1 Những lời của Qohelet, con của Ðavit, vua Yêrusalem.
Phần Một
2 Phù vân, rất mực phù vân, Qohelet nói. Phù vân, rất mực phù vân; thảy là phù vân! 3 Lợi gì cho người phàm nơi mọi công lao nó phải lao nhọc ở dưới ánh dương! 4 Thế hệ này qua, thế hệ khác đến, còn đất cứ tồn tại đó mãi. 5 Mặt trời mọc, mặt trời lặn, nó hồng hộc đến chỗ của nó để rồi từ đó nó lại mọc lên. 6 Gió đi xuống Nam, nó xoay hướng Bắc, nó quay, nó xoay, nó đi; Gió cứ xoay vòng, rồi gió trở lại. 7 Khe ngòi hết thảy đi ra biển, mà biển chẳng đầy. Chỗ mà khe ngòi đi đến thì chính đó là nơi chúng lại bắt đầu ra đi. 8 Mọi sự đều làm thấm mệt, không ai có thể nói cả. Há mắt chẳng nhàm thấy sao? và tai chẳng ứ nghe sao?
9 Ðiều đã có là điều sẽ có, điều đã xảy ra là điều sẽ xảy ra: Không gì mới cả ở dưới ánh dương. 10 Có điều người ta nói: "Coi cái này! mới có!" thì nó cũng đã có bao đời trước chúng ta rồi! 11 Có điều là về tiền nhân, lưu niệm chẳng có, mà về hậu bối sẽ đến cũng vậy: Về họ, lưu niệm sẽ chẳng có nơi những kẻ sẽ đến sau!
Ðời sống của Salômon
12 Tôi, Qohelet, tôi đã từng làm vua trên Israel ở Yêrusalem. 13 Tôi đã lưu tâm tra tầm và lấy khôn ngoan khảo sát tất cả những gì diễn ra ở dưới bầu trời: Dịch vụ ác nghiệt Thiên Chúa ban cho con cái người phàm để chúng phải vụ tất vào đó. 14 Tôi đã thấy bao việc vàn thi thố ra dưới ánh dương, và này: Thảy là phù vân và mộng hão.
15 Ðã cong không thể uốn thẳng, đã thiếu không thể kiêm kê.
16 Bụng bảo dạ, tôi tự nhủ rằng: Này ta đã gầy lớn và tăng tiến khôn ngoan hơn mọi người cai trị Yêrusalem trước ta. Lòng ta đã thấy bao nhiều khôn ngoan và tri thức. 17 Tôi đã để lòng sao cho biết cái khôn và cái biết, cái điên và cái dại. Tôi đã nhận biết là cả điều ấy nữa cũng là mộng hão.
18 Vì: Khôn lắm thì phiền lắm, biết thêm thì đau thêm.
1 Bụng bảo dạ, tôi tự nhủ: Nào, ta sẽ cho mày thử biết cái vui. Hãy coi xem ra sao về cái phúc! Và này, cái ấy nữa cũng là phù vân. 2 Về cái cười, tôi nói: "Ðiên!" Còn về cái vui: "Vô vị!" 3 Tôi rắp lòng thử để xác bê tha rượu chè, nhưng với sự hướng dẫn của khôn ngoan trong lòng; thử lăn xả vào điên dại, quyết sao nhận thấy cho kỳ được phải chăng đó là hạnh phúc cho con cái loài người, những kẻ hằng lao xao dưới bầu trời suốt ít ngày đời của chúng. 4 Tôi đã ra tay làm những công trình vĩ đại. Tôi đã xây cho tôi nhà cửa; tôi đã trồng cho tôi những vườn nho. 5 Tôi đã làm cho tôi hoa viên, ngự uyển. Trong đó, tôi đã trồng mọi thứ cây ăn quả. 6 Tôi đã làm cho tôi những bể chứa nước, lấy nước tưới cả rừng cây ương. 7 Tôi đã tậu, tôi trai tớ gái. Tôi đã có gia thuộc. Tôi cũng đã có khối súc vật bò và chiên bê, hơn mọi người đã có trước tôi ở Yêrusalem. 8 Tôi đã thu tích cho tôi bạc vàng, kho báu vua chúa và tỉnh hạt. Tôi đã mộ được cho tôi nào kép nào đào, và những cái thú vị của con cái loài người, giai nhân mỹ nữ. 9 Tôi đã nên lớn lao và tích của hơn mọi người đã có trước tôi ở Yêrusalem, và tôi nên vững vàng trong sự khôn ngoan. 10 Mọi điều mắt tôi đòi hỏi, tôi đã chẳng từ chối. Tôi đã không để lòng mất một thú vui nào. Phải, nơi công lao của tôi, lòng tôi đã được toại nguyện vui thỏa. Ðó là phần của tôi nơi mọi công lao của tôi.
11 Thế rồi tôi quay lại nhìn tất cả các việc tay tôi đã làm và công lao tôi đã phải lao nhọc gầy nên. Thì này: Thảy là phù vân và mộng hão! Không có lợi lộc gì ở dưới ánh dương. 12 Và tôi đã quay nhìn khôn ngoan và điên với dại. Vì nó sẽ làm gì, con người sẽ đến sau vua? Chẳng qua là điều thiên hạ đã làm rồi. 13 Và tôi đã nghiệm thấy là cái khôn có lợi hơn cái dại, cũng như sự sáng có lợn hơn tối tăm.
14 Người khôn có mắt trên đầu, kẻ dại đi mò trong tối.
Nhưng tôi nhận ra là cùng một số phận sẽ phân cho chúng hết thảy. 15 Bụng bảo dạ, tôi nghĩ: Số phận đứa dại sao, cũng sẽ phân định về tôi như vậy. Thế thì việc gì mà tôi đã nên khôn ngoan bạt chúng? Bụng bảo dạ, tôi tự nhủ: "Âu điều ấy cũng là phù vân!" 16 Phải, đời đời lưu niệm sẽ chẳng có cho người khôn lẫn đứa dại, bởi chưng vào những ngày sẽ đến, đôi đàng đều sẽ bị lãng quên# Hỡi ôi, khôn với dại đều sẽ chết cả!
17 Và tôi đã đâm ghét cuộc sống. Thật là sự dữ đè lên tôi, bao việc thi thố ở dưới ánh dương! Quả thế, thảy là phù vân và mộng hão.
18 Và tôi đã chán ghét mọi công lênh tôi đã lao nhọc dưới ánh dương mà tôi sẽ để lại cho người đến sau tôi. 19 Ai biết được là nó khôn hay nó dại. Thế mà nó sẽ có quyền trên tất cả công lênh của tôi, trong đó tôi đã lao nhọc và trổ tài khôn ngoan ở dưới ánh dương! Ðiều ấy nữa cũng là phù vân. 20 Tôi đã đến chỗ buông lòng thất vọng về công lênh trong đó tôi đã lao nhọc ở dưới ánh dương.
21 Quả thế, kìa một người đã phải lao nhọc với (tất cả) khôn ngoan, hiểu biết và thành công, thế rồi nó phải trao làm của riêng cho con người không phải mảy may lao nhọc vì đó! Ðiều ấy nữa cũng là phù vân và đại họa. 22 Phải, còn gì cho người phàm sau tất cả công lênh và ưu tư lòng trí đã đổ ra khi phải lao nhọc ở dưới ánh dương?
23 Vì chưng, trọn kiếp những đớn đau và ưu phiền làm như dịch vụ! Cả ban đêm, lòng cũng không được ngủ yên. Ðiều ấy nữa cũng là phù vân.
24 Ðối với người phàm, không gì tốt hơn là ăn và uống, là hưởng lấy sự lành do bởi công lao của mình. Cả điều ấy nữa, tôi đã thấy là cũng do tay Thiên Chúa mà đến; 25 vì ai sẽ ăn, ai sẽ hưởng? Ngoài tầm sức tôi (việc quyết đoán rằng): 26 Ai đẹp mắt Người, thì được Người ban cho khôn ngoan hiểu biết và vui thú; còn kẻ tội lỗi, thì Người giáng cho dịch vụ ký cóp và thu tích, nhưng là để trao cho ai khác đẹp mắt Thiên Chúa. Cả điều ấy nữa cũng là phù vân và mộng hão.
Cái chết
1 Mọi sự đều có lúc, mọi việc đều có thời ở dưới bầu trời: 2 Thời để sinh và thời để chết, thời để trồng và thời để nhổ cây trồng. 3 thời để giết chết và thời để chữa lành, thời để phá và thời để xây, 4 thời để khóc và thời để cười, thời để than van và thời để múa nhảy, 5 thời để quăng đá và thời để lượm đá, thời để ôm và thời để tách rời không ôm nữa, 6 thời để tìm kiếm và thời để thất lạc, thời để gìn giữ và thời để vất đi, 7 thời để xé và thời để khâu, thời để nín thinh và thời để lên tiếng, 8 thời để yêu và thời để ghét, thời giặc giã và thời bình an.
9 Lợi gì mà làm điều khiến mình chỉ tổn công lao nhọc? 10 Tôi đã thấy cái dịch vụ Thiên Chúa đã ban cho con cái người phàm để chúng phải vụ tất vào đó. 11 Người đã làm mọi sự hợp thời hợp cảnh. Người cũng đã phú bẩm cho lòng người ta được có lẽ hằng. Dẫu thế người phàm chẳng tìm ra được đầu đuôi gốc ngọn việc Thiên Chúa đã làm.
12 Tôi đã nhận biết là nơi những người phàm, hạnh phúc không có, ngoài hưởng vui và gầy tạo vui sướng trong đời. 13 Và ngay việc người nào được ăn được uống được hưởng hạnh phúc nơi mọi công lao của mình, thì cũng là quà tặng của Thiên Chúa rồi.
14 Tôi đã nhận biết là mọi điều Thiên Chúa làm ra sẽ bền mãi mãi. Không thể chất thêm hay xén bớt điều gì trên đó. Thiên Chúa đã làm thế để cho người ta kính sợ trước nhan Người. 15 Ðiều hiện có thì đã có rồi. Và điều phải có đã có rồi. Và Thiên Chúa kiếm lại điều dữ đã biệt tích.
16 Tôi còn thấy điều này dưới ánh dương: Chính nơi tòa pháp lý, lại có gian ác ở đó; chính nơi tòa công nghĩa, lại có gian ác ở đó. 17 Bụng bảo dạ, tôi nghĩ: Người đức nghĩa và kẻ bất lương Thiên Chúa sẽ xét xử. Vì mọi sự và về các việc xảy ra trên trần đều có thời cả.
18 Bụng bảo dạ, tôi nghĩ, về cớ con cái người phàm, chính là để Thiên Chúa thử nghiệm chúng và để chúng nhận thấy rằng, cứ tự mình chúng, chúng chỉ là thú vật. 19 Vì số vận con cái người phàm và số vận của thú vật, đôi đàng cũng chỉ là một số vận. Bên này chết sao, bên kia cũng chết vậy. Cũng một sinh khí nơi cả đôi bên. Người phàm so với thú vật, không có hơn gì. Vì hết thảy đều là phù vân. 20 Hết thảy đều đi tới một chỗ. Hết thảy đều từ bụi đất mà ra. Và hết thảy đều trở về đất bụi. 21 Ai biết được là sinh khí con cái người phàm thì lên cao, còn sinh khí của thú vật thì đi xuống dưới, hướng về đất?
22 Và tôi đã thấy: Không gì tốt hơn là người phàm hưởng lấy vui nơi việc mình làm. Vì đó là phần của nó. Quả thế, ai nào sẽ đem nó đi xem hậu vận của nó?
Áp bức kẻ yếu thế
1 Lại nữa, tôi thấy mọi sự áp bức thi thố ra dưới ánh dương. Hãy coi nước mắt của những người bị áp bức mà không ai an ủi; còn sức mạnh nơi tay hạng người áp bức mà không ai an ủi! 2 Và tôi, tôi mừng cho người chết, những kẻ đã chết rồi, hơn là cho người sống, những kẻ hiện đang sống. 3 Và tốt hơn cả hai hạng này, là kẻ hiện chưa có, vì nó không phải nhìn thấy việc ác ôn thi thố ra dưới ánh dương!
4 Và tôi đã thấy là mọi công lao và mọi lanh lợi nơi việc vàn cũng chỉ là ganh tị của người ta với nhau. Cả điều ấy nữa cũng là phù vân và là mộng hão.
5 Phải, đứa dại khoang tay mà gặm thịt mình.
6 Nhưng, tốt hơn là một nắm tay nhàn hạ, hơn là cả hai vốc tay lao nhọc và mộng hão.
7 Lại nữa tôi đã thấy một sự phù vân khác ở dưới ánh dương: 8 Có kẻ đơn chiếc, không hai, không con cái, không anh em, thế mà cứ lao công không cùng; mắt chẳng bao giờ no được về của cải! "Vì ai mà tôi lao nhọc, mà hụt mất sướng thân?" Cả điều ấy nữa cũng là phù vân và là nghiệp chướng!
9 Hai thì hơn một, vì chưng có lao nhọc, cũng sẽ bõ công. 10 Vì kẻ này ngã, thì người kia nâng. Nhưng khốn cho kẻ chỉ có một mình. Rủi ngã xuống, nó sẽ chẳng có ai nâng! 11 Cũng vậy nằm xuống cả hai, cả hai sẽ ấm. Còn một mình, làm sao ấm được. 12 Một mình, dễ bị bắt nạt. Chứ họ là hai, họ sẽ đương đầu. Giây ba tao không vội đứt.
13 Tốt hơn là một kẻ nghèo xác mà khôn, hơn ông vua già đầu mà dại, không còn chịu lời cảnh giác. 14 Cho đi (trẻ ấy) tự nhà tù ra để làm vua, cho đi trẻ ấy sinh ra bần cùng trong nước vua kia, 15 tôi đã thấy tất cả chúng sinh đi đứng ở dưới ánh dương đều qui thuận người trẻ, kẻ kế vị đứng lên thay thế vua kia. 16 Tất cả những người đã có, trước họ, thật là cả một đám dân không cùng! Mà ngay cả những kẻ đến sau cũng sẽ không được hưởng gì, bởi triều vua ấy! Phải, cả điều này nữa cũng là phù vân và mộng hão.
17 Hãy coi chừng nước bước của ngươi, khi ngươi đi đến Nhà của Thiên Chúa. Lại gần mà nghe thì vượt hơn việc những đứa ngu dâng lên lễ tế, vì chúng chẳng biết là chúng làm một sự dữ.
1 Ngươi đừng nhạy miệng, và lòng ngươi đừng vội ngỏ lời trước mặt Thiên Chúa. Vì Thiên Chúa thì ở trên trời, còn ngươi thì ở dưới đất. Bởi thế hãy ít chứ, lời lẽ của ngươi! 2 Vì chưng:
Mộng đến bởi nhiều bận rộn,
và lời dại dột bởi lắm điều.
3 Khi khấn hứa với Thiên Chúa, ngươi đừng chậm trễ vuông tròn. Vì lộc trời đâu có trên những đứa ngu. Khấn gì, ngươi hãy vuông tròn. 4 Tốt hơn là ngươi đừng khấn, hơn là khấn mà chẳng vuông tròn. 5 Ðừng để miệng ngươi làm ngươi mắc tội vào thân. Ðừng có phân bua trước mặt sứ thần: "Ðó là tội sảnh!" Tại sao lại để Thiên Chúa chấn nộ vì lời của ngươi, mà hủy hoại công trình tay ngươi. 6 Vì chưng:
Bởi mơ mộng lắm,
thì cũng lắm hư từ.
Vậy ngươi hãy kính sợ Thiên Chúa.
7 Thảng hoặc ngươi thấy trong xứ, kẻ bần cùng bị áp bức. Pháp lý và lẽ công bị chà đạp, ngươi đừng kinh ngạc vì điều ấy. Vì quyền cao lại có quyền cao trị; và trên chúng lại có quyền cao. 8 Lợi đến cho mọi người do tự đất đai. Ông vua cũng lệ thuộc vào đồng ruộng.
Tiền bạc
9 Kẻ yêu bạc, bạc mấy cũng không no. Ai yêu của, lợi tức mấy cũng (không vừa). Cả điều ấy nữa cũng là phù vân! 10 Của tăng gia, người ăn tăng bội. Chủ nó có đạt được gì, trừ phi là mắt được trông thấy?
11 Người lao công được giấc ngủ ngon, cho dù ăn ít hay ăn nhiều. Cái no người giàu không cho phép nó ngủ yên.
12 Có sự dữ đớn đau, tôi đã thấy ở dưới ánh dương: Của cải giữ gìn để nên mối họa cho chính chủ nhân. 13 Của cải mất sạch vì việc rủi ro. Nó lại đã sinh con. Mà trong tay chẳng còn gì cả. 14 Nó đã lọt lòng mẹ làm sao, trần trụi - nó sẽ lại ra đi, y hệt như khi nó đến. Do công lao của nó, nó chẳng rút lấy được gì, để có thể tay xách đem đi. 15 Và điều ấy nữa cũng là sự dữ đớn đau: Y hệt như nó đã đến, nó sẽ ra đi. Ích gì cho nó bởi nó lao công cho làn gió thổi! 16 Hơn nữa, suốt cả ngày đời, nó phải làm ăn đầu tắt mặt tối, với bao nhiêu bực dọc đớn đau chấn nộ.
17 Này đây điều tôi đã thấy: Tốt mà đẹp nữa! là ăn, là uống, là hưởng sự lành do công lao mình phải lao nhọc ở dưới ánh dương, trong khoảng ít ngày Thiên Chúa đã ban cho mình. Quả đó là phần của mình. 18 Hơn nữa, bất kỳ người nào được Thiên Chúa ban cho của cải tài nguyên, cùng được người cho phép ăn dùng của ấy và lĩnh lấy phần mình, vui hưởng công lao của mình: Ðiều ấy là quà tặng của Thiên Chúa đó! 19 Vì nó đã chẳng quá bận tâm về ngày đời nó, bởi Thiên Chúa cho nó bận rồi với cái vui lòng nó.
1 Có sự dữ tôi đã thấy ở dưới ánh dương to tướng đối với người phàm: 2 Có kẻ được Thiên Chúa ban của cải tài nguyên và vinh dự. Mọi điều nó muốn, nó chẳng thiếu chi. Nhưng của ấy, Thiên Chúa không cho phép nó hưởng, mà là một kẻ xa lạ hưởng mất! Hẳn là phù vân, và đớn đau oái ăm thật! 3 Cho đi một người có sinh hàng trăm con và thọ được lắm tuổi, nhưng dù cho ngày đời nó có nhiều đến đâu, mà mạng nó chẳng được no đầy hạnh phúc - và cả ngôi mộ cũng chẳng có - thì tôi nói: Ranh con tử sản còn tốt số hơn nó! 4 Vì ranh con tử sản đến như bào ảnh và ra đi trong bóng tôi và bóng tối bao trùm tên tuổi. 5 Ngay ánh dương nó cũng chẳng thấy chẳng hay. An nghỉ là phần nó, không phải cho người kia. 6 Cho đi người kia có sống đến hai lần thiên thu, nhưng giả không được hưởng hạnh phúc, thì há mọi người lại không đi đến một chỗ thôi sao?
7 Tất cả công lao người đời đều vì lỗ miệng. Thế mà cái họng thèm vẫn chẳng đầy cho.
8 Khôn hơn dại được cái gì? Hơn cái gì, kẻ nghèo khó biết đường xử thế? 9 Thà thấy tận mắt hơn là rảo quanh họng thèm. Cả điều này nữa, âu cũng là phù vân và mộng hão.
10 Ðiều hiện có, đã được gọi đích danh (lâu) rồi. Nó là gì, thì đã từng được biết. Ôi phàm nhân! tài nào tranh tụng được với Ðấng mạnh thế hơn mình. 11 Vì càng nhiều lời, càng nhiều chuyện hão. Người phàm nào được hơn gì? 12 Vì ai nào biết được cái gì tốt hơn cho người phàm trong kiếp phù du ít ngày của nó, những ngày như bóng mà nó phải ngang qua? Ai nào báo cho người phàm được biết hậu vận của nó dưới ánh dương?
Phần Hai
1 Tiếng thơm tốt hơn dầu thơm có tiếng; và ngày chết hơn ngày sinh. 2 Ði đám tang tốt hơn đi đám nhậu, vì đó là cái cùng chung cho mọi người; và người sống sẽ để tâm. 3 Âu sầu tốt hơn cười giỡn, vì mặt rầu rĩ thì lòng phở lở. 4 Lòng hạng khôn ngoan nơi đám tang; lòng lũ ngu dại nơi vui nhộn.
5 Nghe người khôn mắng, còn hơn người được nghe lũ dại hát ca. 6 Vì: Như gai lách tách dưới nồi, cũng vậy, cái cười của đứa ngu si. Cả điều này nữa cũng là chuyện phù vân.
7 Là vì bức bách, khôn cũng hóa dại; và vi thiềng táng tận lương tâm.
Thưởng phạt
8 Cuối việc tốt hơn là đầu công. Kiên tâm tốt hơn là hách khí.
9 Ðừng vội để cho tính khí nổi sùng, vì tức khùng âm ỉ nơi bụng phường ngu.
10 Ðừng nói: Làm sao ngày xưa tốt hơn ngày nay? Vì chưng hỏi thế đâu phải là chuyện khôn.
11 Tốt số là sự khôn ngoan, sánh bằng cả một cơ nghiệp và là mối lợi cho người được thấy ánh dương. 12 Vì dưới bóng khôn ngoan, dưới bóng bạc tiền, cái lợi của tri thức, ấy là khôn ngoan độ sinh cho người có nó.
13 Hãy trông nhìn việc của Thiên Chúa: Ai nào có thể uốn thẳng sự Người bẻ cong? 14 Vào ngày hạnh phúc, hãy hưởng lấy phúc. Vào ngày hoạn nạn, hãy nhìn xem: Ðiều này cũng như sự nọ. Thiên Chúa đều làm, khiến cho người phàm không phương tìm ra mảy may hậu vận.
15 Trong những ngày phù vân của tôi, tôi đã thấy mọi sự: Có người đức nghĩa, dù có đức nghĩa, cũng vong mạng; có đứa ác nhân, tuy có việc dữ, lại được trường tồn.
16 Ngươi đừng ở lắm đức nghĩa hay là khôn ngoan thái quá! Tại sao ngươi lại hủy chính mình? 17 Ngươi đừng ở quá ác ôn hay là ngu dại! Tại sao ngươi phải chết trước kỳ định?
18 Tốt hơn là ngươi hãy nắm lấy bên này, nhưng cả bên kia tay đừng buông thả. Vì chưng ai kính sợ Thiên Chúa sẽ luột được cả đôi bên.
19 Cái khôn ngoan ấy làm người khôn ngoan mạnh thế hơn cả mười người quyền thế có ở trong thành.
20 Quả thế, có đâu trên mặt đất, người đức nghĩa, con người làm lành và không hề phạm tội. 21 Họa là ngươi đừng để ý đến mọi lời thiên hạ nói năng, để khỏi phải nghe biết rằng đầy tớ của ngươi cũng đã rủa ngươi! 22 Vả lại bao lần, lòng ngươi biết lắm, chính ngươi cũng đã rủa thầm người khác!
23 Ðó là tất cả kinh nghiệm của tôi về sự khôn ngoan. Tôi đã nói: "Tôi muốn nên khôn ngoan!" Nhưng nó thật xa vời với tôi! 24 Những sự xảy ra cũng thật xa vời, và sâu thẳm dường bao! Ai nào tìm được?
25 Tôi cùng với lòng loay hoay cố nhận thức, khảo sát tìm tòi khôn ngoan và sự tính toán hơn thiệt, làm sao để biết ác là dại và dại là điên. 26 Vậy tôi thường gặp: Ðàn bà, vật cay đắng hơn cả sự chết, vì chưng nó là cạm bẫy; lòng nó: Lưới bủa; tay nó: Giây chăng. Kẻ lành trước mặt Thiên Chúa mới hòng thoát nó. Còn kẻ tội lỗi thì bị bắt chộp.
27 Nhưng Qohelet: Coi, điều tôi đã tìm ra. Muốn tính toán hơn thiệt, phải so điều này với điều khác. 28 Thế mà đích thân tôi, tôi đã kiếm mà chẳng tìm ra sự này là: Ðàn ông, một giữa muôn, tôi đã gặp được, còn đàn bà, một trong ngằn ấy, tôi đã không gặp. 29 Coi, tôi chỉ tìm ra có mỗi điều này: Thiên Chúa đã làm ra người phàm thảy đều ngay chính, nhưng chính họ đã bày ra toan tính rắc rối.
1 Ai được như người khôn ngoan? Và ai biết lời giải thích châm ngôn: Khôn ngoan người phàm làm rạng rỡ mặt mày, và kẻ mặt dày mày dạn cũng phải đổi thay.
2 Còn tôi (tôi nói): Lịnh vua, hãy lo giữ; và cũng vì đã thề nhân danh Thiên Chúa. 3 Chớ có vội vàng! Hãy ở xa xa trước mặt ngài. Ðừng có chấp nê vào điều không thuận, vì ngài muốn gì ngài sẽ thi hành. 4 Bởi vì lời của vua, lời quyền thế. Ai nào dám nói: "Ngài làm gì vậy?"
5 Kẻ giữ lịnh sẽ không biết đến điều dữ; và lòng kẻ khôn ngoan biết có thời và có phán xét. 6 Ðã hẳn mọi sự đều có thời, có phán xét. Nhưng có đại họa đe trên người phàm là: 7 Nó không được biết sự gì sẽ xảy ra. Và khi nào sự sẽ xảy ra, không ai báo cho nó biết.
8 Không người phàm nào có quyền trên sinh khí, để hòng nhốt sinh khí lại. Cũng không có quyền nào trên ngày chết. Trận đấu này, không ai được miễn. Sự ác cũng không tài giựt thoát ác nhân.
9 Các sự ấy, tôi đã nhìn thấy, một khi để tâm suy nghĩ mọi việc ở dưới ánh dương, thời gian mà người phàm có quyền trên người phàm để gây ác họa cho nhau. 10 Và bây giờ tôi đã thấy có những người ác được người ta tống táng: Người ta kéo đến, ngày cả từ nơi thánh, người ta cũng đi đưa. Và trong thành, người ta đã quên lãng chúng đã xử thế làm sao. Cả điều này nữa cũng là phù vân! 11 Nhân vì án trên việc ác không kíp thi hành, nên lòng con cái người phàm những lăm le muốn làm sự dữ. 12 Vì chưng có tội nhân làm trăm lần sự dữ và vẫn kéo dài (ngày). Phải, tôi cũng biết: Hạnh phúc sẽ dành cho những ai kính sợ Thiên Chúa, vì họ biết sợ trước nhan Người. 13 Nhưng hạnh phúc sẽ chẳng dành cho kẻ ác; như cái báng, nó sẽ chẳng kéo được dài ngày; vì nó chẳng biết sợ trước mặt Thiên Chúa.
14 Có điều phù vân đã diễn ra nơi cõi đất: Ấy là có những người đức nghĩa mắc phải vận dành công kẻ ác; và có những kẻ ác lại hưởng vận dành công người đức nghĩa!
15 Nên tôi đã khen ngợi thú vui. Quả không gì tốt hơn cho người phàm ở dưới ánh dương là ăn, là uống, là vui hưởng. Ðó là điều liền với công lao của ngày đời nó, đời Thiên Chúa đã ban cho nó ở dưới ánh dương.
16 Tôi đã để tâm tìm biết khôn ngoan và xem xét cái nông nỗi diễn ra trên đất - Tựu chung, cho dẫu ngày đêm, mắt thao láo mất cả giấc ngủ - 17 thì người phàm, tôi đã nhận thấy trước tất cả công việc của Thiên Chúa; người phàm không tài minh giải được việc nào diễn ra ở dưới ánh dương. Quả thế, cho đi người phàm lao nhọc tìm tòi, nó cũng sẽ không minh giải được. Cho đi người khôn ngoan phân phô là mình biết, nó cũng không tài minh giải được.
Số phận
1 Phải, về mọi điều ấy, tôi đã để tâm làm sao phanh phui tất cả sự này, tức là: Hạng đức nghĩa, những người khôn ngoan và những việc làm của họ đều ở trong tay Thiên Chúa. Ngay việc thương việc ghét, người phàm cũng không biết được: Mọi sự đều ở đằng trước nó, 2 phải, tất cả mọi sự. Cũng như mọi người đều chung một số phận: Người lành và kẻ ác, người tốt và kẻ xấu, người sạch và kẻ nhơ, người tế lễ và kẻ không tế lễ. Người tốt sao, tội nhân cũng thế; người thề khấn sao kẻ ngại thề khấn cũng vậy. 3 Trong mọi điều diễn ra ở dưới ánh dương, quả điều này cũng làm một sự dữ: Ấy là mọi người đồng một số phận. Nên lòng con cái người phàm ứ đầy sự dữ; và điên dại ám ảnh lòng chúng suốt đời. Và sau khi đã về với những người đã chết!
4 Ai nào sẽ bị thanh trừng? Ðối với mọi kẻ còn sống, còn tia hy vọng, vì:
Con chó sống, còn hơn sư tử chết!
5 Phải, (ít ra) người sống biết mình sẽ chết! Còn người chết mảy may chẳng biết sự gì. Với họ chỉ còn công cốc, vì lưu niệm về họ, đã bị quên lãng. 6 Ngay cả việc họ thương, họ ghét, họ ghen, thảy đều tiêu ma mất rồi. Ðời đời, họ sẽ không còn phần còn khoản, nơi mọi điều diễn ra ở dưới ánh dương.
7 Ði đi! Hãy mừng vui ăn bánh của ngươi, và lòng phở lở uống rượu của ngươi! Vì đó rồi, Thiên Chúa chiếu nhận những việc làm của ngươi. 8 Mọi thời, áo ngươi hãy trắng ngời. Và trên đầu ngươi, dầu thơm cũng đừng thiếu! 9 Hãy hưởng cuộc đời với người vợ ngươi yêu dấu, suốt cả những ngày của kiếp phù sinh ngươi có, những ngày (Thiên Chúa) đã ban cho ngươi ở dưới ánh dương. Tất cả những ngày phù vân của ngươi, vì đó là phần ngươi nơi cuộc sống và nơi công lênh ngươi phải lao nhọc ở dưới ánh dương! 10 Mọi sự tay ngươi gặp làm, hãy làm khi còn đương sức. Vì sẽ không có những việc làm hay toan tính, tri thức hay khôn ngoan nơi âm phủ chỗ ngươi đi đến.
11 Lại nữa, khi tôi chiêm nghiệm (sự đời) ở dưới ánh dương, (tôi thấy): Lanh chân không tất chạy giỏi, anh hùng không tất được trận; ngay cả bánh ăn cũng không thuộc phía người khôn, của cải không thuộc kẻ thạo đời, sủng mộ không thuộc người tài trí, vì thời cơ may rủi có thể đến cho họ hết thảy. 12 Quả thế, người phàm đâu biết cái thời dành để cho mình: Giống như cá mắc phải lưới ác ôn, như chim mắc bẫy, cũng như chúng, con cái người phàm sa tròng vào thời họa khốn, thì thời ấy bất thình lình ập xuống.
Khôn ngoan và điên dại
13 Tôi cũng đã thấy điều nầy về sự khôn ngoan ở dưới ánh dương, tôi cho là gương tày liếp. 14 Có thành nhỏ bé, người cũng ít oi. Một vua lớn tiến lại đánh thành. Ông vây hãm thành và xây những công sự lớn quanh thành. 15 Ông đã gặp ở đó một người nghèo xơ xác nhưng lại khôn ngoan. Người này bởi sự khôn ngoan có lẽ đã giải cứu được thành. Nhưng người nghèo xơ xác ấy, người ta đâu có nhớ tới. 16 Phần tôi, tôi nghĩ: Khôn ngoan thế hơn anh dũng, nhưng sự khôn ngoan của kẻ nghèo xơ xác thì bị rẻ rúng, và lời lẽ của nó không được đoái nghe.
17 Lời lẽ ôn tồn của hạng khôn ngoan được nghe hơn là thống tướng gào thét giữa phường ngu dại.
18 Khôn ngoan thế hơn chiến cụ. Song một thời sơ xuất làm hỏng lắm điều hay.
1 Một con ruồi chết thối lây ảng dầu của một hương công. Một tí ngu dại nặng hơn khôn ngoan ngàn khối. 2 Lòng người khôn ở bên phải, lòng kẻ dại ở bên trái. 3 Ngay khi đứa ngu đi ở trên đường, tuy thiếu lương tri, về mọi người, nó vẫn bô bô: "Tên đó đồ ngu!"
4 Khi khí nộ quyền trên bốc xán trên ngươi, ngươi đừng bỏ chỗ, vì bình tĩnh dặt xuống những lỗi tầy đình. 5 Có một sự dữ tôi đã thấy ở dưới ánh dương, như một sơ hở phát tự quyền trên: 6 Ngu xuẩn được đặt nơi chức cao quyền trọng, và hào phú ngồi chỗ thấp hèn. 7 Tôi đã thấy nô lệ thì đi ngựa, khanh tướng đi bộ như tên nô lệ.
8 Kẻ đào hố, khá bị lăn vào. Kẻ phá tường, khá bị rắn cắn. 9 Kẻ vỡ đá, khá bị thương tích. Kẻ bổ củi, khá bị hiểm nguy. 10 Sắt cùn mà lưỡi không mài, thời phải ráng thêm sức lực. Nhưng lợi hơn là hãy trổ tài khôn ngoan. 11 Bởi không dụ nó nên rắn cắn cho, thì có lợi gì cho người dụ rắn!
12 Lời lẽ miệng người khôn gây nên mến phục, môi miệng đứa dại sẽ vồ bản thân. 13 Ðầu lời miệng nó là ngu; mà đuôi câu miệng nó là điên rồ tai hại. 14 Tuy thế đứa ngu vẫn huyên thuyên dài lời. Người phàm nào biết gì sẽ đến, và vận sau của nó, ai nào báo cho? 15 Công khó đứa ngu làm nó chết mệt, bởi nó chẳng biết đi vào phố xá.
16 Khốn cho ngươi, xứ có con nít làm vua, và quan quyền ăn lúc sáng sớm! 17 Phúc cho ngươi, xứ co con nhà hào hiệp làm vua, và quan quyền ăn lúc phải thời, cốt để giữ sức, không phải ham nhậu.
18 Biếng phè thì xà võng; tay thỏng thì nhà dột.
19 Chúng ăn nhậu để phè phỡn, và rượu nốc cho sướng đời; và bạc tiền ứng cho mọi sự.
20 Dù với người quen, ngươi cũng chớ rủa vua; dù tận đáy phòng ngủ, ngươi cũng chớ rủa nhà giàu; vì có chim trời tha tiếng nói; và lời nói ra, loài có cánh sẽ loan đi.
1 Hãy gửi bánh ngươi trên mặt nước, vì sau nhiều ngày ngươi sẽ gặp lại. 2 Phần của ngươi, hãy chia cho bảy hay là tám, vì ngươi không biết tai họa nào sẽ xảy ra trên đất.
3 Mây nặng mưa sẽ rào xuống đất. Cho dù cây đổ hướng Nam hay hướng Bắc, cây đổ chỗ nào thì nằm chỗ đó!
4 Kẻ trông gió sẽ không gieo. Người ngó mây sẽ không gặt! 5 Cũng như ngươi không biết sinh khí theo đường nào trong bào thai bụng chửa, cũng vậy ngươi sẽ chẳng biết công việc Thiên Chúa, Ðấng làm mọi sự. 6 Sáng, cứ gieo xuống; mà chiều, cũng đừng dừng tay. Vì ngươi chẳng biết cái gì sẽ ở đâu, cái này hay cái nọ; hay là cả hai đều tốt.
Tuổi tác
7 Ngọt thay ánh sáng! Sướng thay con mắt được thấy ánh dương. 8 Phải, có sống được bao nhiêu năm đi nữa, người phàm hãy lo vui hưởng trong tất cả bấy nhiêu. Và hãy nhớ đến những ngày tối tăm, vì sẽ có nhiều. Mọi điều sẽ đến thảy là phù vân. 9 Hãy vui hưởng đi, hỡi thanh niên, trong lúc thiếu thời! Lòng ngươi hãy cho ngươi sung sướng trong những ngày tráng niên. Hãy lần theo hướng của lòng ngươi và những viễn tượng mắt ngươi. Nhưng hãy biết rằng về mọi điều ấy, Thiên Chúa dẫn ngươi đến tòa phán xét. 10 Hãy xua phiền sầu ra khỏi lòng ngươi. Hãy tránh cho thịt mình ngươi khỏi điều dữ. Vì phù vân cả, thiếu thời với buổi tóc xanh.
1 Vậy ngươi hãy nhớ đến Ðấng tạo thành ngươi, trong những ngày niên tráng của ngươi, trước khi đến ngưỡng ngày tai họa và tới những năm mà ngươi phải nói: "Ở đó tôi chẳng được vui thú gì": 2 Trước khi mặt trời và ánh sáng tối lại, và cả trăng sao và sau cơn mưa dông, mây lại kéo đến;
3 vào ngày mà lính canh đều run lên cầm cập,
và những người lực lưỡng co ro,
những cô xay bột lãng công vì hiếm,
và những bà nhìn qua tò vò đã lẫn vào trong bóng tối;
4 cửa trổ ra phố đã khép,
tiếng cối xay lắng dịu,
tiếng chim hót im lìm,
và ca nhi hết thảy đã bặt hơi;
5 ngay một triền cao người ta cũng sợ,
và kinh hãi khi phải khởi hành;
trong khi hạnh đào đơm hoa,
châu chấu bay nặng trịch,
và cây ông lão bắt đầu bói quả,
thì người phàm đi đến ngôi nhà vĩnh cửu,
và lũ khóc mướn rảo quanh phố phường;
6 trước khi thừng bạc đứt, vỡ mảnh đèn vàng,
cái vò bị bể nơi bờ giếng,
và róc rách tàn tành đáy bể,
7 và tro bụi, vốn là đất sẽ hoàn về đất,
và sinh khí trở lại với Thiên Chúa, Ðấng ban sinh khí.
8 Phù vân, rất mực phù vân, Qohelet nói, thảy là phù vân!
Kết thúc
9 Chẳng những Qohelet là một vị khôn ngoan. Ông còn đã dạy dân về đàng hiểu biết. Ông đã cân nhắc để cứu xét và đính chính nhiều lời cách ngôn. 10 Qohelet đã tìm cách trắc nghiệm những lời lẽ bùi tai. - Sách chính xác; lời lẽ chân thật.
11 Lời lẽ của hạng khôn ngoan sánh dường cái thích và các người sưu tập như những cọc đóng kỹ: Thảy đều do cùng một Mục tử ban xuống.
12 Kỳ dư, hỡi con, hãy biết tự giác! Làm sách cho nhiều sẽ không cùng. Suy tư nhiều, chỉ tổ mệt xác.
13 Nôm na kết thúc được tất cả mọi điều đã nghe là: Hãy kính sợ Thiên Chúa và hãy giữ lịnh Người truyền! Vì đó là đạo của mọi người hết thảy. Phải, mọi hành vi, Thiên Chúa sẽ dẫn ra tòa phán xét, mọi điều ẩn khuất hoặc lành hoặc dữ.