Chương 01

I. Việc Kế Vị Ðavit

Tuổi già của Ðavit

¹ Vua Ðavit đã già nua, tuổi tác. Người ta đắp cả đống áo cho ông, mà ông vẫn không ấm người được. ² Các tôi tớ của ông nói với ông: "Xin để tìm cho Ðức Vua, chúa công tôi, một thiếu nữ còn trinh, để nàng chầu chực Ðức Vua và lo cung phụng ngài! Nàng sẽ nằm trong lòng ngài và Ðức Vua, chúa công tôi, sẽ được ấm mình". ³ Và người ta đã tìm khắp bờ cõi Israel một thiếu nữ xinh đẹp và đã tìm được Abishag, người Shunem và người ta đã đem dâng nàng cho vua. ⁴ Thiếu nữ xinh đẹp tuyệt vời; nàng đã cung phụng, hầu hạ vua. Nhưng vua đã không biết nàng. ⁵ Ađônya con của Khaggit, ra vẻ trịnh thượng, những rằng: "Chính ta sẽ làm vua!" Chàng làm cho mình xe với ngựa, có năm người chạy đằng trước. ⁶ Cha chàng suốt đời không hề trách cứ chàng một tiếng như: "Tại sao con làm thế?" Vả lại chàng vẻ người rất đẹp, và mẹ chàng đã sinh chàng kế sau Absalôm. ⁷ Chàng đã ngỏ lời với Yôab, con của Xơruyah, cùng với tư tế Abiyatar; và họ đã phò Ađônya. ⁸ Còn tư tế Sađok, Bơnayahu, con của Yohôyađa, tiên tri Natan, Shimơi, Rêi, các võ biền của Ðavit lại không về phe với Ađônya.

⁹ Ngày kia Ađônya tế sát chiên dê, bò vật, những con bê béo tốt, ở Ðá Lăn bên cạnh Giếng thợ cán vải. Chàng đã cho mời tất cả các hoàng tử, bào đệ, và tất cả các người Yuđa, tôi bộc của vua: ¹⁰ nhưng tiên tri Natan, Bơnayahu, các võ biền và Salômon em chàng, chàng lại không mời.

Mưu của Natan và Bat-Shêba

¹¹ Natan nói với Bat-Shêba, mẹ của Salômon: "Bà lại không nghe tin sao, là Ađônyah, con của Khaggit đã làm vua, trong khi Ðavit, chúa công của ta lại không biết gì? ¹² Vậy bây giờ, nào! Tôi xin khuyên bà điều này, để bà tự cứu lấy mạng mình và mạng con bà là Salômon. ¹³ Bà hãy đi vào gặp vua Ðavit và thưa với ngài: Tâu Ðức Vua, chúa công tôi, há lại không phải chính ngài đã thề với tớ nữ của ngài rằng: Chính Salômon con của khanh sẽ kế ngôi ta, chính nó sẽ ngự trên ngai của ta, sao? Vậy tại sao Ađônyah lại đã làm vua? ¹⁴ Này đây, trong khi bà còn đang thưa chuyện với vua ở bên trong thì tôi sẽ vào sau và bổ chứng thêm cho lời bà".

¹⁵ Bat-Shêba đã vào hầu vua trong phòng. Quả nhà vua đã già lắm; và Abishag, người Shunem lo việc chầu chực bên vua. ¹⁶ Bat-Shêba qùi gối bái lạy vua. Và vua nói: "Bà có điều gì?" ¹⁷ Bà thưa: "Tâu chúa công tôi, ngài đã lấy Yavê, Thiên Chúa của ngài mà thề với tớ nữ của ngài rằng: Salômon của khanh sẽ kế ngôi ta, chính nó sẽ ngự trên ngai của ta. ¹⁸ Nhưng bây giờ, này Ađônyah đã làm vua: mà ngài, thưa Ðức Vua, chúa công tôi, ngài lại không hay không biết. ¹⁹ Hoàng tử đã tế sát bò vật, những bê béo tốt cùng chiên dê vô số kể, và đã cho mời tất cả các hoàng tử khác, với tư tế Abiyatar, Yôab tướng quân; nhưng hoàng tử đã chẳng mời Salômon, tôi bộc của ngài. ²⁰ Chính ngài, tâu Ðức Vua, chúa công tôi, mọi mắt trong Israel đều hướng về ngài, trông ngài phán dạy ai sẽ ngự lên ngai của Ðức Vua chúa công tôi để kế vị ngài. ²¹ Và sẽ xảy ra là khi Ðức Vua, chúa công tôi đã yên nghỉ với tiên tổ, thì tôi và Salômon con tôi sẽ phải chịu tội".

²² Bà còn đang hầu chuyện với vua, thì này tiên tri Natan đến. ²³ Người ta báo tin cho vua rằng: "Này có tiên tri Natan". Ông vào trước mặt vua; và bái lạy vua, mặt sát đất. ²⁴ Ðoạn Natan nói: "Tâu Ðức Vua, chúa công tôi, vậy ra chính ngài đã phán: Ađônyah sẽ kế ngôi ta, chính nó sẽ ngự lên ngai của ta! ²⁵ Quả vậy, hôm nay hoàng tử đã xuống và tế sát bò vật, những bê béo nẫy cùng chiên dê vô số kể; và đã cho mời tất cả các hoàng tử khác, với các vị tướng quân cùng tư tế Abiyatar. Và này họ đang ăn uống trước mặt hoàng tử và họ nói: "Vạn tuế Ðức Vua Ađônyah!" ²⁶ Nhưng hoàng tử lại không mời tôi, nô bộc của ngài; cả tư tế Sađok, Bơnayahu, con của Yơhôyađa, và Salômon, tôi bộc của ngài cũng không. ²⁷ Có phải điều đã do tự Ðức Vua chúa công tôi mà đến, nhưng ngài đã không cho các tôi bộc của ngài được biết ai sẽ ngự lên ngai của Ðức Vua chúa công tôi để kế vị ngài?"

Salômon được xức dầu

²⁸ Vua Ðavit lên tiếng nói: "Hãy gọi Bat-Shêba vào cho ta". Bà đi vào hầu vua và đứng trước mặt vua. ²⁹ Vua mới thề mà nói: "Yavê hằng sống, Ðấng giựt thoát mạng ta khỏi mọi nỗi khốn cùng; ³⁰ như ta đã lấy Yavê Thiên Chúa của Israel mà thề với khanh rằng: Salômon, con của khanh sẽ kế ngôi ta, chính nó sẽ ngự trên ngai ta thay ta, ta sẽ thi hành như thế hôm nay!" ³¹ Bat-Shêba quì gối xuống, mặt sát đất mà bái lạy vua và nói: "Vạn tuế vua Ðavit chúa công tôi cho đến vạn đại!" ³² Rồi vua Ðavít nói: "Hãy gọi cho ta, tư tế Sađok, tiên tri Natan và Bơnayahu, con của Yơhôyađa". Và họ đã vào hầu vua. ³³ Vua bảo họ: "Các khanh hãy lấy thủ hạ của chúa công các khanh, đoạn để Salômon con ta cỡi con la cái của ta mà hộ giá xuống Ghikhôn. ³⁴ Ðến đó, tư tế Sađok và tiên tri Natan sẽ xức dầu tấn phong (Salômon) làm vua trên Israel. Ðoạn các khanh cho thổi tù và, cùng hô: "Vạn tuế vua Salômon". ³⁵ Rồi các khanh lên theo sau và (nó) sẽ đến ngự trên ngai của ta; nó sẽ làm vua thay ta, chính nó là người, ta đặt làm lãnh tụ trên Israel và Yuđa". ³⁶ Bơnayahu, con của Yơhôyađa mới đáp lời vua và nói: "Amen ! Xin Yavê Thiên Chúa của Ðức Vua, chúa công tôi, cũng phán như vậy! ³⁷ Yavê đã ở với Ðức Vua chúa công tôi thế nào, thì ước gì Người cũng ở với Salômon như vậy mà làm cho ngai ngài còn lớn lao hơn là ngai của Ðức Vua chúa công nữa!"

³⁸ Tư tế Sađok, tiên tri Natan, và Bơnayahu con của Yơhôyađa, làm một với quân Kơrêti và Pơlêti, đã cùng đi xuống; họ để Salômon cỡi con la cái của vua Ðavit và đưa ông xuống Ghikhôn. ³⁹ Tư tế Sađok đã lấy sừng dầu nơi trướng mà xức dầu cho Salômon. Tù và đã gióng thổi và toàn dân hô: "Vạn tuế vua Salômon!" ⁴⁰ Ðoạn toàn dân kéo nhau lên đằng sau ông. Người ta thổi sáo, và reo vui lớn tiếng đến long trời lở đất.

Nỗi sợ của Ađôniyahu

⁴¹ Ađoniyahu và khách khứa hết thảy đang ở bên ông đều nghe được. Họ vừa mãn tiệc thì Yôab nghe thấy có tiếng tù và; ông mới nói: "Tại sao lại có tiếng huyên náo trong thành nội?" ⁴² Ông còn đang nói, thì này Yônatan con của tư tế Abiyatar đến, Ađôniyahu mới nói: "Lại đây, anh là người đức độ, anh đem tin mừng đến" ⁴³ Yônatan đáp lại và nói với Ađôniyahu: "Khốn nỗi, vua Ðavit, chúa công của chúng ta đã phong vương cho Salômon rồi! ⁴⁴ Ðức Vua đã sai Yơhôyađa đi với tư tế Sađok, tiên tri Natan, và Bơnayahu con của Yơhôyađa cùng quân Kơrêti và Pơlêti. Họ đã để y cỡi la của Ðức Vua. ⁴⁵ Ðoạn tư tế Sađok và tiên tri Natan đã xức dầu cho y làm vua ở Ghikhôn; rồi từ đó họ đi lên và mừng reo, và cả thành nội huyên náo; đó là tiếng các ngài đã nghe thấy. ⁴⁶ Hơn nữa, Salômon đã lên ngự trên ngai vua. ⁴⁷ Hơn nữa, các thần tôi của Ðức Vua đã vào chúc mừng vua Ðavit chúa công của chúng ta rằng: "Xin Thiên Chúa của ngài khấng làm cho danh Salômon sán lạn hơn danh ngài, và làm cho ngai Salômon lớn lao hơn là ngai của ngài!" Bấy giờ Ðức Vua đã phục lạy trên long sàng. ⁴⁸ Hơn nữa, Ðức Vua đã nói thế này: "Chúc tụng Yavê Thiên Chúa Israel, Ðấng hôm nay đã cho có người thuộc dòng giống tôi lên ngự ngai tôi, mà mắt tôi được thấy!"

⁴⁹ Bấy giờ khách khứa của Ađôniyahu hết thảy đều kinh hoàng: họ đứng dậy bỏ đi, ai theo đường nấy. ⁵⁰ Ađôniyahu sợ Salômon thì đã chỗi dậy đi vào nắm lấy sừng tế đàn. ⁵¹ Tin đến cho Salômon hay rằng: "Này Ađôniyahu sợ vua Salômon; này y đã nắm lấy sừng tế đàn mà rằng: Xin vua Salômon thề ngay hôm nay là ngài sẽ không tra gươm giết tôi tớ của ngài!" ⁵² Salômon mới nói: "Nếu hắn ở như người đức độ, thì một sợi tóc đầu hắn cũng sẽ không rơi xuống đất; còn nếu như bắt gặp được nơi hắn có điều tai ác, thì hắn sẽ chết". ⁵³ Vua Salômon sai người đi đem Yơhôyađa xuống khỏi tế đàn. Y đã đến bái lạy vua Salômon. Và Salômon đã bảo Y: "Khanh hãy lui về nhà!"

Chương 02

Di chúc của Ðavit

¹ Những ngày Ðavit mệnh một đã gần, ông có lời gửi gắm với Salômon con ông rằng: "² Ta sắp qua đường tất cả thiên hạ phải qua. Hãy ở mạnh mẽ và có chí lập thân làm người. ³ Con sẽ tuân giữ điều Yavê Thiên Chúa của các con dạy phải giữ, là đi theo đường lối của Người; và giữ các luật điều, lịnh truyền, phán quyết và chứng tri của Người, như đã viết trong Luật Môsê, ngõ hầu con được thành công trong mọi sự con làm và mọi nơi con hướng đến, ⁴ ngõ hầu Yavê làm cho ứng nghiệm lời Người đã phán với ta rằng: Nếu con cái ngươi giữ gìn đường lối của chúng ta là trung tín đi trước mặt Ta, hết lòng, hết linh hồn thì hẳn sẽ không hết người của ngươi trên ngai Israel.

"⁵ Con cũng đã biết Yôab, con của Xơruayh đã làm gì cho ta, đã làm gì cho hai tướng quân của Israel, là Abner, con của Ner, và Amasa con của Yêter: Y đã hạ sát họ và đang hòa, y đã đổ máu thời chiến, y đã làm vấy bằng thứ máu thời chiến ấy, đai cân bên sườn y và dép nơi chân y. ⁶ Con sẽ xử trí theo sự khôn ngoan của con, và đừng để cho tóc bạc y được an bình xuống nơi âm phủ. ⁷ Còn đối với con cái của Barzillai người Galaađ, con sẽ xử theo ân tình ân nghĩa; họ sẽ vào hạng những người ăn ở bàn con, vì cũng vậy họ đã đến với ta hồi ta phải chạy trốn trước mặt Absalôm, anh con. ⁸ Và này con có bên con, Shimơi, con của Ghêra, người Benyamin, quê ở Bakhurim. Y đã rủa độc ta bằng một lời nguyền rủa - đã hẳn là vô hiệu - ngày ta phải trẩy đi Makhanaim. Nhưng y đã xuống đón ta ở (sông) Yorđan và ta đã lấy Yavê thề với y rằng: Ta sẽ không tra gươm giết ngươi. ⁹ Song bây giờ con sẽ không để y sống như vô tội vô can, vì con khôn đủ và biết con phải xử với y làm sao: con sẽ bắt tóc bạc y đền nợ máu trước khi xuống âm phủ".

¹⁰ Ðavit đã yên nghỉ với tổ tiên, và được tống táng trong Thành của Ðavít. ¹¹ Những ngày Ðavít làm vua trên Israel là bốn mươi năm: ông đã làm vua bảy năm ở Hêbrôn; và ở Yêrusalem, ông đã làm vua ba mươi ba năm. ¹² Salômôn đã lên ngai của Ðavít cha ông và vương quyền của ông đã nên vững chắc.

Ađônyah chết

¹³ Ađônyah, con của Khaggit đến gặp Bat-Shêba, mẹ của Salômon, Bà nói: "Hoàng tử đến, phải chăng là điềm an thái?" Chàng nói: "Dĩ nhiên (là) an thái". ¹⁴ Rồi chàng nói: "Tôi có chuyện muốn thưa với bà". Bà đáp: "Hoàng tử cứ nói!" Chàng nói: "Chính bà cũng dư biết là vương quyền đáng lý thuộc về tôi, và toàn thể Israel đều hướng mặt về tôi trông tôi sẽ làm vua; nhưng vận đã xoay khác, làm vương quyền lại về em tôi, âu là sự cũng do bởi Yavê cả. ¹⁶ Bây giờ ta chỉ có một lời xin này muốn ngỏ với bà, bà đừng hất hủi tôi". Bà mới nói với chàng: "Hoàng tử cứ nói" ¹⁷ Chàng nói: "Xin bà nói với vua Salômon, - vì ngài sẽ không hất hủi bà, - để ngài ban cho tôi Abishag người Shunen làm vợ". ¹⁸ Bat-Shêba liền nói: "Tốt! tôi sẽ nói với vua hộ hoàng tử". ¹⁹ Quả Bat-Shêba đã tìm gặp vua Salômon để nói hộ Ađônyah. Vua đứng dậy nghinh đón bà, và bái lạy bà, đoạn ngồi lên ngai. Người ta đặt một ngai cho bà quốc mẫu. Vậy bà đã ngồi xuống bên hữu ông, ²⁰ rồi nói: "Mẹ có một điều nhỏ mọn muốn xin với con, con đừng hất hủi mẹ!" Vua liền nói với bà: "Mẹ cứ xin, đã hẳn con không hất hủi mẹ được". ²¹ Bà nói: "Thôi, ta hãy cho Abishag người Shunem làm vợ Ađônyah anh con!" ²² Vua Salômon liền đáp lại và nói với mẹ: "Tại sao mẹ lại xin Abishag người Shunem cho thằng Ađônyah? Thì mẹ hãy xin cho nó cả vương quyền đi, vì nó là anh trưởng của con và nó đã được cả tư tế Abiyatar, cả Yôab con của Xơruyah về phe nó". ²³ Ðoạn Salômon lấy Yavê mà thề rằng: "Xin Thiên Chúa phạt tôi như thế và khốn hơn thế, nếu Ađônyah không phải vong mạng vì đã dám nói ra lời ấy! ²⁴ Vậy bây giờ, Yavê hằng sống, Ðấng đã cho tôi vững thế, và đã cho tôi lên ngự trên ngai của Ðavit cha tôi và đã gầy cho tôi một gia đình như người đã phán, ngay hôm nay, Ađônyah sẽ phải chết". ²⁵ Vua Salômon đã trao việc ấy vào tay Bơnayahu con của Yơhôyađa. Y đã hạ thủ chàng và chàng đã chết.

Số phận của Abiyatar và của Yôab

²⁶ Với tư tế Abiyatar, vua nói: "Ngươi hãy về với đồng ruộng của ngươi ở Anatôt; quả ngươi đã đáng chết, nhưng, ta sẽ không xử tử ngươi hôm nay, vì ngươi đã khiêng Khám của Ðức Chúa Yavê, trước mặt Ðavit cha ta và đã trải qua mọi gian lao cha ta đã trải qua". ²⁷ Vậy Salômon đã đuổi Abiyatar đi không cho làm tư tế của Yavê - để làm trọn lời Yavê đã phán trên nhà Êli ở Silô.

²⁸ Tin đồn thấu đến Yôab - vì Yôab đã ngả về phe Ađônyah, tuy ông đã không ngả về phe Absalôm - Yôab đã trốn vào trướng của Yavê và nắm lấy sừng tế đàn. ²⁹ Tin báo cho vua Salômon hay là: "Yôab đã trốn vào trướng của Yavê, và này ông đang ở bên cạnh tế đàn". Salômon mới sai đi (nói với Yôab rằng: "Ngươi có gì mà phải trốn vào bên tế đàn?" Yôab mới nói: "Là vì tôi sợ ngài, nên tôi đã trốn bên Yavê!") Salômon mới sai Bơnayahu con của Yơhôyađa đi mà bảo: "Ði! Hạ thủ bắn đi!" ³⁰ Bơnayahu vào trướng của Yavê và nói với ông: "Ðức Vua phán thế này: Ra đi!" Nhưng ông nói:

"Không! Vì ta muốn chết, ngay ở đây!" Bơnayahu báo cáo lại với vua rằng: "Yôab đã nói thế, đã trả lời tôi như thế". ³¹ Vua liền nói với y: "Ngươi cứ làm như hắn đã nói; hãy hạ thủ hắn rồi chôn hắn đi. Như thế ngươi sẽ cất khỏi ta và gia đình cha ta, máu vô tội Yôab đã đổ. ³² Yavê sẽ cho máu hắn đổ lại xuống đầu hắn, hắn là kẻ hạ thủ hai người có đức, và tốt lành hơn hắn, cùng đã tuốt gươm giết họ mà cha ta không hay biết: Abner, con của Ner, tướng quân của Israel, và Amasa, con của Yêter, tướng quân của Yuđa. ³³ Máu họ sẽ đổ xuống lại trên đầu Yôab, cùng trên đầu dòng giống hắn mãi mãi; còn an toàn là phần của Ðavit và dòng giống gia đình ngài, cùng ngai của ngài cho đến vạn đại nhờ ơn Yavê". ³⁴ Vậy Bơnayahu con của Yơhôyađa đã lên và hạ thủ ông. Người ta đã chôn cất ông tại nhà ông trong sa mạc. ³⁵ Ðoạn vua đã đặt Bơnayahu con của Yơhôyađa cai binh thay ông, và Sađok thì vua đặt làm tư tế thay Abiyatar.

Shimơi chết

³⁶ Vua sai người triệu Shimơi đến và bảo y: "Ngươi hãy xây nhà ở Yêrusalem mà ở lại chứ đừng ra khỏi mà đi đây đi đó. ³⁷ Hãy biết chắc rằng: ngày nào ngươi ra mà qua khe Kêđrôn, thì thế nào ngươi cũng phải chết, và máu ngươi sẽ đổ xuống đầu ngươi". ³⁸ Shimơi mới tâu vua: "Một lời chí lý! Ðức Vua chúa công tôi đã dạy thế nào, bầy tôi của ngài sẽ thi hành như vậy". Và Shimơi đã ngụ ở Yêrusalem lâu ngày.

³⁹ Số là vào cuối năm thứ ba, hai tên nô lệ của Shimơi chạy chốn sang bên Akish con của Maakah, vua thành Gat. Người ta tin cho Shimơi hay rằng: "Này, các tên nô lệ của ông ở tại thành Gat". ⁴⁰ Shimơi chỗi dậy, thắng lừa và trẩy đi thành Gat đến với Akish để tìm các tên nô lệ. Ðoạn Shimơi lại lên đường mà đêm nô lệ từ thành Gat về. ⁴¹ Tin đến cho Salômon hay là Shimơi đã bỏ Yêrusalem đi thành Gat và đã trở về.

⁴² Vua mới sai đi triệu Shimơi đến và nói với y: "Ta lại đã không truyền ngươi lấy Yavê mà thề, và đã cảnh cáo ngươi rằng: Ngày nào ngươi ra mà đi đây đi đó, thì ngươi phải biết chắc rằng thế nào ngươi cũng phải chết! Và ngươi đã thưa với ta: "Một lời chí lý! Tôi xin lĩnh ý". ⁴³ Vậy tại sao ngươi đã không giữ lời thề nhân Danh Yavê và lịnh ta đã truyền cho ngươi?" ⁴⁴ Ðoạn vua nói với Shimơi: "Chính ngươi cũng biết - hẳn lòng ngươi đã hay đã biết - tất cả sự độc ác ngươi đã làm cho Ðavit, cha ta! Yavê trút xuống lại đầu ngươi sự độc ác của ngươi, ⁴⁵ còn vua Salômon sẽ được chúc lành và ngai Ðavít sẽ vững vạn đại trước mặt Yavê". ⁴⁶ Rồi vua truyền cho Bơnayahu con của Yơhôyađa ra hạ thủ giết y và y đã chết.

Và vương quyền đã vững trong tay Salômon.

Chương 03

1- Salômon Người Khôn Ngoan

Hôn nhân của Salômon

¹ Salômon đã làm rể của Pharaô, vua Aicập. Ông đã cưới công chúa của Pharaô và đã đưa vào ở trong Thành của Ðavít, cho đến khi ông xây xong Ðền của ông, Nhà của Yavê và tường thành xung quanh Yêrusalem. ² Nhưng có điều là dân có tục tế lễ trên các cao đàn, vì cho đến những ngày ấy, Nhà kính Danh Yavê chưa được xây. ³ Và Salômon yêu mến Yavê, mà đi theo các huấn điều của Ðavít, cha ông; nhưng có điều là ông đã tế lễ và huân yên trên các cao đàn.

Lòng đạo của Salômon

⁴ Vua đã thân hành đi Gabaôn để tế lễ ở đó, vì đó là "cao đàn lớn". Salômon đã thượng tiến nghìn thượng hiến trên tế đàn ấy. ⁵ Ở Gabaôn, Yavê đã hiện ra cho Salômon trong mộng ban đêm, và Thiên Chúa phán: "Hãy xin, ngươi muốn Ta ban gì cho ngươi?" ⁶ Và Salômon nói: "Người chiếu theo lòng nhân nghĩa lớn lao mà xử với tôi tớ Người là Ðavít cha tôi, bởi ngài đã đi trước Nhan Người trong sự tín thành, chính đức, đan tâm đối với Người. Người đã giữ nghĩa lớn lao ấy đối với ngài và đã ban cho ngài được có con ngự trên ngai của ngài, như (hiện thấy) ngày nay. ⁷ Và bây giờ, lạy Yavê, Thiên Chúa của tôi, Người đã cho tôi tớ Người làm vua kế vị Ðavit cha tôi, tôi, một đứa trẻ bé mọn, chưa biết (ngõ) ra, (lối) vào. ⁸ Tôi tớ của Người lại ở giữa dân Người, mà Người đã chọn, một dân đông đảo nhiều không sao kể xiết hay đếm được. ⁹ Xin Người ban cho tôi tớ Người tấm lòng biết nghe, để phân xử việc dân Người, để biết biện minh điều phải điều trái, vì nào ai cáng đáng được việc phân xử trên dân hùng hậu của Người đây" ¹⁰ Lời ấy được đẹp mắt Ðức Chúa, vì Salômon đã xin điều ấy. ¹¹ Thiên Chúa đã phán với ông: "Bởi vì ngươi đã xin điều ấy, chứ ngươi không xin cho được (sống) nhiều ngày, ngươi không xin cho được của cải, không xin cho được mạng quân thù, nhưng bởi ngươi đã xin cho biết biện minh, để nghe theo công lý, ¹² thì này, Ta làm theo các lời của ngươi, này Ta ban cho ngươi tấm lòng khôn ngoan, thượng trí, khiến trước ngươi không ai sánh được với ngươi, và sau ngươi cũng sẽ không có ai bì được với ngươi. ¹³ Và cả những điều ngươi không xin, Ta cũng ban cho ngươi: của cải, cũng như vinh sang, đến nỗi cả trong hàng vua chúa cũng không có ai sánh được với ngươi, mọi ngày đời ngươi. ¹⁴ Nếu ngươi đi theo đường lối của Ta mà nắm giữ các luật điều và lịnh truyền của Ta, như Ðavit cha ngươi đã đi, Ta sẽ cho ngươi được dài ngày". ¹⁵ Bấy giờ Salômon tỉnh giấc, và này: đó là mộng triệu. Ông đã về Yêrusalem và vào chầu trước Khám Giao ước của Ðức Chúa; ông đã thượng tiến những lễ thượng hiến và đã dâng lễ kỳ an và thiết tiệc tất cả bầy tôi của ông.

Salômon xử kiện

¹⁶ Bấy giờ có hai gái điếm đến với ông và đứng hầu trước mặt ông. ¹⁷ Một trong hai y thị tâu: "Dám thưa chúa thượng, tôi và chị kia ở chung một nhà; và tôi đã sinh con, có chị ấy ở trong nhà. ¹⁸ Tôi ở cữ được ba ngày thì chị ấy cũng sinh con. Chúng tôi ở với nhau; không có người lạ nào ở với chúng tôi trong nhà; chỉ có hai người chúng tôi ở nhà mà thôi. ¹⁹ Một đêm nọ, con chị ấy chết, vì chị ngủ đè phải con. ²⁰ Giữa đêm, chị đã trỗi dậy bồng lấy con tôi nơi cạnh sườn tôi, trong lúc nữ tỳ của ngài ngủ, mà đặt nó nằm nơi lòng chị, còn con chị đã chết, thì chị đã đặt nằm nơi lòng tôi. ²¹ Sáng ngày tôi dậy cho con bú, thì này nó chết rồi! Nhưng khi nhìn kỹ nó lúc sáng ngày, thì này nó không phải là con tôi, đứa tôi đã đẻ". ²² Nhưng chị kia nói: "Không đâu! Ðứa sống chính là con tôi: đứa chết là con chị!" Chị nọ cãi lại: "Không đâu! Ðứa chết là chính con chị, đứa sống là con tôi!" Họ đã nói như thế trước mặt vua. ²³ Vua nói: "Chị này nói: Ðứa sống đích thị là con tôi, đứa chết là con chị. Còn chị kia cãi lại: Không đâu! Ðứa chết chính là con chị, đứa sống là con tôi!" ²⁴ Ðoạn vua phán: "Lấy cho ta một thanh gươm". Và người ta đã đem gươm đến trước mặt vua. ²⁵ Ðoạn vua phán: "Phanh thây đứa bé sống làm hai, và cho chị này một nửa, chị kia một nửa". ²⁶ Chị có đứa con sống mới tâu vua, vì lòng dạ nó bỏng xót lên vì con nó: "Dám thưa chúa thượng, xin cho chị ấy đứa con mọn còn sống! Xin đừng giết nó!" Nhưng chị kia nói: "Nó sẽ chẳng thuộc về tôi, cũng chẳng thuộc về chị! Xin cứ phanh thây!" ²⁷ Vua lên tiếng phán: "Cho chị kia đứa con mọn còn sống, đừng giết nó! Mẹ của nó đó!" ²⁸ Toàn thể Israel nghe biết phán quyết của vua ra thì đem lòng kính phục uy của vua, vì họ thấy nơi vua có sự khôn ngoan của Thiên Chúa để thi hành công lý.

Chương 04

Tổ chức hành chánh của Salômon

¹ Vua Salômon làm vua trên tất cả Israel. ² Ðây là các tướng công của ông:

Azaryahu, con của Sađok, là tư tế;

³ Elikholeph và Akhiyah, con của Shisha là ký lục;

Yơhôshaphat, con của Akhiluda làm ngự sử;

⁴ Bơnazahu, con của Yơhôyađa, cai binh;

Sađok và Abiyatar, là tư tế;

⁵ Azaryahu, con của Nathan, cai các tổng trấn;

(và) Yabuđ con của Nathan là tư tế bạn của vua;

⁶ (và) Akhishar là cai cung điện;

Eliab con của Saphat, cai binh;

Ađôniram, con của Abđa, cai khổ dịch.

⁷ Salômon có mười hai tổng trấn trên toàn thể Israel. Họ lo tiếp tế cho vua và triều đình; mỗi (tổng trấn) phải lo tiếp tế một tháng mỗi năm.

⁸ Ðây là danh sách của họ:

con của Khur, vùng Núi Ephraim;

⁹..., con của Ðêqer, ở Maqas, Shaalbim, Bet-Shêmesh, Ayyalôn, Bet-Khanan;

¹⁰..., con của Khêseđ, ở Arubbot; cũng thuộc về ông, Sokoh và tất cả vùng Khêpher;

¹¹..., con của Abinađab, tất cả vùng gò nỗng của Ðor; ông có vợ tên là Taphat, con của Salômon;

¹²..., Baanah con của Akhilud (có) Taanakh và Mogiđđô và tất cả (vùng) Bet-Shơan, ở phía Xartan- bên dưới (đồng) Yzrơel-từ Bet-Shơran đến Abel-Mơkhôlah - cho đến bên kia Yoqmơam;

¹³..., con của Gêber, ở Ramot-Galaađ, thuộc về ông các trang trại Yair, con của Manassê, ở tại Galaađ, thuộc về ông, hạt Argob, trong (xứ) Bashan, sáu mươi thành lớn có tường kín, then đồng;

¹⁴ Akhinađab, con của Iđđô, ở Makhanaim;

¹⁵ Akhimaas ở Neptali; cả ông nữa cũng cưới vợ là Basmat, con của Salômon.

¹⁶ Baanah con của Khushai, ở Asher và Bơalôt;

¹⁷ Yơhôsaphat, con của Paruakh, ở Yssakhar;

¹⁸ Shimơi con của Elah, ở Benyamin;

¹⁹ Gêber, con của Uri, ở xứ Gađ đất của Sikhôn, vua Amori và Og, vua Bashan;

Và có một trấn thủ ở đất Yuđa. ²⁰ (Yuđa) và Israel (dân cư) trù mật đông như cát ngoài biển: họ được ăn, được uống, sống yên vui.

Chương 05

¹ Salômon có quyền thống trị trên tất cả các vương quốc từ Sông Cả- đất Philitin - cho đến bờ cõi Aicập. Họ đều phải triều cống và làm tôi Salômon mọi ngày đời ông. ² Lương thực cho Salômon mỗi ngày là: ba mươi Kor bột tinh lúa miến, và sáu mươi Kor bột mì, ³ mười bò béo nẫy và hai mươi bò chăn ngoài đồng, một trăm dê cừu, không kể hưu nai, hoẵng, cu cu nuôi béo. ⁴ Vì ông bá chủ toàn cõi bên kia sông Cả, từ Thiphsakh đến Gaza, trên tất cả các vua Bên kia Sông Cả; và được thái bình thịnh trị khắp các bờ cõi xung quanh. ⁵ Yuđa và Israel được an cư, mỗi người dưới gốc nho, cây vả của mình, từ Ðan mãi đến Bơer-Sêba, mọi ngày đời Salômon. ⁶ Ðể dùng cho xe cộ, Salômon có bốn ngàn tàu ngựa và mười hai ngàn con ngựa.

⁷ Các tổng trấn nói trên, lo tiếp tế mỗi người một tháng, cho vua Salômon và tất cả những ai được hưởng lộc bàn vua Salômon: họ không để thiếu một điều gì. ⁸ Còn lúa mạch và cỏ lúa cho ngựa và thú vật kéo xe, thì mỗi người cứ theo lịnh đã được, họ phải lo đem lại nơi nào (nhà vua) có mặt.

Sự uyên bác của Salômon

⁹ Thiên Chúa đã ban cho Salômon được khôn ngoan, thượng trí rất bao la, lòng trí quảng bác như cát bãi biển. ¹⁰ Sự khôn ngoan của Salômon lớn hơn cả sự khôn ngoan của tất cả con cái Phương Ðông. hơn tất cả sự khôn ngoan của dân Aicập. ¹¹ Ông khôn ngoan hơn tất cả mọi người trong thiên hạ, hơn Etan, Ezrakhi, và Hêman, hơn Kalkol và Ðarđa, con của Makhôl. Tên ông vang đến tất cả các dân xung quanh. ¹² Ông đã tuyên ba ngàn cách ngôn, và thi ca của ông tính đến một ngàn lẻ năm bài. ¹³ Ông đã bàn đến thảo mộc, từ bá hương ở (dãy) Liban cho đến bài hương mọc ở vệ tường; ông đã bàn đến loại thú, loài chim, và côn trùng, loài cá. ¹⁴ Và từ các dân hết thảy, người ta kéo đến nghe sự khôn ngoan của Salômon. Và ông nhận được lễ cúng của tất cả các vua trên trái đất, những vị đã nghe nói đến sự khôn ngoan của ông.

2 - Salômon, Người Xây Cất

Chuẩn bị xây Ðền thờ

¹⁵ Khiram vua Tyrô, sai đình thần đến với vua Salômon khi ông nghe tin người ta xức dầu tấn phong Salômon làm vua kế vị cha, vì Khiram đã là bạn thân của Ðavit mọi ngày. ¹⁶ Vậy Khiram đã sai sứ đến chúc mừng Salômon. Salômon cũng đã sai sứ đến với Khiram mà rằng: "¹⁷ Hẳn ngài biết: Ðavit cha tôi không thể xây Ðền kính Danh Yavê, Thiên Chúa của người, vì chiến tranh người ta gieo đến cho người tứ phía, mãi cho đến lúc Yavê đặt chúng dưới chân người. ¹⁸ Bây giờ, Yavê Thiên Chúa của tôi đã cho tôi được an nghỉ tứ phía, không đối thủ, không rủi ro. ¹⁹ Nay tôi định xây Nhà cho Danh Yavê Thiên Chúa của tôi, theo như Yavê đã phán với Ðavit cha tôi, rằng: Con ngươi, kẻ ta sẽ đặt lên ngai kế vị ngươi, chính nó sẽ xây Nhà kính Danh Ta. ²⁰ Vậy bây giờ xin ngài truyền cho người đốn bách Liban cho tôi. Tôi tớ của tôi sẽ hiệp với tôi tớ của ngài. Tôi sẽ trả công cho tôi tớ ngài chiếu theo mọi điều ngài nói, vì hẳn ngài biết nơi chúng tôi không có ai biết đốn cây như người Siđôn". ²¹ Khiram vừa nghe lời lẽ của Salômon, thì vui mừng quá đỗi mà nói: "Chúc tụng Yavê hôm nay, Ðấng đã ban cho Ðavit một người con khôn ngoan (để cai) dân đông đảo ấy". ²² Ðoạn Khiram sai sứ đến với Salômon, mà nói: "Tôi đã nghe (lời sứ) ngài sai đến với tôi. Tôi sẽ cho thi hành theo mọi điều ngài muốn về gỗ bá hương và gỗ trắc diệp. ²³ Tôi tớ của tôi sẽ chuyên chở từ Liban xuống biển, và tôi sẽ cho đóng thành bè ngoài biển dẫn tới chỗ ngài sẽ sai sứ đến báo cho tôi biết. Ở đó tôi sẽ cho phá bè và ngài sẽ cho chở đi. Còn ngài, ngài sẽ làm theo điều tôi mong muốn. là cấp thực phẩm cho nhà tôi". ²⁴ Ấy vậy Khiram đã cung cấp cho Salômon gỗ bá hương, và gỗ trắc diệp, mọi điều ông mong muốn. ²⁵ Còn Salômon đã cấp cho Khiram hai mươi ngàn Kor lúa miến làm lương thực cho nhà ông và hai mươi Kor dầu giã. Hằng năm Salômon đã cấp cho Khiram như thế. ²⁶ Yavê đã ban cho Salômon sự khôn ngoan như Người đã phán. Và đã có mối bang giao hòa hảo giữa Khiram và Salômon. Và hai bên đã kết ước với nhau.

²⁷ Salômon bắt xâu trong toàn thể Israel, và số người phải làm xâu là ba mươi ngàn người. ²⁸ Ông sai họ tới Liban: thay phiên từng mười ngàn người một tháng; họ lưu lại một tháng ở Liban và hai tháng ở nhà. Ađôniram làm cai khổ dịch. ²⁹ Salômon còn có bảy mươi ngàn phu khuân vác và tám mươi ngàn người đẽo đá trên núi, ³⁰ không kể những cai, do các tổng trấn của Salômon đặt, tức là những người cai việc, số là ba ngàn ba trăm người: họ có quyền trên dân làm việc. ³¹ Vua truyền phải xẻ những tảng đá lớn, những đá quí để đặt móng Nhà bằng đá vuông. ³² Ðoạn các thợ nề của Salômon và thợ nề của Khiram, cùng với dân thành Ghêbal đẽo và dọn sẵn gỗ và đá để xây Nhà.

Chương 06

Salômon xây Ðền thờ

¹ Năm bốn trăm tám mươi sau (thời) con cái Israel ra khỏi Aicập, năm thứ tư sau khi Salômon lên làm vua Israel, vào tháng Ziv, tức là tháng hai, Salômon (tra tay) xây Nhà cho Yavê. ² Nhà Salômon xây cho Yavê có sáu mươi xích chiều dài, hai mươi (xích) chiều rộng và ba mươi xích chiều cao. ³ Tiền đình ở phía trước Ðền thờ của Nhà, có hai mươi xích chiều dài, dọc theo chiều rộng của Nhà, (và) mười xích chiều rộng, (nhô ra) phía trước Nhà. ⁴ Ðoạn ông làm cho Nhà những cửa sổ đóng khung trổ mắt cáo. ⁵ Ông đã xây quanh (đỉnh) tường Nhà một lớp chái trên các bức tường Nhà, xung quanh Ðền thờ và Hậu tẩm. Rồi ông làm sân xung quanh. ⁶ Chái dưới rộng năm xích, chái giữa rộng sáu xích, chái thứ ba rộng bảy xích; vì phía ngoài ông đã xây (tường) nhà thụt vào (dần dần) để khỏi bị phạm vào tường Nhà. ⁷ Khi xây Nhà, thì người ta đã xây bằng đá để nguyên như đã lấy tự hầm đá: trong khi xây cất, người ta đã không nghe tiếng búa, tiếng đục, hay bất cứ tiếng đồ sắt nào trong Nhà. ⁸ Cửa vào chái giữa trổ ở sườn Nhà bên phải, và người ta dùng thang xoáy ốc mà lên "sàn" giữa và từ "sàn" giữa lên "sàn" thứ ba. 9 Ông đã xây Nhà và đã hoàn tất. Và ông đã cho bắc xà, bọc ván mà lợp Nhà bằng (gỗ) bá hương. ¹⁰ Ông lại cho xây một "lớp" trên tất cả Nhà: cao năm xích, và cho chạy khung vây Nhà bằng những then bá hương. ¹¹ Lời Yavê đến với Salômon rằng: "¹² Về ngôi Nhà ngươi đang xây này... nếu ngươi đi theo các luật điều của Ta, mà thi hành các phán quyết của Ta cùng giữ tất cả lịnh truyền, mà dõi theo, Ta sẽ làm ứng nghiệm nơi ngươi lời Ta đã phán với Ðavit cha ngươi, ¹³ và Ta lưu lại ở giữa con cái Israel, Ta sẽ không bỏ dân Israel của Ta". ¹⁴ Vậy Salômon đã xây Nhà và đã hoàn tất.

Trang bị bên trong

¹⁵ Ông lát vách Nhà, ở bên trong, bằng các tấm bá hương, từ dưới nền cho đến xà trên trần; ông đã lát gỗ bên trong, còn nền Nhà, ông lát bằng những tấm trắc diệp. ¹⁶ Ở phía trong cùng Nhà, ông xây riêng ra hai mươi xích bằng những tấm bá hương từ nền cho đến xà, và ngăn bên trong làm Hậu tẩm, tức là nơi Cực thánh, ¹⁷ bốn mươi xích (còn lại) là Nhà, tức là Chính điện, đằng trước Hậu tẩm. ¹⁸ Gỗ bá hương (được) lát vào Nhà bên trong, có chạm trổ mướp đắng và tràng hoa; tất cả toàn là bá hương, không để lộ một viên đá nào. ¹⁹ Còn Hậu tẩm, thì ông đã dọn ở giữa Nhà, bên trong, để đặt Khám Giao ước của Yavê - ²⁰ Hậu tẩm có hai mươi xích chiều dài, hai mươi xích chiều rộng, hai mươi xích chiều cao; và ông đã thếp bằng vàng y. ²¹ Salômon đã thếp vàng Nhà bên trong bằng vàng y và chăng xà tích vàng - ^20b Ông đã làm bàn thờ bằng gỗ bá hương, ^21b đằng trước Hậu tẩm, rồi dát vàng ²² Tất cả Nhà đều được thếp vàng, tất cả Nhà không trừ chỗ nào. Ông cũng thếp vàng tất cả bàn thờ thuộc về Hậu tẩm.

Các Kêrubin

²³ Nơi Hậu tẩm, ông đã làm hai Kêrubim, bằng gỗ cảm lãm... bề cao là mười xích. ²⁴ Một cánh của Kêrub dài năm xích; và cánh thứ hai của Kêrub (cũng) dài năm xích; tính ra là mười xích từ mút cánh tay (này) đến mút cánh (kia). ²⁵ Kêrub thứ hai cũng đo được mười xích: cả hai Kêrubim đều đồng một kích thước, một hình tượng. ²⁶ Bề cao của Kêrub thứ nhất là mười xích; và Kêrub thứ hai cũng thế. ²⁷ Ông đặt các Kêrubim ở giữa Nhà trong. Các Kêrubim trương cánh ra: khiến cánh của vị thứ nhất chạm vào tường bên này, và cánh của Kêrub thứ hai chạm vào tường bên kia, còn cánh của hai vị đụng nhau, cánh sát cánh, ở vào khoảng giữa Nhà. ²⁸ Và ông đã thếp vàng các Kêrubim. ²⁹ Vòng quanh trên tất cả các vách Nhà, ông cho làm những bức chạm, những Kêrubim, chà là, tràng hoa, từ trong ra ngoài. ³⁰ Nền Nhà, ông đã thếp vàng, từ trong ra ngoài.

Cửa

³¹ Ở lối vào Hậu tẩm, ông đã làm cánh cửa bằng gỗ cảm lãm: Trụ cửa gồm năm lớp. ³² Còn trên hai cánh cửa bằng gỗ cảm lãm, ông đã cho trạm nổi những Kêrubim, chà là và tràng hoa; ông đã thếp vàng và cẩn vàng trên các Kêrubim và chà là. ³³ Nơi lối vào chính điện cũng vậy, ông đã làm những thành cửa bằng gỗ cảm lãm, có bốn lớp thành cửa. ³⁴ Hai cánh cửa thì bằng gỗ trắc diệp; cánh thứ nhất có hai liếp quay xếp lại được; và cánh thứ hai cũng có hai liếp quay xếp lại được. ³⁵ Và ông cho chạm những Kêrubim, chà là và tràng hoa, đoạn thếp vàng, dát bằng phẳng trên phần đã khắc.

³⁶ Ông đã làm sân trong: ba lớp đá bàn, và một lớp bá hương xẻ tấm.

Thời gian xây cất

³⁷ Năm thứ tư, tháng Ziv, đã đặt móng Nhà Yavê. ³⁸ Và năm thứ mười một, tháng Bul, tức là tháng tám, Nhà đã hoàn tất chiếu theo tất cả các sự vụ và đồ án. Vậy ông đã dùng bảy năm để xây Nhà.

Chương 07

Ðền Vua Salômon

¹ Còn về lâu đài của ông, Salômon đã xây cất trong vòng mười ba năm. Và ông đã hoàn thành tất cả lâu đài của ông. ² Ông đã xây Cung Rừng-Liban, một trăm xích bề dài, năm mươi xích bề rộng, ba mươi xích bề cao, trên bốn hàng cột bằng gỗ bá hương, và những tấm (xà) bá hương bên trên cột, ³ và bên trên đòn tay dựa trên cột là trần bằng gỗ bá hương: có bốn mươi lăm (đòn tay), mỗi hàng mười lăm (đòn tay), ⁴ và ba hàng khung: cửa này trổ song song với cửa nọ, ba lần (như thế). ⁵ Môn hộ hết thảy - tức là các thành cửa - đều có bốn lớp khung - cửa này trổ đối diện với cửa kia, ba lần (như thế). ⁶ Ông làm một tiền đường có cột, năm mươi xích bề dài, và ba mươi xích bề rộng, và đằng trước có hiên. ⁷ Ông (cũng) đã làm tiền đường đặt ngai; nơi ông xử kiện: đó là tụng đình, nền lát từ đầu chí cuối bằng gỗ bá hương. ⁸ Còn tư thất, nơi ông ở, cũng theo một kiểu, với một sân khác thâm nhập vào bên trong đối với Tiền đình; ông cũng dựng riêng cho công chúa Pharaô, ông đã cưới, một Tiền đình giống như thế.

⁹ Tất cả các tòa nhà ấy đều bằng đá quí, đẽo theo thước tấc, xẻ bằng cưa, cả trong lẫn ngoài, từ nền móng cho đến đường viền, từ phía ngoài cho đến sân lớn. ¹⁰ Móng cũng bằng đá quí, đá lớn, những viên đá mười xích và những viên đá tám xích, ¹¹ và bên trên, có những đá quí đẽo theo thước tấc, và gỗ bá hương. ¹² Còn xung quanh sân lớn, có ba lớp đá bàn và một lớp bá hương xẻ tấm, như sân bên trong quanh nhà Yavê và Tiền đình.

Ðồ kim khí dùng trong Ðền thờ

¹³ Vua Salômon sai sứ đi tìm Khiram thành Tyrô. ¹⁴ Ông là con của một quả phụ, thuộc chi tộc Neptali, và cha là một người Tyrô, thợ chuyên về đồ đồng. Ông đầy khôn ngoan, minh mẫn, và tinh thông làm thạo tất cả các công nghệ đồ đồng. Ông đã đến với vua Salômon và đã thực hiện mọi công việc (vua dạy làm).

Các trụ đồng

¹⁵ Ông đúc hai trụ đồng. Bề cao một trụ là mười tám xích, và một sợi dây mười hai xích mới đo vòng nó được; dày bốn (đốt) ngón tay trong bộng; cũng thế về trụ thứ hai. ¹⁶ Ông làm hai đẩu, đúc bằng đồng, để đặt trên đầu các trụ. Một đầu cao năm xích và đầu thứ hai cũng cao năm xích. ¹⁷ Có những màng lưới kiểu màng lưới kết tua, theo kiểu xà tích (chạy quanh) các đẩu trên đầu trụ: bảy cái trên một đẩu, và bảy cái trên đẩu thứ hai. ¹⁸ Ông đã làm những quả lựu, hai hàng xung quanh một màng lưới, để che các đẩu ở đầu trụ. Ông cũng làm như thế cho đẩu thứ hai. ¹⁹ Các đẩu ở đầu các trụ nơi Tiền đình làm theo hình hoa sen, bốn xích. ²⁰ Các đẩu trên hai trụ, ở bên trên, sát chỗ phình ra quá màng lưới, có những quả lựu, các quả lựu ấy làm thành lớp: hai trăm quả xung quanh đẩu thứ nhất, và hai trăm quả xung quanh đẩu thứ hai. ²¹ Ông đã dựng hai trụ trước Tiền đình của chính điện: ông dựng trụ bên phải và gọi tên là Yakin; rồi ông dựng trụ bên trái và gọi tên là Boaz. - ²² Và trên đầu các trụ có hình hoa sen - Và thế là xong công việc làm các trụ.

Biển nước bằng đồng

²³ Ông đã làm Biển nước đồng đúc, từ lợi này qua lợi bên kia là mười xích, tròn xoay, năm xích bề cao; một dây ba mươi xích mới bao được trọn vòng. ²⁴ Bên dưới lợi, có những trái mướp đắng chạy vòng - cứ mỗi xích mười quả, xây quanh Biển - có hai hàng mướp đắng (như thế), đúc cả một khối. ²⁵ (Biển) đặt trên mười hai (tượng) bò, ba con quay hướng Bắc, ba con quay hướng Tây, ba con quay hướng Nam, ba con quay hướng Ðông. Biển đặt bên trên chúng: còn mông chúng hết thảy đều quay vào bên trong. ²⁶ Biển dày một tấc, lợi làm theo kiểu miệng chén, (như) hoa sen, Biển chứa được hai ngàn thùng.

Vạc trên giá có bánh xe

²⁷ Ông đã làm mười cái giá chở (vạc) bằng đồng; mỗi cái giá dài bốn xích, rộng bốn mươi xích, cao bốn xích. ²⁸ Các giá ấy làm theo kiểu này: Chúng có những thanh ngang và những thanh ngang ở giữa các then. ²⁹ Trên những thanh ngang ở giữa các then, có (hình) những sư tử, bò, và Kêrubim - và trên các then cũng thế - Bên trên và bên dưới các hình sư tử và bò, thì có những vòng hoa chạm sâu. ³⁰ Mỗi giá có bốn bánh xe bằng đồng, trục xe bằng đồng. Bốn chân có kèm theo những vai tra vào bên dưới vạc; các vai ấy được đúc liền phía bên kia các vòng hoa. ³¹ Miệng (vạc) ở bên trong vỉa giá, nhưng trội lên trên một xích: miệng của vỉa giá thì tròn, làm theo kiểu cái đế, cao một xích rưỡi. Cả miệng vỉa cũng có trạm trổ, các thanh ngang (kê vỉa) thì vuông chứ không tròn. ³² Còn bốn bánh xe thì ở bên dưới các thanh ngang; ngõng của bánh xe ăn liền với giá; mỗi bánh xe cao xích rưỡi. ³³ Bánh xe theo kiểu bánh xe trận. Ngõng xe, vành xe, tăm xe, đùm bánh xe, tất cả đều bằng đồng đúc. ³⁴ Có bốn vai ở bốn góc của mỗi giá và các vai ăn liền với giá. ³⁵ Ở đầu giá, và cao nửa xích, là một vòng tròn; kề gần đầu giá, các mộng và các thanh ngang đều ăn liền với giá. ³⁶ Trên mặt bằng của mộng và thanh ngang, ông khắc những Kêrubim, sư tử và chà là, tùy theo khoảng trống, và cả những vòng hoa xung quanh. ³⁷ Theo cách ấy, ông đã làm cả mười cái giá một cùng một khuôn đúc, một kích thước, một hình tượng.

³⁸ Ông đã làm mười cái vạc đồng - Mỗi vạc chứa được bốn mươi thùng nước; mỗi vạc rộng bốn xích - mỗi vạc được đặt trên một trong số mười giá ấy. ³⁹ Ông đã đặt các giá ấy, năm cái bên phải Nhà, và năm cái bên trái Nhà. Còn Biển, ông đã đặt ở bên phải Nhà, phía đằng trước, châu về hướng Nam.

Thực hiện đồ án

⁴⁰ Khiram đã làm nồi, xẻng và quán tôn. Khiram đã làm xong mọi việc ông phải làm cho vua Salômon (để trang bị) Nhà Yavê:

⁴¹ Hai trụ và những tang của các đẩu trên đầu hai trụ, hai màng lưới để phủ lên trên tang của hai đẩu trên đầu các trụ, ⁴² bốn trăm quả lựu cho hai màng lưới, tức là hai hàng lựu cho mỗi màng lưới để che tang của hai đẩu ở bên trên các trụ;

⁴³ mười cái giá với mười cái vạc đặt trên giá;

⁴⁴ một Biển và mười hai con bò ở dưới Biển;

⁴⁵ nồi, xẻng, quán tôn.

Tất cả các đồ vật ấy, Khiram đã làm cho vua Salômon (để trang bị) Nhà Yavê, (các đồ vật ấy) đều bằng đồng chuốt bóng. ⁴⁶ Vua đã cho đúc các đồ vật ấy trên đất bện làm khuôn, trong vùng châu thổ Yorđan, từ Sukkôt đến Xatan. ⁴⁷ Ðoạn Salômon bày tất cả các đồ vật ấy; vì quá nhiều nên số lượng không kể xiết được.

⁴⁸ Salômon đã làm tất cả các đồ Nhà Yavê cần dùng: bàn thờ vàng và soạn bàn bằng vàng, trên đó (người ta đặt) oản nhan, ⁴⁹ và cây đèn bằng vàng y, năm cây bên phải, và năm cây bên trái, phía trước Hậu tẩm, hoa đèn, đèn, nhíp cắt bấc bằng vàng, ⁵⁰ chậu, dao, quán tôn, bát liệu lư bằng vàng y, và cối tra mộng cửa bằng vàng (để tra) cánh cửa Nhà trong, tức là cung cực thánh, và (để tra) cánh cửa Nhà, tức là chính điện.

⁵¹ Như thế là hoàn tất mọi công việc vua Salômon đã làm (để trang bị) Nhà Yavê. Và những của thánh, Ðavit cha ông (đã cúng), bạc, vàng và các đồ vật, Salômon đã đem đặt trong kho của Nhà Yavê.

Chương 08

Ðem Khám Giao ước vào Ðền Thờ

¹ Bấy giờ Salômon truyền cho các kỳ mục Israel, tất cả các đầu mục các chi tộc, các vương công của các gia tộc con cái Israel, hội lại bên vua Salômon, ở Yêrusalem, để kiệu Khám Giao ước của Yavê lên từ Thành của Ðavit, tức là Sion. ² Mọi người Israel đều đã hội lại bên vua Salômon vào tháng Etanim nhân dịp đại lễ, tức là tháng bảy. ³ Khi toàn thể các kỳ mục Israel đã đến, thì các tư tế khiêng Khám. ⁴ Và họ kiệu lên: Khám của Yavê, Trướng Tao phùng và tất cả các đồ thánh trong Trướng; chính các tư tế và các Lêvit đã kiệu các đồ ấy lên. ⁵ Vua Salômon và toàn thể cộng đồng Israel, tề tựu bên ông đằng trước Khám, tế lễ chiên, bò, nhiều không kể xiết hay đếm được. ⁶ Các tư tế đem Khám Giao ước của Yavê vào chỗ dành (cho Khám) nơi Hậu tẩm của Nhà, tức là cung cực thánh, dưới cánh các Kêrubim, ⁷ vì các Kêrubim trương cánh bên trên chỗ đặt Khám, và từ bên trên các Kêrubim phủ (cánh) trên Khám và các đòn khiêng. ⁸ Các đòn khiêng dài nên người ta có thể thấy mútđòn từ cung thánh ngay đằng trước Hậu tẩm, nhưng không thấy được từ bên ngoài. Chúng vẫn còn ở đócho đến ngày nay. ⁹ Trong Khám chỉ có hai tấm bia đá, Môsê đã để vào ở Khoreb, những bia của Giao ướcYavê đã kết với con cái Israel, thời họ ra khỏi đất Aicập.

Thiên Chúa chiếm hữu Ðền Thánh

¹⁰ Khi các tư tế đã ra khỏi Thánh điện, thì mây xuống đầy Nhà Yavê. ¹¹ Vì có mây nên các tư tế đã không thể đứng lại phụng sự; vì vinh quang Yavê xuống đầy Nhà Yavê.

¹² Bấy giờ Salômon nói:

"Vừng thái dương được Yavê định chỗ trên trời,

Yavê đã phán sẽ ở trong đám mây đen.

"¹³ Vậy mà tôi đã được xây lãnh điện cho Người,

làm tòa Người ngự cho đến muôn đời!

Há trong sách thi calại đã không chép thế ư?"

Diễn từ của Salômon

¹⁴ Ðoạn vua quay mặt lại và chúc lành cho toàn thể đoàn hội Israel, trong khi toàn thể đoàn hội Israel đứng chầu. ¹⁵ Ông nói: "Chúc tụng Yavê Thiên Chúa của Israel, Ðấng đã phán tự miệng Người với Ðavit cha tôi và đã tra tay làm cho nên trọn (điều Người) đã nói: ¹⁶ Từ ngày Ta đem dân Ta là Israel ra khỏi Aicập, Ta đã không chọn thành nào trong toàn thể các chi tộc Israel để xây Nhà làm chỗ ở cho Danh Ta ở (...). Nhưng Ta đã chọn Ðavit, để nó cai dân ta là Israel. ¹⁷ Và Ðavit cha tôi những hoài bão xây Nhà cho Danh Yavê Thiên Chúa của Israel. ¹⁸ Nhưng Yavê phán với Ðavit cha tôi: Bởi ngươi hoài bão xây Nhà cho Danh Ta, ngươi đã làm phải khi ngươi đã hoài bão như thế. ¹⁹ Duy có điều là không phải chính ngươi sẽ xây Nhà mà là con ngươi, kẻ sẽ xuất tự sườn ngươi, chính nó sẽ xây Nhà cho Danh Ta. ²⁰ Yavê đã làm ứng nghiệm lời Người đã phán: Tôi đã đứng lên kế vị Ðavit cha tôi và ngồi ngai Israel, theo như Yavê đã phán, và tôi đã xây Nhà cho Danh Yavê Thiên Chúa của Israel. ²¹ Tôi đã chọn chỗ ở đó cho Khám, trong đó có Giao ước Yavê đã kết với cha ông chúng ta, thuở Người đem họ ra khỏi đất Aicập".

Kinh cung hiến Ðền thờ

²² Ðoạn Salômon đứng trước tế đàn của Yavê, trước mặt toàn thể đoàn hội Israel, ông giang tay lên trời ²³ và nói: "Yavê, Thiên Chúa của Israel, không có Thiên Chúa nào như Người, nơi trời bên trên hay nơi đất bên dưới, Ðấng giữ Giao ước và ân nghĩa với các tôi tớ Người, khi chúng hết lòng đi trước nhan Người, ²⁴ Ðấng đã giữ lời với tôi tớ Người là Ðavit cha tôi, và (lời) Người đã phán tự miệng Người, Người đã tra tay làm cho nên trọn, ngay ngày hôm nay. ²⁵ Vậy bây giờ, lạy Yavê, Thiên Chúa của Israel, xin hãy giữ với tôi tớ Người là Ðavit, cha tôi, điều Người đã phán, mà rằng: sẽ không tiệt khỏi trước nhan Ta, người của ngươi ngự trên ngai Israel, duy có điều là con ngươi phải coi chừng đường lối chúng, là đi trước nhan Ta như ngươi đã đi trước nhan Ta. ²⁶ Vậy bây giờ, lạy Yavê Thiên Chúa của Israel, ước gì được nên ứng nghiệm lời Người đã phán với tôi tớ Người là Ðavit cha tôi! ²⁷ Họa chăng là Thiên Chúa lại ở dưới đất? Kìa trời và thượng đỉnh tầng trời không tài nào chứa nổi Người, huống hồ là cái Nhà này tôi đã xây lên! ²⁸ Xin Người đoái đến lời khẩn nguyện van xin của tôi tớ Người, lạy Yavê Thiên Chúa của tôi, mà nhậm lời kêu xin khẩn nguyện tôi tớ Người nguyện trước nhan Người hôm nay. ²⁹ Nguyện xin mắt Người mở trên Nhà này đêm ngày, trên chỗ mà Người đã phán: Danh Ta sẽ ở đó! Xin nhậm lời khẩn nguyện tôi tớ Người nguyện trong chốn này.

Cầu nguyện cho dân

"³⁰ Xin Người nghe lời tôi tớ Người và dân Israel của Người van xin hướng tới nơi này. Nơi Người ngự, nơi trời (cao): xin Người đoái nghe và tha thứ.

"³¹ Khi có người nào mắc tội với người đồng loại và bị người ấy đòi phải thề rủa, mà đến thề rủa trước tế đàn của Người nơi Nhà này, ³² thì, xin Người ở trên trời, Người nghe và can thiệp: Người sẽ phân xử cho các tôi tớ Người ở trên trời, và ác giả thì ác báo, Người trả lại trên đầu nó đường ác nó theo; còn thiện giả thì thiện báo, Người trả lại các đức người ta đã làm.

"³³ Khi dân Israel của Người bại trận trước mặt kẻ thù, vì chúng có tội với Người; nếu chúng trở lại với Người mà ngợi khen Danh Người, nếu chúng nguyện van xin Người nơi Nhà này, ³⁴ thì xin Người ở trên trời, Người đoái nghe và tha tội cho dân là Israel của Người và đưa chúng về lại nơi thửa đất Người đã ban cho cha ông chúng.

"³⁵ Khi trời đóng lại khiến không có mưa, vì chúng có tội với Người, nếu chúng hướng về nơi này mà khẩn nguyện và ngợi khen Danh Người và bỏ tội lỗi trở lại với Người, vì Người đã hạ chúng xuống, ³⁶ thì xin Người ở trên trời, Người nghe và tha tội cho các tôi tớ của Người, là dân Israel của Người, - Vì Người dạy chúng đường tốt lành chúng phải đi - xin Người ban mưa xuống đất của Người, đất Người đã ban cho dân Người làm cơ nghiệp.

"³⁷ Khi trong xứ có nạn đói, hay ôn dịch, khi có nạn lúa vàng úa hay thối đen, hay châu chấu cào cào, khi có địch thù vây hãm nơi một (trong các) cổng thành nào, hay có bất cứ tai ương, bất cứ bịnh hoạn nào, ³⁸ bất cứ điều gì khiến phải (thốt lên) lời khẩn nguyện van xin, nơi một người nào hay nơi toàn dân Israel của Người, điều mỗi người cảm thấy nơi lòng như họa tai mà giang tay hướng về Nhà này, ³⁹ thì xin Người ở trên trời, nơi tòa Người ngự, Người đoái nghe mà tha thứ và can thiệp: xin Người trả cho mỗi người tùy theo hành vi của nó, vì Người biết lòng nó, và chỉ một mình Người mới biết lòng con người hết thảy, ⁴⁰ ngõ hầu chúng kính sợ Người mọi ngày sống trên thửa đất Người đã ban cho cha ông chúng tôi.

"⁴¹ Và cả người xa lạ không thuộc dân Israel của Người, kẻ tự phương xa mà đến vì Danh Người, ⁴² bởi người ta đã nghe đồn về Danh lớn lao của Người, và tay mạnh, cánh tay giương của Người, nếu nó đến và hướng về Nhà này mà khẩn nguyện, ⁴³ thì xin Người ở trên trời, nơi tòa Người ngự, xin Người đoái nghe và làm theo mọi điều kẻ lạ kêu lên với Người, ngõ hầu hết thảy các dân thiên hạ được biết Danh Người, mà kính sợ Người, như dân Israel của Người, và biết là Danh Người đã được kêu khẩn trên Nhà tôi đã xây đây.

Phụ chương

"⁴⁴ Khi dân Người xuất chinh giao chiến với địch thù, trên đường Người sai chúng đi, nếu chúng khẩn nguyện, hướng mặt về Thành Người đã chọn và Nhà tôi đã xây cho Danh Người, ⁴⁵ thì xin Người ở trên trời, xin Người đoái nghe lời chúng khẩn nguyện van xin và thi hành án công minh cho chúng.

"⁴⁶ Khi chúng có tội với Người - vì không có ai là không có tội - và Người thịnh nộ mà phó nộp chúng cho kẻ thù, để quân giặc bắt chúng đi đày nơi đất nghịch, xa hay gần, ⁴⁷ nhưng rồi chúng hồi tâm, nơi đất chúng bị đày ải, và trở lại cùng kêu van với Người nơi đất chúng lưu đày, mà rằng: Chúng tôi đã lầm lỗi, đã phạm tội, và làm trái. ⁴⁸ Vậy nếu chúng trở lại với Người hết lòng, hết linh hồn, nơi đất quân thù đày chúng và khẩn nguyện với Người hướng mặt về đất của chúng, (đất) Người đã ban cho cho ông chúng, - về Thành Người đã chọn và Nhà tôi đã xây cho Danh Người, ⁴⁹ trên trời, nơi tòa Người ngự, xin Người đoái nghe lời chúng khẩn nguyện van xin, và thi hành án công minh cho chúng, ⁵⁰ và tha các tội lỗi chúng đã phạm đến Người, và ban cho chúng gặp thấy chạnh thương nơi những người đày ải chúng để họ biết thương xót chúng, ⁵¹ vì chúng là dân của Người, cơ nghiệp Người đã đem ra khỏi Aicập, khỏi lò nung sắt.

Kết luận

"⁵² Xin mắt Người mở trên lời van xin của tôi tớ Người, trên lời van xin của dân Người là Israel, để nghe lời chúng, mỗi lần chúng kêu lên với Người, ⁵³ vì chính Người đã tách chúng từ giữa muôn dân cho làm cơ nghiệp của Người, như Người đã phán ngang qua Môsê tôi tớ của Người, khi Người đem cha ông chúng ra khỏi Aicập, lạy Ðức Chúa Yavê!"

⁵⁴ Khi Salômon đã nguyện xong với Yavê tất cả lời khấn nguyện van xin ấy, thì ông đứng dậy khỏi trước tế đàn Yavê, khỏi nơi ông qùi gối và giương tay lên trời, ⁵⁵ đoạn ông đứng mà chúc lành cho toàn thể đoàn hội Israel, (cất) lớn tiếng, ông nói: "⁵⁶ Chúc tụng Yavê, Ðấng đã ban cho dân Người là Israel được an nghỉ, chiếu theo mọi điều Người đã phán. Mọi lời tốt lành Người đã phán ngang qua Môsê tôi tớ của Người, hẳn không một lời nào đã rơi xuống (đất). ⁵⁷ Ước gì Yavê Thiên Chúa của chúng ta hằng ở với chúng ta, như Người đã ở với cha ông chúng ta! Xin Người đừng bỏ chúng ta, đừng từ rẫy chúng ta, ⁵⁸ nhưng khấn hướng lòng chúng ta về với Người, cho ta đi theo các đường lối của Người hết thảy, và giữ các lịnh truyền, luật điều, phán quyết Người đã truyền cho cha ông chúng ta. ⁵⁹ Ước gì các lời này tôi đã van xin lên trước nhan Yavê được ở gần bên Yavê Thiên Chúa của chúng ta ngày đêm, để Người thi hành án công minh cho tôi tớ Người, án công minh cho dân Người là Israel, ngày nào có việc ngày ấy, ⁶⁰ ngõ hầu mọi dân thiên hạ biết rằng Yavê là chính Thiên Chúa, không còn ai khác, ⁶¹ và ngõ hầu các ngươi có một lòng thành đối với Yavê Thiên Chúa của chúng ta, mà đi theo luật điều của Người và giữ các lịnh truyền của Người, như ngày hôm nay".

Tế lễ

⁶² Vua và toàn thể Israel với ông tế lễ hy sinh trước nhan Yavê, ⁶³ Salômon đã tế, làm lễ tế kỳ an dâng tiến Yavê: hai mươi hai ngàn con bò, và một trăm hai mươi ngàn con chiên. Như thế và và toàn thể con cái Israel đã khánh thành Nhà của Yavê. ⁶⁴ Ngày ấy, vua đã tác thánh khoảng giữa Tiền đình trước Nhà Yavê. Ở đó ông đã dâng thượng hiến, đồ cúng, và dàn mỡ (lễ tế) kỳ an, vì tế đàn bằng đồng trước nhan Yavê quá nhỏ, không thể chứa nổi thượng hiến, đồ cúng, và dàn mỡ (lễ tế) kỳ an. ⁶⁵ Vào dịp ấy Salômon đã mừng Ðại lễ, và cùng với ông có toàn thể Israel, một đại hội lớn lao, từ đường vào Khamat cho đến Khe Aicập, (đổ về) trước nhan Yavê, Thiên Chúa của chúng ta, bảy ngày trường, và (lại thêm) bảy ngày, (tức là) mười bốn ngày. ⁶⁶ Ngày thứ tám, ông giải tán dân. Họ đã chúc phúc cho vua và trở về lều của họ, vui mừng, lòng hớn hở vì mọi phúc lành Yavê đã ban cho Ðavit, tôi tớ của Người và cho Israel, dân của Người.

Chương 09

Yavê hiện ra cho Salômon lần thứ hai

¹ Khi Salômon đã xây cất xong Nhà của Yavê và nhà của vua, và tất cả những gì Salômon tha thiết muốn làm, ² Yavê đã hiện ra cho Salômon lần thứ hai, như Người đã hiện ra cho ông ở Gabaôn. ³ Yavê phán với ông: "Ta đã nghe lời ngươi khẩn nguyện van xin trước nhan Ta, Ta đã tác thánh Nhà này, (Nhà) ngươi đã xây để đặt Danh Ta ở đó mãi mãi; mắt Ta và lòng Ta sẽ ở đó mọi ngày. ⁴ Còn ngươi, nếu ngươi đi trước nhan Ta như Ðavit cha ngươi đã đi, với lòng thành toàn, (dạ) ngay chính, mà thi hành đúng theo mọi điều Ta truyền, và giữ luật điều, phán quyết của Ta, ⁵ thì Ta sẽ bảo tồn ngai vương quyền của ngươi trên Israel mãi mãi, như Ta đã phán với Ðavit cha ngươi rằng: sẽ không hết người của ngươi trên ngai Israel. ⁶ Còn nếu các ngươi, và con cái các ngươi tráo trở với Ta, và không giữ các lịnh truyền và luật điều của Ta, Ta đã bày trước mặt các ngươi; nếu các ngươi đi phụng sự các thần khác và thờ lạy chúng, ⁷ thì Ta sẽ đánh bạt Israel khỏi mặt thửa đất Ta đã ban cho chúng và Nhà Ta đã hiến thánh cho Danh Ta, Ta sẽ rẫy từ khỏi nhan Ta, và Israel sẽ làm câu chửi bóng, và châm biếm giữa các dân hết thảy. ⁸ Và Nhà này sẽ thành phế tích, mọi kẻ ngang qua sẽ phải sửng sốt và huýt gió, họ sẽ nói: Tại sao Yavê đã xử với xứ này và Nhà này như thế? ⁹ Và người ta sẽ nói: Ấy là vì chúng đã bỏ Yavê Thiên Chúa của chúng, Ðấng đã đem cha ông chúng ra khỏi đất Aicập, và chúng đã khắng khít với các thần khác, chúng đã thờ lạy và phụng sự các thần ấy: vì thế cho nên Yavê đã kéo xuống trên chúng tất cả cái họa này!"

Vinh quang của Salômon

¹⁰ Cuối hai mươi năm - khoảng thời gian Salômon đã xây hai nhà. Nhà của Yavê và nhà của vua, - ¹¹ Khiram vua Tyrô đã tài trợ Salômon bằng gỗ bá hương, gỗ trắc diệp, vàng, theo mọi điều ông muốn - bấy giờ vua Salômon đã tặng cho Khiram hai mươi thành trong đất Galil. ¹² Khiram rời Tyrô đi kinh lược các thành Salômon đã tặng cho ông, nhưng ông không lấy làm vừa mắt, ¹³ nên ông nói: "Cái gì vậy, các thành đại huynh đã tặng tôi đó!" Và người ta đã gọi các thành ấy là Ðất Kabul cho đến ngày nay. ¹⁴ Và Khiram đã gởi đến vua một trăm hai mươi tạ vàng.

Khổ dịch xây cất

¹⁵ Ðây là việc vua Salômon bắt xâu để xây Nhà của Yavê, nhà của ông, Millô, tường thành Yêrusalem, và (các thành) Khaxor, Mơgiđđô, Gêzer - ¹⁶ Pharaô, vua Aicập đã lên và chiếm được thành Gêzer; ông đã phóng hỏa thành và giết người Canaan ở trong thành; rồi ông đã tặng thành ấy làm của hồi môn cho con gái ông, vợ của Salômon. ¹⁷ Salômon đã xây Gêzer - Bet-Khôrôn - Hạ ¹⁸ Baalat, Thamar ở sa mạc, trong xứ, ¹⁹ và tất cả các thành thương khố thuộc về Salômon, các thành trữ xe trận, các thành chứa ngựa, tóm lại tất cả những gì Salômon hứng thích xây cất ở Yêrusalem và ở Liban và trong toàn lãnh địa của ông. ²⁰ Tất cả dân còn sót lại thuộc (các dân) Amori, Hit-tit, Phơrizi, Khiu-vi, Yơbusi, những người không thuộc con cái Israel, ²¹ con cái họ, những kẻ còn sót lại sau họ trong xứ và con cái Israel đã không thể thần tru, thì Salômon cho đem đi làm nô lệ khổ dịch cho đến ngày nay. ²² Còn trong hàng con cái Israel, Salômon không bắt ai làm nô lệ; vì họ là chiến binh, làm bộ hạ của ông, quan lại, làm quan kị mã, cai xe trận, và chiến mã của ông. ²³ Ðây là (số) những quan chức các tổng trấn đặt cai công việc của Salômon: năm trăm năm mươi (người), họ có quyền trên đám dân làm công. ²⁴ Khi công chúa của Pharaô vừa rời thành của Ðavit lên cung ông đã xây cho nàng, thì ông đã xây Millô.

Mục đích của Nhà

²⁵ Thường năm, Salômon thượng tiến ba lần lễ thượng hiến và kỳ an trên tế đàn ông đã xây kính Yavê, và ông huân yên hỏa tế trước nhan Yavê, mà làm cho trọn (mục đích) của Nhà và luôn giữ cho Nhà được hoàn hảo.

3 - Salômon Thương Gia

Ðoàn tàu của Salômon

²⁶ Vua Salômon cho đóng một đoàn tàu ở Exiôn-Gêber, gần bên Êlat, trên bở Biển Sậy, trong đất Eđom. ²⁷ Và Khiram sai tôi tớ của ông, những người thạo nghề biển, cùng đi tàu với tôi tớ của Salômon. ²⁸ Họ đi Ophir cất vàng, bốn trăm hai mươi tạ, mà đem về cho vua Salômon.

Chương 10

Nữ hoàng Saba

¹ Nữ hoàng Saba nghe đồn về Salômon và nghe đồn về Nhà Salômon đã xây cho Danh Yavê, thì đã đến, ra câu đố để thử tài ông. ² Bà đến Yêrusalem với quân hầu hào hoa quá thể, đàn lạc đà tải hương trầm và vàng nhiều quá đỗi, cùng với ngọc quí. Bà đến với Salômon, và đã nói với ông tất cả những gì bà đã tính toán trong lòng. ³ Salômon đã giải cho bà tất cả những điều bà thỉnh vấn; không có điều nào lại là ẩn khuất đối với vua, khiến vua không giải được cho bà. ⁴ Khi nữ hoàng Saba thấy tất cả sự khôn ngoan của Salômon và nhà cửa ông đã xây, ⁵ thịnh soạn nơi bàn ông, chỗ ở của triều thần, hàng ngũ quân hầu, và y phục của họ, các quan trước tửu của ông, cùng thượng hiến ông thượng tiến nơi Nhà Yavê, thì bà mất hơi cấm khẩu. ⁶ Rồi bà nói với vua: "Quả là sự thật điều tôi đã nghe khi ở quê nhà về các truyện của ngài và về sự khôn ngoan của ngài. ⁷ Tôi đã không muốn tin lời thiên hạ, mãi cho đến khi tôi đến tận nơi và thấy tận mắt: Thì này người ta đã không thuật lại được một nửa! Về khôn ngoan, phúc lộc, Ngài đã trổi xa lời đồn thổi tôi đã được nghe. ⁸ Phúc thay các hậu phi của ngài, phúc thay các tôi tớ của ngài đây, những người chầu chực luôn trước mặt ngài và được nghe sự khôn ngoan của ngài! ⁹ Chúc tụng Yavê, ước gì Thiên Chúa của ngài được chúc tụng, Ðấng đã đem lòng sùng mộ ngài, mà đặt ngài trên ngai của Israel, vì Yavê yêu mến Israel mãi mãi, Người đã đặt ngài làm vua để thi hành công minh chính đức". ¹⁰ Bà đã dâng cho vua một trăm hai mươi tạ vàng, và hương trầm nhiều quá đỗi, cùng với ngọc quí. Không hề bao giờ (thấy) có hương trầm nhiều như hương trầm nữ hoàng Saba đã dâng cho vua Salômon - ¹¹ Cả đoàn tàu của Khiram đi cất vàng ở Ophir; cũng đã đem từ Ophir về gỗ đàn hương nhiều qúa đỗi, cùng với ngọc quí. ¹² Vua đã dùng gỗ đàn làm lan can cho Nhà Yavê và nhà của vua, và làm các thứ đàn cầm, đàn sắt cho ban nhạc. Không bao giờ gỗ đàn hương như thế đã được tải đến và người ta không còn thấy gỗ ấy nữa cho đến ngày nay. - ¹³ Vua Salômon đã tặng nữ hoàng Saba mọi điều bà đã tỏ bày ước nguyện, không kể những gì Salômon đã tặng bà, hào phóng xứng bậc hoàng vương. Ðoạn bà đã quay về, lên đường hồi hương, bà và đám thủ hạ của bà.

Sự giàu sang của Salômon

¹⁴ Số lượng vàng thâu cho Salômon nội một năm là sáu trăm sáu mươi sáu tạ vàng, ¹⁵ không kể thuế đánh trên các lữ khách và lợi tức của các thương gia và các vua Arập và các thống đốc trong xứ, ¹⁶ Vua Salômon làm hai trăm lá chắn bằng vàng nện, người ta đã nạm sáu trăm (seqel) vàng trên mỗi lá chắn, ¹⁷ và hai trăm chiếc thuẫn vàng nện, người ta đã nạm ba nén vàng trên mỗi chiếc thuẫn. Vua đã đặt tất cả trong nhà Rừng-Liban. ¹⁸ Vua làm một ngai lớn bằng ngà và dát vàng luyện. ¹⁹ Ngai có sáu cấp; và đằng sau ngai có hậu bành cuốn tròn, hai bên chỗ ngồi thì có tay vịn, hai con sư tử đứng bên cạnh tay vịn, ²⁰ và mười hai con sư tử đứng hai bên trên các cấp. Không thấy đâu làm như thế trong bất kỳ nước nào.

²¹ Các đồ dùng để uống của vua Salômon, hết thảy đều bằng vàng; tất cả các đồ vật nơi nhà Rừng-Liban cũng đều bằng vàng y. vào thời Salômon, bạc không đáng kể gì cả. ²² Là vì vua có một đoàn tàu Tarsis ngoài biển cùng với đoàn tàu của Khiram. Và ba năm một lần, đoàn tàu Tarsis đi chở vàng, bạc, ngà voi, khỉ, vượn. ²³ Vua Salômon lớn hơn hết các vua thiên hạ, về giàu sang, và khôn ngoan. ²⁴ Tất cả thiên hạ tìm cho được giáp mặt Salômon để nghe sự khôn ngoan của điều Thiên Chúa đã phú cho lòng ông. ²⁵ Mỗi người, họ đem quà biếu: đồ bạc, đồ vàng, trang phục, giáp binh, hương trầm, ngựa, la, năm nào vật ấy.

Xe cộ

²⁶ Salômon tậu dàn xe cộ, và ngựa: ông có một ngàn bốn trăm cỗ xe, và mười hai ngàn con ngựa: ông dồn chứa trong các thành để xe, và gần bên vua, ở Yêrusalem. ²⁷ Vua chất bạc ở Yêrusalem như đá sỏi, và bá hương, ông chất nhiều như sung trong vùng Hạ-bạn. ²⁸ Ngựa của Salômon, được nhập cảng từ Musri và Gôva. Các thương gia của vua đi tậu ở Gôva với giá bạc nhất định. ²⁹ Một cỗ xe, nhập cảng từ Aicập, thì lên đến sáu trăm seqel bạc; còn ngựa thì lên đến một trăm năm mươi seqel bạc một con; và cũng một cách ấy họ làm trung gian cho xuất cảng đến với tất cả các vua Hit-ti và Aram.

Chương 11

4 - Bóng Tối Của Triều Ðại

Các vợ của Salômon

¹ Vua Salômon yêu nhiều gái ngoại bang, công chúa của Pharaô, (các con cái) Moab, Ammon, Eđom, và Hit-tit, ² (tức là người) thuộc những nước mà Yavê đã phán với con cái Israel: "Các ngươi sẽ không đến với chúng và chúng không được đến với các ngươi: hẳn chúng sẽ làm siêu lòng các ngươi theo các thần của chúng". Vậy mà Salômon trắn tríu yêu thương chúng nó. ³ Ông có bảy trăm thê thất và ba trăm hầu thiếp. Và chúng đã làm xiêu lạc lòng ông. ⁴ Và khi Salômon đã già, thì các vợ ông làm xiêu lòng ông theo các thần khác. Lòng ông không còn đơn thành với Yavê Thiên Chúa của ông, như lòng Ðavit, cha ông. ⁵ Salômon đã đi theo Astoret của dân Siđôn, Milkom, đồ tởm của dân Ammon. ⁶ Salômon đã làm sự dữ trước mắt Yavê và đã không trọn nghĩa theo Yavê như Ðavit cha ông. ⁷ Bấy giờ Salômon đã xây cao đàn cho Kamosh, đồ tởm của Moab trên núi đối diện với Yêrusalem; và cho Milkom đồ tởm của con cái Ammon. ⁸ Ông cũng làm như thế cho tất cả các vợ ngoại bang, những người muốn huân yên tế lễ cho các thần của họ.

⁹ Yavê đã nổi thịnh nộ với Salômon vì lòng ông đã xiêu lạc xa Yavê Thiên Chúa Israel, Ðấng đã hiện ra cho ông hai lần, ¹⁰ và đã truyền dạy ông, về điều này, là không được đi theo các thần khác. Nhưng ông đã không giữ điều Yavê đã truyền dạy. ¹¹ Yavê phán với Salômon: "Bởi đã nên thế ấy nơi ngươi, và ngươi đã không giữ Giao ước của Ta và các luật điều Ta đã truyền dạy ngươi, Ta sẽ giựt lấy vương quyền của ngươi mà ban cho một người trong hàng tôi tớ ngươi. ¹² Song Ta sẽ không làm thế vào ngày đời ngươi, nhân vì Ðavit cha ngươi; nhưng ta sẽ xé nát khỏi tay con ngươi. ¹³ Có điều là Ta sẽ không xé nát tất cả nước: Ta sẽ ban cho con ngươi một chi tộc nhân vì Ðavit tôi tớ của Ta, và vì Yêrusalem Ta đã chọn".

Các kẻ thù bên ngoài của Salômon

¹⁴ Yavê cho một đối thủ chỗi dậy chống lại Salômon, tức là Hađađ, người Eđom thuộc hoàng tộc Eđom. ¹⁵ Số là khi Ðavit định tru diệt Eđom (nghĩa là) khi Yôab tướng quân tiến lên để chôn cất tử sĩ, ông đã đánh giết mọi nam nhi Eđom - ¹⁶ quả thế, Yôab đã lưu lại sáu tháng ở đó cùng với toàn thể Israel, cho đến khi tru diệt tất cả các nam nhi Eđom - ¹⁷ Vậy Hađađ đã chạy trốn, và cùng với ông có những người Êđom thuộc nhóm tôi tớ của cha ông, để qua Aicập. Hađađ khi ấy là một thiếu niên trẻ tuổi. ¹⁸ Họ khởi hành từ Mađian, và đến Pharan; rồi họ đem theo họ ít người Pharan mà qua Aicập đến với Pharaô, vua Aicập. Nhà vua đã ban cho nhà cửa, lại hứa cung cấp vật thực, và đã ban tặng đất đai. ¹⁹ Hađađ đã được sủng mộ nhiều trước mắt Pharaô; nhà vua đã gả chính em vợ mình cho ông, em của quốc mẫu Takhpônes. ²⁰ Em của Takhpônes đã sinh hạ cho ông một người con là Gơnubat; và Takhpônes đã nuôi nấng nó trong đền Pharaô, nên Gơnubat ở trong đền Pharaô sống giữa các hoàng tử của Pharaô. ²¹ Hađađ ở Aicập nghe tin là Ðavit đã yên nghỉ với tổ tiên và Yôab tướng quân cũng đã chết; Hađađ thưa với Pharaô: "Xin cho phép tôi trẩy đi về quê nhà!" ²² Pharaô mới nói: "Thì ở với Takhpônes, nhà ngươi có thiếu gì đâu, để phải tìm cách đi về quê nhà?" Nhưng ông nói: "Không, nhưng xin cứ cho phép tôi trẩy đi!"

²³ Yavê (còn) cho chỗi dậy một đối thủ (nữa) chống lại ông, tức là Rơzôn, con của Elyađa. Ông này đã bỏ tôn chủ là Hađađêzer vua Xôbah, mà chạy trốn. ²⁴ Ông tụ tập bộ hạ quanh mình, và đã trở thành tướng giặc - vào thời Ðavit tìm cách giết họ - và họ tới Ðama và ở lại đó, và họ đã làm chúa ở Ðama. ²⁵ Ông đã thành đối thủ của Israel suốt đời Salômon - thêm vào cái họa là chính Hađađ - ông đầy ác cảm với Israel, và đã làm vua trên Aram.

Yơrôbôam nổi loạn

²⁶ Yơrôbôam - con của Nơbat, người Ephraim quê ở Xarêđa, mẹ tên là Xơruah, một quả phụ - là một tôi tớ của Salômon nhưng đã giơ tay chống lại vua. ²⁷ Cơ hội nhân đó ông đã giơ tay chống lại vua là thế này:

Salômon bấy giờ đang xây Milô và bít lại chỗ tường đổ của thành Ðavit cha ông. ²⁸ Con người ấy, Yơrôbôam, là một người tài cán. Salômon thấy chàng trai ấy làm được việc, thì đặt làm cai trên tất cả dịch vụ nhà Yuse. ²⁹ Xảy ra là thuở ấy Yơrôbôam từ Yêrusalem đi ra, và tiên tri Akhiya, người Silô, gặp ông trên đường thì kéo ông ra một bên đường; tiên tri lúc ấy khoác một áo choàng mới nguyên. Khi hai người đã ở ngoài đồng riêng với nhau, ³⁰ Akhiya cầm lấy áo choàng mới nguyên ông mặc trên mình mà xé làm mười hai mảnh, ³¹ đoạn nói với Yơrôbôam: "Ông hãy lấy phần ông mười mảnh, vì Yavê Thiên Chúa của Israel phán thế này: Này đây Ta xé nước khỏi tay Salômon và Ta sẽ ban cho ngươi mười chi tộc. ³² Sẽ chỉ còn lại cho nó một chi tộc, nhân vì tôi tớ của Ta là Ðavit, và nhân vì Yêrusalem, thành Ta đã chọn giữa tất cả các chi tộc Israel; ³³ bởi vì chúng đã bỏ Ta và đã thờ lạy Astoret, thần linh của dân Siđôn, Kamosh, thần linh của Moab, Milkhom thần linh con cái Ammon; chúng đã không đi theo đường lối của Ta mà làm điều vừa mắt Ta, tức là các luật điều, phán quyết của Ta, như Ðavit, cha nó. ³⁴ Nhưng Ta sẽ không cất khỏi tay nó, tất cả nước, vì Ta định duy trì nó làm lãnh chúa, mọi ngày đời nó, nhân vì Ðavit tôi tớ của Ta, kẻ Ta đã chọn và đã giữ lịnh truyền và luật điều của Ta. ³⁵ Ta sẽ cất lấy vương quyền khỏi tay con nó và sẽ ban cho ngươi mười chi tộc. ³⁶ Còn cho con nó, Ta sẽ ban cho một chi tộc, hầu tôi tớ của Ta là Ðavit được có luôn một chiếc đèn trước nhan Ta ở Yêrusalem, thành Ta đã chọn để đặt Danh Ta. ³⁷ Phần ngươi, Ta sẽ đem ngươi đi, cho ngươi làm vua trên mọi điều hồn ngươi hoài bão; ngươi sẽ làm vua trên Israel. ³⁸ Vậy nếu ngươi vâng nghe mọi điều Ta truyền dạy ngươi và đi theo đường lối của Ta và làm điều vừa mắt Ta, là giữ các luật điều và lịnh truyền của Ta, như Ðavit tôi tớ của Ta đã làm, thì Ta sẽ ở với ngươi và xây cho ngươi ngôi nhà kiên cố như Ta đã xây cho Ðavit, Ta sẽ ban Israel cho ngươi, ³⁹ và sẽ hạ dòng giống Ðavit xuống vì cớ ngươi, nhưng không phải là luôn mãi".

⁴⁰ Salômon tìm cách giết Yơrôbôam, và Yơrôbôam chỗi dậy, chạy trốn qua Aicập, đến với Shishaq vua Aicập; và ông đã ở Aicập cho đến khi Salômon chết.

Kết luận

⁴¹ Còn các việc khác của Salômon, mọi điều ông làm, sự khôn ngoan của ông, há lại đã không được chép trong sách Ký sự triều Salômon sao? ⁴² Thời gian Salômon làm vua ở Yêrusalem trên toàn thể Israel là bốn mươi năm. ⁴³ Salômon đã nằm xuống với tổ tiên và được chôn cất trong thành của Ðavit, cha ông. Và Rôbôam; con ông, đã làm vua kế vị ông.

Chương 12

III. Ly Khai Chính Trị Và Tôn Giáo

Ðại hội tại Sikem

¹ Rôbôam trẩy đi Sikem, vì toàn thể Israel đã đến Sikem để tôn ông làm vua. ² Yơrôbôam con của Nơbat vừa nghe tin - (khi ấy) ông vẫn còn ở bên Aicập; ông đã chạy trốn qua bên ấy (để) thoát vua Salômon - Yơrôbôam đã từ Aicập trở về; ³ người ta mới sai đi gọi ông; và Yơrôbôam cùng toàn thể đại hội Israel đã đến. Và họ nói với Rôbôam rằng: "⁴ Cha ngài đã làm cho ách chúng tôi ra qúa khổ. Phần ngài, bây giờ xin ngài giảm bớt công việc cực khổ của cha ngài và ách nặng ông đã quàng trên chúng tôi. Và (như vậy) chúng tôi sẽ làm tôi ngài". ⁵ Ông bảo họ: "Ði đi, hãy (chờ) ba ngày nữa, rồi trở lại với ta!" Và dân đã đi về.

⁶ Vua Rôbôam bàn bạc với những người có tuổi đã hầu hạ Salômon hồi còn sống, rằng: "Các ngươi bàn thế nào, để trả lời cho dân ấy?" ⁷ Họ nói với ông rằng: "Nếu hôm nay ngài tỏ mình như tôi bộc đối với dân ấy, sẵn lòng làm tôi dân và biết nhún nhường, nói với chúng những lời êm đẹp, ắt chúng sẽ làm tôi ngài trọn kiếp". ⁸ Nhưng ông đã bỏ qua lời bàn bạc của những người có tuổi đã khuyên ông, mà đi bàn bạc với bọn trẻ đã cùng ông lớn lên và bây giờ đang hầu hạ ông. ⁹ Ông nói với họ: "Các ngươi bàn xem chúng ta phải trả lời làm sao với dân ấy; chúng đã nói với ta rằng: Xin ngài giảm bớt ách cha ngài đã quàng trên chúng tôi?" ¹⁰ Và họ đã nói với ông, bọn trẻ đã cùng ông lớn lên ấy, rằng: "Ngài sẽ nói thế này với dân ấy, những kẻ đã nói với ngài rằng: Cha ngài đã làm cho ách chúng tôi nên quá nặng; phần ngài, xin ngài giảm bớt đi cho chúng tôi - Ngài sẽ nói với chúng: Ngón út của ta còn bự hơn cạnh sườn của cha ta! ¹¹ Vậy này, cha ta đã đè ách nặng trên các ngươi; thì ta sẽ còn chất thêm trên ách các ngươi; cha ta trừng trị các ngươi bằng roi, ta sẽ trừng trị các ngươi bằng bò cạp".

¹² Ngày thứ ba Yơrôbôam và toàn dân đến với Rôbôam như vua đã phán, rằng: "Các ngươi hãy trở lại với ta ngày thứ ba!" ¹³ Vua đã trả lời rất cứng cỏi với dân; ông đã bỏ qua lời bàn của những người có tuổi đã khuyên ông. ¹⁴ Ông đã nói với họ theo lời khuyên của bọn trẻ mà rằng: "Cha ta đã làm cho ách các ngươi ra nặng, ta thời sẽ chất thêm trên ách các ngươi; cha ta đã trừng trị các ngươi bằng roi, ta thời sẽ trừng trị các ngươi bằng bò cạp!" ¹⁵ Vậy vua đã không nghe dân; âu cũng là do bởi Yavê đã phán ngang qua Akhiya người Silô về Yơrôbôam, con của Nơbat. ¹⁶ Toàn thể Israel khi thấy vua không nghe họ, thì dân trả lời với vua rằng:

"Nào ta có phần nào với Ðavit?

không khoản nào nơi con Ysai!

Israel hỡi, hãy lui về lều!

Hãy liệu lấy Nhà ngươi, hỡi Ðavit!"

Và Israel đã lui về lều. ¹⁷ Chỉ có con cái Israel cư trú trong các thành Yuđa (mới chịu) Rôbôam làm vua trên họ. ¹⁸ Vua Rôbôam phái Ađôram, viên cai khổ dịch, nhưng toàn thể Israel đã ném đá ông và ông đã chết. Vua Rôbôam chỉ kịp lên xe chạy trốn về Yêrusalem. ¹⁹ Như vậy là Israel đã phản loạn với nhà Ðavit cho đến ngày nay.

Ly khai chính trị

²⁰ Khi toàn thể Israel biết Yơrôbôam đã về, thì họ sai đi gọi ông đến, giữa cộng đồng, và đã tôn ông làm vua trên tất cả Israel. Còn nhà Ðavit thì không được ai theo cả, trừ phi có một mình chi tộc Yuđa mà thôi.

²¹ Rôbôam về hội lại tất cả nhà Yuđa và chi tộc Benyamin, một trăm tám mươi ngàntinh binh, thiện chiến, để chinh phạt nhà Israel, hầu đặt vương quyền (vào tay) Rôbôam, con của Salômon. ²² Nhưng lời của Thiên Chúa đến với Shơmayah, người của Thiên Chúa rằng: "²³ Ngươi hãy nói với Rôbôam, con của Salômon, vua Yuđa, cùng với tất cả nhà Yuđa và dân còn lại rằng: ²⁴ Yavê phán thế này: Các ngươi không được tiến lên giao chiến với anh em các ngươi là con cái Israel. Về đi, ai nhà nấy, vì chính do bởi Ta mà điều này xảy ra!" Và họ đã nghe lời Yavê mà lui về, để tuân theo lời của Yavê.

²⁵ Yơrôbôam đã xây Sikem trong miền Núi Ephraim và đóng đô ở đó. Ðoạn ông ra khỏi đó và xây Pơnuel.

Li khai tôn giáo

²⁶ Yơrôbôam tự nói trong lòng: "Cứ như bây giờ thì e nước lại về với nhà Ðavit mất. ²⁷ Nếu dân này cứ lên dâng lễ tế nơi Nhà Yavê ở Yêrusalem, lòng dân này sẽ quay về với tôn chủ của chúng là Rôbôam, vua Yuđa, mà giết ta đi và quay về lại với Rôbôam vua Yuđa". ²⁸ Và sau khi đã bàn bạc, vua đã làm hai con bê vàng và nói với dân: "Các ngươi lên Yêrusalem (như thế) là đã qúa đủ! Này đây các thần của ngươi, hỡi Israel, những vị đã đem ngươi lên từ đất Aicập". ²⁹ Ông đã đặt một ở Bêthel, và cho dựng một ở Ðan. ³⁰ Ðó là một dịp tội - Và dân đã đi kiệu đằng trước một con, mãi cho tới Ðan. ³¹ Ông đã làm điện thờ trên các cao đàn và cử những người làm tư tế thuộc mọi xó trong dân, không thuộc hàng con cái Lêvi. ³² Yơrôbôam cử hành một đại lễ vào ngày mười lăm tháng tám, giống như ngày đại lễ mừng ở Yuđa, và ông đã lên tế đàn. Ông đã làm như vậy ở Bêthel, để tế cho những con bê ông đã làm; và ông đã cho các tư tế cao đàn ông đã cử làm chủ trì ở Bêthel. ³³ Ông đã lên tế đàn ông đã dựng ở Bêthel, ngày mười lăm tháng tám, tháng ông đã tự bịa ra và cử hành trong tháng đó một đại lễ cho con cái Israel và ông đã lên tế đàn để huân yên (lễ tế).

Chương 13

Người của Thiên Chúa đến Bêthel

¹ Và này một người của Thiên Chúa theo lịnh Yavê từ Yuđa đến Bêthel, trong lúc Yơrôbôam đang đứng trên tế đàn để huân yên, ² và kêu lên với tế đàn, theo lịnh Yavê, và nói: "Tế đàn! Tế đàn hỡi! Yavê đã phán thế này: Này đây, một người con sẽ sinh ra cho nhà Ðavit, tên là Yôyas; người sẽ tế sát trên ngươi các tư tế cao đàn lo việc huân yên (lễ tế) trên ngươi và trên ngươi người ta sẽ đốt xương người. ³ Trong ngày ấy, người đã cho một điềm lạ mà rằng: đây là điềm lạ Yavê đã phán: Này tế đàn sẽ vỡ tan tành và tàn tro lễ tế trên đó sẽ đổ xuống". ⁴ Nhà vua vừa nghe lời người của Thiên Chúa kêu với tế đàn, thì từ trên tế đàn ông giơ tay ra mà nói: "Bắt lấy nó!" Nhưng tay ông giơ trên người kia liền bị khô cứng làm ông không thể co lại được nữa. ⁵ Tế đàn liền vỡ tan tành và tàn tro trên lễ tế đổ xuống khỏi tế đàn chiếu theo điềm lạ người của Thiên Chúa đã cho theo lịnh Yavê. ⁶ Nhà vua lên tiếng và nói với người của Thiên Chúa: "Xin hãy làm dịu nhan Yavê Thiên Chúa của ông và khẩn cầu cho tôi được co tay lại". Người của Thiên Chúa đã làm dịu nhan Yavê và tay nhà vua đã co rút lại được; tay ấy đã lại bình thường như trước. ⁷ Vua mới nói với người của Thiên Chúa: "Vào nhà mới ta mà dùng chút gì lại sức, rồi ta sẽ tặng ngươi chút quà". ⁸ Người của Thiên Chúa thưa với vua: "Nhà của ngài, tôi cũng sẽ không vào với ngài; tôi sẽ không ăn bánh hay uống nước ở nơi này, ⁹ vì có lời truyền cho tôi, theo lịnh Yavê rằng: Ngươi sẽ không ăn bánh hay uống nước, ngươi sẽ không lui lại con đường ngươi đi trước". ¹⁰ Vậy ông đã theo đường khác mà đi, chứ không lui lại đường ông đã theo trước để đến Bêthel.

Người của Thiên Chúa và vị tiên tri già

¹¹ Có một vị tiên tri già lão ngụ ở Bêthel. Các con ông về thuật lại cho ông mọi sự người của Thiên Chúa đã làm ở Bêthel; lời lẽ ông đã nói với vua, chúng cũng thuật lại cho cha chúng. ¹² Và cha chúng hỏi chúng: "Người đã trẩy đi theo đường nào?" Và các con ông chỉ cho ông đường người của Thiên Chúa đã đi, người đã từ Yuđa đến. ¹³ Ông bảo các con ông: "Thắng lừa cho ta!" Chúng đã thắng lừa cho ông và ông đã cỡi lên, ¹⁴ mà theo sau người của Thiên Chúa, và đã gặp được ông ấy ngồi dưới cây sến. Ông hỏi: "Ngài là người của Thiên Chúa từ Yuđa đến phải không?" Người kia đáp: "Chính là tôi!" ¹⁵ Ông lại nói: "Xin người vào nhà tôi mà ăn chút bánh". ¹⁶ Nhưng người ấy đáp lại: "Tôi không được phép lưu lại với ông mà vào với ông; tôi sẽ không ăn bánh, hay uống nước với ông ở nơi ấy, ¹⁷ vì có lời đến với tôi, theo lịnh Yavê: Ngươi sẽ không ăn bánh hay uống nước ở đó; ngươi sẽ không lui lại đi theo đường ngươi đã đi trước". ¹⁸ Ông mới nói với người ấy: "Cả tôi nữa cũng là tiên tri như ngài, và một thần sứ đã nói với tôi theo lịnh Yavê, rằng: Ngươi hãy dẫn nó về nhà với ngươi, cho nó ăn bánh và uống nước". Ông đã nói dối người ấy. ¹⁹ Người của Thiên Chúa trở lại với ông. Ngài ăn bánh trong nhà và uống nước.

²⁰ Khi họ đã ngồi vào bàn, thì lời Yavê đến với tiên tri đã đem người ấy về. ²¹ Ông kêu người của Thiên Chúa từ Yuđa đến mà nói: "Yavê phán thế này: Vì ngươi đã nổi dậy chống lịnh Yavê và không giữ lịnh Yavê Thiên Chúa của ngươi đã truyền cho ngươi, ²² mà lui lại ăn bánh uống nước, ở nơi Người đã phán với ngươi: chớ ăn bánh, chớ uống nước! thì thây ngươi đã không về tới mồ mả của cha ông ngươi". ²³ Sau khi người ấy đã ăn bánh và uống (nước), thì tiên tri đem người ấy trở lại và thắng lừa cho, ²⁴ và người ấy đã trẩy đi. Dọc đường, một con sư tử đã gặp và giết chết người ấy còn xác thì bị vất nằm trên đường; con lừa đứng một bên và con sư tử đứng một bên xác. ²⁵ Và này người ta ngang qua thấy xác chết nằm vất trên đường và con sư tử đứng bên thây chết; họ đã vào và thuật lại trong thành có người tiên tri già ở. ²⁶ Khi vị tiên tri đã đem người ấy trở lại trên đường về nghe thấy thế thì nói: "Ðó là người của Thiên Chúa, đã nổi dậy cưỡng lịnh của Yavê, và Yavê đã phó mặc cho sư tử phanh thây giết chết, như lời Yavê đã phán với người ấy". ²⁷ Ðoạn ông bảo các con ông rằng: "Thắng lừa cho ta!" Và chúng đã thắng lừa cho ông. ²⁸ Và ông đã trẩy đi và gặp xác chết nằm vất trên đường, còn lừa và sư tử thì đứng bên cạnh xác chết; sư tử đã không ăn xác chết và không vồ xé con lừa. ²⁹ Tiên tri đã vực xác người của Thiên Chúa mà đặt lên lừa, đoạn đưa đi, và tiên tri già đã vào thành, để than khóc và chôn cất người ấy. - ³⁰ Và ông đã đặt xác người ấy trong ngôi mộ của ông, và người ta đã than khóc người ấy: "Hỡi ôi, đại huynh ơi!" ³¹ Sau khi chôn cất người ấy rồi, ông bảo con cái rằng: "Khi nào ta chết, các con sẽ chôn cất ta trong mồ, nơi đã chôn cất người của Thiên Chúa; bên cạnh hài cốt ngài, các con hãy đặt hài cốt ta. ³² Vì thế nào cũng sẽ ứng nghiệm lời ngài đã theo lịnh Yavê kêu trên tế đàn ở Bêthel và trên hết thảy các điện thờ cao đàn trong các thành Samari!"

³³ Sự đã xảy ra như thế, mà sau đó Yơrôbôam vẫn không trở lại, và bỏ đường dữ đã theo; ông lại vẫn cử làm tư tế cao đàn, những người thuộc mọi xó trong dân; hễ ai muốn là ông đề bạt cho làm tư tế cao đàn. ³⁴ Ðó là dịp tội cho Yơrôbôam (nên cớ) cho nó bị tiễu trừ, hủy diệt khỏi mặt đất.

Chương 14

IV. Hai Vương Quốc

Yơrôbôam và tiên tri Akhiyahu

¹ Thuở ấy, Abiyah con của Yơrôbôam lâm bịnh. ² Yơrôbôam nói với vợ: "Xin bà chỗi dậy và cải trang, đừng để người ta biết được bà là vợ của Yơrôbôam. Bà sẽ trẩy đi Silô; này ở đó đã có Akhiyahu là tiên tri - người đã nói về việc tôi lên làm vua trên dân này. ³ Bà cầm tay mười chiếc bánh, cùng với kẹo mứt, và một chóe mật ong, mà đi gặp ông: ông sẽ nói cho bà biết đứa trẻ sẽ ra thế nào". ⁴ Vợ của Yơrôbôam đã làm thế: bà đã chỗi dậy trẩy đi Silô và đến nhà Akhiyahu. Vả Akhiyahu không còn có thể thấy được nữa bởi mắt ông đã đờ vì tuổi già. ⁵ Nhưng Yavê đã phán với Akhiyahu: "Này vợ của Yơrôbôam đến thỉnh vấn ngươi về con nó đang lâm bịnh. Ngươi sẽ nói với nó như thế, như thế. Song khi nó vào, nó đã trá hình ra như thể là một người lạ". ⁶ Vậy Akhiyahu vừa nghe tiếng chân bà bước vào cửa, thì ông nói: "Vào đi, vợ của Yơrôbôam, tại sao bà lại trá hình ra khác? Quả tôi được sai đến cho bà với một lời tàn nhẫn. ⁷ Hãy đi mà nói với Yơrôbôam: Yavê Thiên Chúa của Israel phán thế này: Nhân vì Ta đã nhắc ngươi lên từ giữa đám dân và đặt ngươi làm lãnh tụ trên dân Ta là Israel, ⁸ Ta đã xé giựt vương quyền khỏi nhà Ðavit mà ban cho ngươi, nhưng ngươi đã không được như tôi tớ Ta là Ðavit, kẻ đã giữ các lịnh truyền của Ta, và đã hết lòng đi theo Ta để chỉ làm những điều vừa mắt Ta. ⁹ (Trái lại) ngươi đã ở xấu xa hơn mọi kẻ có trước ngươi, ngươi đã đi làm cho những thần khác những tượng đúc để chọc tức Ta, và vất bỏ Ta sau lưng ngươi, ¹⁰ cho nên: Này Ta sắp giáng họa trên nhà Yơrôbôam; mọi đứa đái vách tường, niên thiếu với cả thành niên của Yơrôbôam trong Israel, Ta đã tiễu trừ; Ta sẽ quét cứt cho đến tận tuyệt mới thôi. ¹¹ Người nhà của Yơrôbôam, kẻ chết trong thành thì bị chó ăn, kẻ chết ngoài đồng thì bị chim trời rúc rỉa, vì Yavê đã phán. ¹² Còn bà, bà hãy trỗi dậy mà về nhà. Chân bà vừa bước vào thành thì con trẻ chết. ¹³ Và toàn thể Israel sẽ than khóc nó và người ta sẽ tống táng nó, vì trong nhà Yơrôbôam chỉ có nó là được vào mồ, vì trong nhà Yơrôbôam chỉ có nơi nó là gặp được điều gì lành trước mặt Yavê Thiên Chúa của Israel. ¹⁴ Và Yavê sẽ cho trỗi dậy một vua trên Israel, kẻ sẽ tiễu trừ nhà Yơrôbôam. Này ngày ấy, nhưng sao? Chính ngay bây giờ! ¹⁵ Yavê sẽ đánh phạt Israel, như sậy vất vơ theo làn nước; Người sẽ bứng Israel khỏi thửa đất tốt này mà Người đã ban cho tổ tiên chúng: và Người phán chúng bên kia Sông Cả, vì chúng đã dựng nêu thờ mà chọc tức Yavê; ¹⁶ Người sẽ thí bỏ Israel vì tội lỗi của Yơrôbôam, những tội nó phạm và đã làm cho Israel phạm". ¹⁷ Vợ của Yơrôbôam chỗi dậy trẩy đi; bà về lại Tirxa. Bà vừa vào đến ngạch nhà thì đứa trẻ chết. ¹⁸ Người ta đã tống táng nó và toàn thể Israel than khóc trên nó như lời Yavê đã phán ngang qua tôi tớ Người là Akhiyahu, tiên tri.

¹⁹ Kỳ dư các việc của Yơrôbôam, ông chinh chiến làm sao, ông cai trị làm sao, thì này các điều ấy đã được viết trong sách Ký sự của các vua chúa Israel. ²⁰ Thời gian Yơrôbôam làm vua là hai mươi hai năm; và ông đã an nghỉ với tổ tiên. Và Nađab con ông đã làm vua kế vị ông.

Triều Rôbôam

²¹ Rôbôam con của Salômon lên làm vua Yuđa; ông lên làm vua khi được bốn mươi mốt tuổi, và đã trị vì mười bảy năm ở Yêrusalem, Thành Yavê đã chọn làm nơi đặt Danh Người, giữa tất cả chi tộc Israel; tên mẹ là Naamah, người Ammon. ²² Yuđa đã làm sự dữ trước mắt Yavê, và làm Người phẫn ghen vì các tội chúng phạm, quá hơn tất cả các tội cha ông chúng đã phạm. ²³ Cả chúng nữa, chúng cũng xây cho mình cao đàn, (dựng) bia và nêu thờ trên mọi đồi cao và dưới mọi cây cối sum sê. ²⁴ Trong xứ đã có cả những điểm tế tự nam. Trong mọi sự, chúng đã làm theo những điều ghê tởm của các dân nước Yavê đã đánh bạt khỏi trước mặt con cái Israel.

²⁵ Năm thứ năm, đời vua Rôbôam, Shishaq vua Aicập đã lên Yêrusalem, ²⁶ ông đã lấy các kho báu Nhà Yavê và các kho báu Ðền vua, ông đã lấy tất cả các thuẫn vàng Salômon đã làm. ²⁷ Thay vào đó vua Rôbôam đã làm những thuẫn đồng, và ông đã trao vào tay những viên cai quân tháp tùng canh nơi cửa đền vua. ²⁸ Và cứ mỗi lần vua vào Nhà Yavê, thì quân tháp tùng mang thuẫn vào, rồi (sau đó) chúng đem lại vào điếm canh của quân tháp tùng.

²⁹ Kỳ dư các việc của Rôbôam, tất cả những điều ông làm, há lại đã không chép trong sách Ký sự của các vua Yuđa sao? ³⁰ Suốt thời gian ấy đã có chiến tranh giữa Rôbôam và Yơrôbôam. ³¹ Rôbôam đã nằm xuống với tổ tiên và được tống táng với cha ông trong thành Ðavit. Và tên mẹ ông là Naamah, người Ammon. Abiyam con ông, đã lên làm vua kế vị ông.

Chương 15

Abiyam, vua Yuđa

¹ Năm mười tám, đời vua Yơrôbôam, con của Nơbat, Abiyam lên làm vua Yuđa. ² Ông đã trị vì ba năm ở Yêrusalem. Tên mẹ là Maakah con của Abisalom. ³ Ông đã hùa theo tất cả các tội cha ông đã làm trước ông; và lòng ông không được đơn thành với Yavê Thiên Chúa của ông như lòng Ðavit, cha ông. ⁴ Song vì Ðavit, Yavê Thiên Chúa của ông đã ban cho ông còn có đèn ở Yêrusalem, tức là đã cho con cái ông kế vị ông và cho Yêrusalem vãn còn đứng vững. ⁵ Ấy là vì Ðavit đã làm những điều vừa mắt Yavê, và đã không rời xa khỏi mọi điều Người truyền dạy, suốt mọi ngày đời ông, trừ ra trong vụ Uriya, người Hit-tit.

⁶ Ðã có chiến tranh giữa Rôbôam và Yơrôbôam suốt mọi ngày đời ông. ⁷ Kỳ dư các việc của Abiyam, tất cả các điều ông đã làm, há lại đã không được viết trong sách Ký sự của các vua Yuđa đó sao? Ðã có chiến tranh giữa Abiyam và Yơrôbôam. ⁸ Abiyam đã yên nghỉ với tổ tiên và người ta đã tống táng ông trong thành Ðavit. Asa con ông, đã làm vua kế vị ông.

Asa, vua Yuđa

⁹ Năm hai mươi, đời Yơrôbôam, vua Israel, Asa lên làm vua Yuđa. ¹⁰ Ông đã làm vua được bốn mươi mốt năm ở Yêrusalem. Tên mẹ là Maakah, con của Abisalom. ¹¹ Asa đã làm điều ngay chính trước mắt Yavê, như Ðavit cha ông. ¹² Ông đã trục xuất các điếm tế tự nam khỏi xứ và khử trừ hết các xứ thần tổ tiên ông đã làm. ¹³ Ngay cả Maakah, mẹ ông, cũng đã bị ông truất chức quốc mẫu vì bà đã làm tượng khả ố và đốt trong Khe Kêđrôn. ¹⁴ Nhưng các cao đàn vẫn chưa biến, mặc dầu lòng Asa thật đơn thành với Yavê suốt mọi ngày đời ông. ¹⁵ Ông đã đưa vào Nhà Yavê, các của thánh do cha ông cúng, và các của thánh do chính ông cúng, bạc, vàng, và các đồ vật khác.

¹⁶ Ðã có chiến tranh giữa Asa và Baasa vua Israel, suốt đời họ. ¹⁷ Baasa vua Israel tiến đánh Yuđa và xây Ramah, để không cho ai ra vào được với Asa vua Yuđa. ¹⁸ Asa lấy tất cả bạc vàng còn lại trong kho Nhà Yavê và trong kho Ðền vua mà trao tay tôi tớ, đoạn vua sai họ đến với Ben-Hađađ, con của Tabrimmôn, con của Khêzyôn, vua Aram, ngự trị ở Ðama, mà rằng: "¹⁹ Có giao ước giữa tôi và ngài, giữa cha tôi và cha ngài. Này tôi xin gửi biếu ngài bạc vàng. Nào! xin ngài đoạn giao với Baasa, để y rút quân khỏi nơi tôi". ²⁰ Ben-Hađađ nghe lời vua Asa và đã sai binh tướng của ông đến các thành của Israel: ông đã đánh Iyyôn, Ðan, Abel-Bet-Maakah, tất cả vùng Kinnerôt, không kể tất cả đất Neptali. ²¹ Vừa nghe tin, Baasa liền thôi xây Ramah và đã rút về Tirxa. ²² Vua Asa hô hào toàn thể Israel, không miễn trừ ai, đi khuân đá gỗ ở Ramah, Baasa đã dùng để xây cất; với đá gỗ ấy vua Asa đã xây Ghêba của Benyamin và Mispa.

²³ Kỳ dư tất cả các việc của Asa, tất cả dũng cảm và mọi sự ông làm, các thành ông xây, há lại đã không được viết trong sách Ký sự của các vua Yuđa đó sao? Chỉ có điều là vào lúc tuổi già ông mắc bịnh nơi chân. ²⁴ Asa đã yên nghỉ với tổ tiên và được tống táng với tổ tiên trong thành của cha ông. Yôsaphatcon ông đã làm vua kế vị ông.

Nađab, vua Israel

²⁵ Nađab con của Yơrôbôam lên làm vua Israel vào năm thứ hai của Asa vua Yuđa và ông đã trị vì hai năm. ²⁶ Ông đã làm sự dữ trước mắt Yavê; và đã đi theo đường của cha ông, trong sự tội cha ông đã làm cho Israel. ²⁷ Baasa, con của Akhiyah, thuộc nhà Yssakhar đã mưu đồ chống lại ông. Và Baasa đã hạ sát ông ở Gibbơtôn, thuộc người Philitin, trong khi Nađab và toàn thể Israel đang vây Gibbơtôn. ²⁸ Baasa đã giết ông, năm thứ ba đời Asa vua Yuđa; rồi tiếm ngôi ông. ²⁹ Vừa lên ngôi ông đã hạ sát tất cả nhà Yơrôbôam không chừa một mống nào cho Yơrôbôam, ông tru di tuyệt tộc, theo lời Yavê đã phán ngang qua tôi tớ Người là Akhiyah, người Silô, ³⁰ vì những tội Yơrôbôam đã phạm và làm dịp cho Israel phạm mà chọc tức Yavê Thiên Chúa của Israel.

³¹ Kỳ dư các việc của Nađab và mọi sự ông đã làm, há lại đã không được viết trong sách Ký sự của các vua Israel đó sao? ³² Ðã có chiến tranh giữa Asa và Baasa vua Israel suốt đời họ.

Baasa, vua Israel

³³ Năm thứ ba đời Asa vua Yuđa, Baasa, con của Akhiyah lên ngôi làm vua tất cả Israel ở Tirxa, được hai mươi bốn năm. ³⁴ Ông đã làm sự dữ trước mắt Yavê và đã đi theo đường của Yơrôbôam và tội lỗi Yơrôbôam đã làm cho Israel vấp phạm.

Chương 16

¹ Lời Yavê đến với Yêhu con của Khanani, về Baasa, rằng: "² Nhân vì Ta đã nhắc ngươi lên từ bụi đất, đặt ngươi làm lãnh tụ trên dân Ta là Israel, nhưng ngươi đã đi theo đường lối của Yơrôbôam và đã làm dịp cho dân Ta là Israel phạm tội, để chọc tức Ta vì các tội lỗi của chúng. ³ Thì này, Ta sẽ quét sạch Baasa và nhà nó ra như nhà Yơrôbôam, con của Nơbat. ⁴ Người nhà của Baasa, kẻ chết trong thành thì bị chó ăn, kẻ chết ngoài đồng thì bị chim trời rúc rỉa".

⁵ Kỳ dư các việc của Baasa, điều ông đã làm, sự dũng cảm của ông, há lại đã không được viết trong sách Ký sự của các vua Israel đó sao? ⁶ Baasa đã yên nghỉ với tổ tiên và được tống táng ở Tirxa. Và Êlah con ông đã làm vua kế vị ông.

⁷ Ngang qua Yêhu, vị tiên tri, con của Khanani, lời Yavê đã đến với Baasa và nhà ông, vì tất cả sự dữ ông đã làm trước mắt Yavê, để chọc tức Người bởi việc tay ông làm, như nhà Yơrôbôam đã làm, và cũng bởi vì ông đã hạ sát nhà ấy.

Êlah, làm vua Israel

⁸ Năm hai mươi sáu đời Asa vua Yuđa, Êlah con của Baasa lên ngôi làm vua Israel ở Tirxa, được hai năm. ⁹ Thủ hạ của ông là Zimri, tướng cai một nửa số xa mã đã âm mưu lật đổ ông. Bấy giờ ông đang ở Tirxa đánh chén say sưa nơi nhà Arxa, tướng phủ ở Ðền Tirxa. ¹⁰ Zimri đã vào và đả thương giết chết ông, năm hai mươi bảy đời Asa, vua Yuđa, rồi tiếm ngôi ông. ¹¹ Lên ngôi rồi vừa ngồi xuống ngai, ông đã hạ sát tất cả nhà Baasa - không chừa một đứa đái vách tường, - các người thân thích và người sủng thần của ông. ¹² Zimri đã tru di tuyệt tộc nhà Baasa, theo lời Yavê đã phán với Baasa ngang qua Yêhu vị tiên tri, ¹³ vì tất cả các tội Baasa, và các tội Êlah con ông đã phạm và làm dịp cho Israel phạm tội, mà chọc tức Yavê Thiên Chúa của Israel với những thần phù phiếm của chúng.

¹⁴ Kỳ dư các việc của Elah và mọi sự ông làm, há lại đã không chép trong sách Ký sự của các vua Israel đó sao?

Zimri, vua Israel

¹⁵ Năm thứ hai mươi bảy đời Asa vua Yuđa, Zimri lên ngôi làm vua được bảy ngày ở Tirxa. Bấy giờ quân binh đang đóng trại chống Gibbơtôn thuộc người philitin. ¹⁶ Quân binh dưới trại nghe rằng: "Zimri đã mưu đồ và cũng đã hạ sát vua", thì toàn thể Israel đã tôn Omri tướng quân làm vua trên Israel, ngay hôm ấy, ở trong trại. ¹⁷ Omri từ Gibbơtôn tiến lên, có toàn thể Israel theo ông, và họ vây Tirxa. ¹⁸ Khi Zimri thấy thành sắp bị hạ thì ông vào đài doanh đền vua, phóng hỏa thiêu đền vua làm một với mình mà chết. ¹⁹ Ðó là vì các tội ông đã phạm, mà làm sự dữ trước mắt Yavê, là đã đi theo đường của Yơrôbôam, theo sự tội ông đã phạm mà làm cho Israel phạm tội.

²⁰ Kỳ dư các việc của Zimri, và ông đã mưu đồ phản loạn, há lại đã không được chép trong sách Ký sự của các vua Israel đó sao?

²¹ Bấy giờ dân Israel chia bè: một nửa dân theo Tibni, con của Ghinat để tôn ông làm vua, và một nửa theo Omri. ²² Dân theo Omri mạnh thế hơn dân theo Tibni con của Ghinat; và Tibni đã chết, và Yôram em ông vào thời ấy; và Omri đã làm vua sau Tibni.

Omri, vua Israel

²³ Năm thứ ba mươi mốt đời Asa, vua Yuđa, Omri lên ngôi làm vua Israel, được mười hai năm. Ông trị vì sáu năm ở Tirxa. ²⁴ Ðoạn ông tận núi Samari của Shêmer, giá là hai tạ bạc; ông xây cất trên núi; và thành ông xây, ông gọi tên là Samari, theo tên của Shêmer, chủ núi ấy. ²⁵ Omri đã làm sự dữ trước mắt Yavê, và ăn ở thất đức hơn tất cả những người (đã sống) trước ông. ²⁶ Ông đã hoàn toàn đi theo đường của Yơrôbôam, con của Nơbat, theo các tội lỗi, do đó ông đã làm cho Israel vấp phạm, mà chọc tức Yavê Thiên Chúa của Israel với những thần phù phiếm của chúng.

²⁷ Còn các việc khác Omri đã làm, lòng dũng cảm ông đã thi thố ra, lại đã không được chép trong sách Ký sự của các vua Israel đó sao? ²⁸ Omri đã yên nghỉ với tổ tiên và được tống táng ở Samari. Akhab con ông đã làm vua kế vị ông.

Akhab, vua Israel

²⁹ Akhab, con của Omri làm vua Israel, năm thứ ba mươi tám đời Asa vua Yuđa. Và Akhab, con của Omri, đã làm vua trên Israel ở Samari hai mươi hai năm. ³⁰ Akhab, con của Omri, đã làm sự dữ trước mắt Yavê, hơn tất cả những người (đã sống) trước ông. ³¹ Qúa nhẹ nếu ông chỉ đi theo các tội của Yơrôbôam, con của Nơbat: ông còn cưới lấy làm vợ Izabelcon của Ittobaal, vua dân Siđôn, rồi đã đi phụng sự và thờ lạy Baal. ³² Ông đã dựng tế đàn cho Baal, trong đền thờ Baal ông đã xây ở Samari. ³³ Akhab cũng đã trồng nêu thờ; và để chọc tức Yavê Thiên Chúa của Israel, thì Akhab còn làm hơn tất cả các vua Israel (đã sống) trước ông. ³⁴ Vào thời ông, Hiel người Bêthel đã tái thiết Yêrikhô; trên mạng Abiram, con cả ông, ông đã đặt nền, và trên mạng Sơgub, con út của ông, ông đã dựng cửa theo lời Yavê đã phán ngang qua Yôsua con của Nun.

Chương 17

V. Êlya

1- Ðại Hạn Hán

Báo trước tai ương

¹ Êlya, người Tisbi, thuộc (làng) Tisbê ở Galaađ, nói với Akhab: "Yavê hằng sống! Thiên Chúa của Israel, Ðấng tôi chầu hầu, những năm tới đây sẽ không có sương cũng không có mưa, trừ phi là thừa lịnh của tôi!"

² Ðoạn lời Yavê đến với ông, rằng: "³ Hãy đi khỏi đây, mà hướng về Ðông, người sẽ ẩn mình trong Khe Kơrit đối diện với (sông) Yorđan. ⁴ Ngươi sẽ uống (nước) Khe; và Ta truyền lịnh cho quạ nuôi dưỡng ngươi ở đó". ⁵ Ông đã đi và làm theo lời Yavê. Ông đã đến và ở trong Khe Kơrit đối diện với sông Yorđan. ⁶ Và quạ đã đem cho ông bánh thịt ban sáng, và bánh thịt ban chiều; và ông đã uống nước Khe.

Bà góa Sarepta

⁷ Nhưng xảy ra là sau nhiều ngày, Khe cạn mất, vì trong xứ không có mưa. ⁸ Bấy giờ lời Yavê đến với ông rằng: "⁹ Hãy trỗi dậy đi Sarepta thuộc Siđôn và hãy lưu lại ở đó. Này Ta đã truyền lịnh cho một quả phụ ở đó nuôi dưỡng ngươi". ¹⁰ Ông đã trỗi dậy đi Sarepta. Ông đến cửa thành, thì này ở đó có một bà góa đang mót củi. Ông kêu bà ấy mà nói: "Xin bà đem cho tôi chút nước trong bình cho tôi uống". ¹¹ Khi bà đi lấy, thì ông lại kêu bà mà nói: "Xin bà đem cho tôi một mẩu bánh kèm tay!" ¹² Bà nói: "Yavê hằng sống, Thiên Chúa của ngài, (thú thật) tôi chẳng còn rẻo bánh nào nữa, bất quá chỉ còn nắm bột trong vò và ít dầu trong chóe. Này tôi mót vài que củi, đoạn về dọn cho tôi và con tôi ăn rồi chết!" ¹³ Êlya mới nói với bà: "Ðừng sợ! Cứ đi và làm như bà vừa nói. Song hãy làm cho tôi một cái bánh lùi nhỏ trước đã, rồi đem ra cho tôi; bà sẽ làm cho bà và con bà sau. ¹⁴ Vì Yavê Thiên Chúa của Israel phán thế này :

Vò bột không vơi,

Chóe dầu không vợi,

cho đến ngày Yavê ban mưa

xuống trên mặt đất".

¹⁵ Vậy bà đi làm theo lời Êlya. Và bà đã (có đủ) ăn cho bà, cho ông và nhà bà suốt năm. ¹⁶ Vò bột đã không vơi, chóe dầu đã không vợi như lời Yavê đã phán ngang qua Êlya.

Êlya làm cho con bà góa sống lại

¹⁷ Sau các điều ấy, thì xảy ra là con bà chủ nhà ngã bịnh. Và bịnh tình nó trầm trọng đến đỗi nó không còn một hơi thở nào nữa. ¹⁸ Bà nói với Êlya: "Ngài và tôi có việc gì, hỡi người của Thiên Chúa, mà ngài lại đến với tôi để hạch tội tôi và làm con tôi chết?" ¹⁹ Ông mới nói với bà: "Trao cho tôi đứa con của bà!" Ông bồng lấy nó từ lòng bà mà đem lên lầu trên, nơi ông ở. Rồi ông đặt nó nằm trên giường của ông. ²⁰ Ðoạn ông kêu cầu Yavê và nói: "Yavê, Thiên Chúa của tôi, có đâu Người báo hại cả bà góa đã cho tôi trọ nhà, mà làm cho con bà ấy chết?" ²¹ Rồi ông nằm dài trên đứa trẻ ba lần, vừa kêu cầu Yavê mà rằng: "Yavê, Thiên Chúa của tôi, xin cho hồn vía đứa trẻ này về lại mình nó!" ²² Yavê đã nghe tiếng Êlya và hồn vía đứa trẻ đã về lại nơi mình nó, và nó lại sống. ²³ Êlya bồng đứa bé xuống lầu, vào nhà và trao cho mẹ nó; và Êlya nói: "Coi, con bà sống đây!" ²⁴ Người đàn bà mới nói với Êlya: "Bây giờ tôi biết ngài là người của Thiên Chúa, quả thực có lời của Yavê nơi miệng ngài".

Chương 18

Êlya gặp Ôbađya

¹ Sau bao nhiêu ngày trôi qua, xảy có lời Yavê đến với Êlya vào năm thứ ba, mà rằng: "Hãy đi ra mắt Akhab và Ta sẽ ban mưa xuống mặt đất". ² Và Êlya trẩy đi để ra mắt Akhab.

Nạn đói đã nên dữ dằn ở Samari. ³ Akhab cho triệu Obađya, cai cung điện đến. Vả Obađya là người rất kính sợ Yavê. ⁴ Trong khi Izabel (ra lịnh) tiễu trừ các tiên tri của Yavê, thì Ôbađya đã Ðem một trăm tiên tri đi giấu, từng năm mươi người (một) trong hang hốc, và đã tiếp tế bánh ăn nước uống cho họ. ⁵ Akhab nói với Ôbađya: "Khanh hãy rảo khắp xứ, đến mọi suối nước, mọi lòng khe: họa chăng ta đi tìm ra được cỏ mà cứu sống ngựa, la; để ta khỏi phải hạ bớt thú vật đi". ⁶ Họ chia vùng với nhau để đi kinh lược: Akhab trẩy đi một mình theo một đường, Ôbađya trẩy đi một mình theo đường khác. ⁷ Ôbađya đang trên đường đi, thì này Êlya tới gặp ông. Ông nhận ra ngài và phục mình sấp mặt xuống và nói: "Phải chăng là chính ngài, thưa đức ông Êlya?" ⁸ Ngài nói: "Chính là ta, ngươi đi nói với tôn chủ ngươi: Này có Êlya (đến)!" ⁹ Ông nói: "Nào tôi có tội gì mà ngài lại nộp tôi tớ của ngài trong tay Akhab cho ông ấy giết tôi? ¹⁰ Yavê hằng sống, Thiên Chúa của ngài, không có dân, có nước nào mà chúa công tôi lại không sai đến để tầm nã ngài; nếu họ nói: "Không có ở đây", thì ông đã bắt nước ấy, dân ấy phải thề rủa là mình đã không tìm ra được ngài. ¹¹ Thế mà bây giờ ngài lại dạy: "Ngươi đi nói với tôn chủ ngươi: Này có Êlya đến! ¹² Có thể xảy ra là trong khi tôi đi xa mặt ngài, Thần khí Yavê lại cất ngài đi nơi mà tôi không biết, và tôi đến báo cho Akhab, nhưng ông ấy lại không tìm ra ngài, tất ông ấy sẽ giết tôi. Nhưng tôi tớ ngài đã biết kính sợ Yavê từ hồi niên thiếu. ¹³ Phải chăng người ta đã không tin cho đức ông hay về việc tôi đã làm hồi Izabel giết các tiên tri của Yavê? Tôi đã đem giấu một trăm người trong hàng các tiên tri, từng năm mươi người một trong hang hốc và tôi đã tiếp tế bánh ăn nước uống cho họ. ¹⁴ Thế mà bây giờ ngài lại dạy: Ngươi đi nói với tôn chủ ngươi: Này có Êlya đến! Nhưng ông ấy sẽ giết tôi!" ¹⁵ Êlya nói: "Nhân mạng sống Yavê các cơ binh, Ðấng tôi chầu hầu, hôm nay ta sẽ ra mắt với ông ấy".

Êlya và Akhab

¹⁶ Ôbađya đã đi gặp Akhab mà báo tin ấy. Akhab đã ra đón Êlya. ¹⁷ Akhab vừa thấy Êlya Akhab liền nói: "Phải chăng chính là ngươi, con người giá họa cho Israel?" ¹⁸ Ông nói: "Không phải tôi đã giá họa cho Israel, nhưng là ông, và nhà cha ông, bởi lỗi đã bỏ lịnh truyền của Yavê, và ông đã đi theo các Baal. ¹⁹ Bây giờ ông hãy sai người đi tụ họp toàn thể Israel lại với tôi trên núi Karmel, làm một với các tiên tri của Baal, bốn trăm năm mươi người, các tiên tri của Ashêrah, bốn trăm người, những kẻ ăn nơi bàn của Izabel".

Lễ tế trên núi Karmel

²⁰ Akab sai triệu tập toàn thể con cái Israel; ông tập họp lại các tiên tri trên núi Karmel. ²¹ Êlya tiến lại trước toàn dân và nói: "Cho đến bao giờ nữa các người còn khập khiễng cả hai giò? Nếu Yavê là Thiên Chúa, thì hãy theo Người; nhưng nếu là Baal, thì hãy theo đi". Nhưng dân chúng không đáp lại ông một lời nào. ²² Êlya nói với dân: "Chỉ có một mình tôi là tiên tri của Yavê, còn tiên tri của Baal là những bốn trăm năm mươi người. ²³ Người ta hãy cho chúng tôi hai bò tơ, họ hãy chọn lấy một bò tơ, mà xẻ thịt ra rồi đặt trên củi, nhưng đừng châm lửa! Còn tôi, tôi sẽ làm thịt bò tơ kia, mà đặt trên củi, và tôi cũng sẽ không châm lửa. ²⁴ Các ông sẽ kêu Danh Thần của các ông; còn tôi, tôi sẽ kêu Danh Yavê: Thần linh nào đáp lại bằng lửa (xuống), thì chính Người là Thiên Chúa". Toàn dân đáp lại và nói: "Thật một lời chí lý!" ²⁵ Êlya mới nói với các tiên tri Baal: "Các ông chọn lấy một bò tơ và xẻ thịt trước đi, vì các ông có nhiều người hơn, hãy khẩn cầu danh thần linh các ông thờ; nhưng đừng châm lửa!" ²⁶ Họ lĩnh lấy bò tơ người ta trao cho họ mà làm thịt; đoạn họ kêu khấn danh Baal từ sáng mãi đến trưa, rằng: "Lạy Baal, xin đáp lời chúng tôi". Nhưng không một tiếng, không người đáp lại; họ nhảy cò cò, múa bên tế đàn người ta đã làm. ²⁷ Trưa đến Êlya nhạo họ và nói:

"Phải kêu lớn hơn nữa! Vì ngài là thần linh: ngài đang bận suy tính hay mắc trở việc vàn; có khi ngài đang đi vắng; có lẽ ngài đã thiếp ngủ, ngài sẽ thức dậy!" ²⁸ Họ đã kêu lớn tiếng và lấy đoản kiếm, xà mâu rạch mình theo thói tục của họ, đến chảy máu ròng trên mình họ. ²⁹ Quá trưa rồi, họ còn lên đồng cho đến buổi thượng tiến lễ vật, nhưng vẫn không một tiếng, không người đáp lại, không một dấu quan tâm.

³⁰ Bấy giờ Êlya nói với toàn dân: "Lại đây!" Và toàn dân tiến lại bên ông. Ông sửa sang lại tế đàn của Yavê đã bị lật đổ. ³¹ Êlya lấy mười hai viên đá theo số các chi tộc con cái của Yacob, kẻ đã được lời Yavê đến phán rằng: Tên ngươi sẽ là Israel. ³² Ông lấy đá ấy xây tế đàn kính Danh Yavê, đoạn ông xẻ xung quanh tế đàn một đường mương, dung lượng chừng hai đấu lúa giống. ³³ Rồi ông sắp củi, xẻ thịt con bò tơ mà đặt trên củi. ³⁴ Ông bảo: "Hãy đổ đầy bốn vò nước mà tưới trên thượng hiến và trên củi". Ông lại bảo: "Một lần nữa!" Và họ đã làm như thế lần nữa. Ông bảo: "Một lần thứ ba nữa!" Và họ đã làm như thế lần thứ ba. ³⁵ Nước đã chảy xung quanh tế đàn và mương cũng đã đầy nước. ³⁶ Vào buổi thượng tiến lễ vật, Êlya tiên tri tiến lại và nói: "Lạy Yavê Thiên Chúa của Abraham, Ysaac và Israel, ước gì hôm nay người ta nhận biết chính Người là Thiên Chúa trong Israel, và tôi là nô bộc của Người, và chính thể theo lời Người mà tôi đã làm các sự này hết thảy. ³⁷ Xin nhậm lời tôi, lạy Yavê, xin nhậm lời tôi, khiến dân này nhận biết: Chính Người mới là Thiên Chúa, lạy Yavê; chính Người đã quay lòng chúng hồi đầu!" ³⁸ Lửa của Yavê giáng xuống và thiêu lễ thượng hiến với củi, và cả đá cả bụi; rồi liếm sạch nước trong mương. ³⁹ Toàn dân thấy vậy thì sấp mặt xuống và nói: "Yavê chính là Thiên Chúa!" ⁴⁰ Êlya mới bảo họ: "Hãy tóm lấy các tiên tri của Baal: đừng để người nào thoát mạng!" Và họ đã tóm lấy chúng; rồi Êlya mới đem chúng xuống Khe Qishôn mà hạ sát chúng ở đó.

Hết hạn hán

⁴¹ Êlya nói với Akhab: "Xin ngài lên mà ăn uống, vì (này) có tiếng ầm ầm mưa (đến)". ⁴² Akhab lên ăn uống. Còn Êlya thì trèo lên đỉnh núi Karmel, khum mình xuống đất, ấp mặt giữa hai đầu gối. ⁴³ Ông bảo tiểu đồng: "Con lên nhìn phía biển!" Nó lên nhìn rồi nó nói: "Không có gì sốt". Ông bảo: "Hãy trở lại (đó) bảy lần!" ⁴⁴ Ðến lần thứ bảy thì nó nói: "Này có đám mây nhỏ như bàn tay người từ biển lên". Ông liền bảo: "Con lên bẩm với Akhab: Xin ngài thắng xe mà xuống, kẻo bị mưa cầm lại đây!" ⁴⁵ Thoáng trong chốc lát, trời đã tối sầm những mây, gió (thổi) và mưa lớn. Akhab lên xe trẩy về Yizrơel. ⁴⁶ Tay Yavê (xuống) trên Êlya; ông thắt lưng đoạn chạy trước mặt Akhab mãi cho đến khi vào Yizrơel.

Chương 19

2- Êlya Tại Khoreb

Êlya lên núi Khoreb

¹ Akhab thuật lại cho Izabel mọi sự Êlya làm và (nói) ông đã rút gươm chém giết các tiên tri của Baal làm sao. ² Izabel với Êlya mà bảo rằng: "Xin quỉ thần phạt ta như thế và còn khốn hơn thế, nếu ngày mai vào giờ này ta không làm cho mạng ngươi ra như mạng một người trong các kẻ ấy". ³ Thấy thế, Êlya chỗi dậy ra đi để thoát mạng. Ông đến Bơer-Sêba, thuộc Yuđa; và ông để tên tiểu đồng ở lại đó. ⁴ Còn ông, ông đi trong sa mạc một ngày đàng và đến ngồi dưới một cây kim tước. Ông mong được chết đi, ông nói: "Nay đã đủ rồi, lạy Yavê, xin cất mạng tôi đi, tôi cũng không hơn gì tổ tiên tôi". ⁵ Ðoạn ông nằm xuống mà thiếp ngủ dưới cây kim tước. Nhưng này ngay đó, một Thần sứ đụng đến mình ông mà bảo: "Dậy mà ăn!" ⁶ Ông quay nhìn, thì này: nơi gối đầu có chiếc bánh lùi nướng than và một chóe nước. Ông ăn, ông uống rồi ông lại nằm xuống. ⁷ Thần sứ Yavê trở lại lần thứ hai và đụng đến mình ông mà bảo: "Dậy mà ăn, vì đường còn quá dài đối với sức ngươi". ⁸ Ông dậy ăn uống, đoạn nhờ của ấy thêm sức, ông đã đi bốn mươi ngày và bốn mươi đêm, đến núi của Thiên Chúa là Khoreb.

Êlya gặp Yavê

⁹ Tới nơi, ông vào độngvà qua đêm ở đó. Và này lời Yavê đến với ông và phán: "Ngươi có việc gì ở đây, Êlya?" ¹⁰ Ông nói: "Tôi nhiệt thành phẫn uất cho Yavê Thiên Chúa các cơ binh, vì Giao ước của Người con cái Israel đã bỏ; tế đàn của Người chúng đã lật đổ; các tiên tri của Người, chúng đã rút gươm chém giết. Chỉ còn sót lại mỗi một mình tôi, nhưng chúng cũng tìm hãm hại chực lấy mạng tôi đi". ¹¹ Người phán: "Người ra đứng trên núi trước nhan Yavê". Và này Yavê đang ngang qua. Và một trận cuồng phong thổi mạnh làm tung cả núi, làm tan tành đá tảng trước Yavê; nhưng Yavê không có trong cuồng phong. Và sau trận cuồng phong, thì có cơn động đất, nhưng Yavê không có trong cơn động đất. ¹² Sau động đất là lửa, nhưng Yavê không có trong lửa. Và sau lửa, một tiếng thì thào êm nhẹ. ¹³ Vừa nghe thấy tiếng, Êlya lấy tấm bao trùm mặt và ra đứng nơi cửa động. Và này, có tiếng đến với ông mà nói: "Ngươi có việc gì ở đây, Êlya?" ¹⁴ Ông nói: "Tôi nhiệt thành phẫn uất cho Yavê, Thiên Chúa các cơ binh, vì Giao ước của Người con cái Israel đã bỏ; tế đàn của Người chúng đã lật đổ; các tiên tri của Người chúng đã rút gươm chém giết. Chỉ còn sót lại mỗi một mình tôi nhưng chúng cũng tìm hãm hại chực lấy mạng tôi đi". ¹⁵ Yavê phán với ông: "Hãy đi, về đường cũ, thấu sa mạc Ðama. Ngươi sẽ sức dầu tấn phong Khazael làm vua Aram. ¹⁶ Ngươi sẽ xức dầu tấn phong Yêhu, con của Nimshi làm vua Israel; và Êlisa, con của Shaphat người Abel Mơkhôla, ngươi sẽ sức dầu tấn phong làm tiên tri kế vị ngươi. ¹⁷ Kẻ thoát gươm Khazael, thì bị Yêhu giết chết, kẻ thoát gươm Yêhu, thì bị Êlisa giết chết. ¹⁸ Nhưng Ta đã chừa lại trong Israel bảy ngàn người tất cả những đầu gối đã không bái trước Baal, tất cả những miệng đã không hôn kính nó".

Kêu gọi Êlisa

¹⁹ Ông đi khỏi đó, thì gặp Êlisa, con của Shaphat. Êlisa đang cày (ruộng), có mười hai cặp bò đằng trước ông, còn chính ông thì dẫn cặp bò thứ mười hai. Êlya ngang qua bên ông và vất tấm bào lên mình ông. ²⁰ Ông liền để bò lại, chạy theo Êlya mà nói: "Xin cho phép con hôn từ tạ cha mẹ con, rồi con xin đi theo ngài". Êlya mới bảo ông: "Ði về đi, và nào ta đã làm gì ngươi đâu?" ²¹ Ông Êlya lui về, rồi bắt cặp bò mà tế sát. Sẵn chiếc cày bò kéo, ông nấu nướng thịt bò đãi dân chúng. Ðoạn ông đứng dậy đi theo Êlya và hầu hạ ông.

Chương 20

3- Chiến Tranh Với Aram

Vây hãm Samari

¹ Ben-Hađađ, vua Aram động binh toàn lực. Ông có ba mươi hai vua đi với ông, làm một với ngựa, với xe. Ông lên vây Samari và tấn công thành. ² Ông sai sứ giả đến với Akhab vua Israel, trong thành, ³ mà nói: "Ben-Hađađ nói thế này: Bạc của ngươi, vàng của ngươi là của ta, cung phi của ngươi, con cái khôi ngô nhất của ngươi là của ta". ⁴ Vua Israel đáp lại và nói: "Thể theo lời ngài thưa Ðức Vua chúa công tôi, tôi thuộc về ngài với tất cả những gì tôi có!"

⁵ Nhưng sứ giả đã trở lại và nói: "Ben-Hađađ nói thế này: Quả ta đã sai sứ đến nói với ngươi: Bạc của ngươi, vàng của ngươi, cung phi và con cái ngươi, ngươi phải nộp cho ta: ⁶ Hẳn thực ngày mài vào giờ này, ta sẽ sai tôi tớ của ta đến với ngươi; Chúng sẽ lục soát nhà của ngươi, nhà của các tôi tớ ngươi: mọi điều mắt ngươi ưa thích, chúng sẽ bỏ vào tay chúng mà đem đi".

⁷ Vua Israel mới triệu tất cả kỳ mục trong xứ đến và nói: "Chư khanh hãy hiểu cho tỏ và xem tên ấy những tìm gây hấn. Khi hắn sai sứ đến đòi cung phi và con cái ta, bạc vàng của ta, ta đã chẳng chối từ". ⁸ Tất cả các kỳ mục và toàn dân nói với ông: "Xin ngài đừng nghe, đừng ưng thuận!" ⁹ Nên ông nói với sứ giả của Ben-Hađađ: "Hãy nói với Ðức Vua chúa công tôi: Mọi sự ngài đã sai đến dạy tôi tớ ngài lần đầu, tôi xin thi hành; nhưng điều này, tôi không thể thi hành được". Và các sứ giả đã đi về báo cáo lại cho Ben-Hađađ.

¹⁰ Ben-Hađađ lại sai sứ đến với ông mà nói: "Xin quỉ thần phạt ta như thế và còn khốn hơn thế, nếu Samari có đủ tro tàn đầy vốc tay cho tất cả quân binh bước theo ta!" ¹¹ Vua Israel đáp lại và nói: "Hãy ôn lại (lời ngạn ngữ): Mặc giáp đừng mừng như đã tháo ra!" ¹² Ben-Hađađ vừa nghe như vậy, - khi ấy ông đang đánh chén với các vua bạn dưới trướng - ông liền phán bảo bầy tôi: "Xung phong!" Và chúng đã xung phong hãm thành.

Israel đại thắng

¹³ Và này một tiên tri tiến lại với Akhab vua Israel mà nói: "Yavê phán thế này: Ngươi có thấy đoàn lũ lơn lao kia không? Này hôm nay, Ta sẽ phó nộp tay ngươi, và ngươi sẽ biết Ta là Yavê". ¹⁴ Akhab nói: "Nhờ ai?"; tiên tri nói: "Yavê phán thế này: Nhờ đinh tráng các quan thị phủ". Ông lại nói: "Ai sẽ khai chiến?", và tiên tri nói: "Chính ngài!".

¹⁵ Ông duyệt qua đinh tráng của các quan thị phủ: Họ có hai trăm ba mươi hai người. Sau các người ấy, ông duyệt qua toàn thể con cái Israel: bảy ngàn người. ¹⁶ Họ đã xuất chinh vào buổi trưa, trong khi Ben-Hađađ đang đánh chén say sưa với ba mươi hai vua tiếp viện ông.

¹⁷ Các đinh tráng của các quan thị phủ xuất chinh trước hết. Ben-Hađađ sai (hỏi tin) và người ta báo cho ông rằng: "Có ít người từ trong Samari đi ra". ¹⁸ Ông truyền: "Chúng có ra cầu hòa, cũng hãy bắt sống; mà chúng ra khiêu chiến, cũng hãy bắt sống!" ¹⁹ Các người kia, tức là các đinh tráng của các quan thị phủ xuất chinh, rồi đạo binh theo sau họ. ²⁰ Mỗi người hạ sát người mình gặp, và Aram đã đào tẩu, còn Israel đuổi theo. Ben-Hađađ, vua Aram chạy thoát mạng cùng với ngựa xe chiến mã. ²¹ Vậy vua Israel đã xuất chinh đánh bại ngựa xe; ông đã đánh cho Aram một trận đại bại.

²² Tiên tri tiến lại với vua Israel mà nói với ông: "Ði mà rèn mạnh binh lực: hãy biết xem phải làm gì vì vào buổi xuân về, vua Aram sẽ tiến lên đánh ngài".

Trận Aphêk - Ben-Hađađ đầu hàng

²³ Ðình thần của vua Aram nói với ông: "Các Thần của chúng là Thần linh sơn cước, cho nên chúng đã mạnh thế hơn ta; trái lại, ta hãy giao chinh với chúng nơi đất bằng, thì thế nào mà ta lại không thắng được chúng? ²⁴ Vậy xin ngài làm thế này: Cho các vua ai nấy về lĩnh vực mình, đoạn đặt những thống đốc thay họ. ²⁵ Phần ngài, xin ngài điểm một đạo binh (đông) như đạo binh ngài đã mất, ngựa thay ngựa, xe thay xe, rồi ta sẽ giao chiến với chúng nơi đất bằng, thì thế nào mà ta lại không thắng được chúng?" Ông đã nghe tiếng họ và đã thi hành như thế.

²⁶ Xuân về, Ben-Hađađ duyệt quân Aram và tiến lên Aphêk để giao chiến với Israel. ²⁷ Con cái Israel được duyệt ngang qua và cấp lương thực, đoạn đi nghinh chiến với họ. Con cái Israel đóng trại đối diện với họ, nhưng như hai đàn dê, còn quân Aram đông đầy cả xứ.

²⁸ Người của Thiên Chúa tiến lại mà nói với vua Israel. Ông nói: "Yavê phán thế này: nhân vì Aram đã nói: Yavê là Thần sơn cước chứ không phải là Thần đồng bằng, nên Ta sẽ phó nộp tất cả các đoàn lũ đông đảo kia trong tay ngươi, và các ngươi sẽ biết Ta là Yavê". ²⁹ Hai bên cắm trại đối diện nhau bảy ngày, và ngày thứ bảy là giáp trận. Con cái Israel đã hạ của Aram một trăm ngàn bộ binh nội một ngày. ³⁰ Tàn binh trốn vào Aphêk, bên trong thành, và tường thành sập đè hai mươi bảy ngàn người sót lại.

Ben-Hađađ trốn vào thành, luồn phòng này qua phòng khác. ³¹ Ðình thần của ông mới nói với ông: "Này chúng tôi đã nghe nói là các vua nhà Israel là những vua nhân đạo. Xin cho phép chúng tôi quấn bao bị ngang lưng và thừng chão quanh đầu, mà ra gặp vua Israel: có lẽ ông ấy sẽ tha sống mạng ngài". ³² Họ đã thắt bao bị vào lưng và thừng chão quanh đầu mà đến gặp vua Israel và nói: "Tôi tớ ngài là Ben-Hađađ nói: Xin tha sống mạng tôi!" Vua nói: "Ngài còn sống ư? Ngài là đại huynh của tôi!" ³³ Các người khi nhận thấy điều may thì liền chụp lấy cơ hội. Họ nói: "Ben-Hađađ là tiểu đệ của ngài!" Vua nói: "Ði rước ngài ra". Ben-Hađađ ra gặp ông, và ông đã đón lên xe. ³⁴ (Ben-Hađađ) nói với ông: "Các thành vương phụ tôi đã chiếm được của vương phụ ngài, tôi xin trao lại; và ngài có thể đặt thương điếm ở Ðama, như vương phụ tôi đã đặt ở Samari" - "Và tôi, (vua Israel nói) kết ước rồi, tôi sẽ thả ngài về". Và ông đã kết ước với Ben-Hađađ và tha ông ấy về.

Tiên tri lên án thái độ hào hiệp của Akhab

³⁵ Một người thuộc hàng con cái tiên tri nói với bạn, theo lịnh Yavê: "Anh hãy đánh đập tôi đi!" Nhưng người kia không chịu đánh. ³⁶ Ông mới nói với người ấy: "Bởi ông không nghe tiếng Yavê, thì này ông vừa đi khỏi nơi tôi, sư tử sẽ đánh ông" Người kia vừa đi khỏi bên ông, thì bị sư tử đón gặp mà đánh chết. ³⁷ Ông gặp người khác và bảo: "Ðánh tôi đi!" Người ấy đã đánh ông làm ông bị thương tích. ³⁸ Rồi tiên tri đứng đón nhà vua trên đường. Ông trá hình với tấm mạng bịt mắt. ³⁹ Lúc vua đi ngang qua, ông ấy kêu với vua và nói: "Tôi tớ ngài từ giữa trận mạc ra về. Và này có người rẽ ra ngoài dẫn đến cho tôi một người và bảo: "Anh giữ lấy người này! Nếu nói khuyết diện, thì mạng anh thay mạng nó, hay anh phải bồi thường một tạ bạc". ⁴⁰ Nhưng trong khi tôi tớ ngài mắc trở việc này, việc khác, thì người kia biến mất". Vua Israel mới nói với ông: "Thì án ngươi là thế đó, chính ngươi đã ra!" ⁴¹ Ông liền vội cất mạng khỏi mắt mình, và vua Israel đã nhận ra là một người trong hàng tiên tri. ⁴² Ông nói với vua: "Yavê phán thế này: Bởi tay ngươi đã thả người mắc vạ thần tru của Ta, thì mạng ngươi hay mạng nó, dân ngươi thay dân nó!" ⁴³ Và vua Israel đi về nhà hằm hằm bực bội, ông đã vào lại Samari.

Chương 21

4 - Vườn Nho Nabôt

Nabôt từ chối không chịu nhường vườn nho

¹ Sau các điều ấy, thì xảy ra (chuyện này): Nabôt, người Yizrơel có một vườn nho ở Yizrơel, sát cạnh đền của Akhab, vua Samari. ² Akhab nói với Nabôt rằng: "Ðể lại cho ta vườn nho của người, hầu ta làm vườn rau, vì vườn ấy ở gần sát cạnh nhà ta; và thay vì vườn ấy, ta sẽ cho ngươi một vườn nho khác tốt hơn vườn ấy, hay nếu đẹp mắt ngươi hơn, ta sẽ trả ngươi đúng giá bạc của nó". ³ Nabôt nói với Akhab: "Nhân vì Yavê, thật là gở đối với tôi nếu tôi để lại cho ngài cơ nghiệp của tổ tiên tôi!"

⁴ Akhab về nhà, hằm hằm bực bội, vì lời Nabôt, người Yizrơel đã nói, là: "Tôi không thể để lại cho ngài cơ nghiệp của tổ tiên tôi". Ông nằm xuống giường, quay mặt đi mà chẳng chịu dùng bữa. ⁵ Izabel, vợ ông lại gặp ông và nói: "Có gì vậy khiến tâm thần ngài hằm hằm, đến nỗi ngài không chịu dùng bữa như vậy?" ⁶ Ông mới nói với bà: "Ấy là vì tôi có chuyện với Nabôt, người Yizrơel; tôi bảo hắn: Ðể lại cho ta vườn nho của ngươi với giá bạc, hoặc nếu ngươi muốn, ta sẽ cho ngươi một vườn nho (khác) thế lại. Nhưng hắn đã nói: Tôi không thể để lại cho ngài vườn nho của Tôi". ⁷ Izabel vợ ông mới nói với ông:

"Rởm chưa, cái trò làm vua của ông trên Israel! Dậy dùng bữa đi, cho lòng ông khuây khỏa! Tôi đây, tôi sẽ cho ông vườn nho của Nabôt người Yizrơel".

⁸ Bà đã lấy danh Akhab viết dụ và lấy ấn của ông niêm ấn; rồi gởi dụ đến cho kỳ mục và thân hào trong thành, láng giềng của Nabôt. ⁹ Trong dụ bà viết rằng: "Hãy hiệu triệu mở chay và hãy đặt Nabôt chủ sự làm đầu dân!. ¹⁰ Rồi đặt hai người, những đứa vô loài, ra ngồi đối diện với hắn, để chúng làm chứng cáo tội hắn, rằng: Ông đã nguyền rủa đến Thiên Chúa và Ðức Vua, đoạn hãy điệu nó ra mà ném đá cho chết đi!"

¹¹ Dân trong thành ông, các kỳ mục và thân hào ở trong thành ông đã thi hành như Izabel đã truyền cho họ. Chiếu theo điều đã viết trong dụ bà đã gửi đến cho họ. ¹² Họ đã hiệu triệu mở chay, và đã đặt Nabôt chủ sự làm đầu dân. ¹³ Bấy giờ có hai người, những đứa vô loài, đến ngồi đối diện với ông. Những đứa vô loài ấy làm chứng cáo tội Nabôt trước mặt dân rằng: "Nabôt đã nguyền rủa Thiên Chúa và Ðức Vua". Người ta điệu ông ra ngoài thành ném đá ông và ông đã chết. ¹⁴ Người ta sai người đến nhắn Izabel rằng: "Nabôt đã bị ném đá và đã chết". ¹⁵ Izabel được tin Nabôt đã bị ném đá và đã chết, Izabel mới nói với Akhab: "Xin ngài chỗi dậy đi tịch thu vườn nho của Nabôt, người Yizrơel, kẻ đã không chịu để lại vườn nho ấy cho ngài với giá bạc, vì Nabôt không còn sống nữa, hắn đã chết rồi". ¹⁶ Akhab nghe biết Nabôt đã chết, Akhab liền chỗi dậy xuống vườn nho của Nabôt, người Yizrơel để tịch thu lấy.

Êlya tuyên án của Yavê trên nhà Akhab

¹⁷ Lời Yavê đến với Êlya, người Tisbê rằng: "¹⁸ Dậy! xuống gặp Akhab vua Israel, đóng đô ở Samari. Này, nó đang ở nơi vườn nho của Nabôt: nó đã xuống đó để tịch thu vườn ấy. ¹⁹ Ngươi sẽ nói với nó rằng: Yavê phán thế này: Há ngươi đã giết người, ngươi lại tịch thu (của) nữa sao? - Ðoạn ngươi nói với nó rằng: Yavê phán thế này: Chính nơi chó đã liếm máu Nabôt, chó cũng sẽ liếm máu ngươi, cả ngươi nữa!" ²⁰ Akhab nói với Êlya: "Phải chăng nhà ngươi đã bắt được ta quả tang, hỡi tên thù của ta kia?" Êlya nói: "Dĩ nhiên! - Bởi ngươi đã bán mình đi để làm sự dữ trước mắt Yavê. ²¹ Này Ta sắp giáng họa trên ngươi, Ta sẽ quét sạch ngươi đi; mọi đứa đái vách tường, niên thiếu với cả thành niên của Akhab trong Israel, Ta sẽ tiễu trừ. ²² Ta sẽ làm cho nhà của ngươi ra như nhà Yơrôbôam, con của Nơbat, như nhà Baasa con của Akhiya, vì ngươi đã khiêu khích chọc tức Ta và đã làm cho Israel vấp phạm. ²³ Và Yavê cũng đã phán cả về Izabel nữa, rằng: Chó sẽ ăn thịt Izabel bên tường lũy Yizrơel. ²⁴ Người nhà Akhab, kẻ chết trong thành thì bị chó ăn, kẻ chết ngoài đồng thì bị chim trời rúc rỉa".

²⁵ Thực chẳng có ai như Akhab đã bán mình để làm sự dữ trước mắt Yavê. Ấy vì Izabel vợ ông đã mê hoặc ông. ²⁶ Ông đã làm lắm điều ghê tởm, là đi theo xú thần, không khác gì như dân Amori đã làm, những kẻ Yavê đã đánh bạt khỏi trước mặt con cái Israel.

Akhab hối cải

²⁷ Akhab vừa nghe các lời ấy, thì xé áo mình, mặc bao bị ngay trên da thịt, ông giữ chay, và nằm trên bao bị, và bước đi ủ rũ. ²⁸ Lời Yavê đến với Êlya người Tisbê rằng: "²⁹ Ngươi có thấy không, Akhab đã hạ mình xuống trước mặt Ta? Bởi nó đã hạ mình xuống trước mặt Ta, Ta sẽ không giáng họa xuống vào ngày đời nó; nhưng vào ngày đời con nó, Ta sẽ giáng họa xuống trên nhà nó".

Chương 22

5 - Chiến Tranh Aram

Akhab dự định chiếm Ramôt-Galaađ

¹ Thiên hạ an cư ba năm, không có chiến tranh giữa Aram và Israel. ² Ðến năm thứ ba, Yôsaphat, vua của Yuđa, xuống với vua Israel. ³ Vua Israel nói với đình thần: "Các ngươi không biết là Ramôt-Galaađ thuộc về ta sao? Thế mà ta cứ bình thản không cố giựt lấy khỏi tay vua Aram!" ⁴ Ðoạn ông nói với Yôsaphat: "Ngài có đi chinh phạt Ramôt-Galaađ với tôi không?" Yôsaphat nói với vua Israel: "Chúng ta là một, tôi và ngài, dân tôi và dân ngài, ngựa của tôi và ngựa của ngài".

Các tiên tri giả báo thắng trận

⁵ Yôsaphat nói với vua Israel: "Xin ngài thỉnh lời Yavê bây giờ trước đã". ⁶ Vua Israel triệu tập các tiên tri, chừng bốn trăm người, và nói với họ: "Ta nên đi chinh phạt Ramôt-Galaađ hay phải đình lại?" Họ tâu: "Tiến lên, Ðức Chúa sẽ nộp thành trong tay Ðức Vua!" ⁷ Yôsaphat nói: "Không còn tiên tri nào nữa của Yavê ở đây sao, để chúng ta nhờ ngài thỉnh vấn?" ⁸ Vua Israel nói với Yôsaphat: "Còn một người nữa có thể nhờ để thỉnh vấn Yavê, nhưng tôi ghét hắn, vì hắn không bao giờ tuyên sấm gì may cho tôi, mà chỉ toàn là điềm dữ. (Ðó là) Mikayahu con của Yimlah". Yôsaphat nói: "Xin Ðức Vua đừng nói thế!" ⁹ Vua Israel mới gọi một hoạn quan mà bảo: "Ði kiếm mau Mikayahu con của Yimlah!"

¹⁰ Vua Israel và Yôsaphat, vua Yuđa mỗi người ngồi trên ngai mình y phục chỉnh tề, ở "Sân lúa", nơi chỗ vào cổng thành Samari, còn tất cả các tiên tri đang lên đồng trước mặt họ. ¹¹ Sêđêqya con của Kơnaanah đã làm cho mình những sừng bằng sắt, và nói: "Yavê phán thế này: Với những sừng này, ngươi sẽ húc quân Aram cho đến tận tuyệt". ¹² Tất cả các tiên tri đều tuyên sấm như thế, mà rằng: "Tiến lên Ramôt-Galaađ, ngài sẽ thành công; Yavê sẽ nộp thành trong tay Ðức Vua".

Mikayahu báo bại trận

¹³ Sứ giả đi triệu Mikayahu nói với ông rằng: "Này lời các tiên tri: cùng một miệng (họ đều báo) điềm may cho vua. Phải chi lời ông cũng như lời một người nào trong họ; ông cũng báo được điềm may!" ¹⁴ Mikayahu đáp lại: "Yavê hằng sống, (tôi thề là) Yavê phán sao tôi sẽ nói vậy". ¹⁵ Ông vào yết vua, và vua nói với ông: "Mikayahu, chúng ta nên đi chinh phạt Ramôt-Galaađ hay phải đình lại?" Ông tâu với vua: "Tiến lên, Ngài sẽ thành công: Yavê sẽ nộp thành trong tay đức vua". ¹⁶ Vua mới bảo ông: "Ta còn phải nhắc nhà ngươi mấy lần nữa là nhà ngươi phải nói với ta sự thật mà thôi, nhân Danh Yavê?" ¹⁷ Bấy giờ ông nói:

"Tôi thấy toàn thể Israel tan tác đồi non,

Như đàn chiên không người chăn dắt.

Và Yavê phán: Chúng không còn chủ;

Chúng hãy về bình an, ai nơi nhà nấy!"

¹⁸ Vua Israel nói với Yôsaphat: "Tôi lại đã không nói với ngài sao, hắn không hề tuyên sấm gì may cho tôi, mà chỉ toàn là điềm dữ!" ¹⁹ (Mikayahu) liền nói: "Ðã vậy, hãy nghe lời của Yavê! Tôi đã thấy Yavê ngự trên ngai và tất cả cơ binh trên trời đứng chầu Người hai bên tả hữu. ²⁰ Và Yavê phán: "Ai sẽ dụ được Akhab cho nó tiến lên mà ngã gục ở Ramôt-Galaađ?" Và kẻ nói thế này, người nói thế kia. ²¹ Thần khí mới ra đứng trước nhan Yavê mà nói: "Tôi sẽ dụ được nó!" Yavê phán hỏi: "Làm sao?" ²² Thần khí đáp: "Tôi sẽ trẩy đi và làm thần khí dối láo nơi miệng các tiên tri hết thảy". Và Yavê phán: "Ngươi sẽ dụ được và thế nào ngươi cũng được việc. Hãy trẩy đi và làm như thế!" ²³ Và bấy giờ, này Yavê đã đặt thần khí dối láo nơi miệng tất cả tiên tri của ngài đây, vì Yavê đã định để ngài mắc hoạ!"

²⁴ Bấy giờ Sêđêqya, con của Kơnaanah tiến lại mà vả mặt Mikayahu và nói: "Thần khí Yavê đã ngang qua đâu để ra khỏi ta mà đến nói với ngươi?" ²⁵ Mikayahu nói: "Này ngày ấy, chính ngươi sẽ thấy ngày ngươi vào phòng này qua phòng khác để lẩn trốn". ²⁶ Vua Israel nói: "Ngươi hãy bắt lấy Mikayahu mà trao cho thống đốc Amon, và hoàng tử Yôash. ²⁷ Ngươi sẽ nói: Vua phán thế này: Các ngươi phải tống tên này vào nhà giam và hạn chế bánh ăn nước uống của nó lại chờ lúc ta về bình an vô sự!" ²⁸ Mikayahu mới nói: "Nếu ngài trờ về bình an vô sự, thì chắc rằng Yavê đã không phán nơi tôi!" Ðoạn ông nói: "Các dân hết thảy hãy nghe..."

Trận Ramôt-Galaađ

²⁹ Vua Israel và Yôsaphat, vua Yuđa tiến lên Ramôt-Galaađ. ³⁰ Vua Israel nói với Yôsaphat: "Tôi sẽ trá hình mà ra trận, còn ngài, ngài cứ bận Y phục của ngài!" Vậy vua Israel đã trá hình và ra trận. ³¹ (số là) vua Aram đã ra lịnh cho ba mươi hai viên cai xe trận của ông rằng: "Các ngươi đừng giao chiến với ai dù nhỏ dù lớn, mà chỉ nhắm một mình vua Israel thôi". ³² Vậy khi các viên cai xe trận thấy Yôsaphat, họ liền nói với nhau: "Hẳn là vua Israel đó!", và họ sẽ qua phía đông mà xông đánh; nhưng Yôsaphat kêu lên. ³³ Các viên cai xe trận vừa thấy ông không phải là vua Israel thì rút lui không đuổi theo ông.

³⁴ Có người trương cung bắn hờ nhằm ngay vua Israel, vào giữa các khớp nối liền áo giáp. Ông bảo người đánh xe: "Giắt (ngựa) đem ta ra ngoài vòng chiến vì ta bị thương rồi!" ³⁵ Trận chiến ngày ấy cứ tăng thêm mãi ác liệt. Người ta đỡ vua đứng trên xe, quay mặt về phía quân Aram, và đến chiều thì ông chết. Máu nơi thương tích ông loang cả ra bên trong xe. ³⁶ Vào lúc mặt trời lặn, có tiếng kêu lên tung ra trong trại: "Ai về thành nấy, ai về quê nấy, ³⁷ vì vua đã chết". Và người ta về lại Samari mà tống táng vua ở Samari. ³⁸ Người ta (đem) xe gội nước rửa ở bể nước Samari và đàn chó đã liếm máu ông, và lũ gái điếm tắm mình, y như Yavê đã phán.

6- Sau Khi Akhab Chết

Kết luận về triều Akhab

³⁹ Còn các việc khác của Akhab, mọi sự ông đã làm, cung ngà ông đã cất, tất cả các thành ông đã xây, lại đã không viết trong sách Ký sự của các vua Israel sao? ⁴⁰ Akhab đã an nghỉ với tổ tiên, và Ôkhôzyahu con ông đã làm vua kế vị ông.

Yôsaphat, vua Yuđa

⁴¹ Yôsaphat con của Asa lên làm vua Yuđa, nắm thứ bốn đời Akhab, vua Israel. ⁴² Yôsaphat được ba mươi lăm tuổi khi lên làm vua và đã trị vì hai mươi lăm năm ở Yêrusalem. Tên mẹ ông là Azubah, con của Shilki. ⁴³ Trong mọi sự, ông đã đi theo đường lối của Asa cha ông, không hề sai chậy, mà làm điều ngay chính trước mắt Yavê. ⁴⁴ Duy có điều là các cao đàn vẫn không biến, dân chúng vẫn còn tế lễ, huân yên trên các cao đàn. ⁴⁵ Yôsaphat đã làm hoà với vua Israel.

⁴⁶ Còn các việc khác của Yôsaphat, lòng dũng cảm ông đã thi thố ra, ông đã đánh giặc làm sao, lại đã không viết trong sách Ký sự của các vua Yuđa sao? ⁴⁷ Và những điếm tế tự nam còn lại trong thời Asa cha ông, ông đã quét sạch khỏi xứ. ⁴⁸ Không có vua Eđom, nhưng có một trấn thủ của vua. ⁴⁹ Yôsaphat đóng mười chiến thuyền Tarsis để đi Ophir tìm vàng; nhưng ông đã không đi được, vì các thuyền đã bị tan tành ở Exion-Gêber. ⁵⁰ Bấy giờ Ôkhôzya con của Akhab nói với Yôsaphat: "Xin để cho tôi tớ tôi cùng đi thuyền với tôi tớ của ngài". Nhưng Yôsaphat đã không ưng thuận. ⁵¹ Yôsaphat đã nằm xuống với tổ tiên và được tống táng với tổ tiên ông trong thành của Ðavit, cha ông. Và Yôram con ông lên làm vua kế vị ông.

Ôkhôzya, vua Israel

⁵² Ôkhôzya con của Akhab lên làm vua Israel ở Samari, năm thứ hai mươi bảy của Yôsaphat, vua Yuđa; ông đã làm vua trên Israel hai năm. ⁵³ Ông đã làm sự dữ trước mắt Yavê và đã đi theo đường lối của cha ông, đường lối của mẹ ông, đường lối của Yơrôbôam, con của Nơbat, kẻ đã làm cho Israel vấp phạm. ⁵⁴ Ông đã phụng sự Baal và đã thờ lạy nó mà chọc tức Yavê Thiên Chúa Israel, trong mọi sự giống như cha ông đã làm.