cho ông và phán: "Ðừng xuống Aicập; hãy ở lại trong xứ, Ta sẽ nói cho ngươi! 3 Hãy ngụ lại trong xứ nầy: Ta sẽ ở với ngươi, Ta sẽ chúc lành cho ngươi và Ta sẽ ban cho ngươi, và dòng giống ngươi tất cả các xứ nầy. Ta sẽ giữ lời Ta đã thề với Abraham cha ngươi. 4 Ta sẽ cho dòng giống ngươi nên đông đảo như sao trên trời, Ta sẽ ban cho dòng giống ngươi tất cả các xứ này. Mọi dân thiên hạ sẽ lấy dòng giống ngươi mà cầu phúc cho nhau. 5Bởi chưng Abraham đã vâng nghe lời Ta và đã giữ trọn đạo với Ta, các luật điều, các thánh chỉ của Ta". 6 Vậy Ysaac đã lưu lại Ghêrar.
7 Dân chỗ ấy có hỏi về vợ ông thì ông nói: "Nàng là em gái tôi", vì ông sợ nói ra rằng: "Vợ tôi! Kẻo, ông nghĩ, dân chỗ ấy giết tôi mất vì cớ Rêbêca, bởi nàng có nhan sắc". 8 Ông đã lưu lại ở đó lâu ngày, thì lần kia Abimêlek, vua dân Philitin dòm qua cửa sổ, và nhìn thì này: Ysaac đang đùa giỡn với Rêbêca vợ ông. 9 Abimêlek mới gọi Ysaac mà nói: "Ðã hẳn, nàng là vợ ông! Làm sao ông lại nói: Nàng là em gái tôi!?" Ysaac đáp lại ông: "Tôi tự nhủ: kẻo mình chết mất vì cớ nàng!" 10 Abimêlek nói: "Sao ông làm thế đối với chúng tôi? Chỉ tí nữa, nhỡ ra có kẻ trong dân nằm với vợ ông, là ông đã kéo tội vạ xuống trên chúng tôi". 11 Abimêlek mới truyền cho toàn dân: "Ai đụng đến người nầy hay vợ ông ta thì sẽ bị xử tử".
12 Nơi đất ấy, Ysaac gieo lúa, và năm ấy ông đã thu hoạch được gấp trăm. Yavê đã chúc lành cho ông. 13 Và con người ấy đã làm giầu; và ông cứ làm giàu thêm luôn mãi, đến đỗi đã nên rất mực giầu có. 14 Ông có những đàn cừu, đàn bò, và tôi tớ đông đảo, khiến người Philitin phải phân bì.
Các giếng nước
15 Tất cả các giếng nước, tôi tớ của cha ông đã đào vào thời Abraham, cha ông, thì người Philitin đã trám lại và lấp đầy đất. 16 Abimêlek nói với Ysaac: "Ông hãy đi xa chúng tôi, vì ông đã nên phú cường hơn chúng tôi nhiều quá". 17 Ysaac đã bỏ đó mà đi. Ông đã đặt trại ở khe Ghêrar, và lưu lại ở đó. 18 Ysaac đã đào lại các giếng nước người ta đã đào thời Abraham cha ông mà người Philitin đã trám lại sau khi Abraham chết. Ông đặt tên các giếng ấy bằng tên cha ông đã đặt.
19 Tôi tớ của Ysaac đào trong lòng khe và họ đã gặp được giếng mạch sống. 20 Ðám mục đồng Ghêrar gây sự với mục đồng của Ysaac mà rằng: "Nước thuộc về chúng tao", nên ông đã gọi tên giếng là: Eseq, vì người ta đã gây sự vơí ông. 21 Họ lại đào giếng khác; và người ta cũng gây sự vì giếng ấy, nên ông đã gọi tên nó là Sitna. 22 Ông rời đi khỏi đó và đào giếng khác. Người ta không còn gây sự vì giếng ấy, nên ông gọi tên giếng là Rơkhôbôth, và nói: "Thật bây giờ Yavê đã mở rộng cho ta, để ta được phồn thịch trong xứ". 23 Rồi từ đó ông lên Bơer-Sêba. 24 Yavê đã hiện ra cho ông chính đêm ấy và phán: "Ta là Thiên Chúa của Abraham, cha ngươi! Ðừng sợ, vì Ta ở với ngươi! Ta sẽ chúc lành cho ngươi, Ta sẽ cho dòng giống ngươi nên đông đảo, vì Abraham tôi tớ của Ta".
25 Ông đã xây một tế đàn ở đó. Và kêu cầu Danh Ðức Yavê. Ông đã cắm lều ở đó. Tôi tớ Ysaac đã đào ở đó một cái giếng.
Kết ước với Abimêlek
26 Abimêlek từ Ghêrar đã đến gặp ông với Akhizzath một cận thần và Pikol tướng binh. 27 Ysaac nói với họ: "Tại sao các ngài lại đến với tôi, khi các ngài đã thù ghét tôi và thải tôi đi khỏi xứ các ngài?" 28 Họ nói: "Quả chúng tôi thấy được là Yavê ở với ông, nên chúng tôi đã nói: Giữa chúng ta, nghĩa là giữa chúng tôi và ông, hãy có rủa thề: chúng tôi xin kết ước với ông. 29 Ông sẽ không hề làm hại chúng tôi, cũng như chúng tôi đã không đụng đến ông, cũng như chúng tôi đã chỉ làm lành đối với ông, và đã để ông đi bình an. Bây giờ ông là một người được Yavê chúc phúc". 30 Ông đã dọn tiệc đãi họ. Và họ đã ăn uống.
31 Sáng ngày họ dậy sớm và hai bên đã thề với nhau. Và Ysaac đã tiễn chân họ. Họ đã từ biệt ông mà đi về bình an. 32 Chính trong ngày ấy, tôi tớ Ysaac đến báo tin cho ông về cái giếng họ đã đào. Họ nói với ông: "Chúng tôi đã tìm ra nước". 33 Và ông đã gọi nó là Shơbua cho nên tên thành là Bơer-Sêba, cho đến ngày này.
34 Esau được bốn mươi tuổi thì đã cưới vợ là Yuđita, con của Bơeri, người Hit-tit và Basmat, con của Eylôn, người Hit-tit. 35 Hai người ấy đã nên mối khổ tâm cho Ysaac và Rêbêca.
Yacob giật lời chúc lành của Ysaac
1 Ysaac đã già nua; mắt ông đã lòa mờ khiến ông không trông thấy được nữa. Ông gọi Esau, người con lớn đến mà bảo nó: "Con ơi!" Cậu thưa: "Con đây!" 2 Ðoạn ông nói: "Nầy, ta đã gì nua, ta không biết ngày nào ta chết. 3 Vậy bây giờ con hãy cầm khí giới: bao tên, cung nỏ của con ra ngoài đồng hoang săn cho ta vật gì, 4 và nấu cho ta những món mỹ vị như ta ưa thích, đem lại ta ăn, ngõ hầu hồn vía ta chúc lành cho con trước khi ta chết". 5 Nhưng Rêbêca đã nghe trong khi Ysaac nói với Esau con ông. Vậy Esau đã đi ra đồng hoang săn thịt để đem về (cho cha cậu).
6 Rêbêca bảo Yacob con bà rằng: "Này, mẹ vừa nghe cha con nói với Esau, anh con, rằng: "7 Hãy đem lại cho ta thịt săn, và nấu cho ta những món mỹ vị để ta ăn và ta chúc lành cho cn trước nhan Yavê trước khi ta chết". 8 Vậy bây giờ, này con, con nghe lời mẹ mà làm theo điều mẹ dạy con: 9 con đi ra đàn cừu bắt cho mẹ ở đó hai con dê tơ béo tốt, để mẹ làm thịt mà nấu những món mỹ vị cho cha con, như người ưa thích. 10 Rồi con sẽ bưng vào cho cha con ăn, ngõ hầu người chúc lành cho con trước khi người chết".
11 Yacob mới thưa với Rêbêca, mẹ cậu: "Nầy, Esau anh con, người những lông lá, còn con, người lại trơn tru, 12 biết đâu cha con lại không nắn nở con, làm người coi con như đứa hỗn xược nhạo chơi người và tự mình kéo xuống trên mình chúc dữ thì có, chứ đâu có chúc lành!" 13 Nhưng mẹ cậu bảo: "Hỡi con chính mẹ sẽ mang lấy chúc dữ cho con! Con cứ việc nghe lời mẹ, đi lấy cho mẹ đi!" 14 Cậu đã đi lấy và đem về cho mẹ. Và mẹ cậu đã nấu những món mỹ vị vừa ý cha cậu. 15 Ðoạn Rêbêca lấy những áo quí của con lớn của bà mà mà giữ với mình trong nhà, mặc cho Yacob con út của bà. 16 Rồi (lấy) da dê tơ mà quấn tay cậu và phần trơn tru nơi cổ cậu. 17 Xong bà trao tay Yacob con bà những món ăn mỹ vị và bánh bà đã làm.
18 Cậu vào với cha cậu và nói: "Thưa cha!" Ông đáp: "Ta đây! Con là ai, hỡi con?" 19 Yacob thưa với cha cậu: "Con là Esau, con cả của cha, con đã làm theo như cha đã bảo con. Xin cha chỗi dậy, ngồi lên, và dùng thịt săn của con, ngõ hầu hồn vía cha chúc lành cho con". 20 Ysaac mới nói với con ông: "Làm sao con tìm được mau thế! hỡi con?" Và cậu đáp: "Yavê, Thiên Chúa của cha, đã cho con gặp may như thế!" 21 Ysaac mới bảo Yacob: "Sát lại đây, để ta rờ nắn con xem, con ơi, xem con đây có phải là Esau con ta hay không?"
22 Yacob sát lại gần cha cậu. Ông rờ nắn cậu, và nói: "Giọng là giọng của Yacob, mà tay thì lại là tay Esau". 23 Nên ông đã không nhận ra được cậu, vì tay cậu như tay Esau, anh cậu, những lông lá. Và ông đã chúc lành cho cậu. 24 Ông nói: "Con đây là Esau, con ta thật không?" Cậu đáp: "Chính là con!" 25 Và ông bảo: "Bưng lại, để ta dùng thịt săn của con ta, ngõ hầu hồn vía ta chúc lành cho con". Cậu đã bưng lại cho ông, và ông đã ăn. Cậu đem rượu và ông đã uống. 26 Rồi Ysaac cha cậu bảo cậu: "Lại đây hôn cha, ớ con". 27 Cậu sát lại gần, hôn ông. Ông ngửi được mùi áo cậu mặc, thì ông chúc lành cho cậu và nói: "Nầy, mùi con ta xông ra như mùi đồng ruộng được Yavê chúc lành!
"28 Xin Thiên Chúa ban cho con
sương móc trời cao,
màu mỡ của đất
lúa rượu phong nhiêu.
29 Các dân hãy làm tôi con
các nước hãy phục lạy con.
Con hãy làm chúa trên anh em con.
Con cái mẹ con hãy phục lạy con.
Ðồ chúc dữ, ai chúc dữ cho con!
Và phúc cho ai chúc phúc cho con".
30 Xảy ra là Ysaac vừa chúc lành cho Yacob xong, và Yacob vừa ra khỏi mặt Ysaac cha cậu, thì Esau anh cậu đi săn về. 31 Và cả cậu này nữa cũng nấu những món mỹ vị và đem vào cho cha cậu. Cậu thưa với cha cậu: "Lạy cha, xin người chỗi dậy mà dùng thịt săn của con cha, ngõ hầu hồn vía của cha chúc lành cho con". 32 Ysaac cha cậu mới hỏi: "Ngươi là ai?" Cậu thưa: "Con là Esau, con cả của cha!" 33 Ysaac mới run lên, run mạnh quá sức và nói: "Vậy thì đứa nào đó đã săn được thịt đem lại cho ta; và ta đã ăn cả rồi, trước khi con đến và ta đã chúc lành cho nó. Dù sao thì nó cũng được chúc lành!" 34 Nghe các lời ấy của cha, Esau kêu thất thanh lớn tiếng, thảm thiết quá đỗi. Rồi cậu thưa cha: "Xin cha cũng chúc lành cho con với, cha ôi!" 35 Ông nói: "Em con dùng mưu gian đã đến và phỗng mất cái chúc lành của con rồi". 36 Cậu nói: "Lại không phải là nó đã gạt con hai lần đó ư, thật đúng với tên Yacob của nó: nó đã phỗng quyền trưởng nam của con, và này bây giờ chúc lành của con, nó cũng phỗng mất nữa". Cậu thưa: "Há cha lại không dành cho con chúc lành nào cả?" 37 Ysaac đáp lại và bảo Esau: "Nầy cha đã đặt nó làm chúa trên con, và khiến anh em nó phải làm tôi nó; cha đã cấp cho nó lúa rượu, thì cha còn làm gì được cho con nữa, con ơi?" 38 Esau thưa với cha cậu: "Cha chỉ có một chúc lành thôi sao, cha ôi? Xin cha cũng chúc lành cho con nữa, cha ôi!" Bởi Ysaac làm thinh thì Esau òa tiếng khóc. 39 Ysaac cha cậu đáp lại và bảo cậu: "Nầy: chốn con ở đất đai màu mỡ không có, sương móc trên trời chẳng sa. 40 Con cậy vào gươm, con sống; em con, con phải làm tôi, chờ khi con muốn con sẽ rũ khỏi cổ ách nó!" 41 Esau thù ghét Yacob vì chúc lành cha đã ban cho Yacob. Esau tự nói trong lòng: "Gần rồi, những ngày tang cha, và ta sẽ giết quách Yacob em ta". 42 Có người đã mách cho Rêbêca lời lẽ Esau, con lớn của bà. Bà mới sai đi gọi Yacob con út của bà và bảo nó: "Nầy Esau anh con muốn báo thù giết con. 43 Bây giờ, con ôi, hãy nghe lời mẹ, hãy chỗi dậy trốn đến với Laban, anh của mẹ, ở Haran. 44 Con cứ lưu lại với cậu ít lâu chờ cho cơn lôi đình của anh con tan đi. 45 Ðến khi anh con tan giận rồi và quên điều con đã làm cho nó, mẹ sẽ sai đi đem con về. Tại sao lại để mẹ mất cả hai đứa chúng bay vào cũng một ngày?"
46 Rêbêca nói với Ysaac: "Tôi chán không muốn sống nữa vì đứa con gái Hit-tit. Nếu Yacob lại cưới vợ trong lũ gái Hit-tit như những đứa kia, là gái xứ nầy, thì tôi còn sống mà làm gì?"
Ysaac sai Yacob đến với Laban
1 Ysaac gọi Yacob mà chúc lành cho cậu và ra lệnh: "Con đừng cưới vợ trong hàng con gái Canaan. 2 Dậy, đi Pađđan-Aram, đến nhà Bơtuel, ông ngoại con mà cưới vợ ở đó giữa các con gái của Laban, cậu con. 3 Xin El-Shađđay chúc lành cho con, xin Người cho con sinh sôi nẩy nở mà nên một đại hội dân nước. 4 Xin Người ban cho con chúc lành xuống cho Abraham, cho con và cho dòng giống con với con, để chiếm hữu đất con nương ngụ mà Thiên Chúa đã ban cho Abraham". 5 Ysaac đã sai Yacob đi qua Pađđan-Aram, đến với Laban, con của Bơtuel người Aram, và là anh của Rêbêca, mẹ của Yacob và Esau.
Esau cưới thêm vợ
6 Esau thấy Ysaac đã chúc lành cho Yacob và sai đi Pađđan-Aram cưới vợ ở đó; và trong khi chúc lành thì đã căn dặn cậu rằng: "Con đừng cưới vợ nơi hàng con gái Canaan". 7 Và Yacob nghe lời cha mẹ, thì đã trẩy đi Pađđan-Aram. 8 Sau thấy rằng con gái Canaan làm chướng mắt cha cậu, 9 nên Esau đến với Ismael và ngoài những người vợ cậu đã có, cậu cưới làm vợ thêm Makhalat, con của Ismael, con của Abraham, và là em gái của Nơbayot.
Yacob chiêm bao
10 Yacob ra khỏi Bơer-Sêba mà trẩy đi Haran. 11 Chàng đã tới một nơi kia và trọ đêm ở đó vì mặt trời đã lặn. Chàng lấy một viên đá mà đặt làm gối đầu và nằm ngủ nơi chỗ ấy. 12 Chàng chiêm bao: thì này có một thang cấp dựng trên đất, nhưng chóp đỉnh thấu trời. Và nầy có những Thần sứ của Thiên Chúa lên lên xuống xuống trên đó. 13 Và nầy Yavê đứng bên chàng. Người phán: "Ta là Yavê, Thiên Chúa của Abraham cha ngươi, Thiên Chúa của Ysaac. Ðất ngươi đang nằm, Ta sẽ ban cho ngươi và dòng giống ngươi. 14 Dòng giống ngươi sẽ đông như cát bụi bành trướng ra Ðông Tây Nam Bắc. Mọi tông tộc trên trần sẽ lấy ngươi mà cầu phúc cho nhau. 15 Và nầy Ta ở cùng ngươi, Ta sẽ giữ gìn ngươi khắp nơi ngươi đi, Ta sẽ đem ngươi về lại đất đai nầy, vì Ta sẽ không bỏ ngươi, sao cho đến lúc Ta đã hoàn tất các điều Ta phán với ngươi". 16 Yacob đã tỉnh giấc và nói: "Hẳn thật, có Yavê ở chốn nầy mà tôi không biết". 17 Và chàng kinh sợ mà nói: "Ðáng sợ nhường bao chốn nầy! Hẳn đó là nhà của Thiên Chúa và cửa trời, chứ không phải gì khác". 18 Sáng ngày, chàng dậy sớm, lấy viên đá chàng đã đặt làm gối đầu mà dựng làm thách trụ và đổ dầu lên trên đầu trụ. 19 Chàng đã gọi tên chốn ấy là Bêthel, còn xưa kia tên thành là Luz.
20 Yacob đã làm lời khấn rằng: "Nếu Thiên Chúa ở cùng tôi, và gìn giữ tôi trên đường tôi đang đi, nếu Người cho tôi có bánh ăn, áo mặc, 21 nếu tôi được trở về nhà cha tôi bình an vô sự, thì - Yavê sẽ là Thiên Chúa của tôi. - 22 Và viên đá tôi đã dựng làm thạch trụ sẽ là Nhà của Thiên Chúa. Và trên mọi điều Người ban cho tôi, tôi sẽ trích thập phân dâng Người".
Yacob tới nhà Laban
1 Yacob bước chân ra đi đến đất con cái phương Ðông. 2 Chàng nhìn và nầy trong đồng có một cái giếng, và gần giếng có ba đàn cừu nằm bên: quả nhờ giếng ấy mà dân trong vùng cho súc vật uống; một viên đá lớn đậy miệng giếng. 3 Khi hết thảy các đàn súc vật đã tụ họp lại đó, thì người ta vần viên đá khỏi miệng giếng, mà cho dê cừu uống nước, đoạn lại vần viên đá vào chỗ cũ trên miệng giếng. 4 Yacob nói với họ: "Bà con ở đâu đến?" Họ đáp: "Chúng tôi từ Haran tới". 5 Chàng hỏi họ: "Bà con có biết Laban, con cụ Nakhor không?" Họ đáp: "Chúng tôi biết!" 6 Chàng lại hỏi: "Ông ấy mạnh khỏe chứ?" Họ đáp: "Ông ấy mạnh khỏe; và kìa Rakhel, con gái ông ấy đã đến cùng đàn cừu". 7 Chàng nói: "Ngày còn sớm chán, không phải là lúc lùa súc vật về! Bà con cha dê cừu uống rồi lại thả chăn đi!" 8 Họ nói: "Không thể được, trước khi tất cả các đàn vật tụ họp lại và người ta vần viên đá khỏi miệng giếng: bấy giờ chúng tôi mới được cho cừu dê uống nước".
9 Chàng còn đang chuyện trò với họ thì Rakhel đến với dê cừu của cha nàng, vì nàng là một cô chăn cừu. 10 Yacob vừa thấy Rakhel, con của Laban, cậu của chàng, và dê cừu (của) Laban, cậu của chàng, thì Yacob tiến lại lăn viên đá khỏi miệng giếng và cho dên cừu của Laban, cậu của chàng uống. 11 Rồi Yacob lại hôn mặt Rakhel mà òa lên khóc. 12 Yacob cho Rakhel biết chàng có họ với cha nàng av2 là con của Rêbêca. Nàng liền chạy đi báo tin cho cha nàng. 13 Laban thoạt nghe tin Yacob là con em gái mình, thì ông chạy ra gặp chàng, và ông ôm lấy cháu mà hôn lấy hôn để, đoạn dẫn về nhà ông. Và Yacob đem hết các điều ấy thuật lại cho Laban. 14 Và Laban bảo chàng: "Kỳ thực cháu là xương thịt của cậu!" và Yacob đã ở lại với ông một tháng chẵn.
Ycob cưới hai vợ
15 Laban nói với Yacob: "Phải chăng vì anh là thân thích với tôi, anh lại đi giúp việc tôi không công?" Anh cứ bảo cho tôi biết côn ganh bao nhiêu?" 16 Vả Laban có hai người con gái, tên cô lớn là Lêa, và tên cô bé là Rakhel. 17 Mắt Lêa lờ đò; còn Rakhel lại dáng dấp xinh đẹp, dung nhan mỹ miều. 18 Yacob đã phải lòng rakhel. Chàng đáp: "Cháu sẽ giúp việc cậu bảy năm để được Rakhel, cô gái bé của cậu". 19 Laban nói: "Thà để nó cho anh, hơn là để cho một người dưng: anh hãy ở với tôi".
20 Vậy Yacob đã giúp việc bảy năm vì Rakhel. Những năm ấy đối với chàng chỉ như vài ngày thôi bởi chàng quá yêu nàng. 21 Rồi Yacob nói với Laban: "Xin cậu cho cháu con vợ của cháu, vì thời gian của cháu đã mãn rồi, để cháu được phối hiệp với nàng". 22 Laban mới hội họp lại mọi người trong ấp và mở tiệc. 23 Chiều đến, ông lấy Lêa con ông mà dẫn đến cho chàng, và chàng đã phối hiệp với nàng. 24 Laban đã cho Zilpah, tớ gái của ông làm tớ gái cho Lêa, con gái ông. 25 Sáng ngày ra, thì té ra là Lêa! Chàng mới nói với Laban: "Cậu làm gì thế với cháu? Không phải vì Rakhel mà cháu đã giúp việc cậu đấy sao? Tại sao cậu đã phỉnh lừa cháu?" 26 Laban đáp lại: "Nơi chúng tôi không có thói gả con út trước con cả! 27 Hãy qua trọn tuần lễ cưới với cô ấy, rồi người ta cũng cho anh cả cô kia nữa, đáng công anh còn giúp việc tôi khoảng bảy năm nữa mà!" 28 Và Yacob đành phải làm như thế. Chàng qua trọn tuần lễ cưới với cô ấy. Rồi Laban đã gả Rakhel, con ông làm vợ chàng. 29 Laban đã cho Bilhah, tớ gái của ông làm tớ gái cho Rakhel, con gái ông. 30 Chàng đã phối hiệp với cả Rakhel, và yêu Rakhel hơn Lêa; chàng còn ở giúp việc Laban bảy năm khác nữa.
Các con của Yacob
31 Yavê thấy Lêa bị rẻ rúng, thì đã cho khai hoa nở nhụy; còn Rakhel cứ phải hiếm hoi. 32 Lêa đã có thai và sinh con trai và bà gọi tên con là Ruben, vì bà nói: "Yavê đã nhìn đến nỗi khốn cùng của tôi - bây giờ chồng tôi sẽ yêu tôi". 33 Bà còn có thai và sinh con trai; và bà nói: "Yavê đã nghe biết tôi bị rẻ rúng và Người còn cho tôi đứa nầy nữa". Và bà gọi tên con là Simêôn. 34 Bà còn có thai và sinh con trai và bà nói: "Bận nầy thì chồng tôi sẽ gắn vó với tôi, vì tôi đã sinh hạ cho ông ba trai rồi!" Bởi thế mà người ta gọi tên nó là Lêvi. 35 Bà còn có thai và sinh con trai: "Lần nầy tôi xin ngợi khen Yavê". Bởi thế mà bà gọi tên con là Yuđa. Và bấy giờ bà hết đẻ con.
1 Rakhel thấy mình không sinh được con cho Yacob, thì đâm ghen với chị. Bà nói với Yacob: "Cho tôi có con, bằng không thì tôi chết mất". 2 Yacob mới nổi nóng lên với Rakhel và nói: "Nào tôi có thay chỗ Thiên Chúa đâu, Ðấng đã từ chối không cho mình hoa quả lòng dạ?" 3 Bà mới nói: "Nầy có Bilhah là tớ gái của tôi, ông hãy phối hợp với nàng, để nàng đẻ con trên vế tôi, và nhờ nàng tôi cũng được có con". 4 Và bà đã dâng Bilhah, đứa tớ gái của bà cho ông làm vợ. Yacob đã phối hợp với nàng. 5 Bilhah đã có thai và sin con trai cho Yacob. 6 Và Rakhel nói: "Thiên Chúa da94 xử cho tôi và Người cũng đã nghe tiếng tôi. Và đã cho tôi một đứa con". Bởi thế bà gọi tên nó là Ðan. 7 Bilhah - tớ gái của Rakhel - còn có thai và sinh con thứ cho Yacob. 8 Và Rakhel nói: "Tôi đã chiến đấu với chị tôi những trận phi phàm, mà tôi cũng thắng được". Và bà đã gọi tên nó là Neptali. 9 Lêa thấy mình hết đẻ, thì bà đã lấy Zilpah, tớ gái của bà, mà dâng nàng làm vợ cho Yacob. 10 Zilpah, tớ gái của Lêa đã sinh con trai cho Yacob. 11 Và Lêa nói: "Vận may" và bà gọi tên nó là Gađ. 12 Zilpah, tớ gái của Lêa sinh con thứ cho Yacob. 13 Và Lêa nói: "Hạnh phúc của tôi! Các bạn gái sẽ khen tôi có phúc". Và bà gọi tên nó là Asher.
14 Ðến mùa gặt lúa miến, Ruben đi ra và tìm được ngải yêu ngoài đồng. Nó đem về cho Lêa mẹ nó. Rakhel mới nói với Lêa: "Chị cho tôi quả ngải yêu của con chị!" 15 Bà kia đáp lại: "Cướp chồng tôi còn quá ít hay sao mà cô còn muốn đoạt quả ngải yêu của con tôi nữa?" Rakhel mới nói: "Ðã thế thì đêm nay ông hãy nằm với chị bù lại quả ngải yêu của con chị". 16 Ban chiều khi Yacob từ ngoài đồng về, Lêa ra đón và nói: "Ông phải đến với tôi, vì tôi đã thuê được ông bằng những quả ngải yêu của con tôi". Và ông đã nằm với bà đêm ấy. 17 Và Thiên Chúa đã nhậm lời Lêa. Và bà đã có thai và sinh cho Yacob người con thứ năm. 18 Và Lêa nói: "Thiên Chúa đã trả công cho tôi bởi tôi đã dâng nữ tỳ của tôi cho chông tôi" - và bà đã gọi tên con là Yssakhar. 19 Lêa lại có thai và sinh cho Yacob người thứ sáu. 20 Và Lêa nói: "Thiên Chúa đã cho tôi một quà tặng quí hóa, lần nầy chồng tôi sẽ ở chung với tôi, vì tôi đã sinh hạ cho ông sáu đứa con". Và bà gọi tên là Zabulon. 21 Sau đó bà sinh một con gái, và bà gọ tên nó là Ðinah.
22 Thiên Chúa đã nhớ đến Rakhel; Thiên Chúa nhậm lời bà, và cho bà được khai hoa nở nhụy. 23 Bà đã có thai và sinh con trai, và bà nói: "Thiên Chúa đã cất nỗi hổ nhục của tôi". 24 Và bà gọi tên con là Yuse, mà rằng: "Xin Yavê thêm cho tôi một trai khác nữa!"
Yacob làm giàu
25 Khi Rakhel đã sinh ra Yuse, thì Yacob nói với Laban: "Ðể cháu đi về quê hương, đất nhà. 26 Xin trao trả cháu vợ con cháu, cháu đã giúp việc cậu vì chúng, để cháu lui về, quả cậu cũng biết cháu đã giúp việc cậu thế nào". 27 Laban nói với ông: "Nếu anh có tình với tôi... Tôi bói được rằng Yavê đã chúc lành cho tôi vì cớ anh". 28 Và ông nói: "Anh cứ định công bao nhiêu đi, tôi sẽ trả". 29 Yacob đáp: "Cậu biết cháu đã giúp việc cậu thế nào, và thú vật của cậu ra sao dưới tay cháu. 30 Trước cháu thì chả có là bao, rồi sau cháu thì đã lan tràn đầy dẫy và Yavê đã chúc lành cho cậu. Thì nay, đến bao giờ cháu mới làm lụng được cho gia đình cháu?" 31 Laban nói: "Tôi biết lấy gì trả cho anh?" Yacob đáp: "Cậu đừn trả gì cho cháu cả, nếu cậu làm cho cháu theo điều cháu nói đây, cháu sẽ lại chăn cừu cho cậu.
"32 Hôm nay cháu sẽ rảo qua tất cả đàn cừu của cậu; cậu hãy tách riêng ra khỏi đàn mọi con lấm chấm hay lốm đốm - và mọi con chiên lông xẫm trong đàn cừu - những con dê nào lốm đốm, lấm chấm: đó là phần công cháu. 33 Mai ngày, sự công tâm sẽ trả lời thay cháu: khi cậu đến duyệt qua phần công cháu: hễ con dê nào không lấm chấm hay lốm đốm, hay con cừu nào không lông xẫm, thì đó là đồ ăn cắp nơi cháu". 34 Laban nói: "Ðược! Hãy y theo lời anh nói". 35 Ngày hôm ấy, (Laban) tách riêng ra những con dê đực có rằn hay lốm đốm, mọi con dê cái lấm chấm hay lốm đốm; và tất cả những gì có vết trắng ở trên, và mọi con cừu lông xẫm. Và ông đã trao tay các con trai ông. 36 Và ông đặt giữa ông và Yacob một khoảng cách ba ngày đường. Và Yacob đã chăn đàn cừu còn lại của Laban.
37 Yacob lấy những nhành tươi bạch dương, - hạnh đào và tiêu huyền - bóc vỏ thành những sọc trắng, để trần dác trắng của nhánh cây ra. 38 Rồi ông cắm các nhánh ông đã bóc vỏ trước mặt dê cừu bên bồn, bên máng nước, nơi dê cái đến uống nước và lẹo nhau trong lúc chúng đến uống (nước). 39 Bởi chúng lẹo nhau trước nhành cây, thì chúng đẻ dê con có rằn, lấm chấm, lốm đốm. 40 Yacob tách cừu đực ra, ông quay mặt cừu cái tới vật có vằn, tới tất cả những chiên cừu lông xẫm của Laban. Và như vậy ông gây cho mình những đàn thú riêng và không để chung với dê cừu của Laban. 41 Mỗi khi những dê cừu vạm vỡ động đực, Yacob mới để nhánh cây nơi bồn nước trước mặt cừu, để chúng lẹo nhau trước nhánh cây. 42 Còn khi có những dê cừu gầy yếu, thì ông không để, và như vậy gầy yếu là phần của Laban, vạm vỡ thì thuộc về Yacob. 43 Và con người ấy đã nên giàu có lắm lắm; ông có vô số cừu dê, tớ gái tớ trai, lạc đà và lừa.
Yacob chạy trốn
1 Yacob nghe được các con trai của Laban nói với nhau rằng: "Yacob lấy tất cả của cải cha ta, hắn nhờ của cải cha ta mà làm nên tất cả cơ đồ ấy". 2 Coi nét mặt Laban, Yacob thấy được Laban không còn ở với mình như trước nữa. 3 Yavê phán bảo Yacob: "Hãy trở về đất của cha ông ngươi ở, về quê quán của ngươi và Ta sẽ ở với ngươi". 4 Yacob sai đi gọi Rakhel và Lêa ra đồng nơi (ông chăn) cừu, 5ông nói với họ: "Coi mặt cha các người, tôi thấy được là ông không còn ở với tôi như trước nữa. Nhưng Thiên Chúa của cha tôi đã ở với tôi. 6 Phần các người, các người biết tôi đã lấy tất cả sức lực giúp việc cha các người. 7 Nhưng cha các người đã lừa tôi, đã thay đi đổi lại công tôi đến mười lần, nay Thiên Chúa không để ông gia hại cho tôi. 8 Nếu ông nói thế này: "Những con lấm chấm là phần của công anh". Thì cừu tất cả đều đẻ con lấm chấm: Nếu ông nói thế khác: "Những con có rằn là phần công anh". Thì cừu tất cả đều đẻ con rằn. 9 Vậy là Thiên Chúa lấy súc vật của cha các người mà cho tôi. 10 Xảy ra là vào thời cừu động đực, tôi ngước mắt lên thì thấy trong mộng: là cừu đực cỡi lên cừu cái đều là rằn rì, lấm chấm, vằn vện. 11 Thần sứ Thiên Chúa phán bảo tôi trong mộng: "Yacob!" Tôi thưa: "Nầy tôi đây!" 12 Người phán: "Hãy ngước mắt lên mà coi: hết thảy những cừu đực nhảy lên cừu cái đều là rằn rì, lấm chấm, vằn vện. Là vì Ta đã thấy tất cả những điều Laban đã làm cho ngươi. 13Ta là Thiên Chúa Bêthel, nơi ngươi đã xức dầu thạch trụ, và đã khấn lời khấn với Ta. Bây giờ, hãy chỗi dậy ra khỏi đất này mà về bản quán của ngươi".
14 Rakhel và Lêa đáp lại nói với ông: "Nào chúng tôi còn có phần có khoản gì nữa nơi nhà cha chúng tôi? 15 Há người lại đã không kể chúng tôi như người dưng nước lã đó ư? Vì người đã bán chúng tôi đi và cũng đã ngốn cả bạc tiền của chúng tôi. 16 Của cải hết thảy Thiên Chúa đã giựt lấy nơi cha chúng tôi là của chúng tôi và con cái chúng tôi. Vậy bây giờ những gì Thiên Chúa đã phán bảo ông, ông cứ thi hành".
17 Yacob chỗi dậy, cho vợ con lên lạc đà, 18 và đem đi cả bầy thú vật làm một với của cải tất cả ông đã gầy được, thú vật ông có được và ông đã gầy ra ở Pađđan-Aram, để về với Ysaac cha ông, nơi đất Canaan. 19 Laban đã trẩy đi xén lông cừu. Và Rakhel lấy trộm Têraphim của cha bà, 20 Yacob đã lừa lúc Laban người Aram vô ý, mà chạy trốn không báo cho ông ấy biết. 21 Vậy ông đã chạy trốn làm một với tất cả những gì ông có. Ông đã chỗi dậy qua Sông Cả, mặt cứ hướng về núi Galaad mà đi.
Laban đuổi theo Yacob
22 Ðến ngày thứ ba, người ta mới đem tin cho Laban rằng Yacob đã chạy trốn. 23 Laban mới đem họ hàng đuổi theo bảy ngày đường và đã kịp được ông khi đế núi Galaad. 24 Thiên Chúa đến với Laban, người Aram, trong mộng ban đêm, và phán bảo: "Ngươi hãy giữ mình đừng có nói năng gì hay phạm đến Yacob". 25 Laban đã theo kịp Yacob. Yacob đã cắm trại trên núi, còn Laban cùng với bà con, thì cắm trại trên núi Galaad.
26 Laban nói với Yacob: "Tại sao anh đã lợi dụng lúc tôi vô ý và đã kéo theo con gái tôi đi như thể tù binh bắt được? 27 Tại sao anh đã lén lút chạy trốn và gạt tôi, lẽ ra phải báo cho tôi biết, để tôi tiễn đưa đi trong hoan lạc, và ca hát, với trống kèn đàn địch? 28 Anh không để tôi thư thả hôn cho đã con cháu trai gái của tôi! Thật anh đã cư xử một cách ngu ngốc. 29 Tôi có quyền giương họa cho các người biết tay, nhưng Thiên Chúa của cha các người đêm qua đã phán bảo tôi rằng: "Ngươi hãy giữ mình kẻo nói năng gì hay phạm đến Yacob". 30 Bây giờ anh trẩy đi vì lòng những khắc khoải nhớ nhà cha anh, thì tại sao anh lại đánh cắp các thần của tôi?"
31 Yacob đáp lại và nói với Laban: "Quả tôi sợ, vì tôi tự bảo mình: là có khi cậu sẽ giành giựt lại các con gái của cậu. 32 Cậu mà tìm ra được các thần của cậu nơi người nào, thì người ấy không được sống nữa. Trước mặt bà con đây, cậu hãy nhận ra vật gì của cậu nơi tôi mà lấy đi!" Yacob không biết rằng Rakhel đã lấy trộm các vật ấy. 33 Laban vào lều của Yacob, và lều của Lêa, và lều của hai nàng hầu, ông không tìm ra gì cả. Rồi ông ra khỏi lều của Lêa mà vào lều của Rakhel. 34 Vả Rakhel đã lấy Têraphim đem đặt trong cái thổ lạc đà, rồi nàng ngồi lên trên. Laban lục lạo khắp cả lều mà không tìm ra. 35 Nàng thưa với cha: "Lạy ngài, xin ngài đừng giận vì thấy con không thể đứng dậy trước mặt ngài, vì con mắc trở đều vốn có cho đàn bà". Ông đã lục soát mà đã chẳng tìm ra được Têraphim.
36 Yacob mới nổi nóng lên mà trách cứ Laban. Vậy Yacob đã đáp lại mà nói với Laban: "Nào tôi có tội, có lỗi gì mà cậu đã gắt gao đuổi theo tôi? 37 Cậu đã lục lạo tất cả đồ đoàn của tôi; cậu có tìm ra được gì trong các đồ đoàn nhà cậu, thì cậu cứ bày ra đây trước mặt bà con của tôi và của cậu, để họ xử giữa hai ta. 38 Nầy đã hai mươi năm tôi ở với cậu: cừu dê đực của cậu đã không hề sẩy con, những con đực trong đàn tôi cũng không hề ăn thịt. 39 Những con bị mãnh thú cấu xé, tôi không đem trả cho cậu, chính tôi đã bù lại; cậu cứ nằng nặc, cậu đòi tôi, dù của tôi đó, người ta đã trộm ngày hay trộm đêm. 40 Chỉ có tôi chịu nắng thiêu ban ngày và lạnh buốt ban đêm; đôi mắt thao láo đuổi theo giấc ngủ. 41 Nầy trên đầu tôi đã hai mươi năm ở trong nhà cậu: tôi đã làm tôi cậu mười bốn năm vì hai con gái của cậu, và sáu năm cho đàn cừu của cậu. Cậu đã thay đi đổi lại công tôi đến mười lần. 42 Giả như Thiên Chúa của cha tôi, Thiên Chúa của Abraham và Thân nhân của Ysaac đã không phù giúp tôi, thì bây giờ cậu cũng đã thải hồi tôi về tay không. Nhưng Thiên Chúa đã nhìn thấy nỗi ngặt nghèo của tôi, và công vất vả bàn tay tôi, và đêm qua Người đã phân xử".
Yacob và Laban kết ước
43 Laban đáp lại nói với Yacob: "Con gái là con gái tôi, con trai là con trai tôi, cừu là cừu của tôi, mọi điều anh thấy đó là của tôi. Nhưng tôi biết làm được gì hôm nay cho các con gái tôi đây, hay con cái chúng đã đẻ ra? 44 Bây giờ, nào ta hãy kết ước, tôi và anh... và việc đó hãy làm nhân chứng giữa tôi và anh...".
45 (Yacob) đã nhắc một viên đá dựng làm bia, 46 Yacob nói với bà con: "Lượm đá đi". Và họ đã lấy đá làm thành đống. Và họ đã dùng bữa ở đó, trên đống ấy. 47 Laban gọi đó là Yơgar-Sahađata; còn Yacob gọi đó là Galơred. 48 (Laban) nói: "Ðống này hôm nay là nhân chứng giữa tôi và anh". Bởi thế ông gọi tên nó là Galơred, 49 và Mispa, vì ông nói: "Xin (Yavê) canh giữa tôi và anh, khi chúng ta đã khuất mặt nhau. 50 Nếu anh hành hạ các con gái tôi và ngoài các con tôi, nếu anh còn lấy thêm vợ khác thì không phải một người như chúng ta, mà! hãy coi chính Thiên Chúa là nhân chứng giữa tôi và anh". 51 Và Laban nói với Yacob: "Này cái đống này, và bia này, tôi đã chất lên giữa tôi và anh, 52 đống ấy làm nhân chứng, bia ấy làm nhân chứng: là tôi sẽ không qua đống ấy mà sang bên anh, và anh không qua đống ấy, và bia ấy mà qua bên tôi với ác ý. 53 Xin Thiên Chúa của Abraham và Thiên Chúa của Nakhor giám minh giữa chúng ta". Yacob đã lấy Thân nhân của Ysaac cha ông mà thề. 54Và (Yacob) đã dâng lễ tế trên núi và mời bà con dùng bữa. Họ đã dùng bữa và ngủ đêm trên núi.
1 Sáng ngày Laban dậy sớm, và đã hôn lấy hôn để con trai con gái của ông cùng chúc lành cho chúng. Ðoạn Laban trẩy về chốn cũ của ông. 2 Yacob tiếp tục đường trường và các thần sứ Thiên Chúa bắt chợt gặp ông. 3 Yacob vừa thấy họ thì nói: "Ðó là doanh trại của Thiên Chúa" và ông gọi tên chốn ấy là Makhanaim.
Ycob chuẩn bị gặp Esau
4 Yacob sai nhiều người đem tin đi trước đến cùng Esau, anh ông ở đất Sêir, đồng Eđom. 5 Ông truyền cho họ rằng: "Các anh hãy nói thế này với đức ông Esau của ta: Yacob, người tôi bộc của ngài xin thưa thế này: Tôi đã ngụ nhờ Laban, và đã phải dằng dai cho đến bây giờ. 6 Tôi đã có được: bò, lừa, cừu dê, tôi trai, tớ gái. Tôi đã sai người báo tin cho đức ông, trông hưởn gơn nghĩa trước mắt ngài".
7 Những người đem tin đã về lại với Yacob mà rằng: "Chúng tôi đến gặp Esau anh ông; và chính ông ấy đang trên đường đến gặp ông có bốn trăn người tùy tùng".
8 Yacob kinh sợ quá đỗi và lòng những bồn chồn. Ông liền chia gia nhân của ông và cừu dê bò lừa [và lạc đà] làm hai doanh trại. 9 Ông tự nhủ: "Giả như Esau xông đến đánh phá trại nầy, thì ít là trại kia có phương thoát được". 10 Bấy giờ Yacob nói: "Lạy Thiên Chúa của Abraham cha tôi, và Thiên Chúa của Ysaac cha tôi, lạy Yavê, Ðấng đã phán bảo tôi: Hãy về xứ sở ngươi, nôi quê quán ngươi và Ta sẽ xử nhân lành với ngươi! 11 Tôi thật quá nhỏ nhoi xứng đâu với tất cả những ân lộc và lòng tín nghĩa Người đã thi thố trên tôi tớ Người, vì tôi chỉ có cây gậy khi qua sông Yorđan này, mà bây giờ tôi đã trở thành hai doanh trại. 12 Xin cứu tôi khỏi tay anh tôi, khỏi tay Esau vì tôi sợ ông đến đánh giết cả mẹ lẫn con. 13 Mà chính Người đã phán: Ta sẽ xử nhân lành với ngươi, Ta sẽ cho dòng giống ngươi nên đông đảo như cát dưới biển không tài nào đếm được". 14 Và ông đã qua đêm ấy ở đó.
Ông đã lấy một phần của cải trong tay ông làm đồ lỡi cho Esau anh ông! 15 Hai trăm dê cái với hai mươi dê đực; hai trăm cừu cái với hai mươi cừu đực, 16 ba mươi lạc đà căng sữa với con chúng, bốn mươi bò cái và mười bò tót. Hai mươi lừa cái và mười lừa tơ. 17 Ông trao mỗi đứa tớ một đàn riêng biệt, đoạn ông dặn chúng: "Các ngươi cứ đi trước ta và để cách quãng giữa đàn này với đàn nọ". 18Rồi ông truyền cho người thứ nhất rằng: "Lúc nào Esau, anh ta, gặp ngươi và hỏi ngươi rằng: Anh thuộc về ai? và anh đi đâu? của ai đó, những vật anh đuổi đi trước mặt anh? 19 Thì ngươi phải nói: Của Yacob tôi bộc của ngài. Ðó là đồ lỡi gởi tới đức ông Esau. Và này ông ấy cũng đến sau chúng tôi". 20 Ông cũng truyền như vậy cho người thứ hai, rồi người thứ ba, rồi cho hết thảy các người đi sau các đàn thú rằng: "Các ngươi phải nói lời lẽ như thế với Esau, lúc các ngươi tìm ra ông ấy. 21 Các ngươi hãy nói: Nầy Yacob tôi bộc của ngài cũng có đằng sau chúng tôi. Vì ông tụ nhủ: "Ta phải xoa dịu nhan (anh ta) bằng đồ lỡi kiệu đi trước, rồi đến sau, ta sẽ giáp mặt có lẽ anh ta sẽ nể mặt ta".
22 Vậy đồ lỡi đã được kiệu đi trước; còn ông, ông lưu lại đêm ấy ở trong trại.
Vật lộn với Thiên Chúa
23 Ðêm ấy Yacob chỗi dậy, đem vợ và hai tỳ nữ và mười một con, ông lội qua Yabboq. 24 Ông đem họ đi và cho họ lội qua khe, ông cũng đem qua những gì ông có. 25 Rồi Yacob đã ở lại một mình. Và có người đã đấu với ông mãi cho đến hừng đông đã rạng. 26 Thấy mình không thắn nổi bên kia, thì bên này đạp cho một cái vào hông, và Yacob bị sái hông trong khi đấu vật với Người. 27 Người mới nói: "Buông ta ra vì hừng đông đã rạng". Nhưng ông nói: "Tôi sẽ không buông Người ra, trừ phi là Người chúc lành cho tôi". 28 Người hỏi ông: "Tên ngươi là gì?" Ông đáp: "Yacob" 29 Người bảo: "Người ta sẽ không còn gọi tên ngươi là Yacob, nhưng là Israel. Vì ngươi đã đấu với Thiên Chúa cũng như với người ta, và ngươi đã thắng thế". 30 Yacob lên tiếng hỏi và nói: "Xin tỏ cho tôi biết danh Người". Người đáp: Ngươi hỏi danh Ta làm gì?" Và Người đã chúc lành cho ông ở đó.
31 Yacob gọi tên chỗ ấy là Pơnuel. Vì, ông nói: "Tôi đã nhìn thấy Thiên Chúa, diện đối diện, mà mạng tôi vẫn được an toàn". 32 Mặt trời đã rạng tỏ khi ông đi qua Pơnuel, và ông đi khập khễnh bên hông. 33 Bởi thế con cái Israel không ăn gân háng bên hông thú vật cho đến ngày nay, vì Yacob đã bị đập vào hông nơi gân háng.
Gặp Esau
1 Yacob ngước mắt lên mà nhìn, thì này Esau đã đến với bốn trăm người. Ông mới chia các con theo Lêa, Rakhel và hai nữ tỳ. 2 Ông để các nữ tỳ và con cái họ lên đầu hết, rồi thứ đến Lêa và các con nàng và Rakhel cùng Yuse đàng cuối. 3 Còn ông, ông qua trước mặt họ, phục lạy bảy lần sát đất cho đến khi tới gần anh ông. 4 Esau chạy lại đón ông, ôm lấy ông, bá cổ ông mà hôn và khóc. 5 Ngước mắt lên, Esau thấy có đàn bà và trẻ con, thì nói: "Họ là gì với chú?". Ông nói: "Những đứa con Thiên Chúa đã thương ban cho tôi bộc của Ngài". 6 Bấy giờ các nữ tỳ tiến lại, họ và con cái họ phục lạy. 7Cả Lêa cũng tiến lại với con bà mà phục lạy. Sau cùng Yuse và Rakhel tiến lại mà phục lạy.
8 Esau nói: "Tất cả doanh trại tôi đã gặp là gì đó đối với chú?" Ông đáp: "Mong kiếm thấy được ơn nghĩa trước mặt đức ông!" 9 Esau nói: "Tôi cũng được dư dả chú ạ! Của chú xin chú giữ lấy". 10Yacob thưa: "Không thế, tôi xin ngài, mong tôi được nghĩa trước mặt ngài và ngài đoái nhận đồ lỡi nầy tự tay tôi, vì tôi đã được thấy nhan ngài như thiên hạ được thấy nhan Thiên Chúa, và Ngài đã chiếu cố đến tôi. 11 Vậy xin nhận lấy lễ thành dâng ngài, vì Thiên Chúa đã thương đến tôi và tôi được có đủ mọi sự". Ông đã nài nẵng, và Esau đã nhận.
Yacob tách biệt Esau
12 Esau nói: "Ta hãy rở trại đi nào; tôi sẽ cầm đầu đi trước cho". 13 Yacob thưa: "Ðức ông biết: các cháu yếu ớt, vả lại tôi phải lo cho cừu cái và bò mẹ đang nuôi con. Nếu lùa chúng hối hả một ngày mà thôi thì tất cả dê cừu chết mất. 14 Xin đức ông cứ qua trước tôi bộc của ngài; phần tôi xin để tôi lững thững tiến dần theo bước bầu đoàn đi trước, theo bước các cháu, cho đến khi nào đến với đức ông ở Sêir". 15 Esau mới nói: "Ðể tôi cho ít người tháp tùng của tôi ở lại với chú". Yacob nói: "Cần gì vậy! Miễn sao tôi được nghĩa trước mặt đức ông thôi!" 16 Vậy hôm ấy, Esau đã lên đường trở về Sêir. 17Còn Yacob rỡ trại đi Sukkhot. Ông da94 xây nhà cho mình và dựng lều cho thú vật, bởi thế người ta gọi tên nơi ấy là Sukkhot.
Tới Sikem
18 Yacob đã tới thành Sikem trong đất Canaan, an toàn khi từ Pađđan-Aram mà đến. Ông đã cắm trại đàng trước thành. 19 Ông đã tậu thửa ruộng, nơi ông dựng lều, của con cái Khamor, cha của Sêkem, giá là một trăm lạng bạc. 20 Ở đó ông đã dựng tế đàn và ông gọi là: "El-Thiên Chúa của Israel".
Ðinah bị cưỡng hiếp
1 Ðinah người con gái Lêa đã sinh ra cho Yacob đi ra xem đàn bà con gái trong miền. 2 Sikem, con của Khamor, người Khiuvi, ông hoàng trong xứ, thấy cô thì đã bắt lấy và nằm với cô và đã hãm hiếp cô. 3 Lòng ông trắn tríu Ðinah, con gái của Yacob, chàng yêu con bé cùng vỗ về lòng con bé. 4 Sikem thưa với Khamor, cha chàng rằng: "Xin cưới cho con cô gái ấy làm vợ". 5 Yacob nghe biết rằng chàng đã phạm đến tiết hạnh Ðinah, con ông, bởi con cái ông ở với thú vật ngoài đồng thì Yacob đã làm thinh cho đến lúc họ về.
6 Khamor, cha của Sikem, đã đến với Yacob để nói với ông. 7 Con cái Yacob ở ngoài đồng về nghe biết được thì bọn người ấy đã uất ức, họ đều nổi tam bành lên vì người ta đã làm điều càn dở trong Israel là đã nằm với con gái của Yacob: điều không được phép làm! 8 Khamor nói với họ rằng: "Sikem, con tôi phải lòng con gái các ông. Xin các ông cho lấy lấy nàng làm vợ. 9 Các ông hãy sui gia với chúng tôi. 10 Các ông sẽ lập cư nơi chúng tôi và xứ nầy mở ra trước mặt các ông. Các ông cứ việc lập cư, và ngược xuôi trong xứ, và làm chủ đất đai". 11 Sikem nói với cha và các anh em cô: "Ước gì tôi được nghĩa trước mặt các ông! Bất cứ điều gì các ông đòi tôi sẽ dâng. 12 Các ông có thách cao sính lễ hay quà tặng đi nữa, tôi xin dâng như các ông đòi, chỉ xin ban cho tôi cô bé làm vợ".
13 Con cái Yacob trả lời cho Sikem và Khamor cha chàng; và bởi mưu mô mà họ đã nói, vì chàng đã phạm đến tiết hạnh Ðinah em gái của họ. 14 Họ nói với các người kia: "Một điều như thế chúng tôi không thể làm được, gả em gái chúng tôi cho một người không cắt bì, vì đó sẽ là sự sỉ nhục cho chúng tôi. 15 Chỉ như thế nầy chúng tôi mới ưng thuận được: nếu các ông cũng nên như chúng tôi, là mọi người đàn ông các ông đều chịu cắt bì. 16 Và chúng tôi sẽ gả con gái chúng tôi cho các ông, và cưới lấy con gái của các ông; chúng tôi sẽ lập cư nơi các ông và chúng ta sẽ thành một dân mà thôi. 17Ví bằng các ông không nghe chúng tôi mà chịu cắt bì, thì chúng tôi lấy con gái chúng tôi và chúng tôi trẩy đi". 18 Lời lẽ của họ vừa ý Khamor - và Sikem con của Khamor - 19 Và chàng trai đã không ngại ngùng làm theo điều ấy, vì chàng mê mết con gái của Yacob. Vả chàng lại được cả nhà cha chàng trọng vì kính nể.
20 Khamor và Sikem con ông đến nơi cổng thành của họ và nói với người trong thành rằng: "21 Các người ấy cũng hiếu hòa: cho họ ở với chúng ta, cho họ lập cư trong xứ, và ngược xuôi ở đây; xứ nầy mở rộng được tứ phía cho họ; ta sẽ cươí lấy con (gái của) họ và gả con ta cho họ. 22 Nhưng chỉ như thế này các người ấy mới ưng thuận lập cư giữa chúng ta để tranh một dân mà thôi: trai hết thảy trong chúng ta đều chịu cắt bì cũng như họ đã cắt bì. 23 Thú vật của họ, sản nghiệp của họ và súc vật của họ hết thảy, há lại không phải là của ta đó ư! Miễn là ta ưng thuận lời họ, và họ lập cư giữa chúng ta". 24 Các kẻ ra vào cổng thành (của ông) hết thảy đều nghe theo lời Khamor - và Sikem con ông - và mọi trai, mọi kẻ ra vào cổng thành của ông đều chịu cắt bì.
Simêon và Lêvi trả thù cho em
25 Ngày thứ ba, trong khi họ còn đau liệt, thì hai người con của Yacob, Simêon và Lêvi, anh của Ðinah, mỗi người xách gươm mình đường đột vào thành và giết sạch đàn ông. 26 Và họ đã giết như ở trận tiền, Khamor và Sikem con ông, đoạn lấy lại Ðinah khỏi nhà Sikem mà đi ra. 27 Con cái Yacob dẫm lên trên những người tử nạn mà cướp phá thành, vì người ta đã phạm đến tiết hạnh em gái của họ. 28 Họ lấy chiên, bò lừa của dân thành, những gì ở trong thành hay ở ngoài đồng. 29 Họ bắt lấy của cải người ta, và đàn bà con trẻ hết thảy và cướp phá tất cả những gì có trong nhà.
30 Yacob bảo Simêon và Lêvi: "Chúng mày giá họa cho tao, làm tai ra như đồ dịch tả, nơi dân cư trong xứ, nơi dân Canaan và Phơrizi. Gia nhân tao có được mấy mống! Họ xúm lại đánh tao, thì tao sẽ bị tiệt nòi, tao và gia đình tao". 31 Nhưng họ đáp lại: "Há người ta lại xử em gái chúng tôi như con điếm được sao?"
Yacob tai Bêthel
1 Thiên Chúa phán Yacob: "Chỗi dậy! đi lên Bêthel và lập cư ở đó. Ngươi hãy làm tế đàn ở đó kính Thiên Chúa, Ðấng đã hiện ra cho ngươi khi ngươi trốn mặt Esau, anh ngươi".
2 Yacob bảo gia đình ông và mọi người ở với ông: "Hãy khử bỏ các thần xa lạ khỏi giữa các ngươi, hãy thanh tẩy mình và thay y phục. 3 Rồi ta hãy chỗi dậy đi lên Bêthel. Ở đó, tôi sẽ làm tế đàn kính Thiên Chúa, Ðấng đã nhậm lời tôi trong ngày quẫn bách, Ðấng đã ở với tôi trên đường tôi đi". 4 Họ đã trao cho Yacob, các thần xa lạ hết thảy họ có nơi tay, và còng đeo tai. Yacob đã chôn tất cả ở gốc sồi bên Sikem. 5 Rồi họ trẩy đi. Một mối khủng khiếp linh thiêng phủ trên các thành lân cận, nên người ta không đuổi theo con cái Yacob.
6 Yacob đã vào Luz ở xứ Canaan, tức là Bêthel, ông và tất cả dân đi với ông. 7 Ở đó ông đã xây tế đàn và gọi chốn ấy là "El-Bêthel". vì các Thần đã tỏ mình ra cho ông trốn mặt anh ông. 8 Và Ðêborah vú nuôi của Rêbêca đã chết. Và bà được chôn cất bên dưới Bêthel, dưới cây sồi, người ta gọi tên là Sồi khóc lóc.
9 Thiên Chúa đã hiện ra cho Yacob lần nữa, khi ông từ Pađđan-Aram về và đã chúc lành cho ông. 10 Thiên Chúa phán bảo ông: "Tên ngươi là Yacob, nhưng sẽ không còn gọi tên ngươi là Yacob nữa; nhưng Israel sẽ là tên ngươi". Và người ta đã gọi tên ông là Israel.
11 Thiên Chúa phán bảo ông: "Ta là El-Shađđay. Ngươi hãy sinh sôi nẩy nở. Một dân, một đại hội dân nước sẽ do tự ngươi mà có. Và có những vua do tự sườn ngươi mà ra. 12 Ðất Ta đã ban cho Abraham và Ysaac, thì Ta ban cho ngươi và dòng giống ngươi sau ngươi sẽ được Ta ban cho đất nầy". 13 Và Thiên Chúa đã đi lên khuất mặt ông, ở chỗ Người phán bảo ông.
14 Yacob đã dựng bia ở chỗ Người phán bảo ông, một bia đá, trên đó ông đã quán tửu và đổ dầu. 15 Yacob gọi chỗ Thiên Chúa đã phán bảo ông là Bêthel.
Sinh Benyamin - Rakhel qua đời
16 Họ bỏ Bêthel trẩy đi. Khi còn một đỗi đàng trước khi vào Êphrata, thì Rakhel sinh con, và đẻ lại khó. 17 Trong lúc bà khó đẻ, thì bà đỡ nói với bà: "Ðừng sợ, bà được đứa nầy là con trai nữa!" 18Vậy khi hồn hầu xuất rồi, vì bà đã lâm chung, thì gọi tên con là: Ben-Oni; nhưng cha nó đã gọi nó là Benyamin. 19 Rakhel đã chết và được chôn cất trên đường vào Êphrata, - tức là Bêlem. 20 Yacob đã đựng bia trên mộ bà: đó là bia mộ Rakhel cho đến ngày nay.
Ruben loạn luân
21 Israel trẩy đi và cắm lều bên kia Migdal Êđer. 22 Xảy ra là trong khi Israel lưu lại trong vùng ấy, thì Ruben đi nằm với Bilhah, nàng hầu của cha chàng. Và Israel đã nghe biết được.
Mười hai con của Yacob
Con cái của Yacob được mười ha người. 23 Con cái của Lêa: Ruben con trưởng nam của Yacob, Simêon, Lêvi, Yuđa, Issakhar, Zabulôn. 24 Con cái của Rakhel: Yuse, Benyamin. 25 Con cái của Bilhah, nữ tỳ của Rakhel: Ðan, Neptali. 26 Con cái của Zilpah nữ tỳ của Lêa: Gad, Asher. Ðó là những người con của Yacob, chúng đã sinh ra cho ông ở Pađđan-Aram.
Ysaac qua đời
27 Yacob về với Yasaac cha ông, ở Mamrê, tại Qiriat-Arba, tức là Hêrôn, nơi Abraham và Ysaac cư ngụ. 28 Ngày đời của Ysaac là một trăm tám mươi năm. 29 Yasac đã thở hơi cuối cùng và đã chết, cùng đã được sum vầy với tổ tiên, già nua và no đầy tuổi tác. Các con ông, Esau và Yacob, đã chôn cất ông.
Esau tại Canaan
1 Ðây là dòng dõi Esau, tức là Eđom, 2 Esau cưới vợ trong hàng con gái Canaan: Ađah, con của Eylôn người Hit-tit, và Oholibamah, con của Anah con của Xibêôn người Khori, 3 Basmat con gái của Ismael, em gái Nơbayot. 4 Ađah sinh cho Esau Eliphaz, và Basmat sinh ra Rơnuel. 5 Oholibamah sinh ra Yơush, Yalam, Qorakh. Ðó là những người con của Esau đã sinh ra cho ông ở đất Canaan.
Esau di dân
6 Esau đã đem các vợ và con trai con gái tất cả gia nhân, đàn thú và gia súc, tất cả cơ nghiệp đã có được ở đất Canaan, mà trẩy đi đất Sêir, xa Yacob, em ông. 7 Quả sản nghiệp của họ quá lớn khiến họ không thể ở chung với nhau, đất họ ngụ cư không thể chứa nổi họ, vì những đàn thú của họ. 8 Esau đã lập cư ở núi Sêir. Esau tức là Eđom.
Dòng dõi Esau tại Sêir
9 Ðây là dòng dõi Esau, cha của Eđom, ở núi Sêir.
10 Ðây là tên con cái Esau: Eliphaz con của Ađah, vợ của Esau; Rơuel con của Basmat, vợ của Esau. 11 Con cái của Eliphaz là: Têman, Omar, Xêphô, Gaơtam, Qơnaz. 12 Eliphaz con của Esau có nàng hầu là Timna, nàng đã sinh ra Amalek cho Eliphaz. Ðó là con cái, của Ađah vợ của Esau.
13 Và đây là con cái của Rơuel: Nakhat, Zerakh, Shammah, Mizzah, đó là con cái của Basmat, vợ của Esau.
14 Và đây là con cái của Oholibamat, con của Anah, con của Xibêôn, vợ của Esau: bà đã sinh ra cho Esau Yơush, Yoalam và Qơrakh.
Cac tù trưởng Eđom
15 Ðây là những tù trưởng con cái Esau. Con cái của Eliphaz, trưởng nam của Esau: tù trưởng Têman, tù trưởng Omar, tù trưởng Xêphô, tù trưởng Qơnaz, 16 Tù trưởng Qorakh, tù trưởng Gaơtam, tù trưởng Amalek. Ðó là những tù trưởng của Eliphaz, trong xứ Eđom: đó là những con cái của Ađah. 17 Ðây là con cái của Rơuel, con của Esau, tù trưởng Nakhat, tù trưởng Zêrakh, tù trưởng Shammah, tù trưởng Mizzah. Ðó là những tù trưởng của Rơuel trong xứ Eđom: đó là những con cái của Basmat vợ của Esau.
18 Ðây là con cái của Oholibamah vợ của Esau: tù trưởng Yơush, tù trưởng Yalam, tù trưởng Qorakh. Ðó là những tù trưởng của Oholibamat, con cái của Anah vợ của Esau.
19 Ðó là con cái Esau và đó là các tù trưởng của họ. Ðó là Eđom.
Dòng dõi Sêir người Khori
20 Ðây là con cái Sêir, người Khori, dân cư bản xứ: Lôtan, Shobal, Xibêôn, Anah. 21 Ðishôn, Exer, Ðishan. Ðó là những tù trưởng của dân Khori, con cái của Sêir, trong xứ Eđom. 23 Con cái của Lôtan: Khori và Hêman, và em gái của Lôtan là Timna. 23 Ðây là con cái của Shobal: Alvân, Manakhat, Ebal, Sơphô, Ônam. 24 Ðây là con cái của Xibêôn: Ayyah, Anah. Anah này là người đã tìm thấy nước nóng trong sa mạc trong khi chăn lừa của cha là Xibêôn. 25 Ðây là con cái của Anah: Ðishôn, Oholibamah, con gái của Anah. 26 Ðây là con cái của Ðishôn: Khemđan, Eshban, Yithran, Kơran. 27 Ðây là con cái của Exer: Bilhan, Zaavan, Aqan. 28 Ðây là con cái của Ðishan: Us và Aran.
29 Ðây là những tù trưởng của dân Khori: tù trưởng Lôtan, tù trưởng Shôbal, tù trưởng Xibêôn, tù trưởng Anah. 30 Tù trưởng Ðishôn, tù trưởng Exer, tù trưởng Ðishan. Ðó là những tù trưởng dân Khori chiếu theo các thị tộc của họ trong đất Sêir.
Các vua Eđom
31 Ðây là các vua trị vì xứ Eđom, trước cuộc thống trị của một vua nào trong hàng con cái Israel. 32 Ðã làm vua trên Eđom, Bela con của Bơor. Tên thành của ông là Ðinhabah. 33 Bela chết, thì Yobab con của Zêrakh quê ở Bosrah kế vị ông. 34 Yobab chết thì Khusham người đất Têman, kế vị ông. 35 Khusham chết thì Khadad con của Bơdad, người đã đánh bại Mađian ở cánh đồng Moab kế vị ông. Tên thành của ông là Avit. 36 Khadad chết, thì Samlah, thuộc Masreqah kế vị ông. 37 Samlah chết thì Shaul, thuộc Rơkhoboth ha-Nahar kế vị ông. 38 Shaul chết thì Baal Khanan con của Akbôr kế vị ông. 39 Baal Khanan, con của Akbôr chết, thì Khadad kế vị ông. Tên thành của ông là Pau, và tên vợ là Mơhêtabêl, con của Matred, con của Meyzahab.
40 Ðây là tên các tù trưởng của Esau chiếu theo thị tộc, chốn ở dựa tren danh tính của họ: Tù trưởng Timna, tù trưởng Alvah, tù trưởng Yơtet, 41 tù trưởng Oholibamah, tù trưởng Elah, tù trưởng Pinôr, 42 tù trưởng Qơnaz, tù trưởng Têman, tù trưởng Misbar, 43 tù trưởng Magdiyel, tù trưởng Iram. Ðó là các tù trưởng Eđom tùy theo thổ cư của họ trong đất sở hữu của họ. Ðó là Esau, cha của Eđom.
Yuse và các anh em ông
1 Còn Yacob thì ở lại trong xứ cha ông cư ngụ, trong xứ Canaan.
2 Ðây là sự tích về Yacob.
Yuse lên mười bảy tuổi thì đi chăn cừu với các anh - cậu còn trẻ - làm một với các con của Bilhah, và các con của Zilpah, vợ của cha cậu. Và Yuse đem mách với cha họ tiếng đồn không hay về họ. 3Israel thương Yuse hơn hết các con cái ông, vì cậu đối với ông là con lúc tuổi già. Ông đã làm cho cậu một cái áo thụng. 4 Các anh thấycậu được cha thương hơn các anh hết thảy thì thù ghét và không thể nói với cậu một lời hòa nhã.
5 Yuse đã chiêm bao thấy mộng và thuật lại cho các anh làm họ càng ghét cậu hơn nữa. 6 Cậu nói với họ: "Nghe này, giấc mộng tôi đã chiêm bao: 7 Này, chúng ta đang bó lượm lúa giữa đồng, thì này lượm lúa tôi vươn dậy, đứng thẳng lên. Và này các lượm lúa của các anh châu lại và phục lạy lượm lúa của tôi". 8 Các anh mới nói với cậu: "Họa chăng mày muốn làm vua trên chúng tao hay cai quản chúng tao sao?" Họ lại càng ghét cậu hơn nữa vì những giấc mộng và lời lẽ của cậu.
9 Cậu lại chiêm bao thấy mộng khác nữa và cậu kể lại cho các anh. Cậu nói: "Này tôi lại chiêm bao thấy mộng: này mặt trời mặt trăng và mười một ngôi sao phục lạy tôi". 10 Cậu kể lại cho cha và các anh cậu và cha cậu quở mắng cậu và nói với cậu: "Cáimộng mày chiêm bao đó là gì? Họa chăng chúng tao phải đến, tao, mẹ mày và các anh mày phục lạy mày sát đất?" 11 Các anh đâm ghen ghét cậu nhưng cha cậu thì đã ghi lại chuyện ấy.
Yuse bị anh em bán
12 Các anh của cậu đi chăn cừu dê của cha họ ở Sikem. 13 Israel mới bảo Yuse: "Không phải các anh con đang chăn (cừu) ở Sikem đấy ư? Lại đây, ta muốn sai con đến với chúng!" Cậu đáp: "Này con đây!" 14 Người cha nói: "Con đi xem các anh con có được an lành không, cừu dê có an lành không, rồi đem tin về cho ta biết". Và ông cụ đã sai cậu từ thung lũng Hêbrôn và Yuse đã đến Sikem. 15 Có người gặp cậu, thấy sao cậu đang lang thang ngoài đồng. Người ấy mới hỏi rằng: "Anh tìm gì vậy?" 16 Cậu nói: "Tôi đang tìm các anh tôi, xin ông nói cho tôi biết hiện họ chăn (súc vật) ở đâu?" 17Người kia nói: "Họ đã trẩy đi khỏi đây rồi. Vì tôi nghe họ nói: Ta hãy đi Ðôtan". Vậy Yuse đã đi theo đàng sau các anh, và đã tìm thấy họ ở Ðôtan.
18 Họ đã nhìn ra cậu từ đàng xa. Trước khi cậu lại gần với họ, họ đã lập mưu giết cậu. 19 Họ nói với nhau: "Này, lão tướng mộng đến rồi kìa! 20 Bây giờ, nào, ta giết quách nó đi av2 vất nó vào một hầm nước nào đó. Rồi ta cứ nói: thú dữ đã ăn thịt nó, để xem mộng với mị của nó sẽ ra sao?"
21 Nhưng Ruben nghe được và đã cứu cậu khỏi tay họ, và nói: "Ta chớ hại đến tính mạng nó!" 22 Ruben nói với họ: "Ðừng đổ máu! Hãy vất nó trong hầm nước kia kìa trong sa mạc, chứ đừng tra tay hại nó". Ấy là để cứu cậu khỏi tay họ mà cho về lại với cha. 23 Yuse vừa đến với các anh thì họ lột áo Yuse, cái áo thụng trên mình cậu, 24 đoạn họ lôi cậu đi mà vất cậu xuống hầm nước, nhưng hầm ấy trống rỗng không có nước. 25 Rồi họ ngồi xuống dùng bữa.
Ngước mắt lên họ nhìn, thì này có đoàn lữ hành dân Ismael từ Galaad đến. lạc đà của họ chở sơn dính, nhữ hương, nhựa thơm, họ đang trên đường tải xuống Aicập. 26 Yuđa nói với anh em: "Giết em chúng ta và vùi máu nó nào có lợi gì? 27 Thôi, ta bán quách n1o cho người Ismael, để ta đừng tra tay trên nó: vì nó là em ta cũng thịt mình ta". Và anh em đã nghe [Yuđa].
28 Lúc ấy những người lái buôn Mađian ngang qua. Họ đã kéo Yuse lên khỏi hầm nước. Và họ đã bán Yuse cho người Ismael, hai mươi lạng bạc. Và người ta đã đem Yuse đi Aicập.
29 Ruben trở lại hầm nước, thì này Yuse không còn trong hầm nữa và ông xé áo mình ra, 30 và trở về với các em mà nói: "Thằng bé không còn nữa, thế thì tôi biết đi đâu?"
31 Bấy giờ họ lấy áo của Yuse, giết một con dê đực và nhúng áo vào máu, 32 đoạn gởi áo thụng kia đi. Họ đem về cho cha họ và nói: "Chúng tôi đã gặp thấy cái này. Hãy xem thử có phải là áo của con cha hay không?" 33 Ông nhìn xem và nói: "Thực áo con ta, thú dữ ăn thịt nó rồi. Yuse dã bị vồ xé mất rồi". 34 Và Yacob xé áo mình ra, thắt lấy bao bị ngang mình. Và ông để tang con ông lâu ngày. 35Con trai con gái ông có đến an ủi ông, nhưng ông không màng được an ủi. Ông nói: "Ta sẽ để tang con ta mà xuống âm phủ với nó". Và cha cậu đã than khóa cậu.
36 Người Mađian ở Aicập đã bán cậu cho Pơtiphar, một thái giám của Pharaô, quan cai thị vệ.
Yuđa và Thamar
1 Xảy ra là vào thời ấy Yuđa rời bỏ anh em mà xuống ghé thăm một người Ađullam có tên là Khirah. 2 Ở đó Yuđa thấy con gái một người Canaan tên là Shua, ông đã cưới và đến với nàng. 3 Nàng có thai và sinh con và nàng gọi tên nó là Er. 4 Nàng lại có thai và sinh con và nàng gọi nó là Onan. 5 Nàng còn sinh con lần nữa và gọi tên nó là Shêlah. [Nàng] ở tại Kơzib lúc nàng sinh nó.
6 Yuđa cưới vợ cho Er, trưởng nam của ông, tên nàng là Thamar. 7 Nhưng Er con đầu lòng của Yuđa là kẻ ác đức trước mắt Yavê, nên Yavê đã phạt phải chết. 8 Yuđa mới bảo Onan: "Con hãy phối hiệp với vợ anh con và kết hôn với chị và gầy dòng giống cho anh con". 9 Song Onan biết là (con sinh ra) không kể là dòng giống mình, nên mỗi khi ph61i hiệp với vợ anh thì hắn để mất tinh dưới đất cố ý không cho anh được có dòng giống. 10 Hắn đã làm điều thất đức trước mắt Yavê; nên Người cũng phạt nó phải chết. 11 Yuđa mới bảo Thamar, con dâu của ông: "Con hãy về ở góa nơi nhà cha con, chờ khi nào Shêlah, con ta lớn đã". Ông nghĩ: "Kẻo nó cũng chết nữa như các anh nó". Vậy Thamar đã lui về nhà cha nàng.
12 Thời gian đã qua lắm ngày và con gái của Shua, vợ của Yuđa đã chết. Mãn tang vợ rồi, Yuđa đi lên, ông cùng Khirah, người bạn ở Adullam, đến với những thợ xén lông cừu ở Timna. 13 Người ta mách cho Thamar rằng: "Này bố chồng của chị lên Timna xén lông cừu đó". 14 Bấy giờ nàng cởi y phục góa bụa đi, lấy khăn choàng và phủ kín mình, rồi nàng ngồi ở ngõ vào Enaim, trên đường đi đến Timna. Là vì nàng thấy Shêlah đã lớn, mà người ta lại không cho nàng làm vợ nó.
15 Yuđa thấy nàng, cho nàng là một gái điếm, vì nàng đã che kín cả mặt mày. 16 Ông tạt qua phía nàng trên đường và nói: "Cô cho phép tôi đến với cô!" Vì ông không biết đó là con dâu của ông. Nàng nói: "Nhưng ông cho em gì nào để ông đến với em?" 17 Ông đáp: "Tôi sẽ gửi đến một con dê lấy tự trong đàn". Nàng nói: "Miễn là ông cho gì làm của cầm cho đến khi nào ông gửi đến". 18 Ông hỏi: "Tôi phải cho cô của cầm nào?" Nàng thưa: "Cái triện, giây đeo, và cây gậy nơi tay ông". Và ông đưa cho nàng, rồi đến với nàng. Và nàng đã có thai với ông. 19 Xong, nàng chỗi dậy, đi mất và cởi bỏ khăn choàng, nàng mặc lại y phục gía bụa của nàng.
20 Yuđa gởi dên con đến, nhờ tay người bạn Adullam, để lấy lại của cầm nơi tay người đàn bà. Nhưng ông kia không tìm ra. 21 Ông ấy hỏi người tại chỗ rằng: "Ðâu rồi cô gái điếm ở Enaim, trên đàng?" Người ta mới nói: "Có đâu cô gái điếm ở đây!" 22 Ông kia về lại với Yuđa và nói: "Tôi không tìm ra được cô ấy, và người tại chỗ nói: Có đâu gái điếm ở đây!" 23 Yuđa nói: "Cho nàng giữ lấy cả. Kẻo ta hóa nên trò nhuốc cho thiên hạ. Ðó tôi đã gởi dê con kia rồi, và ông, ông đã không tìm ra được".
24 Chừng ba tháng sau, người ta tin cho Yuđa hay rằng: "Thamar, con dâu của ông đã đi làm điếm và này nó đã chửa hoang nữa". Yuđa bảo: "Thì điệu nó ra mà thiêu sống nó đi".
25 Trong lúc người ta điệu nàng ra, nàng gởi người đến nói với bố chồng: "Tôi đã có thai với người có những vật này. Xin hãy nhìn xem triện, giây đeo và gậy này của ai!" 26 Yuđa nhận ra thì nói: "Nó đã ở trọn nghĩa hơn tôi, bởi tôi đã không cho nó Shêlah, con tôi" Và khi đó ông không còn có việc tri giao vợ chồng với nàng.
27 Ðến buổi lâm bồn, thì này nàng có mang hai đứa sinh đôi. 28 Khi nàng sinh nở, một đứa đưa tay, bà đỡ cầm lấy cột vào tay một chỉ điều, và nói nó đã ra trước. 29 Nhưng nó vừa co tay, thì em nó đã ra rồi. Bà mới nói: "Thật mày đã phá rào!" Nên người ta đã gọi tên nó là Pares. 30 Sau đó anh nó mới ra, tay có chỉ điều. Và người ta đã gọi tên nó là Zêrakh.
Buổi đầu Yuse tại Aicập
1 Vậy, người ta đã đem Yuse xuống Aicập. Pơtiphar viên thái giám của Pharaô, quan cai thị vệ, một người Aicập, đã mua ông nơi những người Ismael và đã đem ông xuống đó. 2 Nhưng Yavê ở với Yuse, và ông thật là người đắc thời. Ông được ở trong nhà người Aicập chủ ông. 3 Chủ ông nghiệm thấy là có Yavê ở với ông, và mọi sự ông tra tay làm, Yavê đều cho được vậy. 4 Yuse được nghĩa với chủ, và được hầu hạ trực tiếp bên chủ. Chủ đã đặt ông làm quản gia nhà mình và có gì thì nhất nhất đều trao phó tay ông. 5 Từ lúc chủ đặt ông làm quản gia nhà chủ, trên tất cả những gì chủ có, thì Yavê đã chúc lành cho nhà người Aicập, vì Yuse, và phúc lành của Yavê đã đến cho tất cả những gì người ấy có, trong nhà cũng như ngoài đồng. 6 Người ấy đã ký thác trong tay Yuse mọi sự mình có và với ông, chủ không còn bận tâm đến một điều gì nữa, trừ phi là miếng ăn mình dùng đến. Và Yuse lại có tướng mạo uy phong, khôi ngô tuấn tú.
Yuse bị dụ dỗ
7 Xảy ra là, sau những điều ấy, Yuse đã lọt vào mắt xanh vợ chủ. Nàng nói: "Anh nằm với em đi!" 8 Nhưng ông cự tuyệt và nói với vợ chủ: "Này với tôi, ông chủ đã chẳng còn bận tâm đến một điều gì trong nhà, mọi sự ông có, nhất nhất ông đã trao phó tay tôi. 9 Trong nhà này, chính ông cũng không quyền thế hơn tôi: ông không cầm đoán với tôi một điều gì, trừ phi có bà vì bà là vợ ông. Làm sao tôi có thể làm điều trọng ác như thế và phạm tội nghịch cùng Thiên Chúa?" 10 Vậy dầu ngày ngày nàng cứ năn nỉ với Yuse, ông cũng không nghe theo mà nằm cạnh nàng và tư thông với nàng. 11 Xảy ra là một ngày kia, ông đi vào nhà để làm công việc, ở đó, ở trong nhà gia nhân chẳng có một người. 12 Nàng nắm lấy áo Yuse mà rằng: "Anh nằm với em đi!" Nhưng ông bỏ cả áo trong tay nàng mà chạy ra ngoài. 13 Thấy ông bỏ lại áo trong tay mình mà chạy ra ngoài, 14 thì nàng gọi gia nhân lại mà phân bua với họ rằng: "Coi này! Người ta đã dẫn vào cho ta một tên Hipri để nó đú đởn với ta! nó xấn lại bên tôi để nằm với tôi, nhưng tôi đã kêu thất thanh lên. 15 Vừa nghe tôi cất tiếng và kêu lên thì nó bỏ áo bên cạnh tôi mà chạy bổ ra ngoài".
16 Và nàng đã đặt áo ông bên cạnh an2ng chờ khi ông chủ về nhà. 17 Nàng mới nói với ông, lời lẽ thế này: những rằng: "Tên tôi mọi Hipri ông đã dẫn về cho chúng tôi, đã xấn lại bên tôi để đú đởn với tôi. 18 Khi tôi cất tiếng tôi kêu, thì nó đã bỏ áo n1o bên cạnh tôi mà chạy ra ngoài". 19 Chủ vừa nghe lời lẽ vợ ông nói với ông rằng: "Tên tôi mọi của ông đã làm thế này thế nọ với tôi", thì ông đùng đùng nổi giận. 20 Và chủ của Yuse đã bắt ông mà tống hỏa lò, nơi giam giữ những tù nhân có tội với nhà vua.
Yuse bị tù
Vậy ông đã ở đó, trong hỏa lò.
21 Nhưng Yavê đã ở với Yuse, Người giáng xuống trên ông, lòng nhân của Người và cho ông được nghĩa với viên cai hỏa lò. 22 Viên cai hỏa lò trao phó trong tay Yuse các tù nhân hết thảy có trong hỏa lò, và mọi điều người ta làm ở đó, đều do ông sắp đặt. 23 Viên cai hỏa lò không ngó đến điều gì có tay Yuse tra vào vì Yavê ở với ông, và sự gì ông làm, Yavê đều cho ông được việc.
Yuse giải mộng cho các viên chức
1 Xảy ra là, sau những điều ấy, hai viên chước tửu và ngự thiện của Vua Aicập có mắc tội với tôn chủ họ, là vua Aicập: 2 Pharaô nổi lôi đình với hai viên thái giám, viên chánh chước tửu và viên chánh ngự thiện. 3 Nhà vua tống giam họ trong nhà quan cai thị vệ, nhà hỏa lò chỗ Yuse bị cầm tù. 4 Quan cai thị vệ cắt Yuse lo cho các vị và hầu hạ các vị ấy. Họ đã ở một thời gian trong nhà giam. 5Hai người ấy đã nằm mơ thấy mộng, mỗi người có mộng của mình, cũng trong một đêm - mỗi mộng có điềm riêng của nó - viên chức tửu và viên ngự thiện của Vua Aicập bị cầm tù trong hỏa lò.
6 Sáng ngày Yuse vào với họ, và thấy họ mặt mày thiểu não, 7 ông mới hỏi các viên thái giám của Pharaô ở với ông trong ngục giam, tại nhà của chủ ông rằng: "Tại sao hôm nay nhan diện các ngài lại ủ rũ?" 8 Họ nói với ông: "Chúng tôi nằm mơ thấy mộng mà chẳng có người giải mộng cho!" Yuse mới nói với họ: "Minh giải các điềm há không phải là thuộc quyền Thiên Chúa sao? Xin các ngài cứ kể lại cho tôi".
9 Viên chánh chước tửu mới thuật mộng của mình cho Yuse và nói với ông: "Trong mộng của tôi, thì này đằng trước tôi co một gốc nho. 10 Nơi gốc nho có ba nhánh. Nho vừa đâm chồi, thì đã đâm hoa, và những chùm nho ương chín quả nho. 11 Cốc rượu của Pharaô, nơi tay tôi, tôi vắt nho, tôi ép trong cốc rượu của Pharaô, và nâng cốc rượu đặt tay Pharaô". 12 Yuse nói với viên ấy: "Này đây là giải thích điềm ấy. Ba nhánh tức là ba ngày. 13 Còn ba ngày nữa và Pharaô sẽ nâng đầu ngài lên và cho ngài phục hồi chức tước, ngài sẽ nâng cốc rượu của Pharaô trong tay ngài theo nghi thức trước kia, khi ngài còn là viên chước tửu. 14 Phải chi ngài nhớ đến tôi khi ngài đắc lộc, và đoái xử nhân nghĩa với tôi, bấy giờ ngài sẽ nhắc nhở đến tôi trước mặt Pharaô và làm sao cho tôi ra khỏi nhà này. 15 Vì kỳ thực, tôi đã bị bắt cóc đem đi khỏi vùng dân Hipri và ngay ở đây tôi cũng đã chẳng làm gì để đáng người ta tống vào hầm ngục".
16 Viên chánh ngự thiện thấy ông đã giải điềm may thì nói với Yuse: "Cả tôi nữa, trong mộng của tôi: thì này trên đầu tôi có ba giỏ bánh miến trắng, 17 mà trong giỏ trên hết có đủ thứ bánh mứt dâng Pharaô, công trình của viên ngự thiện và chim chóc mổ ăn lấy nơi giỏ trên đầu tôi". 18 Yuse đáp lại và nói: "Này dây giải thích điềm ấy: ba giỏ tức là ba ngày. 19 Còn ba ngày nữa Pharaô sẽ nâng đầu ngài lên và treo ngài lên súc gỗ, và chim chóc sẽ ăn thịt mình ngài".
20 Vậy đã xảy ra là ngày thứ ba, sinh nhật của Pharaô. Nhà vua đã dọn tiệc đãi các triều thần hết thảy. Nhà vua đã nâng đầu viên chánh chước tửu và viên chánh ngự thiện giữa các đình thần. 21 Nhà vua đã cho viên chánh chước tửu phục hồi chước tửu và ông đã nâng cốc rượu đặt tay Pharaô. 22 Còn viên chánh ngự thiện, nhà vua đã treo cổ, đúng như Yuse đã giải thích cho họ.
23 Nhưng viên chánh chước tửu đã không nhớ đến Yuse và đã quên bẵng ông đi.
Các mộng của Pharaô
1 Mãn hai năm chẵn, Pharaô cũng nằm mơ: này ông đứng bên bờ sông Nil. 2 Và này tự sông Nil đi lên có bảy con bò cái, dáng đẹp, thịt béo và chúng ngoạm cỏ trong bãi sậy. 3 Và này bảy con bó cái khác lên sau chúng, tự sông Nil, dáng xấu, thịt gầy và đứng bên cạnh các con bò kia ở vệ bờ sông Nil. 4 Và những con bò cái dáng xấu, thịt gầy đã ăn bảy con bò cái dáng đẹp, béo tốt. Bấy giờ Pharaô tỉnh giấc. 5 Ông ngủ lại và năm mơ lần thứ hai: này bảy gié lúa mọc lên từ một cọng vừa đầy vừa tốt. 6 Và này có bảy gié lúa lép và nám cháy vì gió nồm mọc lên sau chúng. 7 Và những gié lúa lép đã nuốt chửng bảy gié lúa đầy và chắc. Và Pharaô da94 tỉnh giấc! thì hóa ra chỉ là giấc mộng. 8 Sáng ngày, ông những bồi hồi lòng trí, ông sai đi gọi hết thảy các viên "thị độc" của Aicập và các nhà khôn ngoan từ hết thảy. Và Pharaô đã thuật lại giấc mộng của ông cho họ. Nhưng không có người nào giải mộng cho Pharaô. 9 Bấy giờ viên chánh chước tửu mới tâu với Pharaô rằng: "Thần xin đàn hặc tội mình hôm nay. 10 Pharaô đã chấn lôi đình trên bầy tôi của người, và đã tống giam họ trong nhà của viên quan cai thị vệ, thần với viên chánh ngự thiện. 11 Chúng tôi đã nằm mơ thấy mộng cùng trong một đêm, thần đây và viên kia, mỗi người một điềm riêng, chúng tôi đã nằm mơ. 12 Ở với chúng tôi có một tráng niên người Hipri, tiều đồng của viên cai thị vệ, chúng tôi đã kể tự sự cho hắn và hắn đã giải mộng cho chúng tôi, hắn giải cho mỗi người cái mộng của mình. 13 Và hắn đã giải cho chúng tôi sao thì đều ứng nghiệm: thần được phục hồi chức tước còn viên kia đã bị xử giảo". 14 Pharaô liền sai đi triệu Yuse đến. Người ta đã cấp tốc kéo Yuse khỏi hầm ngục. Ông cạo râu, cắt tóc, thay y phục và vào hầu Pharaô. 15 Pharaô nói với Yuse: "Trẫm đã chiêm bao mà không ai giải mộng cho. Trẫm đã nghe nhà ngươi có tài giải mộng". 16 Yuse đáp lại với Pharaô rằng: "Tôi không đáng kể gì. Chính Thiên Chúa mới ban được cho Pharaô lời phúc triệu".
17 Pharaô nói với Yuse: "Trong mộng của trẫm thì này trẫm đứng ở vệ bờ sông Nil. 18 Và này từ sông Nil lên có bảy con bò cái thịt béo, mã đẹp, chúng ngoạm cỏ trong bãi sậy. 19 Và này bảy con bó cái khác lên sau chúng ốm hơn, mã xấu quá, thịt lại gầy, trẫm chưa hề thấy bò nào xấu dạng như thế trên toàn cõi Aicập. 20 Và những con bò cái gầy guộc xấu dạng đã ăn mất bảy con bò béo tốt kia. 21Chúng đã nuốt vào bụng các con kia rồi, mà người ta đã không ngờ được là chúng đã vào bụng các con kia, vì dạng của chúng vãn xấu như ban đầu. Và trẫm đã tỉnh giấc. 22 Rồi trẫm lại thấy trong mộng: thì này bảy gié lúa lên từ một cọng, chắc nịch và tốt đẹp. 23 Và này bảy gié lúa lép, nám cháy vì gió nồm mọc lên sau chúng. 24 Và những gié lúa lép đã nuốt chửng bảy gié lúa tốt đẹp kia mất. Trẫm đã nói với các viên thị độc, nhưng đã chẳng ai cắt nghĩa được cho trẫm".
25 Yuse mới nói với Pharaô: "Mộng của Pharaô chỉ là một mà thôi, điều Thiên Chúa sắp làm, thì Người đã báo cho Pharaô. 26 Bảy bò cái tốt đẹp tức là bảy năm, bảy gié lúa tốt đẹp cũng là bảy năm: một mộng mà thôi. 27 Bảy bò gầy guộc xấu dạng lên sau chúng tức là bảy năm, bảy gié lúa lép xẹp nám cháy vì gió nồm, tức là bảy năm đói. 28 Ðó là điều thần đã nói với Pharaô, điều Thiên Chúa sắp làm thì Người đã tỏ bày ra cho Pharaô. 29 Này bảy năm tối, phong đăng lớn trên toàn cõi Aicập. 30 Ðoạn bảy năm đói dấy lên sau, người ta quên tất cả phong đăng trên toàn cõi Aicập, đói sẽ giày vò cả xứ. 31 Phong đăng sẽ không được biết đến trong xứ vì nạn đói đến sau đó, vì thật là một cơn đói kém trầm trọng lắm. 32 Và bởi mộng đã lặp lại hai lần cho Pharaô, thì quả là điều đã định hẳn rồi nơi Thiên Chúa và kíp đây Thiên Chúa sẽ thực hiện.
"33 Vậy bây giờ xin Pharaô nhìn đến người nào sáng suốt và khôn ngoan mà đặt trên đất Aicập. 34 Xin Pharaô thân hành bổ nhiệm những viên hữu trách trên cả xứ và người bổ thuế là một phần năm trên đất Aicập suốt bảy năm phong đăng. 35 Những người hữu trách kia phải lo tích trữ tất cả lương thực do những năm được mùa sắp đến và thừa quyền của Pharaô, họ phải chất đống lại lúa mì av2 thu lương thực vào các thành mà giữ lấy. 36 Và như vậy lương thực sẽ có nơi tàng trữ cho cả xứ phòng bảy năm đói sẽ xảy đến cho đất Aicập, và xứ sẽ khỏi bị tiêu diệt vì đói".
Yuse được cất nhắc
37 Lời lẽ rất đẹp lòng Pharaô và đình thần. 38 Pharaô nói với đình thần: "Kiếm đâu ra được một người được thần khí của Thiên Chúa ứng cho như thế này?" 39 Pharaô nói với Yuse: "Sau khi Thiên Chúa đã tỏ cho khanh biết mọi điều ấy hẳn không có ai sáng suốt khôn ngoan được như khanh. 40 Chính khanh sẽ là trưởng phái đầu triều của trẫm, toàn dân sẽ cắn cỏ vâng lịnh khanh, trẫm lớn hơn khanh chỉ vì ngôi báu". 41 Pharaô nói với Yuse: "Này ttrẫm đặt khanh cai toàn cõi Aicập". 42 Và Pharaô rút bửu ấn khỏi tay mình mà trao tay Yuse. Và nhà vua mặc cho ôngy phục áo gai trắng và choàng kiềng vàng vào cổ ông. 43 Ðoạn nhà vua cho ông lên long giá của nhà vua, chỉ sau nhà vua một cấp, và trước mặt ông, người ta hô: Abrek! Như vậy là nhà vua đặt ông cai toàn cõi Aicập.
44 Pharaô nói với Yuse: "Trẫm là Pharaô nhưng không có lịnh của khanh, không ai được cử tay động chân trong toàn cão Aicập".
45 Pharaô đã đặt tên cho Yuse là Xopnat-Panêakh và cho kết hôn với Asnat, lệnh nữ của Puti-Phêra, tư tế thành Ôn. Và Yuse ra đi kinh lý đất Aicập. 46 Yuse lên ba mươi tuổi, lúc ông ra mắt trước Pharaô, vua Aicập. Và ông đã rời nhan Pharaô mà rảo qua toàn cõi Aicập.
47 Trong vòng bảy năm phong đăng, đất sản xuất thật là cơ man. 48 Ông tích trữ tất cả lương thực bảy năm có được phong đăng trên đất Aicập, và ông chứa lương thực trong các thành. Lương thực nơi đồng quê xung quanh thành, ông lấy chứa lại trong thành. 49 Yuse chất đống lúa mì nhiều quá đỗi như cát biển khiến người ta phải thôi lường tính vì là vô số.
Các con của Yuse
50 Yuse có được hai con trai sinh ra trước năm đói tới, do Asnat con của Puti-Phêra, tứ tế thành Ôn đã sinh hạ cho ông. 51 Yuse gọi tên con cả là Manassê, vì ông nói: "Thiên Chúa đã làm tôi quên mọi nỗi lao đao với cả nhà cha tôi". 52 Còn đứa thứ hai ông gọi tên là Ephraim vì ông nói: "Thiên Chúa đã cho tôi sinh hoa kết quả nơi đất khốn quẫn của tôi". 53 Bảy năm phong đăng ở đất Aicập đã mãn. 54Bảy năm đói khởi sự đến rồi, y theo lời Yuse đã nói. Bấy giờ cơ cận đến trên các xứ hết thảy nhưng trên toàn cõi Aicập, bánh vẫn có.
55 Toàn cõi Aicập phải đói, và dân kêu lên Pharaô xin bánh. Pharaô mới nói với mọi người Aicập: "Hãy đến với Yuse, và ôn gbảo sao thì hãy làm thế". 56 Nạn cơ cận xảy đến trên cả mặt đất. Bấy giờ Yuse cho mở hết thảy các kho lúa mì mà bán cho người Aicập. Cơ cận đã nên khốc liệt nơi đất Aicập. 57 Từ mọi xứ hết thảy, người ta qua Aicập đong lúa của Yuse, vì cơ cận nên khốc liệt trên mọi xứ hết thảy.
Yuse gặp các anh lần đầu
1 Yacob thấy có lúa bán bên Aicập, và Yacob nói với các con ông: "Tại sao cứ ở đó mà nhìn nhau? 2 Ông nói: Này, ta nghe có lúa bán bên Aicập. Hãy xuống đó mà đng lúa, để mà sống chứ không thì chết cả lũ".
3 Các anh của Yuse, cả mười người, đã xuống để đong lúa ở Aicập. 4 Nhưng Benyamin, em của Yuse, thì Yacob không sai đi với các anh, vì ông nói: "Nhỡ ra nó mắc phải rủi ro". 5 Vậy các con của Israel đã đi đong lúa, giữa những người khác cùng đi, vì có nạn đói ở đất Canaan.
6 Yuse bấy giờ là Chúa tể trong xứ: chính ông bán lúa cho toàn dân trong xứ. Các anh của yuse đến lạy ông, mặt sát đất. 7 Yuse vừa thấy các anh thì đã nhận ra họ, nhưng ông giả vờ như người dưng nước lã. Ông dùng những lời tàn nhẫn mà nói với họ. Ông hỏi họ: "Các anh ở đâu đến?" Họ đáp: "Từ đất Canaan, để đong lương thực".
8 Yuse đã nhận ra các anh của ông nhưng họ thì không nhận ra ông. 9 Và Yuse nhớ lại giấc mộng ông đã chiêm bao về họ. Ông nói với họ: "Các người là quân dò thám. Các người đến để dòm ngó xem nơi nào sơ hở trong xứ!" 10 Họ đáp: "Thưa đức ông, không! bầy tôi của ngài đến đong lương thực. 11 Chúng tôi hết thảy đều là con một người. Chúng tôi là những người lương thiện, bầy tôi của ngài có phải đâu là quân dò thám". 12 Ông bảo họ: "Không đâu! các ngươi đến để dòm ngó xem nơi nào sơ hở trong xứ". 13 Họ nói: "Bầy tôi của ngài là mười hai anh em. Chúng tôi đều là con của một người mà thôi, ở đất Canaan. Và này hiện giờ đứa út thì ở lại nhà với cha chúng tôi, và một người hiện thì không còn nữa".
14 Yuse lại nói với họ: "Chính như ta đã bảo các người, các người là quân dò thám. 15 Thôi thì lấy điều này để nghiệm thử xem các người là gì: Pharaô sống! Ta thề là các người sẽ không được ra khỏi đây trừ phi là khi nào em út của các người đến đây. 16 Các người hãy sai một người trong các người về đem em tới, còn các người sẽ bị xiềng lại. Phải nghiệm thử lời lẽ các người xem các người có thực không. Bằng không thì Pharaô sống! các người là quân dò thám". 17 Và ông đã cho lùa họ vào nhà giam ba ngày.
18 Ngày thứ ba, Yuse nói với họ: "Các người hãy làm thế này thì các người sẽ sống, vì ta kính sợ Thiên Chúa. 19 Nếu các người là những người lương thiện thì một trong anh em phải chịu xiềng lại trong nhà giam các người, còn các người thì cứ trẩy đi đem lúa đỡ đói về cho gia đình các người. 20 Rồi các người dẫn em út đến cho ta, để chứng thực lời lẽ các người và các người khỏi phải chết". Và họ đành làm thế. 21 Họ nói với nhau: "Khốn nỗi, chúng ta có tội với em chúng ta: Ta thấy mạng nó dồn ngõ bí khi nó van lơn xin ta, mà ta đã chẳng nghe, cho nên ta lâm phải ngõ bí này". 22 Ruben mới đáp lại với họ rằng: "Thế thì tao đã không bảo rồi sao? Ðừng phạm đến đứa bé? Nhưng chúng bay đã không nghe. Và này ta bị hỏi tội về máu nó!"
23 Họ không ngờ là Yuse đang nghe, vì đã có thông ngôn giữa ông với họ. 24 Yuse bỏ lui ra và khóc. Ðoạn ông trở lại với họ và nói với họ, ông cho bắt Simêôn và xiềng lại ngay trước mặt họ.
25 Rồi Yuse truyền đổ đầy lúa vào đồ đoàn của họ, và trả lại bạc trong bao bị của mỗi người và phát cho họ của ăn đàng. Và người ta đã làm cho họ như thế.
Các con của Yacob về lại Canaan
26 Họ đã chở lúa đong được trên mình lừa và trẩy đi. 27 Một người mở bao bị ra để lấy ít lúa cho lừa nơi trạm nghỉ đêm, thì thấy bạc của mình và này nó ở ngay miệng đây. 28 Nó nói với anh em: "Người ta đã trả bạc lại cho tôi! Này nó vẫn còn trong đãy tôi", và lòng họ tán đảm, họ đã rùng mình nhìn nhau. Họ nói: "Thiên Chúa làm gì vậy đối với chúng ta?" 29 Họ về tới Yacob cha họ, ở đất Canaan, và họ thuật lại cho ông mọi sự xảy ra cho họ, mà rằng: "30 người chúa xứ ấy dùng những lời tàn nhẫn mà nói với chúng con, ông cho chúng con là quân dò thám xứ ông. 31 Chúng con thưa ông: "Chúng tôi là những người lương thiện, không phải là quân dò thám. 32 Chúng tôi là mười hai anh em, con cùng một cha, một không còn nữa, còn đứa út thì hiện ở lại nhà với cha chúng tôi, ở đất Canaan". 33 Người làm chúa xứ ấy nói với chúng con: "Ta lấy điều này để biết các người có phải là lương thiện hay không: Hãy để lại đây với ta một người trong anh em các người, còn các người thì lấy lúa đỡ đói cho gia đình các người mà trẩy đi. 34 Các người hãy dẫn em út đến cho ta và ta sẽ biết là các người không phải là quân dò thám nhưng là những người lương thiện. Bấy giờ ta sẽ trả lại người anh em của các người, và các người được phép đi lại trong xứ".
35 Và xảy ra là khi họ đổ bao bọ ra thì này mỗi người thấy túi bạc của mình trong bao. Họ thấy, họ và cha họ, các túi bạc của họ mà phát sợ. 36 Yacob, cha họ mới nói với họ: "Chúng bay làm tao mất con mất cái, Yuse không còn, Simêôn không còn, chúng bay lạimuốn bắt Benyamin đem đi, mọi sự ấy đều đổ xuống trên đầu tao". 37 Ruben thưa với cha rằng: "Cha cứ giết hai đứa con tôi, nếu tôi không đem nó về lại cho cha. Cha cứ trao nó tay tôi, thế nào tôi cũng hoàn nó lại cho cha".
38 Nhưng ông nói: "Con tao sẽ không xuống với chúng bay! Vì anh nó đã chết chỉ còn có một mình nó sót lại. Nó mà gặp phải rủi ro đường sá chúng bay đi, thì chúng bay sẽ đưa tuổi già tóc bạc tao ngậm sầu mà xuống âm phủ".
Trở lại Aicập với Benyamin
1 Nạn đói đã nên trầm trọng trong xứ. 2 Khi họ đã ăn hết lúa họ đã đem tự Aicập về, thì cha họ bảo họ: "Chúng bay hãy trở lại đong cho chúng ta một ít lương thực!" 3 Yuđa mới nói với ông rằng: "Ông ta đã trịnh trọng dặn chúng tôi rằng: Ðừng giáp mặt ta nữa nếu không có em đi với các người. 4 Nếu cha bằng lòng cho em đi với chúng con, chúng con sẽ xuống đong lương thực cho cha. 5 Nhược bằng cha không chịu để cho đi, thì chúng con không xuống nữa, vì ông ta bảo chúng con đừng giáp mặt ta nữa nếu không có em đi với các người".
6 Israel nói: "Tại sao chúng bay lại đi nói cho ông ta biết là chúng bay còn một em nữa để mà làm khổ tao thế này?" 7 Họ đáp: "Ông ta gạn hỏi chúng con về chúng con, và về quê quán, rằng cha các người còn sống không, các người còn anh em nào nữa không, và chúng con cứ theo các lời hỏi ấy mà nói ra, chứ nào có ngờ được đâu là ông sẽ bảo: "Hãy đem em xuống!"
8 Yuđa thưa với Israel cha ông: "Xin cứ cho thằng bé đi với chúng con, chúng con sẽ chỗi dậy, đi ngày, để có thể sống được, chớ không chết mất cả lũ: cả chúng con, cả cha, cả lũ trẻ thơ! 9 Con xin bảo lĩnh lấy nó, cha cứ đòi nó nơi tay con, nếu con không đem nó về lại cho cha và đặt nó trước mặt cha thì con chịu tội với cha suốt đời. 10 Vì nếu không dùng dằng thế này thì chúng con đã về hai lần rồi!"
11 Israel cha họ mới nói với họ: "Nếu thế thì chúng bay làm thế này: Hãy lấy đem theo trong đồ đoàn những thổ sản quí và đem xuống dâng ông ta làm đồ lỡi: một ít nhũ hương, một ít mật ong, sơn dính, nhựa thơm, hồ trăn tử, hạnh nhân. 12 Bạc, thì hãy cầm tay gấp đôi, và như vậy chúng bay tự tay trả được số bạc đã hoàn lại miệng đãy: có lẽ đó chỉ là một sự sơ ý. 13 Em đó, chúng bay lấy, mà chỗi dậy đến lại với ông ta. 14 Xin El-Shadday cho chúng bay gặp được ông ta thương tình và cho chúng bay đem về lại được đứa anh em kia và Benyamin. Còn ta, ví bằng ta phải mất con, thì ta đàn mất vậy".
Gặp gỡ tại nhà Yuse
15 Nhóm người lấy đồ lỡi kia và lưởng đôi bạc cầm tay cùng với Benyamin, mà chỗi dậy xuống Aicập. Họ đã đến hầu Yuse. 16 Yuse đã thấy có Benyamin với họ. Ông bảo người quản gia của ông: "Anh dẫn các người kia về nhà, hãy làm thịt (một con vật) và nấu dọn, vì các người ấy sẽ ăn với ta trưa nay". 17 Người ấy đã làm theo lời Yuse bảo. Y dẫn nhóm người kia về nhà Yuse.
18 Nhóm người này đâm sợ khi được dẫn về nhà Yuse. Họ nói: "Chắc là vì số bạc đã về lại đãy của ta lần trước, mà ta bị điệu vào để người ta lăn xả vào, bổ nhào vào ta mà bắt ta làm nô lệ, làm một với đàn lừa của ta".
19 Họ men tới bên người quản gia của Yuse và nói với y, nơi cửa nhà. 20 Họ nói: "Xin lỗi ông, lần trước chúng tôi đã xuống đong lương thực, 21 và xảy ra là khi đến trạm nghỉ đêm, chúng tôi mở đãy ra, thì này: bạc của mỗi người nơi miệng đãy: chính là bạc của chúng tôi theo số lượng đã cân, chúng tôi cầm đem trả lại đây. 22 Chúng tôi cũng cầm tay đem số bạc khác nữa để đong lương thực. Thực chúng tôi không biết ai đã để bạc vào đãy của chúng tôi". 23 Người quản gia nói: "Các ông cứ an lòng, đừng sợ! Thiên Chúa của các ông, Thiên Chúa của cha ông các ông đã dấu bão tàng trong đãy cho các ông đó! Bạc của các ông đã đến tay tôi mà!" Và y dẫn Simêôn đến với họ. 24 Y dẫn nhóm người vào nhà Yuse, và lấy nước cho họ rửa chân và đem cỏ cho lừa của họ. 25 Họ soạn ra đồ lỡi chờ Yuse trưa về, vì họ đã nghe là họ sẽ dùng bữa ở đó. 26 Yuse vào nhà, và họ dâng cho ông đồ lỡi họ đã cầm tay đem lại nhà, và họ phục lạy ông sát đất. 27 Ông vấn an họ và nói: "Ông thân già của các người có được an lành không, các người đã nói là ông cụ còn sống mà?" 28 Họ đáp: "Thưa, tôi tớ ngài là cha chúng tôi cũng được bình thường, người vẫn còn sống". Rồi họ quì xuống mà lạy. 29 Yuse ngước mắt lên trông thấy Benyamin em mình, con cùng một mẹ. Ông nói: "Ðứa này là em út các người đã nói với ta phải không? " Và ông nói: "Xin Thiên Chúa đoái thương cho, hỡi con". 30 Rồi Yuse lật đật đi ra, vì cả can trường ông như sôi bỏng lên vì em ông, ông đã muốn òa khóc lên. Ông vào buồng và khóc ở đó. 31 Ðoạn ông rửa mặt và đi ra. Ông cố cầm mình và nói: "Dọn bữa!" 32 Người ta dọn riêng cho ông, và riêng cho họ, và riêng cho những người Aicập dùng bữa với ông, vì người Aicập không thể ăn chung với người Hipri; đối với người Aicập đó là một điều nhờm tởm. 33 Họ ngồi trước mặt ông: anh cả theo chỗ anh cả, em út theo chỗ em út và các người ấy kinh ngạc nhìn nhau. 34 Rồi ông xẻ các phần trước mặt ông cho họ, mà phần của Benyamin đến gấp năm phần của các người khác hết thảy. Rồi họ đã ăn uống no say với ông.
Bửu bôi trong đãy của Benyamin
1 Yuse truyền cho người quản gia rằng: "Anh cho đổ đầy lương thực vào đãy của những người ấy, tùy theo sức họ vác nổi - và để lại bạc của mỗi người nơi miệng đãy người ấy. 2 Và bửu bối của ta, chiếc ngân bôi, anh hãy đặt nơi miệng đãy của thằng út - cùng với bạc đong lúa của nó". Và y làm theo lời Yuse đã dặn.
3 Bình minh hé rạng, nhóm người được phép ra đi, cùng với lừa của họ. 4 Họ vừa ra khỏi thành không xa bao nhiêu, thì Yuse nói với người quản gia của ông: "Dậy, đuổi theo các người ấy; khi anh kịp được họ thì anh nói với họ: Làm sao các ông lại lấy oán báo ơn? 5 Ðó lại không phải là vật ông tôi dùng để uống và chiêm bốc sao? Các ông đã làm trái khi xử như thế!"
6 Y đã theo kịp họ và nói với họ các lời ấy. 7 Họ liền đáp lại: "Tại sao đức ông lại nói lời lẽ như thế được? Quái gỡ! Bầy tôi của ngài không thể làm thế! 8 Này, ngay bạc chúng tôi tìm thấy nơi miệng đãy, chúng tôi cũng đã đem từ đất Canaan xuống trả lại ngài. Vậy làm sao chúng tôi lại đi ăn cắp bạc hay vàng nơi nhà chủ của ngài. 9 Nơi người nào trong bầy tôi của ngài đây, mà tìm ra được vật ấy, thì nó phải chết, và cả chúng tôi xin làm nô lệ đức ông". 10 Y nói: "Ừ, thì như lời các ông nói: vật ấy tìm được nơi ai, người ấy sẽ làm nô lệ ta, còn các ông đều được vô can". 11 Họ vội vàng mỗi người hạ đãy mình xuống đất, và mở đãy mình ra. 12 Và y đã lục soát khởi từ lớn cho đến bé cuối. Và chiếc bửu bôi đã gặp thấy trong đãy của Benyamin. 13 Họ mới xé toạc áo xống họ, rồi ai nấy chở đồ lên lừa mình mà quay trở lại thành.
14 Yuđa và anh em vào nhà Yuse. Ông vẫn còn ở đó. Họ sấp mình xuống đất trước mặt ông. 15 Yuse bảo họ: "Là gì vậy điều các ông đã làm đó? Hay các người không biết là một kẻ như ta cũng cao tay chiêm bốc đó chứ!" 16 Bấy giờ Yuđa nói: "Nào chúng tôi sẽ đáp gì với đức ông? nói làm sao? bâu chữa làm sao? khi Thiên Chúa đã vạch ra tội lỗi của bầy tôi ngài. Này chúng tôi đây, cũng như ngườibị bắt gặp giữ bửu bôi, chúng tôi là nô lệ của đức ông". 17 Ông nói: "Quái gở, ta không thể nào làm thế! Ai bị bắt gặp giữ bửu bôi, kẻ ấy sẽ làm nô lệ cho ta; còn các người, cứ trẩy về bình an với cha các người!"
18 Bấy giờ Yuđa tiến lại bên ông và nói: "Xin đức ông xá lỗi cho đứa bầy tôi của ngài, thổ lộ một lời thấu tai đức ông; xin đức ông nén giận với bầy tôi của ngài, vì Pharaô sao, ngài cũng vậy! 19 Ðức ông đã hỏi bầy tôi của ngài rằng: các người còn cha hay em nào không? 20 Và chúng tôi đã thưa với đức ông: Chúng tôi còn có cha già, và em bé sinh lúc tuổi già. Anh nó chết rồi, còn lại một mình nó là con của mẹ nó; và cha nó thương nó. 21 Ngài lại bảo bầy tôi của ngài: "Hãy đem nó xuống với ta, cho ta để mắt đến nó". 22 Chúng tôi đã thưa với đức ông: "Ðứa bé không thể nào rời cha nó được. Nó mà rời bỏ cha nó thì người chết mất". 23 Và ngài đã bảo bầy tôi của ngài: "Nếu em út các người không xuống với các người, thì các người đừng hòng yết kiến ta nữa". 24 Vậy khi chúng tôi lên lại với nô bộc của ngài là cha tôi, chúng tôi đã trình cho người lời lẽ của đức ông. 25 Và khi cha chúng tôi nói: Hãy trở lại đong cho chúng ta một ít lương thực, 26 thì chúng tôi đã thưa: Chúng con không thể nào xuống lại. Họa chăng là có cả em út với chúng con, chúng con sẽ xuống, vì chúng con không thể yết kiến ông ấy, nếu em út lại không có với chúng con. 27 Nô bộc của ngài là cha tôi mới nói với chúng tôi: "Các ngươi biết vợ ta đã để cho ta hai đứa con. 28 Một đứa đã rời ta ra đi, và ta đã phải nói: chắc nó đã bị vồ xé mất rồi! và mãi đến nay ta đã chẳng hế thấy nó nữa. 29 Nếu các ngươi lại bắt đứa này đi xa mặt ta nốt, và nó gặp phải rủi ro, thì các ngươi sẽ đưa tuổi già tóc bạc ta ôm họa xuống âm phủ". 30 Bây giờ tôi về lại với nô bộc của ngài là cha tôi, mà không có trẻ kia với chúng tôi, bởi mạng người liền với mạng nó, 31 thì sự xảy ra là khi không thấy có trẻ ấy, tất người phải chết, và bầy tôi của ngài sẽ đưa tuổi già tóc bạc nô bộc của ngài là cha chúng tôi ngậm sầu xuống âm phủ. 32 Bởi chưng, tôi bộc của ngài đây đã bảo lĩnh đứa trẻ với cha tôi mà rằng: Nếu con không dẫn nó về với cha thì con xin chịu tội với cha suốt đời. 33 Vậy giờ xin cho tôi bộc của ngài đây ở lại làm tôi đức ông thay cho đứa trẻ, và cho trẻ ấy lên đường về với các anh nó. 34 Vì làm sao tôi lên được với cha tôi mà không có trẻ ấy với tôi? xin miễn cho tôi khỏi thấy cái họa giáng xuống cha tôi".
Yuse tỏ mình
1 Bấy giờ Yuse cầm mình không được trước mọi người đứng hầu quanh ông, thì ông hô lên: "Hãy cho mọi người lui ra khỏi ta", và đã không có ai đứng với ông trong lúc Yuse tỏ cho anh em biết mình. 2 Ông khóc lớn tiếng, các người Aicập đã nghe được; đến Phraô cũng đã nghe.
3 Yuse nói với anh em: "Tôi là Yuse, cha tôi còn sống không?" Và anh em ông không thể đáp lại, vì họ thất kinh trước mặt ông. 4 Yuse mới bảo anh em: "Sát lại bên tôi", và họ sát gần lại. Ông nói: "Tôi là Yuse, em của các anh, người các anh đã bán qua Aicập. 5 Nhưng bây giờ, đừng quá phiền sầu, đừng tức tối với mình, vì đã bán tôi. Này, chính để là phương cứu sống mà Thiên Chúa đã sai tôi đi trước các anh. 6 Nay mới là hai năm đói nội trong xứ, nhưng còn năm năm nữa không cày không gặt. 7 Thiên Chúa đã sai tôi đi trước các anh là để lưu số sót lại trên đất cho anh em, và cứu sống anh em và mưu việc giải thíah lớn. 8 Vậy không phải các anh đã sai tôi đến đây nhưng là Thiên Chúa; chính Người đã đặt tôi làm như cha của Pharaô, làm chúa tất cả cung điện của ngài, thống trị toàn cõi Aicập.
"9 Anh em mau mau lên với cha tôi và thưa với người: Yuse, con cha nói thế này: Thiên Chúa đã đặt con làm chúa toàn thể Aicập. Hãy xuống với con đừng trì hoãn. 10 Cha sẽ lập cư ở đất Gôsen, cha sẽ ở gần bên con, cha và các con, các cháu của cha, cùng với chiên bò và tất cả những dì cha có. 11 Ở đó, con sẽ lo cung dưỡng cha, vì còn đến năm năm đói nữa; kẻo cha, gia đình cha và mọi sự cha có sa cơ nghèo khó. 12 Này mắt các anh đã thấy, mắt em Benyamin của tôi đã thấy, là chính miệng tôi đang nói với anh em. 13 Hãy thuật lại cho cha tôi tất cả vinh lộc của tôi ở Aicập, và mọi điều các anh đã thấy. Và hãy mau mau đưa cha tôi xuống đây".
14 Bấy giờ ông bá lấy cổ Benyamin em ông mà khóc. Benyamin cũng khóc nơi cổ ông. 15 Ông hôn lấy hôn để các anh, và ôm họ mà khóc. Sau đó các anh em đã chuyện vãn với ông.
Lời mời gọi của Pharaô
16 Tin đồn thấu đến Pharaô là: anh em Yuse đã đến! việc ấy được cảm tình của Pharaô và đình thần. 17 Pharaô nói với Yuse: "Hãy nói với các anh em của khanh: Hãy làm điều này: hãy soạn sửa thú vật, hãy đi về đất Canaan. 18 Hãy đem thân sinh các người và gia đình các người đến với trẫm. Trẫm sẽ ban cho các người những gì tốt nhất của đất Aicập, các người sẽ ăn mầu mỡ của xứ. 19 (Còn khanh hãy truyền cho họ): Hãy làm điều này: Các người hãy lấy xe cáng của đất Aicập cho đàn bà trẻ con, hãy đem cả thân sinh các người đi theo, và hãy đến! 20 Mắt các người đừng luyến tiếc đồ đoàn, vì những gì tốt nhất trên toàn cõi Aicập là của các người".
Trở về lại Canaan
21 Con cái Israel đã làm như vậy. Yuse đã cấp xe cáng cho họ theo lệnh của Pharaô. Ông đã cho họ lương thực đi đường. 22 Ông tặng cho họ hết thảy mỗi người một bộ trang phục; cho Benyamin, ông tặng ba trăm lạng bạc và năm bộ trang phục. 23 Còn cho cha ông, ông gởi: mười lừa chở những gì tốt nhất của Aicập, mười lừa cái chở lúa miến, bánh và thức ăn cho cha đi đàng. 24 Ông đã tiễn anh em đi, và bảo họ: "Ðừng có hung hăng dọc đường".
25 Vậy họ bỏ Aicập đi lên mà về đất Canaan với Yacob cha họ. 26 Họ báo cho ông hay rằng: "Yuse còn sống, và đang thống trị toàn cõi Aicập". Nhưng tim ông điếng lại, bởi ông không tin họ được. 27Họ mới thuật lại cho ông mọi lời Yuse đã nói với họ. Và khi ông thấy xe cáng Yuse đã gởi đến để chở ông đi, bấy giờ sinh khí của Yacob cha họ như được bồi dưỡng. 28 Và Israel nói: "Ðủ rồi! Yuse con ta còn sống! Ta phải đi nhìn nó lại trước khi ta chết".
Yacob trẩy đi Aicập
1 Israel đã trẩy đi làm một với mọi sự ông có. Ông đã đến Bơer-Sêba, và đã tế lễ cho Thiên Chúa của Ysaac cha ông. 2 Thiên Chúa phán với Israel trong thị kiến ban đêm và nói: "Yacob, Yacob". Ông thưa: "Này tôi đây!" 3 Người phán: "Ta là Thiên Chúa, Thiên Chúa của cha ngươi! Ðừng sợ xuống Aicập, vì ở đó Ta sẽ cho ngươi thành một dân lớn. 4 Ta sẽ xuống Aicập với ngươi, và Ta cũng sẽ cho ngươi lên lại. Chính Yuse sẽ tra tay vuốt mắt cho ngươi". 5 Yacob đã chỗi dậy đi khỏi Bơer-Sêba. Con cái của Israel đặt Yacob cha họ, làm một với đàn bà, con trẻ của họ, lên xe Pharaô đã gởi đến để chở ông. 6 Họ đem đi chiên bò vật dụng họ đã gầy được ở đất Canaan. Và họ đã vào Aicập, Yacob và tất cả dòng giống của ông. 7 Con trai, cháu trai, con gái, cháu gái của ông, tất cả dòng giống ông, ông đã đem theo mình vào Aicập.
Gia đình Yacob
8 Ðây là danh sách con cái Israel đã vào Aicập, tức là Yacob và con cái ông: con trưởng nam của Yacob: Ruben. 9 Con cái Ruben: Hênoc, Pallu, Khesrion, Karmi. 10 Con cái Simêôn: Yơmuel, Yamin, Ohad, Yakin, Xokha, Shaul, con của người vợ Canaan. 11 Con cái Lêvi: Gersôn, Qơhat, Mơrari. 12 Con cái Yuđa: Er, Onan, Shêlah, Phares, Zêrakh, (Er và Onan đã chết ở đất Canaan). Con cái Pharez: Khesrôn và Khamul. 13 Con cái Issakhar: Tôla, Puvva, [Yashub] Shimrôn. 14 Con cái Zabulon: Sêred, Eylôn, Yakhlơel. 15 Ðó là các con Lêa đã sinh hạ cho Yacob Pađđan-Aram, cùng với Ðinah con gái của ông. Tổng cộng con trai và con gái, ba mươi ba người.
16 Con cái Gad: Xiphôn, Khaggi, Shuni, Esbôn, Eri, Arođi, Aroli. 17 Con cái Asher: Yimnah, Yishvah, Yishvi, Bơriah, Sêrakh em gái họ; con cái Bơriah: Khêber, Malkiêl. 18 Ðó là con cái Zilpah, Laban đã cho Lêa, con gái ông, và nàng đã sinh hạ các người ấy cho Yacob: mười sáu người. 19 Con cái của Rakhel vợ của Yacob: Yuse và Benyamin. 20 Ðã sinh ra cho Yuse ở đất Aicập, chính Asnat con của Puti-Phêra, tư tế thành Ôn đã sinh hạ cho ông: Manasê, Ephraim. 21 Con cái Benyamin: Bêla, Bêker, Ashbel, Ghêra, Naaman, Ekhi, Rosh, Muppim, Khuppim, Ard. 22 Ðó là con cái Rakhel đã sinh hạ cho Yacob: tất cả mười bốn người.
23 Con cái Ðan: Khushim. 24 Con cái Neptali: Yakhxơel, Guni, Yêxer, Shillem. 25 Ðó là con cái Bilhah, Laban đã cho Rakhel con gái ông; và nàng đã sinh hạ các người ấy cho Yacob. Tất cả bảy người.
26 Tất cả nhóm người của Yacob, xuất tự vế ông và vào Aicập với ông, không kể các người vợ của các con Yacob: sáu mươi sáu người tất cả. 27 Con cái Yuse những người sinh ra cho ông ở Aicập: hai người. Tất cả người nhà Yacob vào Aicập: bảy mươi người.
Yuse đón tiếp Yacob
28 Ông sai Yuđa đi trước đến với Yuse để báo tin trước khi ông đến Gôsen; rồi họ đã vào đất Gôsen. 29 Yuse thắng xe giá lên gặp Israel cha ông ở Gôsen. Vừa xuất hiện trước mặt cha, ông liền ôm chầm lấy cổ cha và đã khóc ròng nơi cổ cha. 30 Israel nói với Yuse: "Lần này, ta chết cũng được, sau khi đã được thấy mặt mũi con, vì con còn sống!"
31 Yuse nói với anh em và gia quyến cha ông: "Tôi sẽ lên trình cho Pharaô được rõ, và thưa với ngài ngự: "Anh em thần và gia quyến của nghiêm phụ ở đất Canaan đã đến vơí thần. 32 Họ là những người chăn cừu, vì họ chuyên nghiệp chăn nuôi súc vật. Chiên bò và tất cả những gì họ có, họ cũng đã đem đến. 33 Vậy khi nào Pharaô cho triệu các người tới và nói: "Các khanh làm nghề gì?" 34 Các người hãy nói: "Bầy tôi của bệ hạ chuyên nghề chăn nuôi súc vật, từ thời niên thiếu cho đến bây giờ: cha truyền con nối. Ấy là để các người được lập cư nơi đất Gôsen". Quả thế người Aicập ki mọi kẻ chăn cừu như đồ nhờm tởm.
Triều yết Pharaô
1 Yuse vào báo tin cho Pharaô và tâu: "Thân phụ của thần và anh em cùng với chiên bò và tất cả những gì họ có, từ đất Canaan đã đến. Và này họ đang ở đất Gôsen". 2 Rồi ông lấy năm người trong hàng các anh em và đem trình diện với Pharaô. 3 Pharaô nói với anh em Yuse: "Các khanh làm nghề gì?" Họ tâu Pharaô: "Bầy tôi của bệ hạ là những người chăn cừu, cha truyền con nối". 4 Họ tâu với Pharaô:"Chúng tôi đến ngụ nhờ trng xứ, vì không còn cỏ cho dê cừu của bầy tôi bệ hạ, bởi nạn đói đã nên trầm trọng ở đất Canaan, bây giờ xin bệ hạ cho phép bầy tôi của bệ hạ được lưu lại trong đất Gôsen". 5 Pharaô phán bảo Yuse rằng: "Cho họ lưu lại ở đất Gôsen; và nếu khanh biết trong họ có người tài cán, khanh hãy đặt họ làm cai trên súc vật của trẫm".
Trình thuật khác
[6 Yacob và con cái ông đến với Yuse ở Aicập. Pharaô, vua Aicập nghe tin thì phán bảo Yuse rằng]: "Thân phụ khanh và anh em khanh đã đến với khanh. Ðất Aicập tùy khanh xử liệu: khanh hãy cho thân phụ khanh và anh em khanh lập cư nơi nào tốt nhất trong xứ". 7 Bấy giờ Yuse đưa yacob cha ông, đến trình diện với Pharaô. Và Yacob đã chúc thọ Pharaô. 8 Pharaô nói với Yacob: "Lão trượng năm thọ là bao?" 9 Yacob thưa với Pharaô: "Những ngày những năm đời kiều cư của lão già là một trăm ba mươi năm! Những ngày những năm của lão gia thời gian ngắn ngủi và gian khổ, chứ không đáng gì so với những ngày những năm đời của cha ông lão gia trong những ngày kiều cư của họ". 10 Yacob đã chúc thọ cho Pharaô và đã từ tạ Pharaô. 11 Vậy Yuse đã cho cha ông và các anh em ông lập cư và cho họ cơ sở đất đai ở xứ Aicập trong phần đất tốt nhất trong vùng Ramsès, như Pharaô đã truyền.
12 Yuse đã cung cấp bánh ăn cho cha và các anh em cùng cả nhà của ông, tùy theo số những người phải cung dưỡng.
Chính sách điền địa của Yuse
13 Trong toàn xứ, bánh ăn không có nữa, vì nạn đói đã ra quá trầm trọng. Xứ Aicập và xứ Canaan ra kiệt lực vì đói. 14 Bây giờ Yuse đã thu tất cả bạc ở đất Aicập và đất Canaan đã dùng đong lúa, và ông cho ab5c ấy vào quỷ đền Pharaô. 15 Khi bạc đã hết sạch ở Aicập và ở đất Canaan thì mọi người Aicập đến với Yuse mà rằng: "Hãy cho chúng tôi bánh ăn, tại sao chúng tôi phải chết trước mặt ông, vì hết bạc". 16 Yuse mới bảo: "Thì cứ nộp súc vật đi và sẽ ch các ngươi (bánh ăn) đổi lại súc vật, giả như đã hết bạc". 17 Và họ đã đem lại cho Yuse súc vật của họ, và Yuse cho họ bánh ăn đổi lại ngựa và những bầy cừu, bầy bò và lừa. Và ông đã cấp bánh ăn cho họ trong năm ấy đổi lại tất cả súc vật của họ. 18 Hết năm ấy, họ lại đến với ông năm thứ hai, mà thưa với ông: "Chẳng giấu giếm gì với đức ông: bạc đã hết mà bầy gia súc thì đã thuộc quyền đức ông; trước mặt đức ông, vỏn vẹn chỉ có thân mình và đất đai của chúng tôi. 19 Tại sao chúng tôi phải chết trước mặt ngài, chúng tôi và đất đai của chúng tôi? Thì ngài mua nốt chúng tôi đi với ruộng đất đổi lấy bánh. Chúng tôi cùng với ruộng đất, xin làm tôi Pharaô! Xin cho chúng tôi lúa giống, để chúng tôi sống được và khỏi chết, và để ruộng đất khỏi bị bỏ hoang".
20 Yuse đã tậu tất cả ruộng đất cho Pharaô, vì dân Aicập ai nấy đều bán ruộng mình, bởi nạn đói hoành hành trên họ. Và như vậy cả xứ đã thuộc về Pharaô. 21 Còn dân thì ông cho làm nông nô, khắp cả ngang dọc toàn cõi Aicập. 22 Chỉ có ruộng đất của các tư tế là ông không tậu thôi, vì tư tế được nhờ bổng của Pharaô; và họ ăn bổng của Pharaô ban cho họ, vì thế họ không phải bán đi ruộng đất.
23 Yuse bảo dân: "Này hôm nay, ta đã tậu các người và ruộng đất các người cho Pharaô! Vậy này đây lúa giống cho các người gieo lúa ruộng đất. 24 Khi nào thu hoa lợi, các người nộp một phần năm cho Pharaô, còn bồn phần kia thì thuộc về các người làm giống gieo ruộng, làm lương thực cho các người và cho cả gia đình, làm lương thực cho con dại". 25 Họ nói: "Ngài đã cứu sống chúng tôi! Ước gì chúng tôi được nghĩa với đức ông và chúng tôi sẽ làm tôi Pharaô!" 26 Sự ấy Yuse truyền như điều luật trên ruộng đất Aicập cho đến ngày nay: Phải nộp một phần năm cho Pharaô. Chỉ có ruộng đất hàng tư tế là không thuộc về Pharaô.
Ý muốn cuối cùng của Yacob
27 Israel lập cư trong xứ Aicập, đất Gôsen. Họ đã có cơ sở đất đai, và đã sinh sôi nẩy nở thịnh lắm. 28 Yacob đã sống ở đất Aicập mười bảy năm; ngày đời của Yacob là một trăm bốn mươi bảy năm. 29 Khi Israel đã gần ngày chết, ông cho gọi Yuse con ông đến mà nói: "Nếu ta được ơn nghĩa trước mắt con, thì con hãy đặt tay dưới vế ta, và lấy nhân nghĩa tín thành mà xử với ta: xin đừng chôn cất ta ở Aicập. 30 Nhưng khi ta sẽ nằm nghỉ với tổ tiên ta: con đem ta ra khỏi Aicập mà chôn cất ta nơi phần mộ của các ngài". Ông thưa: "Con sẽ làm theo lời cha!" 31 Israel nói: "Hãy thề với ta đi!" và ông đã thề; và Israel dã phục mình xuống trên đầu giường.
Yacob nhận và chúc lành hai con của Yuse
1 Xảy ra là sau những điều ấy; có kẻ nói với Yuse: "Này thân sinh ông ốm liệt!" Vậy ông đã đem hai con ông đi với ông: Manassê và Ephraim. 2 Người ta báo tin cho Yacob mà rằng: "Kìa Yuse con ông đến với ông". Israel gắng sức ngôì dậy trên giường. 3 Yacob nói với Yuse: "El-Shađđay đã hiện ra cho ta ở Luz trong đất Canaan và đã chúc lành cho ta. 4 Người đã phán với ta: "Này Ta làm cho ngươi sinh sôi nẩy nở: Ta sẽ cho ngươi thành một đại hội dân tộc và Ta sẽ ban đất này cho dòng giống ngươi sau ngươi làm sở hữu muôn đời". 5 Vậy từ bây giờ hai đứa con của ngươi, sinh ra cho ngươi ở đất Aicập trước khi ta vào Aicập với ngươi, chúng sẽ là của ta. Ephraim và Manassê sẽ là của ta cũng như Ruben và Simêôn. 6 Còn những con cái khác ngươi sẽ sinh ra sau chúng thì sẽ thuộc về ngươi; chúng sẽ đội danh các anh chúng để được gọi đến hương cơ nghiệp.
"7 Phần ta, vòng về từ Pađđan, ta đã mất Rakhel chết ở đất Canaan một đỗi đàng trước khi vào Ephrata. Và ta đã chôn cất vợ ta ở đó trên đường vào Ephrata - tức là Bêlem".
8 Israel vừa thấy các con của Yuse, thì hỏi: "Những đứa kia là ai?" 9 Yuse đáp lại với cha ông: "Ðó là những đứa con, Thiên Chúa đã ban cho con ở đây!" (Israel) mới bảo: "Ðem chúng lại cho ta, để ta chúc lành cho chúng". 10 Israel mắt đã lòa mờ vì tuổi già, không thể trông thấy nữa. Yuse đem chúng lại gần ông, và ông đã hôn và ôm lấy chúng. 11 Và Israel nói với Yuse: "Ta tưởng chừng không hề thấy lại mặt ngươi; thế mà này ThiênChúa lại đã cho ta thấy cả dòng giống ngươi". 12 Bấy giờ Yuse nhắc các con ra khỏi đầu gối ông, và phục mình xuống, mặt sát đất.
13 Yuse đặt cả hai, Ephraim bên phải ông, tức là bên trái Israel, và Manassê bên trái ông tức là bên phải Israel. Ông cho chúng xích lại gần (Israel). 14 Israel giơ tay phải đặt trên đầu Ephraim, tức là con thứ, và tay trái trên đầu Manassê, tức là chéo tay lại, vì Manassê là con cả. 15 Ðoạn ông chúc phúc cho Yuse và nói: "Ước gì Thiên Chúa, Ðấng mà trước nhan Người cha ông ta, Abraham và Ysaac hằng đi đứng. Thiên Chúa, Ðấng chăn dắt ta suốt cả bình sinh cho đến ngày này.
"16 Thần sứ, Ðấng giựt thoát ta khỏi mọi hoạn nạn: chúc lành cho các trẻ này:
"Ước gì tên ta vọng lại trên chúng và tên của cha ông ta Abraham và Ysaac.
"Ước gì chúng nhung nhúc đông đảo ở giữa xứ".
17 Yuse thấy cha đặt tay phải trên đầu Ephraim thì lấy làm chướng mắt, ông mới nắm tay cha nhắc khỏi đầu Ephraim qua đầu Manassê. 18 Yuse thưa với cha: "Không phải thế, thưa cha, vì đứa này mới là con cả. Xin cha đặt tay phải trên đầu nó!" 19 Nhưng cha ông không chịu mà rằng: "Ta biết, hỡi con, ta biết: nó cũng thành một dân, nó cũng nên lớn, nhưng dù sao em nó sẽ nên lớn hơn nó và dòng giống em nó sẽ là đàn lũ dân tộc".
20 Và ngày ấy ông đã chúc lành cho chúng rằng: "Israel sẽ dùng ngươi chúc lành mà rằng: Ước gì ThiênChúa cho ngươi sánh tùy Ephraim và Manassê". Ông đã đặt Ephraim trước Manassê.
21 Israel nói với Yuse: "Này ta sắp chết, nhưng Thiên Chúa sẽ ở với các ngươi và Người sẽ cho các ngươi về lại đất tổ tiên các ngươi. 22 Còn ta, ta cho ngươi một bả vai hơn phần anh em ngươi, ta đã giựt lấy tự tay quân Amôri, bằng cung kiếm của ta".
Chúc văn Yacob
1 Yacob gọi con cái ông lại. Và ông nói: "Hãy tề tựu lại để ta loan báo cho biết nhũng điều sẽ xảy đến trong những ngày sau hết.
2 Hãy hội lại mà nghe, hỡi con cái Yacob,
hãy lắng tai nghe Israel! Cha các ngươi!
3 Ruben, ngươi, con đầu lòng của ta, sức lực của ta,
tinh hoa khí lực của ta, có thừa kiên dũng, có thừa uy năng.
4 Nước lũ vèo vèo, đừng hòng quá trớn,
bởi ngươi dã lên sàng tịch cha ngươi,
bấy giờ giường ta ngươi đã làm nhơ, khi ngươi lên đó.
5 Simêon, Lêvi, bào huynh bào đệ,
lưỡi siêu đao làm khí giới bạo tàn.
6 Hồn ta đừng vào bè khi chúng họp nhau,
tâm can ta đừng nhập hội với chúng,
bởi chưng nổi sóng chúng đã giết người và để đã giận,
chúng đã chặt những chân bò tót.
7 Chém cha tính nóng cuồng si,
chém cha cái giận bạo tàn của chúng.
Ta sẽ phân tán chúng trong Yacob,
ta sẽ cho chúng tan tành trong Israel.
8 Yuđa, chính ngươi, anh em sẽ ngợi khen ngươi,
tay ngươi trên ót gáy địch thù!
con cái cha ngươi sẽ bái lạy ngươi!
9 Yuda ví tựa hùm tơ, phan xong mồi sống,
ngươi lại đi lên, hỡi con, nó thu mình, nó phục xuống,
như sư tử, như chúa sơn lâm: nàp ai bắt nó dậy được?
10 Phủ việt sẽ không rời khỏi Yuđa
và quyền trượng khỏi bệ chân nó
cho đến khi nào vị cái thế lâm trào đấng muôn dân bái phục.
11 Ngài thắt lừa bên gốc cây nho,
nơi nhánh bồ đào, con của lừa mẹ.
Ngài giặt áo ngài trong rượu,
trong máu bồ đào, mảnh áo ngài mặc.
12 Rượu làm thắm mắt phẩng phẩng, răng trắng sữa phau phau.
13 Zabulon, có hải tần làm nơi cư trú,
luôn luôn nơi mạn ghe thuyền, lưng thời ven tựa Siđôn.
14 Issakhar con lừa xương xẩu nằm soài giữa ngay ngõ trại.
15 Nó thấy là nhàn cư mà lợi, xứ lại đẹp duyên,
và nó giơ lưng vác nặng và kham được khổ dịch tôi đòi.
16 Ðan đứng ra trọng phán dân nó đàng hoàng như một chi họ Israel,
17 Ðan hãy là con rắn trên đường, tầm hoạp nằm ngang lối,
nó nhắm gót ngựa nó cắn mà làm kị mã lộ nhào,
18 Nơi ơn cứu độ của Người, tôi trông cậy, lại Yavê!
19 Gađ, quân cướp, cướo giựt của nó,
nhưng nó cướp lại, lùng theo gót chúng.
20 Asher, bánh nó lắm mỡ mầu,
n1o cung cấp cao lương mỹ vị hoàng vương.
21 Neptali, là nai cái thả rong, sinh hạ cả đàn nai tơ.
22 Yuse, nhánh cây sai quả,
cây sai quả bên bờ suối, cành vươn qua tường!
23 Chúng đã chọc nó bắn tên,
chúng đã gây hấn với nó, những quân thiện xạ.
24 Nhưng cung nỏ trương luôn luôn vẫn bền,
và cánh tay nó dẻo dai, nhờ tay Ðấng mạnh của Yacob.
nhờ danh Mục tử Ðá tảng của Israel.
25 Nhờ Thiên Chúa của cha con, xin Người giúp con
và (El) Shadday xin Người chúc phúc cho con.
Phúc lành của trời bên trên,
Phúc lành của hà bá nằm ở bên dưới,
Phúc lành của vù sữa, tử cung,
26 Phúc lành của gié lúa, nụ hoa,
phúc lành của núi non vạn đại,
điều ước nguyện của gò nỗng thiên thu,
xin cho đậu lại trên đầu Yuse,
trên chỏm con người hiến thánh giữa các anh em.
27 Benyamin con sói tham mồi, sáng ngày ăn đã của hôi,
đến chiều hôm chia phần chiến quả".
28 Họ hết thảy là những chi tộc Israel, cả là mười hai. Ðó là điều cha họ đã nói cho họ. Và ông đã chúc lành cho họ: ông chúc lành cho mỗi người với chúc lành riêng của họ.
Yacob qua đời
29 Rồi ông truyền cho họ rằng: "Ta sắp được hiệp vầy tiên tổ: các ngươi hãy chôn cất ta với cha ông ta, trong hang ở đồng Êphrôn, người Hit-tit, 30 trong hang ở cánh đồng Macpêlah, đối diện với Mamrê ở đất Canaan, cánh đồng Abraham đã tậu của Êphrôn, người Hit-tit, làm sở đất phần mộ. 31 Ở đó ngươì ta đã chôn cất Abraham và Sara vợ ông; ở đó người ta đã chôn cất Ysaac và Rêbêca vợ ông; và ở đó ta đã chôn cất Lêa. 32 Việc tậu cánh đồng và hang ở đó đã làm với con cái Khet".
33 Yacob truyền dạy con cái xong thì ông thu chân lại lên giường và ông đã thở hơi cuối cùng và ông đã được sum vầy với tổ tiên.
Ðám tang Yacob
1 Và Yuse gục mình trên mặt cha ông mà khóc cha và hôn cha. 2 Ðoạn ông truyền cho các thầy thuốc giúp ông ướp xác cha ông. Và các thầy thuốc đã ướp xác Israel. 3 Việc phải đầy bốn mươi ngày mới xong, vì thời gian ướp xác phải đầy ngằn ấy ngày. Và người Aicập đã khóc ông bốn mươi ngày. 4 Khi những ngày khóc ông đã qua, Yuse nói với triều Pharaô rằng: "Nếu tôi được ơn được nghĩa nơi mắt các ngài, thì xin ngài tâu tận tai Pharaô rằng: 5 Thân phụ của thần đã dạy thần thề rằng: Này ta sắp chết, ta đã có ngôi mộ ta đã đào ở đất Canaan, con hãy chôn cất ta ở đó. Vậy xin cho phép thần lên chôn cất thân phụ của thần, đoạn thần sẽ trở lại". 6 Pharaô nói: "Khanh cứ lên chôn cất thân phụ của khanh như người đã muốn khanh thề hứa".
7 Và Yuse đã lên chôn cất cha ông. Ðình thần của Pharaô hết thảy cũng lên với ông làm một với các quan đại phu trong triều, những kỳ hào đất Aicập, 8 tất cả gia đình Yuse và các anh em, và gia đình của cha ông. Họ chỉ để lại những trẻ thơ, và chiên bò của họ trong đất Gôsen. 9 Cùng lên với ông có cả xa giá và kị mã. Một đoàn hộ tống rất oai vệ.
10 Họ đến Goren-ha-Atađ - bên kia sông Yorđan. - Họ đã cử hành tang lễ rất lớn lao trọng thể ở đó. Và Yuse đã làm đám ma cha ông bảy ngày. 11 Dân cư trong xứ là người Canaan đi coi đám ma ở Goren-ha-Atađ. Và họ nói: "Ấy đám ma trọng thể của Aicập!" Bởi đó người ta đã gọi tên chỗ ấy là: Abel-Misraim: chỗ thuộc bên kia sông Yorđan. 12 Con cái ông đã làm cho ông theo lời ông truyền dạy họ. 13 Con cái ông đem ông về đất Canaan và đã chôn cất ông trong hang cánh đồng Macpêlah, (cánh đồng) Abraham đã tậu lam sở đất phần mộ, của Ephrôn, người Hit-tit, đối diện với Mmrê.
14 Xong Yuse đã trở về Aicập, ông và anh em ông cùng mọi người đã lên với ông để tống táng cha ông.
Từ khi Yacob qua đời tới lúc Yuse chết
15 Các anh của Yuse thấy cha họ đã chết thì nói: "Nếu như Yuse thù ghét ta và oán trả lại ta mọi sự dữ ta đã gây ra cho nó?" 16 Và họ truyền một người đến với Yuse mà rằng: "Trước khi chết cha ông đã truyền rằng: Các ngươi hãy nói với Yuse: "Thôi, hãy miễn thứ tội ác của các anh con, và lỗi lầm của họ, sự dữ họ đã gây ra cho con. Vậy bây giờ, xin miễn thứ tội ác của những kẻ làm tôi Thiên Chúa cha ông!" 17 Và Yuse đã khóc khi (nghe) các lời họ nói với ông.
18 Các anh của Yuse đến sấp mình trước mặt ông và nói: "Này chúng tôi xin làm tôi tớ ông". 19 Yuse nói với họ: "Ðừng sợ! Tôi là người thay thế Thiên Chúa hay sao? 20 Các người mưu sự dữ hại tôi, Thiên Chúa lại mưu biến dữ hóa lành, để làm ra như đã thấy hôm nay: là cứu sống cả một dân lớn. 21 Vậy bây giờ, đừng sợ, chính tôi sẽ cung dưỡng các người với các trẻ thơ". Và ông đã an ủi và ngỏ lời tâm phúc với họ.22 Yuse lưu lại ở Aicập, ông và gia đình cha ông. Và Yuse đã thọ được một trăm mười tuổi. 23 Yuse đã thấy đến cháu tam đại của Ephraim, Makir con của Manassê cũng đã con sinh ra trên đầu gối Yuse. 24 Yuse nói với anh em: "Tôi sắp chết, nhưng Thiên Chúa sẽ viếng thăm anh em và cho anh em lên khỏi xứ này mà về lại đất Người đã thế hứa cho Abraham, Ysaac và Yacob". 25 Yuse đã xin con cái Israel thế mà rằng: "Thế nào Thiên Chúa cũng sẽ viếng thăm các người, các người hãy đem hài cốt tôi lên khỏi đây!" 26 Và Yuse đã chết, thọ một trăm mười tuổi. Và người ta đã ướp xác ông và đặt ông trong một quan tài ở Aicập.