Chương 01

Nhập đề

Chúa thăng thiên

¹ Trong quyển thứ nhất, thưa Ngài Thêôphilô, tôi đã bàn về mọi điều Ðức Yêsu đã làm và đã dạy, ² cho đến ngày Ngài siêu thăng, sau khi đã ban lời chỉ giáo cho các Tông đồ, mà thể theo Thánh Thần Ngài đã tuyển lựa.

³ Sau cuộc thương khó, Ngài đã cho họ thấy mình vẫn sống, với nhiều tang chứng đành rành. Suốt bốn mươi ngày, Ngài đã hiện ra cho họ và nói về Nước Thiên Chúa. ⁴ Và đang lúc đồng bàn với họ, Ngài đã truyền đã truyền dạy họ chớ rời khỏi Yêrusalem, nhưng hãy chờ đợi điều Cha đã hứa: "Như các ngươi đã nghe Ta nói. ⁵ Vì chưng Yoan đã thanh tẩy bằng nước; còn các ngươi, không mấy ngày nữa, sẽ được thanh tẩy bằng Thánh thần".

⁶ Những người hội hiệp với nhau đó, mới hỏi Ngài rằng: "Lạy Chúa, phải chăng thời này là lúc Ngài khôi phục vương quyền cho Israel?" ⁷ Ngài nói cùng họ: "Không phải việc các ngươi là biết thời hay buổi Cha đã định do quyền riêng Người, ⁸ nhưng các ngươi sẽ chịu lấy quyền lực Thánh thần đến trên các ngươi. Và các ngươi sẽ là chứng tá của ở Yêrusalem, trong toàn cõi Yuđê và Samari, và cho đến mút cùng cõi đất".

⁹ Nói thế rồi, Ngài cất mình lên trước mắt họ, và một đám mây đã quyện lấy Ngài đi khuất mắt họ. ¹⁰ Và đang lúc họ đăm đăm nhìn Ngài lên trời, thì này: có hai người, y phục trắng ngời đã đứng bên họ, ¹¹ và nói: "Các ông, người Galilê, tại sao các ông cứ đứng đó nhìn trời? Ðức Yêsu đây, Ðấng vừa siêu thăng xa cách các ông, Ngài sẽ đến cũng một thể như các ông đã thấy Ngài đi về trời". ¹² Bấy giờ họ trở về Yêrusalem, từ núi gọi là núi Cây Dầu, gần bên Yêrusalem, cách một khoảng đường ngày Hưu lễ.

I. Tin Mừng Trong Thế Giới Do Thái

1. Cộng Ðoàn Yêrusalem

Thành phần cộng đoàn tiên khởi

¹³ Khi vào rồi, họ lên lầu trên, chỗ họ lưu ngụ: (các ông) Phêrô, Yoan, Yacôbê, Anrê, Philip, Thôma, Batrhôlômêô, Matthêô, Yacôbê (con) của Alphê, Simôn Nhiệt Thành, Yuđa (con) của Yacôbê.

¹⁴ Hết thảy họ đồng tâm nhất trí chuyên cần cầu nguyện, cùng với các phụ nữ, và Maria, mẹ Ðức Yêsu và các anh em Ngài.

Matthya thay Yuđa

¹⁵ Trong những ngày ấy, Phêrô đứng dậy giữa các anh em -- một đám đông tề tựu lại, lối một trăm hai mươi nhân danh -- và nói:

¹⁶ "Thưa anh em, Kinh thánh phải được ứng nghiệm, lời Thánh Thần đã dùng miệng Ðavít để tiên báo về Yuđa, kẻ đem đường cho những người đến bắt Ðức Yêsu. ¹⁷ Y đã từng được liệt vào số chúng tôi, cùng đã được thông phần vào công việc phục vụ này. ¹⁸ Vậy mà y đã lấy tiền công phi nghĩa mà tậu một thửa đất, và nhào đầu xuống, y đã vỡ bụng, lòi ruột ra. ¹⁹ Sự ấy, mọi người ở Yêrusalem đều biết, khiến thửa đất kia đã được gọi -- theo tiếng của họ -- là Hakeldama, nghĩa là Ruộng máu! ²⁰ Vì trong sách Thánh vịnh đã viết:

Trại của nó hãy thành hoang vu,

và đừng có ai ở lại trong đó.

Và: Chức vụ của nó, kẻ khác hãy cất lấy!

²¹ "Vậy trong hàng những người đã cùng đi với chúng tôi, suốt cả thời gian Chúa Yêsu đã ra vào giữa chúng tôi, ²² khởi từ lúc Yoan thanh tẩy, cho đến ngày Ðức Yêsu bị cất khỏi chúng tôi, phải chọn thêm một người để cùng với chúng tôi làm chứng cho sự sống lại của Ngài".

²³ Họ đã đề cử hai người: Yuse, gọi là Barsabba, biệt danh là Giustô, và Matthya, ²⁴ Rồi họ cầu nguyện rằng: "Lạy Chúa, là Ðấng thấu suốt lòng dạ mọi người, xin tỏ ra: trong hai người này, ai là kẻ Chúa chọn, ²⁵ để kế chỗ trong công việc phục vụ và sứ mạng tông đồ này, mà Yuđa đã sa đọa bỏ trống, để đi vào chỗ dành riêng cho nó!" ²⁶ Họ đã bỏ thăm, và thăm đã nhằm Matthya, và ông đã được liệt hàng với Mười một Tông đồ.

Chương 02

Ngày lễ Năm mươi:

Thánh Thần hiện xuống

¹ Khi thời gian đã mãn, đến lễ Năm Mươi, mọi người cùng nhau tề tựu một nơi; ² thì bỗng xảy đến tự trời một tiếng rào rào như thể do cuồng phong thổi đến, vang dậy cả nhà, nơi họ đang ngồi. ³ Và họ thấy những lưỡi như thể là lửa, phân tán dần mà đậu trên mỗi người trong họ. ⁴ Và hết thảy họ được đầy Thánh Thần, và bắt đầu nói những tiếng lạ, tùy theo Thần khí ban cho họ phát ngôn.

⁵ Cư ngụ ở Yêrusalem có những người Do Thái đạo đức, từ mọi dân thiên hạ về. ⁶ Thoạt tiếng ấy vang ra, thì cả đám đông cùng nhau tuôn đến và sửng người ra, vì ai nấy đều nghe họ nói tiếng quê mình. ⁷ Họ đứng chưng hửng và kinh ngạc mà rằng: "Này, những người nói kia, hết thảy lại không phải là dân Galilê ư? ⁸ Làm sao chúng ta mỗi người lại nghe tiếng quê ta sinh ra? ⁹ (Ta là người) Patrhi, Mêđi, Êlam, Lưỡng Hà Ðịa, Yuđê, Kappađokia, Pontô, Tiểu Á, ¹⁰ Phrygia, Pamphylia, Ai Cập, vùng Lybi giáp giới Kyrênê, và người Rôma thiên cư đến đây. ¹¹ Do Thái và Tòng Giáo, người Krêta và người Á Rập - ta đều nghe họ dùng tiếng của ta mà rao những việc lớn lao của Thiên Chúa!"

¹² Mọi người đều chưng hửng, ngơ ngác, người này nói với người nọ: "Thế nghĩa là gì?" ¹³ Nhưng nhóm khác lại chế nhạo, mà nói: "Các lão bứ rượu mất rồi!"

Diễn từ của Phêrô

¹⁴ Cùng mười một vị, Phêrô đứng lên cất tiếng tuyên ngôn với họ:

"Các ông người Do Thái, và dân thành Yêrusalem hết thảy, xin các người biết cho điều này, xin các người để tai vào các lời tôi nói. ¹⁵ Không, những người này không say rượu đâu, như các người tưởng - vì ngày mới đến giờ thứ ba, -- ¹⁶ nhưng đó là điều tiên tri Yôel đã nói:

¹⁷ Sẽ xảy ra trong những ngày sau hết, Thiên Chúa phán:

Ta sẽ đổ Thần khí Ta trên mọi xác phàm.

Và con trai, con gái các ngươi sẽ tuyên sấm,

thanh niên của các ngươi sẽ thấy thị kiến,

kẻ già lão trong các ngươi sẽ chiêm điềm mộng.

¹⁸ Và cả trên các tôi trai, tớ gái của Ta,

trong những ngày ấy, Ta sẽ đổ Thần khí Ta xuống,

và chúng sẽ nói tiên tri.

¹⁹ Ta sẽ tung ra điềm thiêng tại trời trên cao,

cùng những dấu lạ trên đất phía dưới,

máu cùng lửa và khói hoi nghi ngút.

²⁰ Mặt trời biến thành tối tăm,

và mặt trăng sẽ thành máu,

trước khi đến Ngày vĩ đại huy hoàng của Chúa.

²¹ Và sẽ xảy ra là mọi kẻ kêu Danh Chúa sẽ được cứu.

²² "Các ông, người Israel, xin nghe các lời này: Yêsu Nazaret, người được Thiên Chúa ủy nhiệm đến với các ông bằng những việc quyền năng, những điềm thiêng cùng dấu lạ, tức là những việc Thiên Chúa đã dùng Ngài đê thi hành giữa các ông như các ông biết, -- ²³ thể theo ý định đã vạch sẵn và sự dự tri của Thiên Chúa mà bị phó nộp, thì các ông đã thủ tiêu Ngài đi, là dùng tay vô đạo đóng đinh thập giá. ²⁴ Thiên Chúa đã cho Ngài sống lại, đã gỡ Ngài khỏi các nỗi đau khổ sự chết, bởi chưng sự chết vô phương cầm hãm được Ngài dưới quyền nó. ²⁵ Vì Ðavít nói về Ngài:

Tôi đã đặt Chúa luôn luôn trước mắt,

vì có Người bên hữu, tôi sẽ không lay.

²⁶ Bởi thế lòng tôi hớn hở

và lưỡi tôi nhảy mừng,

cả thân xác tôi cũng ở trong trông cậy.

²⁷ Vì người sẽ không thí bỏ hồn tôi nơi âm phủ,

và không để Ðấng Thánh của Người phải thấy mục nát.

²⁸ Người đã cho tôi biết đường lối sự sống,

và cho tôi được đầy no phúc lạc trước tôn nhan Người.

²⁹ "Hỡi anh em, tôi xin mạn phép mà nói trống ra về tổ phụ Ðavít: là ông đã mãn số rồi, và đã được tống táng, và mộ của ông còn đó giữa chúng ta cho đến ngày nay. ³⁰ Vì là tiên tri và biết rằng Thiên Chúa đã thề với ông là: hoa quả lòng dạ ông, Người sẽ đặt trên ngai của Người, ³¹ nên thấy trước, ông đã nói về sự sống lại của Ðức Kitô, rằng:

Ngài đã không bị thí bỏ nơi âm phủ,

và thân xác Ngài không phải thấy mục nát.

³² "Ðức Yêsu đó, Thiên Chúa đã cho sống lại; chúng tôi hết thảy xin làm chứng về điều ấy. ³³ Vậy được nhắc lên bên hữu Thiên Chúa, Ngài đã lĩnh nơi Cha ơn đã hứa là Thánh Thần mà đổ xuống, đó là điều các ông thấy được và nghe được. ³⁴ Vì Ðavít đã không hề lên trời, chính ông nói:

Chúa đã phán cùng Chúa tôi:

Hãy ngự bên hữu Ta,

³⁵ chờ Ta đặt quân thù làm bệ chân ngươi.

³⁶ "Vậy xin toàn thể nhà Israel hãy biết chắc là: Thiên Chúa đã đặt làm Chúa, và làm Kitô, Ðức Yêsu mà các người đã đóng đinh kia!"

³⁷ Nghe xong, họ bị đâm thấu lòng, và nói với Phêrô và các tông đồ khác: "Chúng tôi phải làm gì, anh em ơi?" ³⁸ Phêrô bảo họ: "Hãy hối cải, và mỗi người hãy chịu thanh tẩy nhân Danh Ðức Yêsu Kitô để được tha thứ tội lỗi, và các người sẽ được lĩnh ơn Thánh Thần. ³⁹ Vì lời hứa được ban cho các người, và con cái các người, cùng mọi kẻ xa gần, hết mọi người, Chúa, Thiên Chúa chúng ta sẽ kêu gọi". ⁴⁰ Ông còn dùng nhiều lời khác nữa mà đoan chứng và khích lệ họ, rằng: "Hãy lo sao thoát khỏi thế hệ tà vạy này!"

⁴¹ Vậy những ai đã đón nhận lời ông, thì đã chịu thanh tẩy. Và trong ngày ấy, đã có thêm được lối ba ngàn linh hồn.

Sinh hoạt của cộng đoàn

⁴² Họ chuyên cần với giáo huấn của các tông đồ và sự hiệp thông, việc bẻ bánh và kinh nguyện.

⁴³ Nhưng mối sợ xâm nhập mọi người: có lắm điềm thiêng và dấu lạ xảy ra do các tông đồ làm.

⁴⁴ Các kẻ tin hết thảy đều coi mọi sự như của chung: ⁴⁵ đất đai của cải, thì họ bán đi mà phân phát cho mọi người, ai nấy tùy theo nhu cầu của mình.

⁴⁶ Ngày ngày họ đồng tâm nhất trí chuyên cần lui đến Ðền thờ, bẻ bánh ở nhà, cùng nhau chia sẻ của nuôi thân, lòng hân hoan, dạ đơn thành, ⁴⁷ trong lời ngợi khen Thiên Chúa, trong sự mến phục của toàn dân. Và số những kẻ được cứu rỗi cứ mỗi ngày được Chúa ban thêm mà nên một cùng nhau.

Chương 03

Phêrô chữa một người què

¹ Phêrô và Yoan lên Ðền thờ vào giờ cầu nguyện, giờ thứ chín. ² Có người nọ què từ lòng mẹ sinh ra, được người ta khiêng đến đặt thường ngày bên cửa Ðền Thờ, gọi là cửa Hoa, để xin của bố thí với khách viếng Ðền Thờ. ³ Nó thấy Phêrô và Yoan sắp vào Ðền Thờ, thì xin bố thí. ⁴ Phêrô nhìn thẳng vào nó, với Yoan và nó: "Nhìn lên chúng tôi!" ⁵ Nó chú ý vào các ông, trông được lĩnh chút gì. ⁶Nhưng Phêrô nói: "Bạc vàng tôi không có; song có gì thì tôi cho anh; Nhân Danh Ðức Yêsu Kitô, người Nazaret, anh hãy bước đi!" ⁷ Rồi cầm lấy tay phải nó, ông cho nó chỗi dậy. Lập tức bàn chân và xương mắt cá nói được chắc lại; ⁸ nó nhảy vùng lên và đứng dậy, và đi lại được, rồi nó vào Ðền Thờ với các ông, vừa đi vừa nhảy, và ngợi khen Thiên Chúa. ⁹ Toàn dân đều thấy nó đi và ngợi khen Thiên Chúa.

¹⁰ Người ta nhận ra nó chính là người xin bố thí nơi cửa Hoa, cổng Ðền Thờ, nên họ đầy kinh ngạc, sửng sốt trước sự xảy ra cho nó.

Diễn từ của Phêrô ở sân Ðền thờ

¹¹ Trong khi nó níu lấy Phêrô và Yoan, thì toàn dân cùng nhau ùa chạy tới nơi các ông, ở trụ lang Salômôn, họ rất kinh ngạc. ¹² Thấy vậy, Phêrô lên tiếng nói với dân:

"Các ông, người Israel, tại sao lại đăm đăm nhìn chúng tôi, như thể bởi quyền phép riêng gì, hay lòng đạo đức của chúng tôi mà chúng tôi đã làm cho người này bước đi? ¹³ Thiên Chúa của Abraham, của Ysaac, của Yacob, Thiên Chúa của cha ông chúng ta, đã tôn vinh Tôi tớ Người, Ðức Yêsu, kẻ các ông đã nộp, đã chối từ trước mặt Philatô, trong khi ông ấy xét là phải tha Ngài. ¹⁴ Các ông đã từ chối Ðấng thánh, Ðấng công chính; các ông đã xin ân xá cho một tên sát nhân; ¹⁵ còn Vị khơi nguồn sự sống, các ông đã giết đi, Ðấng mà Thiên Chúa đã cho sống lại từ cõi chết: về điều ấy, chúng tôi là chứng nhân.

¹⁶ "Chính nhờ bởi tin vào Danh Ngài, mà anh này, kẻ các ông thấy và biết đây, đã được Danh Ngài làm cho vững mạnh; chính lòng tin nhờ Danh ấy đã cho anh này được vẹn toàn khang kiện như vậy trước mặt các ông!

¹⁷ "Nhưng nay, hỡi anh em, tôi biết: Anh em vì vô tri mà đã làm thế, cũng như các vị đầu mục của anh em. ¹⁸ Còn Thiên Chúa, những điều Người đã tiên báo do miệng các tiên tri hết thảy, tức là Ðức Kitô phải chịu khổ nạn, thì lại làm trọn bằng cách ấy. ¹⁹ Vậy anh em hãy hối cãi, hãy hồi đầu trở lại, ngõ hầu tội lỗi anh em được tẩy xóa, ²⁰ để làm sao cho thời buổi thanh nhàn đến được, từ nhan Chúa; và Người sẽ sai đến Ðức Kitô, Người đã tiền định ban cho anh em, tức là Ðức Yêsu, ²¹ Ðấng mà hiện trời cao phải đón lấy, cho đến thời buổi phục hồi vạn vật, điều mà Thiên Chúa đã phán do miệng các thánh tiên tri của Người từ muôn thuở. ²² Môsê đã nói: Chúa, Thiên Chúa sẽ chỗi dậy giữa anh em các ngươi một tiên tri như ta. Các ngươi phải nghe Ngài trong mọi sự Ngài sẽ nói cùng các ngươi. ²³Sẽ xảy ra là phàm sinh linh nào không nghe tiên tri ấy, sẽ bị tiêu trừ khỏi dân. ²⁴ Các tiên tri từ Samuel và các vị kế theo hết thảy, các ngài đã nói lên và loan báo những ngày này.

²⁵ "Còn anh em, anh em là con cái các tiên tri, con cái Giao ước Thiên Chúa đã kết với tổ tiên của anh em, khi Người phán cùng Abraham: Và trong dòng giống ngươi, mọi gia tộc trần gian sẽ được chúc lành. ²⁶ Chính cho anh em trước tiên, mà Thiên Chúa đã cho tôi tớ Người sống lại, cùng sai Người đến chúc lành cho anh em, một khi mỗi người trong anh em biết hồi đầu từ bỏ tội ác của mình!"

Chương 04

Phêrô và Yoan trước công nghị

¹ Các ông còn đang nói với dân, thì các tư tế, viên lãnh binh Ðền thờ cùng những người thuộc bè Sađóc sấn lại nơi các ông, ² bực bội vì các ông dám giảng dạy cho dân và loan báo sự sống lại từ cõi chết, đã xảy ra nơi Ðức Yêsu; ³ họ tra tay trên các ông và tống ngục để chờ ngày mai, vì đã chiều tối rồi.

⁴ Nhiều trong những kẻ nghe lời đã tin, và nhân số (những kẻ tin) đã lên đến cùng năm nghìn.

⁵ Hôm sau, các đầu mục của họ, cùng hàng niên trưởng, và ký lục ở Yêrusalem đã nhóm họp, ⁶ với Hanna là Thượng tế, và Caipha, Yoan, Alêxandrô, và tất cả những người tộc thuộc của Thượng tế, ⁷Họ đặt các ông ở giữa tòa và tra hỏi: "Bởi quyền phép nào hay nhân Danh nào các ngươi đã làm các điều ấy?" ⁸ Bấy giờ được đầy Thánh Thần, Phêrô đã nói cùng họ:

"Thưa chư vị đầu mục của dân, cùng hàng niên trưởng, ⁹ nếu hôm nay nhân vì một việc nghĩa làm cho một người tàn tật, mà chúng tôi bị tra hỏi: Nhờ ai mà người ấy đã được cứu? ¹⁰ Xin chư vị hết thảy cùng toàn dân Israel biết rằng: chính là Nhân Danh Yêsu Ðức Kitô người Nazaret, người các ông đã cho đóng đinh thập giá, nhưng Thiên Chúa đã cho sống lại từ cõi chết, chính Nhân Danh ấy mà người này được đứng trước mặt các ông an lành mạnh khỏe. ¹¹ Chính Ngài là viên đá đã bị các ông là thợ xây khinh màng, thì đã hóa thành đỉnh góc. ¹² Và hẳn không có ơn cứu độ nơi một người nào khác nữa. Vì dưới gầm trời này, không có một Danh nào khác đã được ban xuống cho nhân loại để phải nhờ vào đó mà chúng ta trông được cứu thoát."

¹³ Thấy sự dạn dĩ của Phêrô và Yoan và đã để ý rằng các ông là những người vô học thức, và thuộc lê dân, họ kinh ngạc, và nhận ra là các ông trước kia đã ở với Ðức Yêsu. ¹⁴ Và bởi thấy người được chữa lành đứng đó với các ông, nên họ chẳng biết lấy gì mà bắt bẻ. ¹⁵ Họ mới truyền cho các ông ra khỏi công nghị, và họ bàn bạc với nhau, ¹⁶ rằng: "Ta phải xử làm sao với bọn người này? Một phép lạ rành rành đã do chúng làm ra, đó là điều hiển nhiên đối với mọi người ở Yêrusalem, và chúng ta không thể nào chối được. ¹⁷ Nhưng để sự việc khỏi cứ đồn lan thêm mãi trong dân, ta hãy ngăm đe cấm chúng không được nói với ai nhân Danh kia nữa".

¹⁸ Họ cho gọi các ông vào lại và truyền nhất nhất không được tuyên ngôn hay giảng dạy nhân Danh Ðức Yêsu nữa. ¹⁹ Ðáp lại, Phêrô và Yoan nói cùng họ: "Trước mặt Thiên Chúa điều ngay lẽ chính, phải chăng vâng lời các ngài hơn là vâng lời Thiên Chúa? Xin các ngài xét! ²⁰ Phần chúng tôi, điều chúng tôi đã thấy và đã nghe, chúng tôi không thể không nói!" ²¹ Kèm thêm lời đe dọa, họ đã thả các ông về, vì không thấy cách nào trừng trị được các ông, bởi (sợ) dân, vì mọi người đều tôn vinh Thiên Chúa về việc đã xảy ra, ²² là vì người được hưởng ơn chữa lành lạ lùng ấy, bấy giờ đã ngoài bốn mươi tuổi.

Cộng đoàn cầu nguyện và được thêm vững mạnh

²³ Ðược tha về, các ông đến với các bạn, và thuật lại mọi điều các thượng tế và hàng niên trưởng đã nói cùng các ông. ²⁴ Nghe rồi, họ đồng tâm nhất trí, cất tiếng lên cùng Thiên Chúa và nói:

"Lạy Chúa, chính người là Ðấng đã dựng nên trời đất, và biển cùng mọi vật khắp các chốn đó. ²⁵ Ðấng đã dùng miệng tôi tớ Chúa là Ðavít [cha chúng tôi], [nhờ Thánh Thần] mà phán bảo:

Làm sao các dân dấy động?

và các nước tính đến chuyện hảo huyền?

²⁶ Vua Chúa trần gian dấy binh khởi nghĩa,

quan quyền vây cánh liên minh

chống lại Chúa và chống lại Ðức Kitô của Người.

²⁷ "Vì thực sự họ đã vây cánh liên minh trong thành này, để chống lại tôi tớ thánh của Người là Ðức Yêsu, Ðấng Người đã xức dầu, Hêrôđê và Pôntiô Philatô, làm một với các dân ngoại, cùng các chi tộc Israel, ²⁸ để thi hành mọi điều tay Người, và thánh ý Người đã tiền định phải xảy đến. ²⁹ Và bây giờ đây, lạy Chúa, xin hãy nhìn đến những lời hăm dọa của họ, xin ban cho các tôi tới Người được tất cả dạn dĩ mà nói Lời của Người, ³⁰ là Người giương tay cho phép chữa lành, cho làm những dấu lạ điềm thiêng, nhờ Danh Tôi tớ thánh của Người là Ðức Yêsu!".

³¹ Họ cầu nguyện rồi, thì chỗ họ nhóm hội rung chuyển, và hết thảy, họ được đầy Thánh thần; và họ đã cứ ngang nhiên nói Lời Thiên Chúa.

Sinh hoạt cộng đoàn. Chung của cải

³² Ðoàn lũ của kẻ tin chỉ có một tấm lòng, một linh hồn. Không một người nào nói là mình có của riêng, nhưng đối với họ mọi sự đều là của chung.

³³ Với quyền năng lớn lao, các tông đồ đoan chứng về sự sống lại của Chúa Yêsu và ân sủng dồi dào xuống trên họ hết thảy.

³⁴ Vả lại giữa họ không có ai phải túng thiếu. Vì những người làm chủ đất đai hay nhà cửa, thì bán đi và đem giá cả các vật bán được ³⁵ mà đặt dưới chân các tông đồ, để phân phát cho mỗi người, ai nấy tùy theo nhu cầu của mình.

Gương đại độ của Barnaba

³⁶ Yuse, ngươi đã được các Tông đồ đặt tên cho là Barnaba - nghĩa là Con của sự an ủi -- một Lêvit, người gốc Kyprô, ³⁷ có một thửa ruộng, ông đã bán đi và đem bạc đặt dưới chân các tông đồ.

Chương 05

Ananya và Saphira gian dối

¹ Có người kia tên là Ananya cùng với vợ là Saphira bán một thửa đất, ² đã khấu trừ giấu đi một phần giá cả, có vợ đồng tình, rồi đem một phần nào đó đặt dưới chân các tông đồ.

³ Phêrô mới nói: "Ananya, làm sao Satan đã lấp đầy lòng ngươi, làm ngươi dối trá với cả Thánh Thần, mà khấu trừ giấu đi một phần giá đất? ⁴ Của còn, là còn cho ngươ; có bán đi, ngươi vẫn tự quyền xử định! Hà tất ngươi phải bận tâm bày ra chuyện này? Không phải ngươi đã dối người ta đâu, mà là với Thiên Chúa".

⁵ Vừa nghe các lời ấy, Ananya ngã lăn xuống và tắt thở. Mọi người nghe biết đều phát sợ kinh hồn. ⁶ Các kẻ tráng niên đã chỗi dậy bó xác y lại mà đem đi chôn.

⁷ Khoảng ba giờ sau, vợ y không biết gì về việc xảy ra cũng đi vào. ⁸ Phêrô lên tiếng nói cùng bà ấy: "Hãy nói ta hay, thửa đất các ngươi đã bán giá ngằn này phải không?" Bà ấy đáp: "Vâng, giá ngằn ấy!" ⁹ Phêrô liền bảo bà ấy: "Tại sao các ngươi lại đi thông đồng với nhau mà thử thách Thần khí Chúa? Này chân những kẻ chôn chồng ngươi đã ở ngoài cửa, và họ sẽ khiêng cả ngươi đi nữa!" ¹⁰ Lập tức bà ấy ngã lăn xuống chân ông và tắt thở. Tráng niên vào thấy bà ấy đã chết thì khiêng đi chôn bên cạnh chồng bà.

¹¹ Toàn thể Hội thánh cùng mọi người nghe biết các việc ấy đều phát sợ kinh hồn.

Phép lạ các Tông đồ làm

¹² Do tay các tông đồ, lắm dấu lạ điềm thiêng đã xảy ra trong dân.

Và đồng tâm nhất trí, họ thường họp với nhau hết thảy nơi trụ lang Salômôn. ¹³ Còn các kẻ khác không ai dám sát lại gần họ, nhưng dân chúng lại ca tụng họ.

¹⁴ Hơn lên mãi, những kẻ tin theo Chúa tăng thêm số: đoàn đoàn lũ lũ, đàn ông đàn bà.

¹⁵ (Sự như thế) khiến người ta khiêng cả những kẻ yếu liệt ra đường sá, mà đặt trên giường trên chõng, chờ khi Phêrô đi đến, thì ít là bóng ông rợp trên người nào trong các kẻ ấy. ¹⁶ Ðoàn lũ thiên hạ tự các thành lân cận Yêrusalem cũng tuôn đến, đem theo những kẻ yếu liệt và những người bị ô uế khuấy khuất, và họ đều được chữa lành hết thảy.

Các Tông đồ trước Công nghị

¹⁷ Bấy giờ thượng tế và mọi người thuộc phe cánh ông, tức là bè Sađóc, đã chỗi dậy, lòng đầy ghen tương tức tối, ¹⁸ họ tra tay trên các Tông đồ, và tống các Ngài vào tù nhà nước.

¹⁹ Nhưng ban đêm, Thiên thần Chúa, đã mở cửa ngục, dẫn các ngài ra và bảo: ²⁰ "Hãy ra đi, đứng ở Ðền Thờ mà nói với dân tất cả những lời dạy về sự sống đó". ²¹ Vâng lịnh, ngay vừa rạng đông, các ngài đã vào Ðền thờ và giảng dạy.

Còn Thượng tế và các người thuộc phe cánh ông, thân hành đến và triệu tập Công nghị và toàn thể Lão viện con cái Israel. Ðoạn họ sai người đến tù, điệu các ngài tới. ²² Bọn thủ hạ đến nơi đã không gặp các ngài trong tù. Họ quay trở lại báo tin, trình rằng: ²³ "Nhà tù, chúng tôi vẫn khóa chặt thật kỹ lưỡng; quân canh vẫn canh phòng nơi cửa; nhưng mở ra thì chúng tôi không còn thấy ai bên trong cả!" ²⁴ Thoạt nghe các lời ấy, viên lãnh binh Ðền thờ cùng các thượng tế ngơ ngác phân vân về các ngài, (tự hỏi): "Như thế nghĩa là gì?" ²⁵ Bấy giờ có người đến đem tin cho họ: "Kìa, các kẻ chư vị đã tống ngục, hiện đang đứng trong Ðền thờ và giảng dạy cho dân". ²⁶ Viên lãnh binh cùng thủ hạ liền ra đi triệu các ngài về, nhưng không dám hành hung vì sợ dân ném đá.

²⁷ Họ giải các ngài đến, và đặt đứng trước Công nghị. Và Thượng tế tra hỏi các ngài, rằng: ²⁸ "Chúng ta đã cấm đi cấm lại các ngươi không được giảng dạy nhân Danh ấy nữa, thế mà này: các ngươi làm cho cả Yêrusalem vang dậy với giáo huấn của các ngươi. Các ngươi muốn kéo xuống trên đầu chúng ta máu người ấy." ²⁹ Ðáp lại Phêrô và các Tông đồ nói:

"Phải vâng phục Thiên Chúa hơn là người ta! ³⁰ Thiên Chúa của cha ông chúng ta đã cho Ðức Yêsu sống lại, kẻ các ông đã sát hại, và treo lên cây gỗ. ³¹ Người ấy, như Vị khơi nguồn, nhưng Ðấng cứu tinh, Thiên Chúa đã nhắc lên bên hữu Người, để ban cho Israel ơn hối cải và tha tội. ³² Về các điều ấy, chúng tôi đây là chứng nhân cùng với Thánh Thần Thiên Chúa đã ban cho những ai vâng phục Người". ³³ Những người nghe, tức uất lên, muốn giết các ngài.

³⁴ Bấy giờ có người đứng dậy giữa Công nghị, một người Biệt phái tên là Gamaliel, luật sĩ được toàn dân ngưỡng mộ. Ông ra lịnh cho dẫn các đương sự ra ngoài chốc lát. ³⁵ Rồi ông nói cùng họ: "Chư vị người Israel, xin các ngài hãy thận trọng, về các người này, khi xét, các ngài phải làm gì. ³⁶ Quả vậy, trước những ngày này, Thêuđa đã dấy lên, xưng mình là gì gì đó, và một số chừng bốn trăm người đã kết đảng với hắn. Hắn bị giết, đồ đảng của hắn hết thảy đều tan rã, và ra như không. ³⁷ Sau hắn, Yuđa người Galilê cũng đã dấy lên, vào thời Kiểm tra nhân khẩu, và kéo dân ly khai theo mình. Y bị hại, và đồ đảng y hết thảy đều phân tán. ³⁸ Bây giờ đây, tôi xin nói với các ngài, hãy tránh dính líu với các người ấy, để mặc họ. Vì chưng, nếu cơ đồ ấy hay công trình ấy do tự loài người; tất sẽ bị phá hủy; ³⁹ nhược bằng là do tự Thiên Chúa, thì các ngài sẽ không thể phá hủy đã rồi, mà còn lâm họa trở thành những kẻ đối địch với Thiên Chúa!" Và họ đã phục lý ông.

⁴⁰ Họ cho gọi các tông đồ lại, mà đánh đòn, và ra lịnh không được giảng nhân Danh Ðức Yêsu nữa, đoạn thả cho về. ⁴¹ Còn các ngài thì hân hoan mà bước ra khỏi Công nghị, vì đã thấy mình đáng được chịu sỉ nhục vì Danh.

⁴² Suốt ngày, nơi Ðền Thờ và ở nhà, các ngài không ngớt giảng dạy và loan báo Tin Mừng về Ðức Kitô Yêsu.

Chương 06

2. Tá Viên Stêphanô

Tuyển lựa Bảy tá viên

¹ Trong những ngày ấy, bởi môn đồ đã nên đông đảo, thì đã xảy ra việc các người Hi hóa kêu ca, trách các người Hipri, vì trong việc phục vụ thường nhật, những người góa bụa trong nhóm họ đã bị bỏ quên.

² Vậy nên Mười hai vị mới triệu tập đoàn thể các môn đồ lại mà nói: "Không phải là điều đẹp lòng (Thiên Chúa) nếu chúng tôi nhãng bỏ Lời Thiên Chúa, mà đi lo giúp việc bàn ăn. ³ Vậy, hỡi anh em, hãy xét mà chọn lấy giữa anh em bảy người có chứng chỉ, đầy Thần khí và khôn ngoan, để chúng tôi bổ nhiệm vào chức vụ ấy. ⁴ Còn chúng tôi, chúng tôi sẽ chuyên lo cầu nguyện và phục vụ Lời". ⁵ Ðề nghị ấy đã làm cho cả đoàn thể hài lòng; và họ đã chọn: Stêphanô, một người đầy lòng tin và Thánh thần; Philip, Prokhorô, Nikanor, Timôn, Parmêna, và Nicôlaô, một người tòng giáo gốc Antiokia. ⁶Họ đề cử các người ấy với các Tông đồ, và các ngài đã cầu nguyện cùng đặt tay cho các ông.

⁷ Và lời Thiên Chúa tiến mạnh; số môn đồ ở Yêrusalem lên đông đảo quá đỗi, có cả một đám đông tư tế đã vâng phục đức tin.

Stêphanô bị bắt

⁸ Stêphanô đầy ân sủng và quyền năng, đã làm những điềm thiêng cùng dấu lạ cả thể trong dân. ⁹ Nhưng có những người thuộc hội đường, gọi là Hội Ðường nhóm Nôphóng, nhóm Kyrênê, nhóm Alêxanđria, nhóm Kilikia và Tiểu Á, dấy lên tranh luận với Stêphanô. ¹⁰ Nhưng họ không có sức cự lại sự khôn ngoan và Thần Khí làm ông nói. ¹¹ Họ mới xúi xiểm những người đi phao lên: "Chúng tôi đã nghe nó nói lộng ngôn phạm đến Môsê và Thiên Chúa". ¹² Họ làm chấn động dân chúng cùng hàng niên trưởng và các ký lục, rồi họ sấn lại lôi ông đi và điệu đến Công nghị. ¹³ Họ cắt đặt chứng gian ra nói: "Tên này không ngớt nói những lời phạm đến Nơi Thánh [này] và Lề luật. ¹⁴ Vì chúng tôi đã nghe hắn nói rằng: Yêsu Nazaret kia sẽ triệt hạ Nơi này và thay đổi lề lối Môsê đã truyền cho chúng ta". ¹⁵ Toàn thể cử tọa trong Công nghị đăm đăm nhìn ông, và họ thấy dung mạo ông như dung nhan một Thiên thần.

Chương 07

Stêphanô lên tiếng trước Công nghị

¹ Bấy giờ Thượng tế hỏi: "Có như thế không?" ² Ông nói:

"Thưa chư vị đồng bào, thưa các phụ huynh, xin hãy nghe:

"Thiên Chúa vinh quang đã hiện ra cho cha chúng ta là Abraham, thời ông còn ở Lưỡng Hà Ðịa, trước khi di cư đến Kharan. ³ Và Người đã phán bảo ông: Hãy ra khỏi xứ sở ngươi và họ hàng ngươi, mà đi tới đất Ta sẽ chỉ cho ngươi. ⁴ Bấy giờ, ông bỏ đất Khalđê mà di cư đến Kharan. Và sau khi thân sinh ông qua đời. Người lại dạy ông bỏ đó mà thiên cư đến xứ này, nơi các ông đang ở bây giờ. ⁵ Và nơi xứ này, Người đã không cho ông một cơ nghiệp nào, một chỗ đặt chân cũng không; và Người đã hứa ban đất đai này làm sở hữu cho ông và dòng giống của ông sau ông, trong khi ông chưa có một mụn con nào. ⁶ Thiên Chúa đã phán thế này; là: Dòng giống ông sẽ ngụ cư nơi đất tha phương; và người ta sẽ bắt làm nô lệ và hành hạ đến bốn trăm năm. ⁷ "Nhưng dân tộc nó phải làm tôi, Ta sẽ xử án - Thiên Chúa phán - và sau đó, chúng sẽ ra đi mà thờ phượng Ta ở chỗ này". ⁸ Người đã ban cho ông Giao ước cắt bì. Và như vậy, ông đã sinh ra Ysaac, và ông đã cắt bì cho con ngày thứ tám; rồi Ysaac cắt bì cho Yacob, và Yacob cắt bì cho mười hai tổ phụ.

⁹ "Các tổ phụ, vì ghen tương, đã bán Yuse sang Ai Cập. Và Thiên Chúa đã ở với ông, ¹⁰ và đã kéo ông khỏi mọi nỗi gian truân, và cho ông được sủng mộ và khôn ngoan trước mặt Pharaô vua Ai Cập; và nhà vua đã đặt ông làm tể tướng trên Ai Cập, cùng cả triều đình nhà vua. ¹¹ Xảy đến đói kém và quẫn bách lớn trên toàn xứ Ai Cập và Canaan; và cha ông chúng ta không tìm được gì độ khẩu. ¹²Yacob nghe biết bên Ai Cập có lúa, thì đã sai cha ông chúng ta đi một lần đầu; ¹³ lần thứ hai, Yuse đã cho anh em nhận ra mình, và dòng giống của Yuse đã tiết lộ trước mặt Pharaô. ¹⁴ Yuse đã sai đón mời Yacob cha mình với cả thân thuộc, hết thảy là bảy mươi lăm nhân mạng. ¹⁵ Yacob đã xuống Ai Cập, và mất ở đó, ngài và cả cha ông chúng ta, ¹⁶ và thi hài các ngài đã được cải táng về Sikem, và được đặt trong mộ Abraham đã phải trả giá bạc tậu lấy của con cái Emmôr ở Sikem.

¹⁷ "Khi đã gần đến thời ứng nghiệm lời hứa Thiên Chúa đã thề với Abraham thì dân gia tăng và nên đông đảo ở Ai Cập, ¹⁸ cho đến triều vua khác lên ngôi ở Ai Cập, một người đã không hề biết Yuse. ¹⁹ Vua này dùng kế giảo quyệt hại nòi giống ta, bách hại cha ông ta, bắt họ phải bỏ rơi các trẻ sơ sinh, không cho chúng sống. ²⁰ Vào thời ấy, Môsê đã sinh ra, kháu khỉnh tày trời; ông được nuôi nấng ba tháng ở nhà thân sinh. ²¹ Ông bị bỏ, thì công Chúa của Pharaô vớt lấy ông và nuôi làm con. ²² Môsê được giáo dục về mọi môn khôn ngoan Ai Cập, và nên quyền thế trong lời nói lẫn việc làm.

²³ Ðến thời tuổi ông đã chẵn bốn mươi, nơi lòng ông mới nảy ý định đi thăm viếng anh em ông, con cái Israel. ²⁴ Thấy một người bị hành hung, ông đã bênh vực và đã ra tay việc nghĩa, gỡ oan cho người bị áp bức, mà hạ sát tên Ai Cập. ²⁵ Ông nghĩ rằng anh em tất sẽ hiểu là Thiên Chúa khấng dùng tay ông để ban ơn cứu thoát cho họ. Nhưng họ đã không hiểu. ²⁶ Hôm sau đang lúc họ ẩu đả thì ông xuất hiện và cố gắng giảng hòa cho đôi bên đấu dịu mà rằng: "Này các ông, anh em cả mà, sao lại hại nhau?" ²⁷ Ðứa hại người đồng loại mới đẩy ông đi mà rằng: "Ai đã đặt ông làm thủ lĩnh và làm quan án trên chúng tôi?" ²⁸ Không chừng ông muốn giết tôi một thể như đã giết tên Ai Cập hôm qua". ²⁹ Vì lời đó, Môsê đã trốn và đến cư ngụ ở xứ Mađian. Ở đó ông đã sinh hạ được hai người con.

³⁰ "Mãn bốn mươi năm, một thiên thần đã hiện ra cho ông trong sa mạc núi Sina, trong ngọn lửa bụi gai rực cháy. ³¹ Thấy quang cảnh ấy, Môsê lấy làm kinh dị. Ông tiến lại để nhìn cho kỹ, thì tiếng Chúa xảy đến: ³² Ta là Thiên Chúa của cha ông ngươi, Thiên Chúa của Abraham, của Ysaac, của Yacob". Run rẩy cả mình, Môsê không dám nhìn nữa. ³³ Chúa phán cùng ông: "Hãy cổi dép chân ngươi vì nơi ngươi đứng là đất thánh. ³⁴ Ta thấy rõ nỗi khốn khổ dân Ta chịu ở Ai Cập, và Ta đã nghe tiếng nó than van, nên Ta đã xuống để giải thoát chúng. Và này lại đây, để Ta sai ngươi qua Ai Cập!"

³⁵ "Ông Môse ấy, kẻ chúng đã chối từ mà rằng: Ai đã đặt ông làm thủ lĩnh, làm vì cứu tinh, nhờ Thiên thần hiện ra cho ông trong bụi gai. ³⁶ Chính ông đã dẫn họ ra trong những điềm thiêng cùng dấu lạ ông đã làm ở đất Ai Cập, tại Biển Ðỏ, và trong sa mạc, bốn mươi năm trường. ³⁷ Chính ông Môse này đã nói với con cái Israel: Thiên Chúa sẽ cho chỗi dậy giữa anh em các ngươi, một vì tiên tri như ta. ³⁸ Chính ông trong đại hội ở sa mạc đã làm môi giới giữa thiên thần nói với trên núi Sina, và cha ông chúng ta, và đã đón nhận lấy những lời hằng sống để ban cho các ông, ³⁹ ông là kẻ cha ông chúng ta không muốn vâng phục, nhưng đã hất đi mà quay về lại Ai Cập nơi lòng họ. ⁴⁰ Họ đã nói với Aharôn: "Hãy tạc thần cho chúng tôi, những vị cầm đầu đi trước chúng tôi; vì ông Môse ấy, kẻ đã dẫn chúng tôi ra khỏi đất Ai Cập, chúng tôi không biết số phận ông ấy đã ra sao". ⁴¹ Trong những ngày ấy, họ đã tạc bê làm thần, và dâng lễ tế cho ngẫu tượng, và ăn khao mừng các công trình tay họ đã làm ra. ⁴² Nên Thiên Chúa đã ngoảnh đi, và mặc họ thờ lạy cơ binh trên trời, như đã chép trong sách các tiên tri:

Hi sinh cùng lễ vật, các ngươi có dâng cho Ta không;

suốt bốn mươi năm trong sa mạc, hỡi nhà Israel?

⁴³ Và các ngươi đã rỡ lều Maloc đem đi, cùng ngôi sao của thần Rompha,

những hình tượng các ngươi đã tạc để thờ chúng;

nên Ta sẽ đày các ngươi đi xa quá Babylon.

⁴⁴ "Nhà tạm Chứng tri, cha ông chúng ta đã có trong sa mạc, theo lời truyền của Ðấng phán cùng Môsê dạy phải làm đúng mẫu ông đã thấy. ⁴⁵ Nhà tạm ấy, cha ông chúng ta với Yêsu đã thừa thụ đem vào lĩnh vực của các dân tộc Thiên Chúa đã đánh bạt xứ trước mặt cha ông chúng ta, mãi cho đến những ngài thời Ðavít. ⁴⁶ Ông đã được nghĩa với Thiên Chúa và khấn xin tìm cho Thiên Chúa của Yacob, một Nhà tạm. ⁴⁷ Còn Salômôn, đã xây nhà cho Người. ⁴⁸ Nhưng Ðấng Tối Cao hẳn không phải ngụ nhờ trong những vật tay phàm làm ra, như tiên tri đã nói:

⁴⁹ Trời là ngai Ta, đất là bệ chân Ta:

Nhà nào, các ngươi sẽ xây cho Ta, Chúa phán,

hay chỗ nào là chỗ an nghỉ của Ta?

⁵⁰ Há tay Ta đã không dựng nên muôn vật này hay sao?

⁵¹ Quân cứng cổ, lòng đá tai điếc không cắt bì, các ngươi luôn luôn đối địch với Thánh Thần; cha ông các ngươi sao, các ngươi cũng vậy! ⁵² Có tiên tri nào mà cha ông các ngươi lại đã không bắt bớ; họ đã giết những người tiên báo về việc xuất thế của Ðấng công chính, và nay các ngươi đã nộp và đã giết Ngài! ⁵³ Các ngươi là những kẻ đã chịu lấy Lề luật do các thiên thần truyền, nhưng đã không hề tuân giữ!"

Stêphanô tử đạo. Cuộc bắt bớ

⁵⁴ Nghe thế, lòng họ tức uất lên, và họ nghiến răng chống lại ông.

⁵⁵ Ðược đầy Thánh Thần, ông trực thị ngó lên trời và được thấy vinh quang Thiên Chúa cùng Ðức Yêsu đứng bên hữu Thiên Chúa. ⁵⁶ Ông nói: "Này tôi thấy các tầng trời mở ra, và Con Người đứng bên hữu Thiên Chúa". ⁵⁷ Họ la lối lớn tiếng, bịt tai lại, và mọi người như một, họ xông vào ông, ⁵⁸ và lôi ông ra ngoài thành mà ném đá. Các nhân chứng cổi áo đặt nơi chân một tráng niên gọi là Saulô. ⁵⁹ Và họ đã ném đá Stêphanô, trong khi ông kêu khấn rằng: "Lạy Chúa Yêsu, xin chịu lấy hồn tôi". ⁶⁰ Rồi ông quì xuống, kêu lớn tiếng: "Lạy Chúa, xin đừng chấp tội này cùng họ". Nói thế rồi, ông đã an nghỉ.

Chương 08

¹ Còn Saulô, thì đã đồng tình vào việc giết ông.

Trong ngày ấy đã xảy ra một cơn bách hại dữ dội cho Hội thánh ở Yêrusalem. Mọi người đều phải tản mác về các vùng quê xứ Yuđê và Samari, chỉ trừ có các Tông Ðồ.

² Những người nhân đức đưa đám Stêphanô và đã khóc than ông thống thiết.

³ Còn Saulô thì ra công tàn phá Hội thánh, xông vào các nhà tư, và lôi đi đàn ông, đàn bà mà tống ngục.

3. Tá Viên Philip

Philip đến Samari

⁴ Còn các người bị phân tán, thì đi qua đâu, họ đã giảng Lời Tin Mừng ở đó.

⁵ Philip đã xuống một thành xứ Samari, và đã rao giảng cho họ về Ðức Kitô. ⁶ Dân chúng mọi người như một, chăm chú vào các lời Philip nói, bởi được nghe và được thấy các dấu lạ ông làm. ⁷ Quả vậy, những thần ô uế nhập trong nhiều người phải xuất ra kêu la lớn tiếng; nhiều người bất toại và tàn tật đã được chữa lành. ⁸ Trong thành, người người vui mừng hớn hở.

Simôn phù thủy

⁹ Có người tên là Simôn, trước kia làm nghề phù thủy trong thành và đã làm cả dân Samari kinh ngạc; y xưng mình là một vì cao cả, ¹⁰ và mọi người từ bé chí lớn đều chăm chú vào y. Họ nói: "Ngài là quyền năng Thiên Chúa có danh là vĩ đại". ¹¹ Vậy họ chăm chú vào y, vì đã từ lâu y làm cho họ kinh ngạc bởi các trò quỉ thuật của y. ¹² Nhưng một khi họ đã tin Philip loan báo Tin Mừng Nước Thiên Chúa và Danh Ðức Yêsu Kitô, thì họ đã chịu thanh tẩy, đàn ông có, đàn bà có. ¹³ Cả Simôn nữa cũng đã tin, và một khi đã chịu thanh tẩy rồi, y bám theo Philip và y kinh ngạc, bởi được chứng kiến các dấu lạ và các việc quyền năng xảy ra.

¹⁴ Các tông đồ ở Yêrusalem nghe tin xứ Samari đã đón nhận lời Thiên Chúa thì sai Phêrô và Yoan đến với họ. ¹⁵ Các ngài xuống và đã khẩn nguyện cho họ được chịu lấy Thánh Thần. ¹⁶ Vì Thánh Thần chưa xuống trên ai trong nhóm họ, họ mới chỉ được thanh tẩy nhân Danh Chúa Yêsu. ¹⁷ Bấy giờ các ngài đặt tay cho họ, và họ đã được chịu lấy Thánh Thần.

¹⁸ Còn Simôn, bởi thấy Thần khí đã được ban xuống nhờ các tông đồ đặt tay, thì dâng tiền cho các ngài, ¹⁹ mà nói: "Xin hãy ban quyền ấy cho tôi với, để tôi đặt tay cho người ta chịu lấy Thánh Thần". ²⁰ Phêrô mới bảo: "Bạc của ngươi hãy tiêu diệt đi với ngươi! Vì ngươi đã tưởng có thể lấy tiền mua tậu ơn lộc của Thiên Chúa. ²¹ Ngươi chẳng có phần có khoản nào trong việc này, vì lòng ngươi không ngay thẳng trước mặt Thiên Chúa. ²² Vậy hãy hối cải bỏ thói gian tà kia đi, và cầu xin Chúa, họa chăng mưu mô của lòng ngươi được Người tha cho. ²³ Vì ta thấy ngươi lỳ trong mật đắng và lòi tói tội ác". ²⁴ Ðáp lại, Simôn nói: "Xin các ông cầu xin Chúa cho tôi, chớ để điều gì các ông nói giáng xuống trên tôi".

²⁵ Còn các ngài, sau khi đã đoan chứng và nói Lời Chúa, thì các ngài trở về Yêrusalem, và đã giảng Tin Mừng trong nhiều làng mạc dân Samari.

Philip thanh tẩy hoạn quan nước Á

²⁶ Thiên Thần Chúa nói cùng Philip rằng: "Hãy chỗi dậy và đi về hướng Nam, theo đường Yêrusalem xuống Gaza, là con đường vắng người". ²⁷ Ông chỗi dậy ra đi. Và này, một người nước Á, hoạn quan quyền thế của Kanđakê, nữ hoàng dân Á, đứng cai tất cả kho báu của nữ hoàng. Ông đã đi Yêrusalem chầu lễ. ²⁸ Ông đang trên đường về và ngồi trên xe, ông đọc tiên tri Ysaya. ²⁹ Thần khí nói với Philip: "Tiến lại sát xe ấy!" ³⁰ Chạy lại, Philip nghe ông ấy đọc tiên tri Ysaya, thì nói: "Ngài có hiểu điều ngài đọc không?" ³¹ Ông nói: "Tiện nhân làm sao hiểu nổi, họa chăng là có người vui lòng chỉ giáo!" Và ông đã mời Philip cùng lên ngồi xe với ông.

³² Ðoạn Kinh thánh ông đọc là vầy;

Như con chiên bị dẫn đến lò sát;

và như con cừu ngậm câm trước kẻ xén lông,

cũng vậy, Ngài không mở miệng.

³³ Bởi Ngài bị hạ xuống, án xử của Ngài đã được cất đi.

Dòng dõi Ngài, ai nào tả được.

Vì mạng sống Ngài được cất khỏi trần gian.

³⁴ Ðáp lại viên hoạn quan nói với Philip: "Mạn phép hỏi ngài, tiên tri nói thế về ai, về chính mình hay về ai khác?" ³⁵ Philip mở miệng nói, và bắt đầu từ lời Kinh thánh mà giảng cho ông Tin Mừng về Ðức Yêsu. ³⁶ Ruổi theo đường trường, họ đến một chỗ có nước, viên hoạn quan mới nói: "Kìa có nước! Có gì ngăn trở tôi chịu thanh tẩy không?" ³⁷ [Philip nói: "Nếu Ngài tin hết lòng, thì được phép". Ông ấy đáp: "Tôi tin Ðức Yêsu Kitô là Con Thiên Chúa!"] ³⁸ Rồi ông ra lịnh cho xe dừng lại, và cả hai cùng xuống nước, Philip và viên hoạn quan. Và Philip đã ban thanh tẩy cho ông. ³⁹ Họ vừa lên khỏi nước, thì Thần Khí Chúa đã bắt Philip đem đi; viên hoạn quan không còn thấy ông; đã tiếp tục hành trình, lòng vui sướng. ⁴⁰ Còn Philip thì người ta gặp thấy tại Azôtô; ngang qua, ông giảng Tin Mừng cho tất cả các thành, cho đến khi tới Kaisaria.

Chương 09

4. Phaolô Ðược Kêu Gọi Làm Tông Ðồ

Trên đường Ðama

¹ Saulô vẫn còn hằm hằm đe dọa, thở ra sát khí đối với môn đồ của Chúa, nên đi yết kiến Thượng tế, ² mà xin thư từ đi Ðama sức đến các hội đường, là hễ bắt gặp ai theo Ðạo, dù đàn ông hay đàn bà, thì ông được xiềng trói lại mà điệu về Yêrusalem.

³ Số là, dọc đàng khi gần tới Ðama, thì thình lình ánh sáng tự trời lóe rạng bao lấy ông; ⁴ ngã xuống đất, ông nghe có tiếng nói với ông: "Sa-ul, Sa-ul, tại sao ngươi bắt bớ Ta?" ⁵ Ông nói: "Thưa Ngài, Ngài là ai?" Tiếng rằng: "Ta là Yêsu, ngươi đang bắt bớ. ⁶ Song hãy chỗi dậy mà vào thành; sẽ nói cho ngươi biết ngươi phải làm gì". ⁷ Còn những kẻ đồng hành với ông thì đứng câm đó; họ có nghe tiếng nói, nhưng không thấy ai. ⁸ Saulô được đỡ dậy khỏi đất; mắt trương mở, mà ông cũng chẳng thấy gì. Người ta dắt tay mà dẫn ông vào Ðama. ⁹ Ba ngày, ông không trông thấy, và cũng không ăn không uống.

¹⁰ Ở Ðama, có môn đồ tên là Hananya; Chúa phán cùng ông trong thị kiến: "Hananya!" Ông đáp: "Này tôi đây, lạy Chúa!" ¹¹ Chúa dạy ông: "Hãy chỗi dậy, mà đi ra phố gọi là Trực Ðạo, và tìm đích danh Saulô, người Tarsô, nơi nhà Yuđa. Vì kìa nó cầu nguyện, ¹² và thấy - trong thị kiến - một người tên là Hananya đi vào và đặt tay cho mình để mình thấy lại". ¹³ Hananya đáp: "Lạy Chúa, tôi đã nghe nhiều người nói về người ấy, về biết bao điều manh ác người ấy đã làm cho các thánh của Người ở Yêrusalem. ¹⁴ Và đến đây, người ấy đã được các thượng tế ban quyền bắt trói mọi kẻ khấn Danh Người". ¹⁵ Nhưng Chúa phán cùng ông: "Ngươi cứ đi! Vì nó là lợi khí Ta đã chọn để mang Danh Ta ra trước mặt các dân ngoại, các vua Chúa và con cái Israel. ¹⁶ Vì Ta sẽ tỏ cho nó biết tất cả những gì nói sẽ phải chịu vì Danh Ta". ¹⁷ Hananya ra đi và vào nhà; và đặt tay cho Saulô, ông nói: "Anh Sa-ul, Chúa đã sai tôi, Ðức Yêsu, Ðấng đã hiên ra cho anh trên đàng anh đến, để anh lại được thấy, và được đầy Thánh Thần". ¹⁸ Và lập tức, bong khỏi mắt Saulô như những cái vảy, và ông lại thấy được; chỗi dậy, ông đã chịu thanh tẩy. ¹⁹ Ðoạn ông dùng lương thực và lại sức.

Saulô giảng tại Ðama

Ông ở với môn đồ tại Ðama ít ngày, ²⁰ rồi lập tức, ông đã rao giảng trong các hội đường về Ðức Yêsu: Chính Ngài là Con Thiên Chúa. ²¹ Người nghe hết thảy đều kinh ngạc và nói: "Không phải ông này tại Yêrusalem đã ra công triệt hạ những người kêu khấn Danh ấy, và đã tới đây để bắt trói họ, mà điệu về cho các thượng tế hay sao?" ²² Nhưng Saulô càng nên phấn chấn mạnh mẽ hơn, làm cho người Do Thái ở Ðama phải chưng hửng, trong khi ông minh chứng cặn kẽ: "Chính Ngài là Ðức Kitô!"

²³ Mãn khoảng thời gian nhiều ngày, người Do Thái cùng nhau bàn kế giết ông. ²⁴ Nhưng âm mưu của họ đã bị tiết lộ cho Saulô. Người ta lại đã canh giữ các cổng thành ngày đêm, để giết ông. ²⁵Nên ban đêm, môn đồ đã đem ông, chuyền qua tường thành, thòng cho ông xuống trong một cái sọt.

Saulô viếng Yêrusalem

²⁶ Ðến Yêrusalem, ông tìm cách giao tiếp với các môn đồ, nhưng mọi người đều ngại sợ ông, không tin ông thực là môn đồ. ²⁷ Barnaba mới đem ông theo mình, dẫn ông đến gặp các Tông đồ, và tường thuật lại cho họ biết làm sao trên đường, ông đã thấy Chúa, và Ngài đã phán dạy ông, và làm sao ở Ðama, ông đã dạn dĩ nói về Danh Ðức Yêsu. ²⁸ Từ đó ở Yêrusalem, ông đã cùng với họ ra vào, và đã dạn dĩ nói về Danh Chúa. ²⁹ Ông đã nói và tranh luận với nhóm Hi hóa. Nhưng họ đã tính giết ông. ³⁰ Anh em biết được, thì dẫn ông xuống Kaisaria, và tiễn biệt ông về Tarsô.

5. Hành Trình Của Phêrô

Người Ngoại Tiên Khởi Trở Lại

Tạm được bằng yên

³¹ Hội thánh đã được bình an trong toàn cõi Yuđê, Galilê và Samari, được tài bồi thêm mãi, được tiến đi trong sự kính sợ Chúa và tràn trề sự an ủi của Thánh Thần.

Phêrô chữa người bất toại ở Lyđđa

³² Phêrô ngang qua mọi nơi, đã xuống các thánh ngụ ở Lyđđa. ³³ Nơi đây, ông đã gặp một người tên là Ênê, đã tám năm trời nằm liệt giường vì bất toại. ³⁴ Phêrô đã nói chuyện với người ấy: "Ênê, Ðức Yêsu Kitô chữa lành anh. Hãy chỗi dậy, và dọn dẹp giường đi!" Và lập tức, người ấy đã chỗi dậy. ³⁵ Dân cư ngụ Lyđđa và Sarôn hết thảy đã thấy người ấy, và họ đã trở về với Chúa.

Phêrô làm cho một bà ở Yôphê sống lại

³⁶ Tại Yôphê, trong hàng môn đồ có bà tên là Tabitha, dịch ra là "Linh Dương", một người đầy công đức và việc bố thí bà đã làm. ³⁷ Trong những ngày ấy, bà đã lâm bịnh và chết. Người ta tắm rửa, đoạn đặt bà trên lầu. ³⁸ Bởi Lyđđa gần bên Yôphê, nên các môn đồ nghe biết được Phêrô có ở đó; họ mới sai hai người đến gặp ông, mà khẩn nài rằng: "Xin ngài chớ quản ngại qua nơi chúng tôi". ³⁹Phêrô chỗi dậy mà đến với họ. Ðến nơi, họ đem ông lên lầu. Các bà góa, hết thảy kéo đến bên ông, vừa khóc vừa chỉ cho ông những chiếc áo trong áo ngoài, "Linh Dương" đã may khi còn sống với họ. ⁴⁰ Xua mọi người ra ngoài, Phêrô quì xuống cầu nguyện, đoạn quay lại phía đặt xác, ông nói: "Tabitha! Hãy chỗi dậy!" Bà ấy liền mở mắt ra và thấy Phêrô, bà liền ngồi lên. ⁴¹ Ðưa tay, nhấc bà đứng dậy, rồi gọi các thánh cùng các bà góa lại, ông cho thấy bà đã sống. ⁴² Cả thành Yôphê đã biết điều ấy, và lắm người đã tin theo Chúa. ⁴³ Ngài đã lưu lại Yôphê khá nhiều ngày, nơi nhà một thợ thuộc da, tên là Simôn.

Chương 10

Phêrô thanh tẩy Cornêliô

¹ Ở Kaisaria có người tên là Cornêliô, một bách quản trong cơ binh Ý Ðại Lợi, ² một người đạo đức và kính giới Thiên Chúa với cả gia đình, rộng tay làm phúc bố thí cho dân và luôn cầu nguyện cùng Thiên Chúa. ³ Trong một thị kiến, vào lối giờ thứ chín giữa ban ngày, ông thấy rõ ràng: thần sứ của Thiên Chúa đến với ông và nói với ông: "Cornêliô!" ⁴ Ông trực thị nhìn lên, mình phát sợ mà nói: "Có điều gì, thưa Ngài?" Ngài nói với ông: "Kinh nguyện và của bố thí ngươi làm đã nên như lễ đảo vọng trước nhan Thiên Chúa! ⁵ Bây giờ ngươi hãy sai người đến Yophê và rước người tên là Simôn cũng gọi là Phêrô đến. ⁶ Người ấy ở trọ nơi nhà một thợ thuộc da, cũng tên là Simôn, có nhà sát ven biển." ⁷ Thiên thần phán bảo ông vừa đi, ông liền gọi hai gia nhân và một người lính đạo đức trong các kẻ hầu cận ông, ⁸ mà thuật lại cho họ đầu đuôi mọi sự, đoạn ông sai họ đi Yôphê.

⁹ Hôm sau trong lúc họ còn đi đường và gần đến thành, thì Phêrô lên sân gác cầu nguyện, lối giờ thứ sáu. ¹⁰ Ông cảm thấy đói, và muốn dùng chút gì. Trong lúc người ta dọn, thì ông xuất thần, ¹¹ và thấy trời mở ra, và một đồ vật gì sà xuống, như thể một tấm khăn lớn, buộc bốn góc và buông thõng xuống đất, ¹² trong đó có đủ thứ vật, thú bốn chân, rắn rít dưới đất, và chim chóc trên trời. ¹³ Xảy đến có tiếng phán cùng ông: "Phêrô! Hãy chỗi dậy, hạ sát mà ăn!" ¹⁴ Phêrô đáp: "Ô không, lạy Chúa, vì tục và nhơ, tôi đã không hề ăn đến!" ¹⁵ Tiếng lại phán lần nữa cùng ông: "Những gì Thiên Chúa đã tẩy sạch thì ngươi đừng gọi là tục!" ¹⁶ Sự đã diễn ra đến ba lần; tức thì đồ vật kia được nhắc lên trời.

¹⁷ Phêrô còn đang phân vân tự hỏi thị kiến ông vừa thấy là gì, thì này những người Cornêliô sai đã dò hỏi ra nhà Simôn, và đã đến bên cổng; ¹⁸ họ gọi cổng hỏi có Simôn, gọi là Phêrô, ngụ ở trong không. ¹⁹ Phêrô còn đang nghĩ ngợi về thị kiến, thì Thần khí phán bảo: "Kìa có hai người tìm ngươi. ²⁰ Chỗi dậy! Xuống mà đi với họ, đừng ngần ngại gì, vì chính Ta đã sai họ đến". ²¹ Phêrô xuống và nói cùng các người ấy: "Này tôi đây, người các ông đang kiếm. Lý do nào đã khiến các ông có mặt?" ²² Họ nói: "Viên bách quản Cornêliô một người đức hậu và kính giới Thiên Chúa, có chứng chỉ của tất cả dân tộc Do Thái, đã được thánh Thiên Thần linh báo là phải đi rước Ngài đến nhà ông mà nghe các lời ngài dạy". ²³ Vì vậy Phêrô mời họ vào, và cho họ trú ngụ.

Hôm sau, ông chỗi dậy, và ra đi với họ; có ít người anh em Yôphê cùng đi với ông. ²⁴ Hôm sau nữa, ông vào Kaisaria, Cornêliô đang đợi họ, và đã cho mời các kẻ thân thích cùng bằng hữu nghĩa thiết đến. ²⁵ Khi Phêrô đi vào, thì Cornêliô ra đón ông, phục mình dưới chân ông mà lạy. ²⁶ Phêrô liền đỡ ông dậy mà rằng: "Xin ông đứng dậy, tôi đây cũng chỉ là người". ²⁷ Rồi ông vừa chuyện vãn với Phêrô vừa đi vào; và gặp nhiều người đã tề tựu ở đó, ²⁸ ông nói cùng họ: "Các ông dư biết: Cấm chỉ người Do Thái không được làm thân hay đi gặp người biệt chủng! Nhưng Thiên Chúa đã tỏ cho tôi biết không được gọi ai là tục hay là nhơ. ²⁹ Bởi đó, được mời đến, tôi đã không miễn cưỡng ra đi. Vậy tôi xin hỏi: vì lẽ gì các ông đã cho rước tôi đến?" ³⁰ Cornêliô đáp: "Trước đây bốn ngày, cũng vào giờ này, tôi đang cầu nguyện trong nhà, vào giờ thứ chín, thì này: một người đứng trước mặt tôi, y phục sáng ngời, ³¹ ngài nói: Cornêliô, lời ngươi cầu nguyện đã được nhậm, cùng những công đức bố thí của ngươi đã được nhớ đến trước nhan Thiên Chúa. ³² Vậy ngươi hãy sai người đến Yôphê mời Simôn cũng gọi là Phêrô; người ấy ngụ ở nhà Simôn thợ thuộc da, sát ven biển. ³³ Ngay sau đó, tôi đã sai người đến với ngài, và ngài đã vui lòng chiếu cố. Vậy bây giờ, chúng tôi tất cả tề tựu đây trước nhan Thiên Chúa để nghe mọi điều Chúa đã truyền cho ngài".

³⁴ Phêrô mở miệng nói: "Hẳn thật, tôi nghiệm biết rằng: Thiên Chúa không hề tây vị, ³⁵ nhưng bất cứ nơi dân tộc nào, ai kính giới Người và làm lành thì đều được Người vui lòng chiếu nhận.

³⁶ "Người đã phái Lời đến cho con cái Israel, loan báo tin Mừng bình an, nhờ Ðức Yêsu Kitô: Chính Ngài là Chúa muôn loài. ³⁷ Các ông biết điều đã xảy ra trong toàn cõi Yuđê, khởi từ Galilê, sau việc thanh tẩy Yoan rao giảng, ³⁸ (số là có) Ðức Yêsu, người Narazet: Thiên Chúa đã xức dầu cho Ngài bằng Thánh Thần và quyền năng; và Ngài đã ngang qua thi ân giáng phúc và chữa lành mọi kẻ bị quỉ ma áp bức thống trị, vì Thiên Chúa ở cùng Ngài. 39 Chúng tôi là chứng nhân về mọi điều Ngài đã làm trong vùng người Do Thái và ở Yêrusalem, Ngài mà họ đã treo trên súc gỗ mà giết đi. ⁴⁰ Chính Ngài, Thiên Chúa đã làm cho sống lại ngày thứ ba, và đã cho hiện tỏ, ⁴¹ không phải cho toàn dân, nhưng là cho những nhân chứng Thiên Chúa đã chọn trước, tức là chúng tôi, những kẻ đã được cùng ăn cùng uống với Ngài, sau khi Ngài đã sống lại cõi chết. ⁴² Ngài đã truyền dạy chúng tôi rao giảng cho dân và đoan chứng rằng chính Ngài là Ðấng Thiên Chúa đã đặt làm thẩm phán trên người sống và kẻ chết. ⁴³ Chính về Ngài, hết thảy các tiên tri đã chứng thực rằng ai tin vào Ngài thì được lĩnh ơn tha tội nhờ Danh Ngài".

⁴⁴ Phêrô còn đang nói các điều ấy, thì Thánh Thần đã xuống trên mọi kẻ đang nghe Lời. ⁴⁵ Các tín hữu thuộc giới cắt bì, những người đã đến làm một với Phêrô đều kinh ngạc, vì ơn Thánh Thần đã đổ xuống trên cả dân ngoại: ⁴⁶ bởi họ nghe những người ấy nói bằng các thứ tiếng, và cao rao Thiên Chúa. Bấy giờ Phêrô lên tiếng: ⁴⁷ "Nào ai có thể ngăn cấm những người này chịu thanh tẩy, những kẻ chịu lấy Thánh Thần một thể như chúng ta?" ⁴⁸ Và ông ra lịnh thanh tẩy họ nhân Danh Ðức Yêsu Kitô. Bấy giờ họ đã xin ông lưu lại với họ ít ngày.

Chương 11

Phêrô tự biện hộ

¹ Các tông đồ và anh em ở xứ Yuđê nghe tin là cả dân ngoại cũng đã đón nhận Lời Thiên Chúa. ² Nhưng khi Phêrô lên Yêrusalem, các người thuộc giới cắt bì hạch sách ông, ³ họ nói: "Ông đã đi lại với người không chịu cắt bì và đã cùng ăn với họ!" ⁴ Bấy giờ, Phêrô mới trình bày tự sự cho họ mà rằng:

⁵ "Ở thành Yôphê, tôi đang cầu nguyện thì đã xuất thần thấy thị kiến: một đồ vật gì sà xuống, như thể một tấm khăn lớn, buộc bốn góc mà buông thõng xuống tự trời; nó đến tận nơi tôi. ⁶ Giương mắt nhìn kỹ nó, tôi đã thấy nào là thú bốn chân dưới đất và các mãnh thú, nào là rắn rít và chim chóc trên trời. ⁷ Và tôi đã nghe có tiếng nói với tôi: "Phêrô, hãy chỗi dậy hạ sát mà ăn!" ⁸ Tôi đáp: "Ô không! Lạy Chúa, vì tục và nhơ đã không hề lọt vào miệng tôi!" ⁹ Lần thứ hai, tiếng đáp lại tự trời: "Những gì Thiên Chúa đã tẩy sạch thì ngươi chớ gọi là tục". ¹⁰ Sự đã diễn ra đến ba lần; rồi mọi sự đã được kéo lại về trời.

¹¹ "Và này, ngay sau đó, ba người đến trước nhà chúng tôi ở, họ đã được sai từ Kaisaria đến gặp tôi. ¹² Thần khí phán bảo tôi phải đi với họ, đừng ngần ngại gì. Cùng đi với tôi có sáu anh em này, và chúng tôi đã vào nhà ông ấy. ¹³ Ông mới thuật cho chúng tôi thấy làm sao ông đã thấy Thiên Thần đứng trong nhà ông, và bảo: "Hãy sai người đi Yôphê rước Simôn gọi là Phêrô, ¹⁴ người ấy sẽ nói cùng ngươi những lời, nhờ đó ngươi sẽ được cứu thoát, ngươi với tất cả gia đình ngươi".

¹⁵ "Tôi vừa mới bắt đầu nói thì Thánh Thần đã xuống trên họ, cũng một thể như trên chúng ta lúc ban đầu. ¹⁶ Tôi đã nhớ lại lời Chúa, như Ngài phán: Yoan đã thanh tẩy bằng nước, còn các ngươi sẽ được thanh tẩy bằng Thánh Thần. ¹⁷ Vậy nếu Thiên Chúa đã ban cho họ đồng một ơn huệ như Người đã ban chúng ta, là những kẻ đã tin vào Chúa Yêsu Kitô, thì tôi là ai mà có thể ngăn cấm được Thiên Chúa". ¹⁸ Nghe thế, họ đã nguôi dịu và tôn vinh Thiên Chúa mà rằng: "Vậy thì Thiên Chúa đã ban cho cả dân ngoại nữa ơn hối cải để được sống".

6. Antiokia Và Yêrusalem

Chuyển Qua Thế Giới Dân Ngoại

Antiokia: Cộng đoàn dân ngoại tiên khởi

¹⁹ Vậy những người bị phân tán vì cơn bách hại nhân vụ Stêphanô, đã đi đến tận Phênikia, Kyprô, và Antiôkia, nhưng họ không giảng Lời cho ai khác ngoài người Do Thái. ²⁰ Trong nhóm họ, có vài người Kyprô và Kyrênê; những người này khi đến Antiôkia, thì đã giảng cho cả người Hi Lạp nữa, loan báo cho họ Tin Mừng về Chúa Yêsu. ²¹ Và có cánh tay Chúa ở cùng họ; một sống đông đã tin theo mà trở lại cùng Chúa.

²² Tin ấy đã đồn thấu tai Hội thánh Yêrusalem và người ta đã sai Barnaba đi Antiôkia. ²³ Ðến nơi và thấy ơn Thiên Chúa, ông mừng rỡ và khuyến khích mọi người một lòng dốc quyết ở kiên trung với Chúa, ²⁴ vì ông là một người tốt lành, đầy Thánh Thần và lòng tin. Và đã có đoàn lũ đông đảo gia nhập theo Chúa.

²⁵ Ông đã trẩy đi Tarsô để tìm Saulô. ²⁶ Tìm được, ông đã đưa về Antiôkia. Và cả một năm trường, hai ông đã hợp tác với nhau trong Hôi Thánh nơi ấy, và đã giảng dạy cho một đám đông. Vả lại cũng chính tại Antiôkia mà môn đồ đã được mệnh danh là Kitô hữu.

Antiokia quyên giáo giúp anh em tại Yuđê

²⁷ Trong những ngày ấy, có những tiên tri từ Yêrusalem xuống Antiôkia. ²⁸ Một người trong họ tên là Agabô chỗi dậy và được Thần khí linh ứng, ông đã triệu báo sắp có cơn đói kém lớn trên toàn cõi đất. Ðiều đã xảy ra dưới triều Clauđiô. ²⁹ Trong các môn đồ, những ai khá giả đã quyết định là mỗi người gửi gì trợ cấp các anh em cư ngụ ở Yuđê. ³⁰ Ðó là điều họ đã làm: họ gửi đến cho hàng niên trưởng nhờ bàn tay Barnaba và Saulô.

Chương 12

Agrippa cấm đạo. Phêrô thoát ngục

¹ Thuở ấy, vua Hêrôđê tra tay nhiễu hại ít nhiều người trong Hội thánh. ² Ông đã cho trảm quyết Giacôbê anh của Yoan. ³ Thấy người Do Thái hài lòng, thì ông đã cho bắt luôn cả Phêrô nữa - vào tuần lễ Bánh không men. ⁴ Bắt Phêrô rồi, ông truyền tống ngục, phó cho bốn tốp lính, mỗi tốp bốn người canh giữ, định là sau lễ Vượt qua sẽ điệu ra cho dân.

⁵ Vậy Phêrô bị giam trong ngục. Và hội thánh khẩn thiết dâng lời khấn nguyện lên cùng Thiên Chúa cho ông.

⁶ Trong đêm rạng ngày Hêrôđê định điệu ông ra xử, thì Phêrô thiếp ngủ giữa hai tên lính, có hai chiếc xiềng cùm lại, và trước cửa quân canh đề phòng giữ ngục. ⁷ Nhưng này, Thiên Thần Chúa hiện đến, ánh sáng rạng ngời trong ngục thất. Thiên thần hất mạnh vào sườn Phêrô đánh thức ông dậy mà rằng: "Dậy mau!" Và xiềng xích đã tuột khỏi tay ông. ⁸ Thiên thần bảo ông: "Hãy thắt lưng, xỏ dép vào!" Và ông đã làm như thế. Thiên thần lại bảo: "Quàng lấy áo choàng mà theo ta!" ⁹ Và ông đi ra theo sau; ông không biết điều Thiên thần làm đó có thực hay không, ông tưởng mình chỉ thấy chiêm bao. ¹⁰ Ngang qua đợt canh thứ nhất, rồi đợt thứ hai, thì họ đến trước cửa sắt trổ ra phố; cửa ấy bỗng tự dưng mở ra cho họ; họ đi ra, tiến thêm một phố; và tức thì Thiên thần từ biệt ông đi mất. ¹¹ Và Phêrô hồi tỉnh mới nói: "Hẳn thật, tôi biết: Chúa đã sai Thiên thần của Người đến mà giựt tôi khỏi tay Hêrôđê, và mọi điều người Do Thái hằn học trông đợi".

¹² Ý thức được như thế, ông đến nhà Maria, mẹ của Yoan, cũng gọi là Macrô. Ở đó, nhiều người còn đang tụ họp và cầu nguyện. ¹³ Ông gõ cổng; một tớ gái, tên là Rôđê ra kề tai nghe. ¹⁴ Vừa nhận ra giọng của Phêrô, nó mừng quýnh quên mất phải mở cổng, ù té chạy vào báo tin có Phêrô đứng ngoài cổng. ¹⁵ Người ta bảo nó: "Con điên!" Nó cứ khăng khăng một mực quyết như thế. Người ta mới nói: "Thiên thần của Ngài đó!" ¹⁶ Còn Phêrô thì cứ nhẫn nại mà gõ. Mở ra, họ trông thấy ông, thì họ sửng người ra. ¹⁷ Vẫy tay ra dấu cho họ làm thinh, ông thuật lại cho họ nghe Chúa đã đem ông ra khỏi ngục làm sao, rồi ông bảo: "Hãy đem tin cho Yacôbê và các anh em được biết". Ðoạn ông ra đi đến một nơi khác.

¹⁸ Ngày đến, giữa lính tráng, kinh hoàng hẳn không phải vừa: Phêrô đã ra làm sao rồi? ¹⁹ Hêrôđê cho lịnh truy nã ông; bởi không tìm ra, thì Hêrôđê đã tra hỏi quân canh, và truyền hành quyết. Ðoạn ông bỏ Yuđê mà xuống Kaisaria, và lưu lại đó.

²⁰ Hêrôđê chấn nộ xô xát với dân các thành Tyrô và Siđôn. Cùng nhau, họ đến yết kiến ông; và sau khi đã mua chuộc được viên nội thần của vua là Blastô, họ đã cầu hòa, vì xứ họ phải nhờ xứ của nhà vua cung cấp lương thực. ²¹ Ðến ngày ước định, Hêrôđê mặc long bào, ngự trên tòa mà ban huấn từ cho họ. ²² Dân chúng hoan hô: "Tiếng thần linh, không phải tiếng người!" ²³ Lập tức Thiên thần Chúa đánh phạt ông, bởi đã không tôn vinh Thiên Chúa. Mình bị ròi bọ rúc rỉa, ông đã tắt thở.

Barnaba và Phaolô về Antiôkia

²⁴ Còn lời Chúa cứ tăng tiến và lan rộng. ²⁵ Về phần Barnaba và Saulô, thì khi việc phục vụ làm xong ở Yêrusalem, các ông đã trở về, có đem theo Yoan cũng gọi là Marcô.

Chương 13

7. Mở Ðầu Công Cuộc Truyền Giáo Dân Ngoại

Hành Trình 1

Sai đi truyền giáo

¹ Ở Antiôkia, trong Hội Thánh sở tại, có các tiên tri và tấn sĩ: Barnaba, Symêôn gọi là Niger, Lukiô và Kyrênê, Manahem, nhũ đệ của Hêrôđê quận vương và Saulô. ² Lần kia nhân lúc họ phụng sự Chúa, và ăn chay, Thánh thần đã phán: "Hãy tách riêng Barnaba và Saulô ra cho Ta, để sung vào việc Ta đã kêu gọi chúng làm". ³ Sau khi đã ăn chay và cầu nguyện, họ đặt tay và tiễn các ông đi.

Tại đảo Kyprô

⁴ Vậy các ông được Thánh thần sai đi thì đã xuống Sêlêkia, rồi từ đó vượt biển qua Kyprô. ⁵ Ðến Salamin, các ông đã loan báo Lời Thiên Chúa trong các Hội đường Do Thái. Có Yoan trợ giúp các ông.

⁶ Các ông đã ngang qua tất cả đảo cho đến Paphô, (ở đây) các ông gặp một đạo sĩ tiên tri giả, gốc Do Thái, tên là Bar-Yêsu; ⁷ y sống bên tổng trấn Sergiô Paulô, một người thông minh. Tổng trấn cho mời Barbana và Saulô đến, và ước ao được nghe Lời Thiên Chúa. ⁸ Nhưng Êlyma đạo sĩ - tên của y dịch ra là thế - cự lại các ông, tìm phương ngăn cản tổng trấn tin đạo. ⁹ Saulô - cũng là Phaolô - đầy Thánh Thần, trừng trừng nhìn y, ¹⁰ mà nói: "Hỡi con người đầy mọi thứ giảo quyệt, mọi lối tinh ma, con của quỉ sứ, địch thù của mọi đường ngay lẽ phải, ngươi không thôi làm vạy vò đường lối ngay thẳng của Chúa sao? ¹¹ Thì này: bây giờ tay Chúa trên ngươi: ngươi sẽ mù không thấy mặt trời trong một thời gian". Lập tức, mù mịt và tối tăm sa xuống trên y, và y quờ quạng tìm người dắt tay. ¹² Bấy giờ, thấy sự xảy ra, tổng trấn đã tin, thất kinh trước đạo lý của Chúa.

Antiôkia xứ Pisiđia

¹³ Bỏ Paphô, nhóm của Phaolô vượt biển Perghê, xứ Pamphylia. Nhưng Yoan bỏ các ông mà về Yêrusalem. ¹⁴ Còn các ông lại bỏ Perghê, trẩy đi Antiôkia xứ Pisiđia. Ngày Hưu lễ, các ông đi đến hội đường và ngồi dự. ¹⁵ Ðọc Lề luật và các tiên tri xong, trùm trưởng hội đường sai người đến nói với các ông: "Chư huynh, ai có lời khuyến khích ngỏ cùng dân, thì xin cứ nói". ¹⁶ Phaolô chỗi dậy, vẫy tay mà rằng:

"Thưa đồng bào Israel,

thưa các vị kính giới Thiên Chúa,

xin hãy nghe:

¹⁷ "Thiên Chúa của dân Israel này đã chọn cha ông chúng ta, và đã cho dân nên thịnh đạt đời ngụ cư ở đất Ai Cập, và đã giương cánh tay uy lẫm của Người mà dẫn họ ra khỏi xứ ấy, ¹⁸ và lối bốn mươi năm, Người đã cung dưỡng họ trong sa mạc. ¹⁹ Người đã tiêu diệt bảy dân ở đất Canaan, và ban đất của các dân ấy làm cơ nghiệp, ²⁰ lối bốn trăm năm mươi năm. Và sau đó, Người đã ban cho họ các vị thẩm phán, cho đến tiên tri Samuel. ²¹ Rồi họ xin cho được có vua, thì Thiên Chúa đã ban cho họ Saul, con ông Kis, người họ Benyamin: bốn mươi năm. ²² Ðoạn người đã truất phế ông ấy, mà cho Ðavít chỗi dậy làm vua họ. Người đã chứng thực về ông: Ta đã tìm thấy Ðavít, con của Ysai, kẻ vừa lòng Ta, kẻ sẽ thi hành mọi điều Ta muốn. ²³ Chính tự dòng giống ông, Thiên Chúa chiếu theo lời hứa đã dẫn đến cho Israel, vị cứu tinh Yêsu. ²⁴ Yoan đi trước mở đường cho Ngài, rao giảng thanh tẩy hối cải cho toàn dân Israel. ²⁵ Khi vận nghiệp của ông gần mãn, Yoan đã nói: "Các người tưởng tôi là gì, thì không phải tôi đâu. Nhưng này: đang đến sau tôi, Ðấng tôi không đáng cổi dép chân Ngài".

²⁶ "Hỡi anh em, con cái dòng giống Abraham, hỡi các vị kính giới Thiên Chúa giữa anh em, lời cứu thoát ấy đã được sai đến cho ta. ²⁷ Vì dân thành Yêrusalem cùng các đầu mục của họ đã không nhận biết Ngài cùng lời các tiên tri đọc mọi ngày Hưu lễ, nhưng khi họ lên án, họ đã làm trọn. ²⁸ Không tìm ra được tội trạng nào đáng chết, họ đã xin Philatô cho giết Ngài. ²⁹ Khi họ đã làm xong mọi điều viết về Ngài, họ tháo Ngài xuống khỏi cây gỗ, mà đặt Ngài vào mộ. ³⁰ Nhưng Thiên Chúa đã cho Ngài sống lại từ cõi chết. ³¹ Trong khoảng nhiều ngày, Ngài đã hiện ra cho những người đã từ Galilê lên Yêrusalem với Ngài, những người này hiện là chứng nhân của Ngài trước mặt dân.

³² "Và chúng tôi đây, chúng tôi loan báo tin Tin Mừng cho anh em: lời hứa đã ban cho cha ông, ³³ thì Thiên Chúa đã làm trọn cho con cái là chúng ta, khi Người đã cho Ðức Yêsu sống lại, như ông đã viết trong Thánh vịnh thứ hai:

Ngươi là Con Ta, chính Ta, hôm nay,

Ta đã sinh ra ngươi.

³⁴ "Về việc Thiên Chúa đã cho Ngài sống lại từ cõi chết, và Ngài sẽ không bao giờ phải trở lại với mục nát, thì Người đã phán thế này:

Ta sẽ ban cho các ngươi

những sự lành thánh của Ðavít, những điều đáng tin.

³⁵ Bởi đó nơi khác, Người phán:

Người không để Ðấng thánh của Người

phải thấy mục nát.

³⁶ "Nhưng sau khi đã làm tôi ý Thiên Chúa trong đời ông, Ðavít đã chết, qui hồi tiên tổ, và đã phải thấy mục nát. ³⁷ Còn Ðấng Thiên Chúa cho sống lại, thì đã không phải thấy mục nát.

³⁸ "Vậy hỡi anh em, xin anh em biết rằng: Chính nhờ Ðấng ấy mà ơn tha tội nay được loan báo cho anh em. Và tất cả những gì anh em không thể trông được giải án tuyên công nơi luật Môsê, ³⁹ thì chính nơi Ngài, mà phàm ai tin thì được giải án tuyên công.

⁴⁰ "Vậy hãy coi chừng kẻo lại xảy ra điều đã phán trong các tiên tri:

⁴¹ Hãy coi, hỡi phường khinh mạn,

hãy kinh ngạc mà tiêu tán đi!

Vì chính vào ngày đời các ngươi, Ta làm một việc,

một việc mà có tường thuật lại, các ngươi sẽ không tin".

⁴² Khi các ông ra đi, người ta đã xin các ông đến Hưu lễ sau, nói lại cho họ về các điều ấy. ⁴³ Tan hội, nhiều người Do Thái và tòng giáo thờ Thiên Chúa đã theo Phaolô và Barnaba, và các ông đã ngỏ lời với họ, khuyên nhủ họ ở bền vững trong ơn Thiên Chúa.

⁴⁴ Hưu lễ sau, hầu như tất cả thành đã hội lại để nghe lời Thiên Chúa. ⁴⁵ Người Do Thái thấy đoàn lũ dân chúng thì đầy lòng ghen tương và buông lời lộng ngôn khích bác các điều Phaolô giảng. ⁴⁶Ðầy dạn dĩ, Phaolô và Barbana nói: "Bắt buộc chúng tôi phải nói lời Thiên Chúa cho các ngươi trước. Nhưng bởi các ngươi khước từ lời ấy, và tự lên án là các ngươi bất xứng với sự sống đời đời, thi này chúng tôi quay sang người ngoại. ⁴⁷ Vì Chúa đã truyền dạy chúng tôi như vậy:

Ta đã đặt ngươi làm ánh sáng muôn dân,

để ngươi nên nguồn cứu độ cho đến cùng mặt đất".

⁴⁸ Nghe vậy, người ngoại mừng rỡ và ca tụng Lời Chúa; và họ đã tin, những ai được Chúa định cho vào sự sống đời đời. ⁴⁹ Còn Lời Chúa, thì đã lan truyền ra khắp xứ.

⁵⁰ Người Do Thái đã xách động những phụ nữ khá giả đã tòng giáo, và những kỳ hào trong thành và đã gây nên một cuộc bắt bớ cho Phaolô và Barnaba, và người ta đã trục xuất các ông ra khỏi vùng. ⁵¹ Các ông rũ bụi phủi chân trả lại, rồi đi đến Ikonium. ⁵² Còn các môn đồ thì chan chứa mừng vui và Thánh Thần.

Chương 14

Tại Ikonium

¹ Ở Ikonium cũng vậy, các ông vào Hội Ðường Do Thái và giảng dạy, khiến một nhóm đông Do Thái và Hi Lạp đã tin. ² Còn những người Do Thái bất khẳng thì đi xúi giục, làm tâm trạng người ngoại bất bình với anh em.

³ Các ông lưu lại một thời gian khá lâu, dạn dĩ nói Lời, cậy vào Chúa, Ðấng làm chứng cho lời rao giảng ơn Người; tức là Ngài cho tay các ông làm nhiều dấu lạ điềm thiêng.

⁴ Dân chúng trong thành chia ra bè mối, kẻ thì về phe người Do Thái, kẻ lại về phe các tông đồ. ⁵ Công phẫn phát động giữa người ngoại và người Do Thái cùng hàng đầu mục của họ, làm họ muốn hành hung ném đá các ông. ⁶ Biết vậy, các ông đã trốn đến các thành xứ Lycaonia: Lystra, Ðerbê, và vùng lân cận. ⁷ và ở các nơi ấy, các ông đã rao giảng Tin Mừng.

Tại Lystra

⁸ Ở Lystra, có người ngồi, chân tàn tật, bại từ lòng mẹ, và chưa có bao giờ đi được một bước. ⁹ Người ấy nghe Phaolô giảng. Ông nhìn thẳng nó, và thấy nó có lòng tin để được cứu, ¹⁰ thì ông đã nói lớn tiếng: "Hãy chỗi dậy! Ðứng thẳng chân lên!" Và nó nhảy đứng lên mà đi.

¹¹ Mục kích điều Phaolô vừa làm, dân chúng cất tiếng la lên bằng thổ âm Lycaonia, rằng: "Thần linh mặc cốt người phàm đã xuống với chúng ta!" ¹² Họ gọi Barnaba là Jupiter, và Phaolô là Hermes, vì ông làm phát ngôn nhân. ¹³ Và tư tế Jupiter ngoại thành đem bò và tràng hoa ra trước tam quan, muốn cùng với dân chúng tế lễ. ¹⁴ Nghe biết được, các tông đồ, Barnaba và Phaolô xé áo ra mà nhảy xả vào giữa dân chúng, kêu lên rằng: ¹⁵ "Này các ông, tại sao làm thế? Chúng tôi là người đồng điệu đồng nòi với các ông, chúng tôi rao giảng Tin Mừng cho các ông, phải bỏ những điều huyễn hoặc đó, mà trở lại với Thiên Chúa hằng sống, Ðấng đã dựng nên trời, đất và biển cả cùng mọi sự vật trong đó. ¹⁶ Trong những thế hệ đã qua, Người để mặc các dân hết thảy đi theo đường lối của họ; ¹⁷ tuy rằng Người không để thiếu chứng chỉ về Người, Người hằng thi ân, cho mưa tự trời xuống trên các ông; ban mùa trái trăng, cho các ông được no lòng ấm cật, hưởng đời an vui". ¹⁸ Nói thế, các đã phải vất vả lắm mới làm được cho dân chúng bỏ ý định cúng tế các ông.

¹⁹ Nhưng từ Antiôkia và Ikonium, người Do Thái kéo đến. Họ làm dân chúng xiêu lòng đổi dạ. Và người Ta đã ném đá Phaolô, rồi kéo bỏ ngoài thành, vì tưởng ông đã chết. ²⁰ Môn đồ đến vây quanh, và ông đã chỗi dậy được mà vào thành. Hôm sau, ông ra đi với Barnaba đến Ðerbê.

Vãn hồi Syri

²¹ Sau khi rao giảng Tin Mừng trong thành ấy, và đón nhận nhiều người làm môn đồ, thì các ông đã quay trở lại các thành Lystra, Ikonium, và Antiôkia. ²² Các ông khích lệ tâm hồn các môn đồ, khuyên nhủ họ kiên vững trong lòng tin: "Vì chưng chúng ta phải trải qua nhiều gian khổ mới vào được nước Thiên Chúa". ²³ Trong mỗi hội thánh, các ông đặt hàng niên trưởng; rồi sau khi đã cầu nguyện và ăn chay, các ông phó giao họ cho Chúa, Ðấng họ đã tin.

²⁴ Ngang qua xứ Pisiđia, các tới xứ Pamphylia. ²⁵ Và sau khi đã giảng Lời tại Perghê, các ông xuống Attalia. ²⁶ Và từ đó, các ông vượt biển về Antiôkia, tức là nơi các ông đã được trao phó cho ơn Thiên Chúa mà trẩy đi làm công việc các ông vừa hoàn thành.

²⁷ Ðến nơi, các ông nhóm họp hội thánh, và trần thuật lại mọi điều Thiên Chúa đã làm với các ông, là Người đã mở cửa đức tin cho các dân ngoại. ²⁸ Sau đó các ông đã lưu lại một thời gian khá lâu với các môn đồ.

Chương 15

Tín hữu dân ngoại và Lề luật

a) Tại Antiôkia

¹ Có ít người từ Yuđê xuống dạy anh em rằng: "Nếu các người không chịu cắt bì theo lệ Môsê truyền, thì vô phương được cứu rỗi". ² Xô xát đã xảy ra và tranh luận gắt gao đã diễn ra giữa Phaolô, Barbana và các người ấy. Nên đã quyết định là Phaolô và Barbana cùng ít người khác trong họ lên gặp các Tông đồ và hàng niên trưởng ở Yêrusalem về việc tranh luận ấy. ³ Các ông được hội thánh tiễn chân, và ngang qua Phênikia và Samari, các ông trần thuật việc dân ngoại trở lại, và đã làm cho anh em hết thảy đều mừng vui khôn tả. ⁴ Ðến Yêrusalem, các ông được hội thánh, các Tông đồ và hàng niên trưởng tiếp đón. Các ông đã thuật lại hết các điều Thiên Chúa đã làm với các ông.

b) Tranh luận ở Yêrusalem

⁵ Có những người biệt phái đã tin, đứng dậy tuyên bố phải bắt người ngoại chịu cắt bì và truyền cho họ giữ luật Môsê. ⁶ Các Tông đồ và hàng niên trưởng đã hội lại để cứu xét vấn đề. ⁷ Một cuộc tranh luận kịch liệt diễn ra, thì Phêrô đã đứng dậy và nói với họ:

c) Diễn từ của Phêrô

"Này anh em, anh đã từng biết là những ngày xưa kia, ngay giữa anh em. Thiên Chúa đã khấng chọn tôi, để dân ngoại được nghe Tin Mừng, do miệng tôi, và được tin. ⁸ Và Thiên Chúa: Ðấng thông suốt lòng dạ, đã đoan chứng: Người đã ban Thánh Thần cho họ cũng như cho chúng ta. ⁹ Và Người đã không đặt một chút phân biệt nào giữa ta và họ, Người đã tẩy sạch lòng họ bằng đức tin. ¹⁰ Vậy sao nay anh em lại dám thử thách Thiên Chúa, là đi quàng lên cổ môn đồ cái ách mà cha ông chúng ta và cả chúng ta đều không có sức mang nổi. ¹¹ Song le chính bởi ơn Chúa Yêsu mà chúng ta tin mình được cứu rỗi, cũng một thể như họ".

¹² Tất cả cộng đoàn làm thinh. Và người ta nghe Barbana và Phaolô trần thuật tất cả những dấu lạ và điềm thiêng Thiên Chúa đã dùng họ làm nơi dân ngoại.

d) Diễn từ của Yacôbê

¹³ Sau khi các ông đã dứt lời, thì Yacôbê lên tiếng nói:

"Này anh em, xin hãy nghe tôi. ¹⁴ Simêôn đã thuật lại làm sao từ buổi đầu Thiên Chúa đã chiếu cố lấy tự giữa dân ngoại một dân thờ Danh Người. ¹⁵ Sự ấy và lời các tiên tri đều hòa một giọng, như đã viết:

¹⁶ Sau đó Ta sẽ trở lại

Ta sẽ xây lại lều Ðavít đã sụp đổ;

những gì bị tàn phá Ta sẽ xây lại,

Ta sẽ dựng lại,

¹⁷ ngõ hầu những kẻ khác trong loài người tìm kiếm Chúa,

và các dân tộc hết thảy,

trên họ, Danh Ta đã được niệm cầu,

Chúa phán, Ðấng làm ra các điều ấy,

¹⁸ những điều Người đã biết tự đời đời.

¹⁹ Bởi vậy, tôi xét là không được phiền nhiễu người ngoại quay đầu về với Thiên Chúa, ²⁰ song chỉ biên thư dạy họ kị hẳn: đồ nhơ uế bởi tà thần, dâm bôn, thịt ngột và máu huyết. ²¹ Vì chưng, từ đời xưa Môsê đã có người rao giảng trong mỗi thành, được đọc mọi ngày Hưu lễ trong các hội đường".

e) Thư của các Tông đồ

²² Bấy giờ, các Tông đồ và hàng niên trưởng làm một với toàn thể hội thánh quyết định sai ít người được chọn giữa họ đi Antiôkia cùng với Phaolô và Barnaba; đó là các ông Yuđa gọi là Barsabba, và Sila, những người có uy thế giữa anh em. ²³ Họ đã thảo bức thư này, nhờ tay các ông (chuyển đến):

"Các Tông đồ, hàng niên trưởng, tức là những người anh em, gửi lời chào các anh em gốc ngoại tại Antiôkia, Syri và Kilikia:

²⁴ Nhân vì chúng tôi đã nghe tin là có ít người từ nơi chúng tôi đến gây rối nơi anh em, nói năng làm xáo trộn tâm hồn anh em, những kẻ không do chúng tôi ủy quyền, ²⁵ nên sau khi đã được đồng tâm nhất trí, chúng tôi quyết định sai ít người được chọn đến với anh em, làm một với Barnaba và Phaolô, những anh em quí mến của chúng tôi, ²⁶ những người đã liều mạng sống mình vì Danh Chúa chúng ta, Ðức Yêsu Kitô. ²⁷ Vậy chúng tôi sai Yuđa và Sila đi. Các ông sẽ nói miệng lại mà tin cho anh em cũng những điều ấy. ²⁸ Thánh Thần và chúng tôi quyết định không chất thêm gánh nặng nào cho anh em, trừ vài điều cần kíp này: ²⁹ Kị hẳn đồ cúng, máu huyết, thịt ngột và dâm bôn. Giữ mình khỏi các điều ấy, tức là anh em làm phải. Vạn an!".

f) Phái đoàn đến Antiôkia

³⁰ Từ tạ ra đi, các ông xuống Antiôkia; rồi triệu tập cộng đoàn lại, các ông trao thư. ³¹ Ðọc thư xong, họ vui mừng vì điều an ủi đó. ³² Các ông Yuđa và Sila, vì cũng là tiên tri, đã lấy nhiều lời khuyên nhủ mà khích lệ anh em. ³³ Các ông ở lại ít lâu, rồi anh em tiễn chân và cầu chúc các ông trở về bình an với những người đã sai các ông. ³⁴ [Nhưng Sila đã định ở lại đó; nên Yuđa đã ra đi một mình]. ³⁵Còn Phaolô và Barnaba thì lưu lại ở Antiôkia, dạy dỗ và cùng nhiều người khác, rao giảng Tin Mừng Lời Chúa.

II. Tin Mừng Trong Thế Giới Dân Ngoại - Phaolô

1. Hành Trình Truyền Giáo (II) Qua Hi Lạp

Khởi hành: Phaolô và Barnaba từ biệt nhau

³⁶ Sau ít ngày, Phaolô nói với Barnaba: "Ta hãy trở lại thăm anh em nới các thành chúng ta đã rao truyền Lời Chúa, xem họ ra sao?" ³⁷ Barnaba muốn đem theo cả Yoan, cũng gọi là Macrô nữa; ³⁸nhưng Phaolô nhất quyết là kẻ đã bỏ các ông tại Pamphylia mà tháo lui, và đã không đi theo các ông dự vào công việc, một người như thế thì đừng đem theo. ³⁹ Ðã có bàn cãi sôi nổi, khiến các ông phải xa rời nhau. Barnaba đem Marcô đi với mình vượt biển qua Kyprô. ⁴⁰ Còn Phaolô thì chọn lấy Sila và ra đi, được anh em phó thác cho ơn Chúa. ⁴¹ Ông ngang qua Syri và Kilikia, khích lệ các hội thánh.

Chương 16

Ngang qua Lycaonia và Tiểu Á

¹ Ông đã ghé lại Ðerbê, và Lystra. Và này, ở đó có một môn đồ tên là Timôthê, con một bà Do Thái đã tin, còn cha là một người Hi Lạp; ² anh được chứng chỉ nơi các anh em tại Lystra và Ikonium. ³Phaolô muốn Timôthê đi với mình, thì đã đem cắt bì vì những người Do Thái trong các vùng ấy, bởi chưng mọi người đều biết cha của Timôthê là người Hi Lạp.

⁴ Khi ngang qua các thành, các ông truyền lại cho họ tuân giữ các chỉ thị do các tông đồ và hàng niên trưởng Yêrusalem đã quyết định.

⁵ Vậy các hội thánh được thêm kiên cố trong lòng tin và cứ tăng số mỗi ngày một đông hơn.

⁶ Các ông đi qua Phrygia và vùng Galat, vì Thánh Thần ngăn cản không cho giảng Lời ở Tiểu Á. ⁷ Ðến sát vùng Mysia, các ông thử đi vào Bithynia, nhưng Thần khí của Ðức Yêsu không cho phép, ⁸nên các ông đã xuyên qua Mysia mà xuống Trôa.

⁹ Ban đêm, Phaolô thấy thị kiến: một người Makêđonia đứng khấn xin với ông rằng: Hãy qua Makêđônia cứu giúp chúng tôi! ¹⁰ Sau khi Phaolô đã thấy thị kiến, tức thì chúng tôi tìm cách trẩy đi Makêđonia, vì hội ra được là chính Thiên Chúa đã gọi chúng tôi đến rao giảng Tin Mừng cho họ.

Tại thành Philip

¹¹ Bỏ Trôa, chúng tôi vượt khơi tiến thẳng một mạch tới Samôthrakê, và hôm sau thì đến Nêapôli, ¹² rồi từ đó qua Philip, một thành thuộc hạt thứ nhất Makêđônia và cũng là thuộc địa. Chúng tôi ở lại trong thành ít ngày. ¹³ Và ngày Hưu lễ, chúng tôi ra bên ngoài cổng thành, đến ven bờ sông, chỗ chúng tôi đoán chừng có nguyện đường. Ngồi xuống, chúng tôi đã giảng cho các phụ nữ hội lại. ¹⁴ Có bà tên là Lyđia, buôn len cánh kiến, quê thành Thyatira, và đã tòng giáo, bà đã nghe và Chúa mở lòng bà, cho chú ý vào các điều Phaolô giảng giải. ¹⁵ Sau khi được thanh tẩy làm một với gia đình của bà, bà đã nài xin rằng: "Nếu các ngài đã xét là tôi đã tin thật vào Chúa, thì xin vào lưu lại nhà tôi". Và bà đã nài ép chúng tôi cho kỳ được.

¹⁶ Lần kia chúng tôi đang đi tới nguyện đường, thì gặp một nữ tỳ có bóng ốp; nó đã là mối lợi lớn cho các chủ nó, nhờ nghề bói quẻ. ¹⁷ Nó cứ lẽo đẽo theo sau Phaolô và chúng tôi mà kêu la rằng: "Các ông này là những tôi tớ của Thiên Chúa Tối Cao: họ rao giảng cho các người con đường cứu độ". ¹⁸ Nó đã làm thế suốt nhiều ngày, Phalô lấy làm bực mình, thì quay lại mà nói với quỉ: "Nhân Danh Ðức Yêsu Kitô, ta truyền cho ngươi phải ra khỏi nó". Và ngay giờ ấy, quỉ đã xuất ra khỏi nó.

¹⁹ Thấy mối lợi họ trông nhờ đã tan mất, các chủ nó đã túm lấy Phaolô và Sila mà lôi đến công trường ra mặt nhà cầm quyền. ²⁰ Họ điệu các ông đến với các lãnh binh mà nói: "Những người này gây rối trong thành chúng ta; họ là Do Thái, ²¹ và rao truyền những thói tục mà chúng tôi, người Rôma, chúng tôi không được phép đón nhận tuân theo". ²² Dân chúng hùa tập chống lại các ông. Và các lãnh binh cho giật tung áo xống các ông ra, và ra lịnh đánh đòn. ²³ Sau khi các ông đã bị đánh nhừ nhiều đòn rồi, thì họ cho tống ngục, và truyền cho viên cai ngục phải giam các ông kỹ lưỡng. ²⁴ Ðược lịnh như thế, viên cai ngục tống các ông vào khám sâu nhất, và cùm chân các ông lại rất kỹ càng.

²⁵ Vào lối nửa đêm, Phaolô và Sila cầu nguyện, và ca ngợi Thiên Chúa; các tù nhân đều để ý nghe các ông. ²⁶ Thình lình có động đất lớn xảy đến, làm rung chuyển cả nền móng ngục thất. Lập tức hết thảy các cửa mở toang, và xiềng xích mọi ngươi buột tung ra. ²⁷ Giật mình thức dậy, viên cai ngục thấy các cửa đã mở toang, thì tuốt gươm toan tự vận, nghĩ là tù nhân đã trốn mất. ²⁸ Nhưng Phaolô hô lớn tiếng bảo: "Ông chớ hại mình làm gì, vì chúng tôi hết thảy đều còn đây".

²⁹ Viên cai ngục xin cái đèn, rồi nhảy xả vào, mình run lẩy bẩy, ông sấp mình xuống trước mặt Phaolô và Sila. ³⁰ Và dẫn họ ra ngoài, ông nói: "Thưa các Ngài, tôi phải làm gì để được cứu?" ³¹ Các ông bảo: "Hãy tin vào Chúa Yêsu, và ông cùng gia đình ông sẽ được cứu!" ³² Và họ đã giảng lời Thiên Chúa cho ông cùng mọi người nhà ông. ³³ Ngay giờ đó, giữa ban đêm, ông đem họ đi rửa các vết thương cho; rồi lập tức ông chịu thanh tẩy, ông cùng gia đình hết thảy. ³⁴ Ðoạn ông đựa họ lên nhà ông, cho dọn bàn ăn, và hân hoan với cả nhà vì đã được tin vào Thiên Chúa.

³⁵ Ngày đến, các lãnh binh sai thị vệ đến bảo rằng: "Thả các người ấy đi!". ³⁶ Viên cai ngục chuyển các lời ấy cho Phaolô: "Các lãnh binh đã sai người nói là các ngài được tha. Vậy nay xin các ngài ra đi bằng yên!" ³⁷ Nhưng Phaolô bảo thị vệ: "Ðã công nhiên đánh đòn chúng tôi, những công dân Rôma, mà không xét xử, rồi lại tống ngục; bây giờ lại chùng lén thả chúng tôi ra ư? Không thể được! Các ông ấy hãy đến mà đưa chúng tôi ra!" ³⁸ Thị vệ chuyển lại các lời ấy cho các lãnh binh. Họ đã kinh sợ, khi nghe biết các ông là công dân Rôma, ³⁹ và họ đã đến van lơn các ông, và đưa các ông ra, xin các ông đi khỏi thành. ⁴⁰ Ở tù ra, các ông về nhà bà Lyđia; sau khi đã gặp anh em và an ủi họ, các ông đã ra đi.

Chương 17

Tại Thessalonikê

¹ Ngang qua Amphipoli và Apollonia, các ông đến Thessalonikê, là nơi có hội đường Do Thái. ² Như thường lệ, Phaolô đến với họ. Ba ngày Hưu lễ, ông đã đi từ Kinh Thánh ³ mà biện minh với họ, cắt nghĩa và trình bày là Ðức Kitô phải chịu khổ nạn và sống lại từ cõi chết: "Ðức Kitô ấy chính là Ðức Yêsu mà tôi rao giảng cho các người". ⁴ Trong họ, có ít người đã tin nhận và hiệp đoàn với Phaolô cùng Sila. Còn phía những người Hi Lạp kính giới (Thiên Chúa) thì có cả một nhóm đông, và số những phụ nữ khá giả cũng không phải ít.

⁵ Người Do Thái ghen tương, đã thâu nạp trong bọn đầu đường xó chợ ít đứa ác ôn, hùa tập chúng lại mà gây náo động cả thành, rồi xông vào nhà Giasôn, tìm kiếm các ông để điệu ra trước dân hội. ⁶Kiếm các ông không ra, nên họ lôi Giasôn và một vài anh em đến trước ban đô trưởng mà kêu gào: "Quân gây rối cả thiên hạ đó đã vác mặt đến đây, ⁷ và Giasôn đã chấp chứa họ. Họ hết thảy đều vi phạm trắng trợn sắc chỉ của Hoàng đế, dám rêu rao một vua khác, tức là Yêsu". ⁸ Họ đã làm chấn động dân chúng và ban đô trưởng, khi nghe như thế, ⁹ người ta đã bắt Giasôn cùng các người khác phải ký quĩ, đoạn thả cho về.

Tại Bêrê

¹⁰ Lập tức, anh em tiễn đưa Phaolô và Sila đi ban đêm, hướng đến Bêrê. Ðến nơi, các ông đã vào hôi đường Do Thái. ¹¹ Những người Do Thái ở đây hiền hậu hơn những người ở Thessalonikê. Họ hết sức nồng nhiệt đón nhận lấy Lời. Ngày ngày họ tra cứu Kinh Thánh xem có thực thế không. ¹² Trong họ có nhiều người đã tin, cùng nhiều phụ nữ khá giả Hi Lạp, và một số đông đàn ông.

¹³ Nhưng khi người Do Thái ở Thessalonikê biết được là Phaolô rao giảng Lời Thiên Chúa ở Bêrê, họ lại đến nơi gieo xôn xao, rối loạn trong dân chúng. ¹⁴ Lập tức, anh em cho Phaolô trẩy đi về phía biển; còn Sila và Timôthê lưu lại nơi đó. ¹⁵ Những kẻ tháp tùng đưa Phaolô đến tận Athêna, rồi lui về, đem theo lịnh cho Sila và Timôthê liệu sao đến cho mau.

Tại Athêna

¹⁶ Ở Athêna, trong khi đợi họ, Phaolô lòng trí những uất lên bởi thấy thành nhan nhản những tượng thần. ¹⁷ Ông đàm đạo nơi hội đường với người Do Thái và những kẻ kính giới Thiên Chúa, và cả nơi công trường nữa, mọi ngày, với những người qua lại. ¹⁸ Có những triết gia thuộc phái Êpicurô và Khắc kỷ cũng đến tranh luận với ông. Kẻ thì bảo: "Con vẹt đó muốn gì vậy?" Còn kẻ khác: "Hình như y giảng quỉ thần gì đâu xa đến!" vì ông giảng Tin Mừng về Ðức Yêsu và sự Sống lại.

¹⁹ Họ đem ông đi với họ lên Ðồi Arê, mà rằng: "Có thể cho chúng tôi biết đạo lý mới lạ ông thuyết giáo đó không? ²⁰ Quả ông có đem tới cho chúng tôi ít điều lạ tai. Vậy chúng tôi muốn biết các điều ấy có nghĩa gì?" ²¹ Dân Athêna hết thảy, và du khách ngụ trong thành phí cả thì giờ để tán gẫu hay nghe ngóng cái gì mới nhất. ²² Ðứng giữa Ðồi Arê, Phaolô nói:

"Kính thưa quí vị người Athêna, xét về mọi mặt, tôi nhận thấy các ngài rất mực sùng tín. ²³ Vì ngang qua, tôi ngước mắt nhìn các đồ thờ của các ngài, tôi đã gặp cả một tế đàn trên có khắc: Kính Thần Vô Danh. Vậy Ðấng các ngài không biết nhưng có thờ kính, thì này tôi xin loan báo về Người cho các ngài:

²⁴ "Thiên Chúa Ðấng tạo thành vũ trụ và vạn vật trong đó, Ðấng làm Chúa trời đất kia, Người không phải lấy làm nhà ở những đền miếu tay phàm ra. ²⁵ Người cũng không phải nhờ tay người phàm cung dưỡng như thể Người thiếu thốn sự gì, vì chính Người là Ðấng ban cho mọi người sự sống, hơi thở, và hết thảy mọi sự. ²⁶ Người đã làm ra tự một người mọi thiên hạ để họ lan khắp mặt đất mà ở. Người đã định thời tiết phân minh và cương giới nơi chốn họ ở, ²⁷ ngõ hầu họ tìm kiếm Thiên Chúa và họa may rờ rẫm sao mà gặp được Người; và quả thực, Người không xa mỗi người chúng ta. ²⁸ Vì chưng trong Người, ta sống, ta cử động, ta có. Như một vài thi sĩ nơi các ngài cũng đã nói:

Ta với Người cũng đồng tông đồng giống. ²⁹ Ðã thuộc dòng giống thần linh, thì ta không được nghĩ rằng thần linh lại giống như vàng, như bạc, như đá, do nghệ thuật và suy tưởng con người tạc ra.

³⁰ "Vậy những thời vô tri, Thiên Chúa bỏ qua không chấp -- bấy giờ Người loan báo cho nhân loại là mọi người, mọi nơi phải hối cải, ³¹ bởi chưng Người đã định là sẽ có ngày Người xử án thiên hạ một cách công minh, do một Ðấng, Người đã chỉ định; để cho mọi người được lấy làm bằng, thì Người đã cho Ðấng ấy sống lại từ cõi chết."

³² Họ vừa nghe đến việc người chết sống lại, thì có kẻ cười nhạo, có kẻ lại rằng: "Chúng tôi mong được nghe ông lại khi khác nữa về điều ấy!" ³³ Như vậy là Phaolô đã ra khỏi được đám họ. ³⁴Nhưng cũng có người đã theo ông, và tin, trong số có Ðionysiô, một nhân viên pháp đình đồi Arê, và một phụ nữ, tên là Ðamari, và những người khác với họ.

Chương 18

Tại Corinthô

¹ Sau đó, ông rời bỏ Athêna, mà đến Corinthô. ² Ông đã gặp một người Do Thái, tên là Aquila, quê tại Pôntô, cũng vừa chân ướt chân ráo từ đất Ý đến, cùng với vợ là Priskilla, vì Clauđiô đã ra lịnh bắt mọi người Do Thái phải rời khỏi Rôma. Ông đến với họ, ³ và vì là đồng nghiệp nên ông lưu lại nhà họ mà làm việc: họ chuyên nghề dệt vải lều.

⁴ Ông giảng giải ở hội đường mọi ngày Hưu lễ, cố thuyết phục Do Thái và Hi Lạp. ⁵ Nhưng một khi đã có Sila và Timôthê từ Makêđonia đến, thì Phaolô chuyên cả vào việc giảng Lời, đoan chứng với người Do Thái rằng chính Yêsu là Ðức Kitô. ⁶ Bởi họ chống đối và lộng ngôn, nên ông đã rũ áo, mà nói cùng họ: "Máu các người đổ xuống đầu các người! Phần tôi, tôi sạch (tay), và từ nay trở đi, tôi sẽ đến với người ngoại". ⁷ Bỏ đó, ông dời đến nhà một người tên là Titiô Giustô, một người kính giới Thiên Chúa, có nhà liền bên hội đường. ⁸ Krispô viên trưởng hội đường đã tin theo Chúa, làm một với tất cả gia đình. Và lắm người Côrinthô được nghe thì đã tin và chịu thanh tẩy.

⁹ Một đêm kia, Chúa đã phán cùng Phaolô trong thị kiến: "Ðừng sợ! Song cứ nói đi, đừng làm thinh! ¹⁰ Vì có Ta ở cùng ngươi và không ai ra tay hại ngươi được, vì Ta có một dân đông đảo trong thành này". ¹¹ Ông đã đậu lại một năm rưỡi mà giảng dạy cho họ Lời Thiên Chúa.

¹² Nhưng đến thời Galliô làm tổng trấn tỉnh Akhaia, người Do Thái đồng tâm nhất trí dấy lên chống lại Phaolô và dẫn ông ra tòa, ¹³ thưa rằng: "Tên này xúi dục người ta thờ Thiên Chúa trái với luật pháp!" ¹⁴ Phaolô sắp mở miệng, thì Galliô đã nói cùng người Do Thái: "Nếu thực là việc gian phi hay tội ác, thì này: các ông Do Thái, lẽ đương nhiên là bản chức chấp nhận việc các ông tố cáo. ¹⁵Nhưng nếu chỉ là tranh luận về giáo thuyết, danh từ, và luật lệ riêng thuộc các ông, thì các ông liệu lấy. Bản chức không muốn làm thẩm phán trên các điều đó". ¹⁶ Rồi ông ra lịnh xua họ ra khỏi tòa. ¹⁷Mọi người túm lấy Sosthênê, viên trưởng hội đường, mà đập túi bụi ngay trước tòa, mà Galliô cũng không chút bận tâm.

Bỏ Corinthô về Antiôkia

¹⁸ Phaolô còn lưu lại Corinthô nhiều ngày nữa, rồi ông từ tạ anh em mà vượt biển về Syri, có Priskilla và Aquilla đi với ông. Ông đã cạo đầu ở Kenkrê, vì có lời khấn.

¹⁹ Họ đã đến Êphêsô, và ông để họ lại đó; nhưng ông cũng có vào hội đường và đàm đạo với người Do Thái. ²⁰ Họ xin ông lưu lại lâu hơn, ông đã không chấp thuận; ²¹ lúc từ biêt; ông nói: "Ðể lần khác, tôi sẽ trở lại với các ông, nếu Thiên Chúa muốn". Rồi ông đã lên thuyền đi khỏi Êphêsô.

²² Cập bến ở Kaisaria, ông lên chào hội thánh, rồi xuống Antiôkia. ²³ Ở đó ít lâu, ông lại trẩy đi, lần lượt ngang qua vùng Galat, vùng Phrygia mà khích lệ hết thảy các môn đồ.

2. Công Việc Truyền Giáo Tại Êphêsô

(Hành Trình III)

Apollô

²⁴ Có người Do Thái, tên là Apollô, quê tại Alêxanđria, một người lợi khẩu, đã đến Êphêsô. Ông không thạo Kinh thánh. ²⁵ Ông đã học biết đạo Chúa, tâm hồn nhiệt nồng, ông đã lên tiếng giảng dạy một cách xác đáng về Ðức Yêsu, tuy rằng ông chỉ biết có thanh tẩy của Yoan. ²⁶ Ông đã mạnh dạn bắt đầu giảng thuyết trong hội đường. Nghe ông rồi, Priskilla và Aquilla đã gặp ông và trình bày cho ông cặn kẽ hơn về đạo của Thiên Chúa.

²⁷ Ông muốn sang Akhaia, thì anh em khuyến khích và viết thư xin các môn đồ đón tiếp ông. Ðến nơi, nhờ ơn riêng, ông đã giúp ích nhiều cho các kẻ tin. ²⁸ Vì, một cách hùng hồn, ông đã công khai biện bác với người Do Thái, dẫn Kinh Thánh mà minh chứng rằng Yêsu là Ðức Kitô.

Chương 19

Nhóm môn đồ của Yoan tại Êphêsô

¹ Trong khi Apollô ở Corinthô, thì Phaolô ngang qua miền thượng du đã đến Êphêsô. Và ông đã gặp một ít môn đồ, ² ông mới nói cùng họ: "Khi tin đạo, các ông có chịu Thánh Thần không?" Họ đáp: "Ngay việc có Thánh Thần, chúng tôi cũng đã không nghe nói!" ³ Ông hỏi: "Vậy thì các ông đã chịu thanh tẩy nào?" Họ đáp: "Thanh tẩy của Yoan". ⁴ Phaolô mới nói: "Yoan thanh tẩy bằng thanh tẩy hối cải, và bảo dân hãy tin vào Ðấng sẽ đến sau ông, tức là Ðức Yêsu". ⁵ Nghe rồi, họ đã được thanh tẩy nhân Danh Chúa Yêsu. ⁶ Và khi Phaolô đặt tay cho họ, thì Thánh Thần đã đến trên họ và tuyên ngôn tiếng lạ, và nói tiên tri. ⁷ Họ được chừng mười hai người tất cả.

Giáo hội Êphêsô

⁸ Phaolô vào hội đường, trong vòng ba tháng, ông dạn dĩ biện minh thuyết phục về Nước Thiên Chúa. ⁹ Nhưng vì có ít nhiều kẻ chai đá, không tin, nói phạm đến Ðạo trước hội đoàn, nên ông đã đoạn giao với họ, tách các môn đồ ra. Và ngày ngày, ông giảng dạy trong trường của Tyrannô. ¹⁰ Hai năm, việc đã diễn ra như thế, làm cho dân cư Tiểu Á hết thảy, Do Thái cũng như Hi Lạp, đều đã nghe biết Lời Chúa.

Những người trừ quỉ Do Thái

¹¹ Thiên Chúa đã dùng tay Phaolô làm những việc quyền phép phi thường, ¹² đến nỗi người ta lấy khăn xéo, khăn xiên đã đụng đến da thịt ông mà đặt trên những kẻ ốm đau, và bệnh tình họ đã biến, thần dữ phải xuất ra.

¹³ Có ít người trừ tà rong đường, gốc Do Thái cũng đã thử kêu Danh Chúa Yêsu trên những người có quỉ dữ ám, mà rằng: "Vì Ðức Yêsu ông Phaolô rao giảng, ta truyền cho các ngươi phải ra!". ¹⁴Bảy người con của ông Sêva, thượng tế Do Thái nào đó, đã thử làm như thế. ¹⁵ Nhưng thần dữ nói với chúng: "Ðức Yêsu, tao biết; và Phaolô tao cũng tường. Nhưng còn bay, bay là ai?" ¹⁶ Người bị thần dữ ám kia nhảy chồm lên chúng và đè cả lũ xuống mà ra sức hành hung, làm chúng phải bỏ nhà ấy chạy trốn, mình trần với nhiều thương tích. ¹⁷ Sự xảy ra, dân cư Êphêsô, cả Do Thái và Hi Lạp, đều biết hết thảy. Và mọi người đều phát sợ. Và Danh Chúa Yêsu đã được hiển vinh.

¹⁸ Nhiều người đã tin đến xưng thú và kể ra những việc phù phép họ làm. ¹⁹ Lắm kẻ chuyên nghề quỉ thuật đã thu đống lại các ám thư mà đốt trước mặt mọi người. Tính giá các sách đó, người ta cộng lại cũng đến năm vạn quan tiền.

²⁰ Như vậy, một cách uy thế, Lời Chúa cứ tăng tiến và nên mạnh mẽ.

Dự định hành trình của Phaolô

²¹ Khi các điều ấy đã xong xuôi, Phaolô định ý sẽ qua Makêđonia, và Akhaia, để đi Yêrusalem, mà rằng: "Về đó rồi, tôi phải viếng Rôma nữa!". ²² Ông phái qua Makêđônia, hai người trợ tá của ông, là Timôthê và Êrastô; phần ông, ông còn lưu lại ít lâu nữa ở Tiểu Á.

Vụ bạo động của thợ kim hoàn

²³ Vào thời ấy đã xảy đến cho Ðạo một trân kinh động hẳn không phải là nhỏ. ²⁴ Có người tên là Ðêmêtriô, làm thợ kim hoàn, chuyên tạc tượng bạc điện thờ Atrêmi, (nhờ đó) đem lại cho thợ thuyền một nguồn lợi khả quan. ²⁵ Y chiêu tập họ là và các bạn đồng nghiệp, mà nói: "Này các bạn, các bạn dư biết rằng chính nhờ nguồn lợi mà ta hưởng được chút hanh thông. ²⁶ Thế mà các bạn chứng kiến và nghe biết rằng: không những chỉ ở Êphêsô này, mà hầu hết cả Tiểu Á, tên Phaolô ấy đã làm cho cả một đám đông xiêu lòng đổi dạ. Hắn nói: Thần đâu lại do tay người làm ra! ²⁷ Như thế chẳng những ngành của ta bị khích bác, mà cả đền thờ của Bà, nữ thần Atrêmi cao cả, cũng bị kể như không, uy linh của Bà sẽ bị tiêu ma, Bà mà tất cả Tiểu Á và thiên hạ đều tôn thờ". ²⁸ Nghe vậy, họ đầy lòng căm phẩn mà kêu gào lên: "Cao cả thay Atrêmi của dân Êphêsô!" ²⁹ Cả thành đầy hỗn loạn, người ta ồ ạt kéo đến kịch trường, lôi theo cả Gaiô và Aristarkhô, những người xứ Makêđonia và là bạn đồng hành của Phaolô. ³⁰ Phaolô muốn ra trước dân hội, nhưng các môn đồ không chịu. ³¹ Trong hàng quan viên Tiểu Á, có ít người, vì thân với ông, thì đã phái người đến khuyên ông chớ có liều mình đến kịch trường.

³² Người ta kêu la, kẻ thế này, người thế khác. Ðám hội thành rối beng, đại đa số cũng không rõ vì duyên do nào họ đã kéo đến. ³³ Trong đám, người đã nói rõ cho Alêxanđrô biết, khi người Do Thái cử hắn ra trước. Alêxanđrô mới vẫy tay muốn thanh minh với đám hội. ³⁴ Vừa nhận ra hắn là người Do Thái, thì tất cả mọi người đồng thanh gào hét lối chừng hai giờ: "Cao cả thay Atrêmi của dân Êphêsô!"

³⁵ Trấn tĩnh được dân chúng xong, viên chưởng ấn nói: "Công dân Êphêsô, ai trong thiên hạ lại không biết rằng dân thành Êphêsô được diễm phúc thủ từ cho Atrêmi cao cả, và tượng thiêng giáng của Bà. ³⁶ Các điều ấy, hẳn không sao chối cãi được, vậy thì đồng bào hết thảy phải ở yên tĩnh, và đừng làm gì sơ suất. ³⁷ Ðồng bào đã dẫn các người này đến, họ không phạm thánh, hay lộng ngôn đến nữ thần của chúng ta. ³⁸ Giả hoặc Ðemêtriô cùng đồng nghiệp của ông, có lý trách cứ ai, thì đã có phiên tòa, và các vị tổng trấn: họ hãy đến đó mà khiếu nại. ³⁹ Ngoài ra, nếu các ông còn có điều gì phải bàn luận, thì chính nơi hội nghị hợp pháp, điều ấy sẽ được giải quyết. ⁴⁰ Chứ như về việc xảy ra hôm nay, chúng ta liều mắc vạ dấy loạn mất, vì không có một lý do nào khiến chúng ta có thể biện hộ cho việc tụ tập này". Nói đoạn, ông đã cho giải tán đám hội.

Chương 20

3. Phaolô Trở Về Yêrusalem

Ngang qua Makêđonia và Hi Lạp

¹ Cuộc náo động yên rồi, Phaolô triệu tập các môn đồ, và ông ủy lạo họ; chào tiễn biệt rồi ông ra đi đến Makêđonia. ² Ông đi ngang qua các miền ấy, và đã nói nhiều lời ủy lạo họ, đoạn ông đến Hi Lạp, ³ và đã lưu lại đó ba tháng.

Bởi có âm mưu của người Do Thái hại ông, ngay lúc ông sắp lên thuyền đi Syri, nên ông đã quyết định vòng qua Makêđonia mà về. ⁴ Ði theo ông, có Sôpatrô, con của Pyrrô, người thành Bêrê; Aristarkhô và Sêcunđô, người Thessalonikê; Giaô người thành Ðerbê, và Timôthê; và Tiểu Á thì có Tykhilô và Trôphim. ⁵ Các người này đi trước mà đợi chúng tôi ở Trôa. ⁶ Sau tuần Bánh không men, chúng tôi đã bỏ thành Philip mà lên thuyền; và mãi năm ngày sau, chúng tôi mới đến được với họ ở Trôa. Chúng tôi đã lưu lại đó bảy ngày.

Êutykhô được sống lại

⁷ Ngày thứ nhất trong tuần, chúng tôi hội lại để bẻ bánh, thì Phaolô đã giảng giải cho họ; bởi muốn ra đi ngay sáng hôm sau, nên ông đã kéo dài lời giảng cho đến nửa đêm. ⁸ Có đèn khá nhiều trên lầu nơi chúng tôi tụ họp. ⁹ Một thiếu niên, tên là Êutykhô, ngồi nơi lề cửa sổ, đã thiếp ngủ đi một giấc say, trong khi Phaolô cứ thao thao giảng giải. Vì ngủ gật, anh đã chúi nhào xuống tự lầu thứ ba. Người ta vực anh lên thì đã chết. ¹⁰ Phaolô xuống nghiêng mình trên anh và ôm lấy mà nói: "Ðừng xôn xao vì hồn nó vẫn còn trong nó". ¹¹ Ðoạn ông lên bẻ bánh mà ăn; và ông còn đàm đạo khá lâu, mãi đến tảng sáng. Thế rồi ông ra đi. ¹² Còn trẻ kia, người ta đã dẫn về còn sống, một điều an ủi không phải vừa.

Từ Trôa đến Milêtô

¹³ Chúng tôi xuống thuyền đi trước, vượt tới Assô, là chỗ chúng tôi hẹn đón Phaolô lên thuyền, vì ông đã sắp đặt như thế; còn ông, ông muốn đi bộ. ¹⁴ Khi ông đến Assô với chúng tôi, chúng tôi đã đón ông lên thuyền và đi đến Mitilen. ¹⁵ Thuyền rời khỏi đó, thì hôm sau, chúng tôi đến ngang đảo Khilô. Một ngày nữa, chúng tôi cập đảo Samô, rồi ngày kế sau chúng tôi đã đến Milêtô, ¹⁶ vì Phaolô đã định băng ngang không ghé Êphêsô, kẻo phải trì hoãn lâu ở Tiểu Á. Ông hối sao để nếu có thể thì đến được Yêrusalem vào lễ Năm mươi.

Diễn từ tại Milêtô

¹⁷ Từ Milêtô, ông phái người đi Êphêsô mời hàng niên trưởng hội thánh. ¹⁸ Khi họ đã đến gặp ông, ông nói với họ:

"Anh em biết, từ ngày đầu tiên, thoạt vừa đặt chân đến Tiểu Á, tôi đã sống làm sao với anh em suốt cả thời gian đó. ¹⁹ Tôi đã hết lòng khiêm tốn làm tôi Chúa, trong nước mắt và giữa những thử thách xảy đến cho tôi do những âm mưu của người Do Thái; ²⁰ làm sao tôi đã không e ngại mà giấu giếm đi một điều gì hữu ích, đến đỗi không loan báo, không dạy dỗ anh em, chỗ công cộng hay ở nhà tư. ²¹Tôi đã đoan chứng giảng cho Do Thái cũng như Hi Lạp sự hối cải về cùng Thiên Chúa, và lòng tin vào Chúa chúng ta, Ðức Yêsu.

²² "Và này đây, như đã bị xiềng bởi Thần khí, tôi đi Yêrusalem, mà không biết sẽ xảy đến những gì cho tôi ở đó, ²³ trừ ra là ngang qua mỗi thành, Thánh Thần đoan chứng nói với tôi là: xiềng xích với gian nan đang chờ tôi. ²⁴ Nhưng mạng sống tôi, tôi kể như không đáng nói tới, miễn sao tôi hoàn tất vận nghiệp của tôi, và công việc phục vụ tôi đã lĩnh nơi Chúa Yêsu, đoan chứng giảng Tin Mừng về ân sủng của Thiên Chúa.

²⁵ "Và này đây, tôi biết là anh em sẽ không còn bao giờ nhìn thấy mặt tôi nữa, anh em hết thảy, những người tôi đã ngang qua mà rao giảng Nước cho. ²⁶ Vì vậy, ngày hôm nay, trước mặt anh em, tôi can đoan rằng tôi hoàn toàn trong sạch về máu mọi người. ²⁷ Vì tôi đã không e ngại mà giấu giếm đi, để không loan báo cho anh em tất cả ý định của Thiên Chúa.

²⁸ "Anh em hãy đề cao cảnh giác về mình, cũng như về đàn chiên, trên đó Thánh Thần đã đặt anh em làm người thị sự, để anh em chăn dắt hội thánh của Thiên Chúa, Người đã mua chuộc lấy bằng chính Máu Con của Người. ²⁹ Tôi biết, tôi đi rồi, thì sẽ có những sói hung dữ đột nhập vào giữa anh em, chúng không tha gì đàn chiên. ³⁰ Và ngay giữa anh em, cũng sẽ chỗi dậy những người giảng rao những điều tà vạy, để quyến dụ môn đồ theo mình. ³¹ Vì vậy, hãy tỉnh thức, và nhớ rằng ba năm trường, đêm ngày, tôi đã không ngừng sa lệ mà cảnh cáo mỗi một người.

³² "Và bây giờ, tôi xin giao phó anh em cho Chúa và cho Lời ân sủng của Người, Lời có sức xây dựng và ban phần cơ nghiệp giữa hàng những kẻ được tác thánh hết thảy.

³³ "Bạc vàng hay áo xống của ai, tôi không hề tham muốn. ³⁴ Chính vì anh em cũng biết rằng: các nhu cầu của tôi, và của những người ở với tôi, thì chính những bàn tay này đã tự cung cấp lấy. ³⁵Bằng mọi cách, tôi đã tỏ cho am em biết rằng phải lao nhọc như thế mà đỡ đần những người hèn yếu, và ghi lấy những Lời của Chúa Yêsu, vì chính Ngài đã nói: Cho thì có phúc hơn là lấy".

³⁶ Nói thế rồi, ông quì xuống với họ mà cầu nguyện. ³⁷ Ai nấy khóc ào lên, họ ôm cổ Phaolô và hôn mặt ông, ³⁸ đau đớn cách riêng vì lời ông vừa nói: Họ sẽ không còn bao giờ được nhìn thấy mặt ông nữa. Rồi họ tiễn đưa ông lên thuyền.

Chương 21

Từ Milêtô đến Kaisaria

¹ Chúng tôi đã phải giằng giựt mà đi, và khi đã ra khơi, chúng tôi xuôi thẳng đến đảo Kô; hôm sau, đến đảo Rôđô, và bỏ đó lại đến Patara. ² Bởi gặp được thuyền có chuyến thẳng đến Phênikia, nên chúng tôi đã sang thuyền mà ra khơi. ³ Khi đảo Kyprô ló hiện, chúng tôi rẽ ngang, bỏ đảo phía trái, mà giong thuyền tới Syri. Và chúng tôi đã cập bến Tyrô, vì thuyền phải rỡ hàng ở đó. ⁴ Tìm gặp được môn đồ, chúng tôi đã lưu lại đó bảy ngày. Ðược Thần khí linh cảm, họ đã bảo Phaolô đừng lên Yêrusalem. ⁵ Những ngày lưu lại mãn rồi, chúng tôi lại khởi hành ra đi, được mọi người cùng với vợ con tiễn đưa đến tận bên ngoài thành; quì xuống, chúng tôi đã cầu nguyện trên bãi. ⁶ Chào nhau từ biệt xong, chúng tôi lên thuyền, còn họ thì lui về nhà.

⁷ Kết thúc chuyến đi biển này, chúng tôi rời Tyrô, đi đến Ptôlêmai. Lên chào anh em, chúng tôi đã lưu lại với họ một ngày. ⁸ Hôm sau ra đi, chúng tôi đến Kaisaria. Chúng tôi đã vào nhà giảng viên Philip, một người trong Bảy vị, và lưu lại nhà ông. ⁹ Ông có bốn cô con gái ở đồng trinh và được ơn nói tiên tri.

¹⁰ Chúng tôi đã lưu lại đó nhiều ngày; có một tiên tri tên là Agabô, từ Yuđê xuống; ¹¹ ông đã đến với chúng tôi, và ông đã lấy giây lưng của Phaolô mà tự trói chân tay lại, đoạn nói: "Thánh Thần phán dạy thế này: Người có giây lưng sẽ bị người Do Thái trói lại như thế, mà nộp trong tay dân ngoại". ¹² Nghe vậy chúng tôi và anh em tín hữu sợ tại nài xin ông đừng lên Yêrusalem. ¹³ Bấy giờ Phaolô đáp lại: "Khóc lóc làm gì, mà làm tan nát lòng tôi như vậy? Này tôi sẵn sàng chẳng những là chịu xiềng xích, mà còn chịu chết nữa vì Danh Chúa Yêsu". ¹⁴ Biết không thể thuyết phục được ông, chúng tôi đã đành yên đi, mà rằng: "Nguyện xin ý Chúa thành sự!".

Ðến Yêrusalem

¹⁵ Sau những ngày ấy, và khi đã chuẩn bị xong, chúng tôi lên Yêrusalem. ¹⁶ Cùng đi với chúng tôi, có ít môn đồ người Kaisaria, họ dẫn chúng tôi đến ngụ nhà Mơnasôn, người gốc Kyprô, và là một môn đồ từ những buổi đầu.

¹⁷ Ðến Yêrusalem, chúng tôi đã được anh em niềm nở đón tiếp. ¹⁸ Hôm sau, Phaolô cùng với chúng tôi đi gặp Yacôbê; hàng niên trưởng cũng đã họp lại đông đủ. ¹⁹ Chào họ rồi, ông trần thuật từng điều về mọi sự Thiên Chúa đã làm nơi dân ngoại, nhờ bởi công việc phục vụ của ông. ²⁰ Nghe xong, họ tôn vinh Thiên Chúa. Và họ nói với ông: "Này tôn huynh, tôn huynh thấy có từng mấy vạn người Do Thái đã tin, và hết thảy họ lại nhiệt thành đối với Lề Luật. ²¹ Họ đã nghe phong thanh về tôn huynh, là tôn huynh đã dạy mọi người Do Thái sống giữa dân ngoại từ rẫy Môsê, bảo họ đừng cắt bì cho con cái, đừng dõi theo các lệ truyền. ²² Vậy thì làm sao? Thế nào họ cũng sẽ nghe biết là tôn huynh đã đến. ²³ Vậy tôn huynh hãy làm điều chúng tôi đề nghị với tôn huynh đây: Chúng tôi có bốn người đang mang lời khấn trên mình. ²⁴ Tôn huynh hãy đem họ theo mà thánh tẩy mình làm một với họ; và đài thọ cho họ có thể cạo đầu được. Và mọi người sẽ nhận biết rằng các điều nghe phong thanh về tôn huynh là chuyện không đâu cả; trái lại tôn huynh vẫn nắm giữ Lề luật mà tiến bước. ²⁵ Còn về người ngoại đã tin, thì chúng tôi đã biên thư truyền cho họ phải giữ mình khỏi đồ cúng, máu huyết, thịt ngột và dâm bôn".

²⁶ Bấy giờ Phaolô đem những người (khấn) đi với mình; ngày hôm sau cùng với họ, ông vào Ðền Thờ thánh tẩy mình, và báo hạn chót những ngày thánh tẩy (của họ), đến lúc ông phải dâng lễ vật cho mỗi người.

4. Phaolô Bị Bắt Tại Yêrusalem

Phaolô bị bắt

²⁷ Khi đã sắp mãn bảy ngày, những người Do Thái quê ở Tiểu Á thấy ông trong Ðền Thờ, thì xách động dân chúng tất cả và tra tay trên ông, ²⁸ mà la lên: "Ðồng bào Israel, xin tiếp cứu! Này đây con người hằng dạy cho mọi người mọi nơi, chống lại dân, chống lại Lề luật, chống lại Nơi này! Hắn còn đưa cả người Hi Lạp vào Ðền Thờ, và đã làm cho nơi Thánh này ra uế tục". ²⁹ Ấy là vì trước đó họ thấy Trophim ngườii Êphêsô ở với ông trong thành, nên họ cho rằng Phaolô đã đưa vào Ðền thờ.

³⁰ Tất cả thành sôi nổi, và dân chúng ồ ạt chạy đến. Họ túm lấy Phaolô, lôi ông ra khỏi Ðền thờ và ngay đó cửa Ðền thờ đóng lại. ³¹ Ðang khi họ tìm cách giết ông, thì có người tình báo lên viên trưởng cơ: "Loạn lớn khắp cả Yêrusalem!" ³² Tức thì viên này huy động quân binh với bách quản xông vào đám dân. Dân chúng thấy trưởng cơ và quân binh thì thôi đánh đập Phaolô. ³³ Bấy giờ viên trưởng cơ lại gần bắt Phaolô, và cho lịnh lấy hai xiềng trói lại, và hỏi cho biết là ai và đã làm gì. ³⁴ Trong dân chúng, người ta la lối, người thế này, kẻ thế khác. Vô phương biết được đích xác điều gì giữa huyên náo như thế, nên ông đã cho lịnh dẫn Phaolô vào đồn. ³⁵ Khi đến tầng cấp, lính đã phải nâng bổng ông lên, vì dân chúng dữ tợn quá. ³⁶ Dân chúng cả đám theo sau kêu la: "Giết nói đi!"

³⁷ Khi sắp bị đem vào đồn, Phaolô nói với viên trưởng cơ: "Ngài ban phép: tôi thưa ngài vài điều". Viên trưởng cơ mới nói: "Ông biết tiếng Hi Lạp? ³⁸ Vậy ra ông không phải là tên Ai Cập, trước đây ít lâu đã dấy loạn và kéo theo mình vào sa mạc bốn ngàn thích khách sao?" ³⁹ Phaolô nói: "Tôi là một người Do Thái, quê tại Tarsô, xứ Kilikia, công dân một thành không phải là không tên tuổi. Thỉnh cầu ông cho phép tôi nói với dân". ⁴⁰ Ông ấy cho phép thì Phaolô đứng nơi từng cấp, vẫy tay làm hiệu cho dân. Mọi người yên lặng như tờ, và ông dùng tiếng Hipri mà ngỏ lời với họ:

Chương 22

Diễn từ của Phaolô trong sân Ðền thờ

¹ "Cùng anh em đồng bào,

thưa các bậc phụ huynh,

xin nghe lời thanh minh của tôi đấy trước mặt các ông".

² -- Nghe ông nói với họ bằng tiếng Hipri quê nhà, họ càng giữ yên lặng hơn nữa. Ông nói:

³ "Tôi là người Do Thái, sinh tại Tarsô, xứ Kilikia, đã được nuôi nấng trong thành này, đã thụ giáo dưới chân Gamaliel, rập theo khuôn phép nhặt nhiệm của Lề luật cha ông, nhiệt tầm thờ Thiên Chúa, cũng như các ông hết thảy ngày hôm nay. ⁴ Tôi đã bắt bớ đạo này, đến giết chóc cũng không từ, xiềng xích và tống giam đàn ông đàn bà. ⁵ nhưng Thượng tế cùng toàn thể hàng niên trưởng chứng được tôi. Tôi cũng đã được các ngài cho cầm trát tư cho đồng bào, mà lên đường đi Ðama, để bắt trói những người ở đó và giải về Yêrusalem mà trừng trị.

⁶ "Số là dọc đàng, khi tôi gần tới Ðama, thì vào lối giữa trưa, thình lình tự trời, một ánh sáng chói lọi loé rạng bao lấy tôi, ⁷ và tôi ngã xuống nền đất, và nghe có tiếng nói với tôi:

- Sa-ul, Sa-ul, tại sao ngươi bắt bớ Ta?

⁸ Tôi đáp:

- Thưa Ngài, Ngài là ai?

Và Ngài nói cùng tôi:

- Ta là Yêsu Nazaret, ngươi đang bắt bớ.

⁹ Những người đi với tôi có thấy ánh sáng, nhưng họ không nghe tiếng Người nói với tôi. ¹⁰ Tôi nói:

- Lạy Chúa, tôi phải làm gì?

Và Chúa nói cùng tôi:

- Chỗi dậy mà vào Ðama. Ở đó, sẽ nói cho ngươi mọi điều đã định cho ngươi làm.

¹¹ "Bởi tôi không còn thấy được, lòa vì ánh quang của sự sáng kia, nên tôi đã được các người đi với tôi dắt tay vào Ðama.

¹² "Có Hananya, một người đạo đức chiếu theo Lề luật, và được chứng chỉ nơi mọi người Do Thái sở tại, ¹³ ông đến gặp tôi, và đứng bên tôi, ông nói:

- Anh Sa-ul, anh được thấy lại!

Và ngay giờ ấy, tôi đã được thấy lại.

¹⁴ Ông lại nói:

- Thiên Chúa của cha ông chúng ta đã tiền định cho anh được biết thánh ý Người và được thấy Ðấng Công Chính và nghe tiếng xuất tự miệng Ngài; ¹⁵ vì anh sẽ là chứng tá cho Ngài trước mặt mọi người về các điều anh đã thấy, đã nghe. ¹⁶ Và bây giờ, sao còn lần lữa? Hãy chỗi dậy chịu thanh tẩy và rửa mình cho sạch các tội của anh, miệng kêu khấn Danh Ngài.

¹⁷ "Xảy ra là khi tôi về Yêrusalem, và cầu nguyện trong Ðền thờ, tôi đã được ngất trí, ¹⁸ và được thấy Ngài phán bảo tôi:

- Hãy ra mau khỏi Yêrusalem, vì chúng sẽ không đón nhận chứng của ngươi về Ta.

¹⁹ "Tôi mới nói:

- Lạy Chúa, họ biết lắm: chính tôi đã bỏ tù và đánh đòn khắp các hội đường những kẻ tin vào Chúa; ²⁰ và khi người ta đổ máu Stêphanô, chứng tá của Người, thì chính tôi đã có mặt và tán đồng, cùng canh giữ áo cho những kẻ giết ông.

²¹ "Nhưng Ngài phán bảo tôi:

- Hãy đi! Vì Ta sẽ sai người đi xa, đến với dân ngoại".

Phaolô, công dân Rôma

²² Họ đã nghe ông cho đến lời ấy. Bấy giờ họ lại gióng tiếng kêu rằng: "Giết cái giống ấy đi khỏi mặt đất! Vì nó không đáng sống nữa!" ²³ Và họ gào thét, xé áo, tung bụi lên trên không. ²⁴ Viên trưởng cơ mới cho lính điệu ông vào đồn, và truyền tra tấn bắt ông khai cho biết vì cớ gì mà họ dứt lác ông như thế.

²⁵ Họ vừa căng nọc ông ra thì Phaolô nói cùng viên bách quản đứng bên: "Xin hỏi ông, một công dân Rôma, khi chưa được xét xử, các ông có quyền tra tấn không?" ²⁶ Nghe vậy, viên bách quản liền đi gặp trưởng cơ mà báo cáo rằng: "Ngài định làm sao bây giờ, vì đương sự lại là công dân Rôma!" ²⁷ Trưởng cơ đi đến nói với Phaolô: "Hãy nói cho tôi biết: Ông là công dân Rôma sao?" Ông đáp: "Phải!" ²⁸ Trưởng cơ nói lại: "Tôi phải tốn bao nhiêu bạc mới mua được quyền ấy!" Phaolô mới nói: "Còn tôi, thì tự bẩm sinh!" ²⁹ Lập tức những người soạn sửa tra tấn ông rút lui; còn viên trưởng cơ thì lo sợ, vì biết ông là công dân Rôma và mình đã xiềng trói lại.

Phaolô ra trước mặt công nghị

³⁰ Hôm sau, vì muốn biết đích xác người Do Thái cáo Phaolô tội gì, thì ông đã cho cởi trói, và truyền lịnh cho các thượng tế cùng toàn thể Công nghị nhóm họp lại; rồi ông cho điệu Phaolô vào mà đặt trước mặt họ.

Chương 23

¹ Phaolô nhìn thẳng Công nghị và nói: "Thưa quí vị đồng bào, với một lương tâm hết sức ngay lành, tôi đã đi đứng trước mặt Thiên Chúa cho đến ngày nay". ² Thượng tế Hananya truyền cho các kẻ hầu cận ông vả miệng Phaolô. ³ Bấy giờ, Phaolô nói lại: "Vách tô vôi kia, Thiên Chúa đánh phạt ngươi! Người ngồi để xét xử ta chiếu theo Lề luật, thế mà chẳng đếm xỉa đến luật lệ, ngươi truyền đánh vả ta!" ⁴ Các kẻ hầu cận mới nói: "Ông dám nhục mạ vị Thượng tế của Thiên Chúa sao?" ⁵ Phaolô đáp lại: "Thưa chư huynh, ấy tôi không được biết đó là Thượng tế! Vì quả có viết rằng: Ðầu mục dân ngươi, ngươi chớ chúc dữ!"

⁶ Phaolô biết rằng một phần là bè Sađóc, và một phần là Biệt phái, nên ông kêu lên trong Công nghị: "Thưa quí vị đồng bào, tôi là Biệt phái, con của Biệt phái, tôi bị ra tòa vị mối hi vọng tức là sự sống lại từ cõi chết". ⁷ Ông vừa nói thế, thì xô xát liền xảy ra giữa Biệt phái và phe Sađóc, và đám hội bị phân bè. ⁸ Vì phe Sađóc quyết không có sống lại, không có Thiên Thần hay ma quỉ gì cả, còn Biệt phái lại tin tất cả các điều ấy. ⁹ Tiếng la lối ầm lên, có những ký lục thuộc cánh Biệt phái chỗi dậy gây gỗ bảo rằng: "Chúng tôi không thấy chút gì trái nơi đương sự. Biết đâu đã có vị linh thiêng hay Thiên thần phán bảo ông ấy?" ¹⁰ Cuộc xô xát đã đến độ trầm trọng, viên trưởng cơ sợ Phaolô bị họ xâu xé, thì sai binh đội xuống giựt ông khỏi đám họ mà dẫn về đồn.

¹¹ Ðêm tiếp đến, Chúa hiện ra với ông mà phán: "Hãy vững lòng! Ngươi đã làm chứng về Ta ở Yêrusalem thế nào, ngươi cũng phải làm chứng như vậy ở Rôma nữa".

Do Thái âm mưu. Phaolô bị dẫn xuống Kaisaria

¹² Sáng ngày ra, người Do Thái bàn kế lập mưu và thề rủa mình không ăn không uống, bao lâu chưa giết được Phaolô. ¹³ Hơn bốn mươi người đã dự vào cuộc âm mưu ấy. ¹⁴ Họ đi gặp các thượng tế và hàng niên trưởng và nói: "Chúng tôi đã rủa thề tuyên thệ buộc mình không được nếm một chút gì bao lâu chưa giết được Phaolô. ¹⁵ Vậy bây giờ xin các ngài cùng với Công nghị thông báo cho viên trưởng cơ, xin ông cho điệu hắn đến với các ngài, dường như để tra xét vụ hắn chu đáo hơn. Còn chúng tôi đây, chúng tôi chuẩn bị sẵn sàng để hạ sát hắn trước khi hắn tới gần". ¹⁶ Nhưng người con của em gái Phaolô nghe biết mưu mô, thì đã ngang qua vào đồn báo tin cho Phaolô. ¹⁷ Phaolô mời một viên bách quản đến và nói: "Xin ông dẫn anh thanh niên này đến gặp vị trưởng cơ, vì nó có điều phải báo cho ngài biết". ¹⁸ Vậy viên ấy đã đem nói theo mình và dẫn tới gặp viên trưởng cơ mà trình rằng: "Tù nhân Phaolô mời tôi và xin dẫn anh thanh niên này đến gặp ngài, hắn có điều muốn thưa với ngài". ¹⁹ Viên trưởng cơ vồn vã nắm tay nó, dẫn riêng ra một nơi mà hỏi: "Em cón tin gì muốn báo cho ta biết?" ²⁰ Nó nói: "Người Do Thái đã cùng nhau lập mưu xin ngài ngày mai cho điệu Phaolô đến Công nghị dường như để tra xét chu đáo hơn về vụ ông Phaolô. ²¹ Vậy xin ngài đừng nghe họ. Quả tình có đến hơn bốn mươi người chực ám hại ông (Phaolô): họ đã thề rủa mình không ăn không uống bao lâu chưa hạ sát được ông ấy; và nay họ đã sẵn, chỉ còn chờ ngài nhận lời". ²² Vậy viên trưởng cơ cho thanh niên kia lui về và truyền rằng: "Không được nói với ai là em đã tiết lộ cho ta các điều này".

²³ Rồi ông cho gọi hai người trong hàng bách quản và bảo: "Các ông chuẩn bị sẵn sàng hai trăm lính để đi Kaisaria, và bảy mươi kỵ mã, và hai trăm khinh binh, đúng chín giờ tối nay. ²⁴ Các ông cũng hãy cho dọn ngựa lừa cho Phaolô cỡi, cho ông ấy được bình an vô sự đến cùng trấn thủ Fêlix".

²⁵ Rồi ông thảo bức thư, lời lẽ thế này:

²⁶ Clauđiô Lysia trân trọng kính chào Ngài trấn thủ Fêlix.

²⁷ "Ðượng sự đã bị người Do Thái vây bắt và sắp hạ sát, thì tôi cùng đội quân đã xông đến kịp và giựt lại được, vì hay rằng đương sự là công dân Rôma. ²⁸ Muốn biết tội trạng họ muốn kiện đương sự, tôi đã cho điệu ra trước Công nghị của họ. ²⁹ Tôi nhận thấy rằng người ta bắt tội đương sự chỉ vì những tranh luận trên luật lệ của họ, chứ thực không có tôi gì đáng chết, hay bị cấm cố. ³⁰ Ðược mật tin là sẽ có vụ mưu sát đương sự, nên tôi xin tống đạt tới Ngài ngay, và tin cho bên nguyên đến trước tòa ngài mà đầu đơn thưa kiện".

³¹ Tuân lịnh, lính tráng đã lĩnh Phaolô mà đưa đến Antipatri trong đêm tối. ³² Hôm sau họ để kỵ binh ra đi với ông, còn họ thì lui về đồn. ³³ Ðến Kaisaria, toán kỵ binh đệ trình thư cho trấn thủ, và trình diện Phaolô với ông. ³⁴ Duyệt thư xong, ông hỏi Phaolô thuộc tỉnh hạt nào. Khi đã biết là tỉnh Kilikia, ông nói: ³⁵ "Tôi sẽ xét vụ ông, khi nguyên cáo có mặt". Ðoạn ông truyền giam Phaolô vào phủ đường Hêrôđê.

Chương 24

5. Phaolô Bị Giam Tại Kaisaria

Phaolô dưới quyền Fêlix

¹ Năm ngày sau, Thượng tế Hananya xuống làm một với ít vị niên trưởng và trạng sư Tetrullô, và họ đã vào yết kiến trấn thủ thưa kiện Phaolô. ² Phaolô bị kêu lên hầu tòa, vì Tetrullô bắt đầu cáo trạng rằng:

"Ðược sống trong cảnh thanh bình thịnh vượng nhờ ngài, cùng nhờ những cải cách đã được thực thi trên dân tộc này, nhờ sự quan phòng của ngài, ³ mọi thời và mọi nơi, thưa Ngài Fêlix, chúng tôi cung thừa nghinh đón lấy với tất cả lòng tri ân. ⁴ Nhưng để khỏi dài dòng làm phiền ngài, tôi xin ngài nghe ít lời vắn tắt này với lòng khoan hậu ngài vốn có.

⁵ "Chúng tôi đã bắt gặp tên này như đồ dịch tả, gây rối loạn với hết thảy các người Do Thái trong thiên hạ, và là đầu nậu bè Nazara. ⁶ Hắn đã mưu định phạm thánh trên Ðền Thờ, thì chúng tôi bắt được [và đã muốn xử hắn chiếu theo Luật của chúng tôi. ⁷ Nhưng trưởng cơ Lysia đã sấn đến dùng bạo lực mà giựt hắn khỏi tay chúng tôi, ⁸ và truyền cho những người cáo tội hắn phải đến trước tòa ngài]. Tra hỏi hắn về hết các việc này, chính ngài cũng minh đạt được các khoản cáo trạng của chúng tôi".

⁹ Người Do Thái tán đồng, và khăng khăng cố quyết là có thực như vậy.

¹⁰ Trấn thủ ra dấu cho nói, thì Phaolồ đáp lại:

"Biết rằng đã từ lâu năm ngài từng xét xử dân tộc này, nên tôi được vững tâm mà biện hộ về vụ của tôi. ¹¹ Chính ngài cũng có thể minh đạt được rằng kể từ ngày tôi lên chầu lễ tại Yêrusalem, thời gian tính không quá mười hai ngày. ¹² Vả lại họ đã không hề gặp tôi đàm luận với ai trong Ðền Thờ, hoặc là xách động dân chúng nơi các hội đường hay trong thành phố. ¹³ Họ cũng không thể viện chứng được cho các điều hiện giờ họ đang cáo tôi".

¹⁴ "Nhưng tôi thú thật với ngài điều này là: noi theo Ðạo, mà họ gọi là một bè phái, tôi phụng thờ Thiên Chúa của tổ tiên, tin mọi điều viết trong Lề Luật và nơi các tiên tri, ¹⁵ đặt niềm hi vọng vào Thiên Chúa, hi vọng mà chính họ cũng ngóng đợi, là sẽ có cuộc sống lại cho người lành và kẻ dữ. ¹⁶ Vì lẽ đó mà tôi tu thân cố sao để có một lương tâm vô phương trách cứ, trước mặt Thiên Chúa và người ta, trong mọi sự.

¹⁷ "Sau bao năm trời, nhân việc đem của làm phúc cho dân tộc tôi và dâng của lễ, tôi mới ghé lại. ¹⁸ Nhân đó, họ đã gặp tôi đang lo thánh tẩy trong Ðền thờ, chứ không phải với dân chúng hay đám gây rối nào, ¹⁹ họ tức là ít người Do Thái Tiểu Á, đáng lẽ ra họ phải có mặt đây, trước tòa ngài, mà thưa kiện tôi, thảng họ hoặc có gì bất bình với tôi. ²⁰ Hay là những người hiện có mặt đây, xin hãy nói thử họ đã thấy gì là bất chính, khi tôi đứng trước Công nghị, ²¹ họa chăng là nơi lời độc nhất này, tôi đã kêu lên lúc đứng giữa họ: Chính vì sự Sống lại của kẻ chết, mà hôm nay tôi bị ra tòa trước mặt các ông".

Thời bị giam tại Kaisaria

²² Fêlix vì biết tường tận về Ðạo nên ông hoãn lại vụ án, mà rằng: "Khi nào trưởng cơ Lysia xuống, ta sẽ xử vụ các người". ²³ Rồi ông truyền cho viên bách quản đem giam Phaolô, nhưng cho hưởng nhiều điều dễ dãi, và đừng ngăn cấm những người thân cận đến giúp đỡ ông.

²⁴ Ít ngày sau, Fêlix đến làm một với vợ là Ðrusilla, một người Do Thái, và cho triệu Phaolô đến, và ông đã nghe Phaolô nói về lòng tin vào Ðức Kitô Yêsu. ²⁵ Nhưng khi ông đàm luận về đức công chính, sự tiết dục, và cuộc phán xét sẽ đến, thì Fêlix đâm sợ mà đáp lại: "Bây giờ, thôi, ông tạm lui về. Khi nào thuận dịp, tôi sẽ cho gọi ông đến". ²⁶ Một trật, ông cùng trông Phaolô đút tiền cho ông, bởi đó mà ông lân la cho mời Phaolô đến luôn mà chuyện vãn.

²⁷ Mãn hai năm, Fêlix có Porkiô Festô đến thay thế. Nhưng muốn làm mát lòng người Do Thái, Fêlix cứ để Phaolô bị giam tù.

Chương 25

Phaolô kháng cáo lên Hoàng đế

¹ Vậy sau khi Festô đã nhậm chức trên tỉnh hạt, thì ba ngày sau, ông bỏ Kaisaria lên Yêrusalem. ² Các thượng tế và các kỳ hào dân Do Thái đến yết kiến ông thưa kiện Phaolô. Họ khẩn khoản với ông, ³ xin một ơn có hại cho Phaolô, là cho gửi lại Phaolô về Yêrusalem, để lập mưu hạ sát ông ta dọc đường. ⁴ Nhưng Festô đáp lại phải để giam Phaolô ở Kaisaria; nhưng kíp đây ông sẽ trẩy đi. ⁵"Vậy, ông nói, những ai có quyền trong các ông, thì hãy xuống cùng một lượt, và nếu đương sự có làm gì phi pháp, thì cứ việc truy tố".

⁶ Sau khi đã lưu lại nơi họ không quá tám hay mười ngày, ông xuống Kaisaria; và hôm sau ông ngồi tòa và truyền điệu Phaolô đến. ⁷ Phaolô đến rồi, thì những người Do Thái từ Yêrusalem xuống vây quanh ông, mà buộc cho ông đủ thứ tội trạng, vừa nhiều vừa nặng, nhưng họ không có sức viện được chứng nào. ⁸ Phaolô tự biện hộ: "Tôi không có tội nào đối với Lề luật Do Thái hay Ðền thờ, hoặc là Hoàng đế". ⁹ Festô muốn làm mát lòng người Do Thái thì đáp lời, ông nói với Phaolô rằng: "Ông có muốn lên Yêrusalem để được xử ở đó về vụ này dưới quyền ta không?" ¹⁰ Nhưng Phaolô nói: "Tôi ra tòa của Hoàng đế, tôi phải được xử ở đó. Tôi không hề làm gì nên tội hại người Do Thái, như chính ngài cũng minh đạt lắm rồi. ¹¹ Giả như tôi có tôi, và đã làm gì đáng chết, thì tôi không cầu xin để thoát chết. Nhưng nếu kỳ thực, mọi điều họ tố cáo tôi đây, thảy đều vô bằng cả, thì không ai có quyền thí mặc tôi cho họ. Tôi kháng cáo lên Hoàng Ðế!" ¹² Bấy giờ, sau khi đã bàn với hội đồng tư vấn, Festô trả lời: "Ông đã kháng cáo lên Hoàng đế, ông sẽ ra tòa của Hoàng Ðế".

¹³ Ít ngày trôi qua, vua Agrippa cùng với Bêrêkinê ghé Kaisaria chào mừng Festô. ¹⁴ Bởi họ lưu lại đó nhiều ngày, Festô mới đem vụ Phaolô trình bày với nhà vua, mà rằng: "Ðây có một người, ông Fêlix còn để lại giam tù. ¹⁵ Khi tôi đến Yêrusalem, các thượng tế và hàng niên trưởng Do Thái yết kiến tôi thưa kiện y, và thỉnh cầu tôi kết án y; ¹⁶ Tôi mới trả lời cho họ rằng:

- Người Rôma không có lệ thí bổng ai, trước khi bị cáo ra đối chất với nguyên cáo, và có cơ hội thanh minh trên cáo trạng.

¹⁷ Vậy họ đã đến đây làm một với tôi. Không chút trì hoãn, ngay hôm sau, tôi đã ngồi tòa và truyền điệu đương sự đến. ¹⁸ Các nguyên cáo đứng quanh y đã chẳng nêu lên được một tội trạng nào thuộc những trọng tội tôi đã dự tưởng. ¹⁹ Ðó chỉ là ít tranh luận giữa họ và y về sùng bái, và về một Yêsu nào đó đã chết, nhưng Phaolô cố quyết là vẫn sống. ²⁰ Phân vân không biết nghĩ sao về việc tranh luận đó, tôi đã hỏi y có muốn đi Yêrusalem để được xét xử về các điều ấy không. ²¹ Nhưng bởi Phaolô kháng cáo, xin được dành Ðức Khâm thượng duyệt án, tôi đã truyền giam y đợi tôi đệ nạp lên tòa Hoàng Ðế". ²² Agrippa nói cùng Festô: "Tôi cũng mong được nghe y nói". - "Thì ngày mai, Festô nói, ngài sẽ nghe y".

Festô trình diện Phaolô

²³ Hôm sau, Agrippa và Bêrênikê đến một cách linh đình trọng thể, và bước vào sảnh đường làm một với các viên trưởng cơ, các bậc vị vọng trong đô thị. Theo lời Festô truyền, người ta đưa Phaolô đến. ²⁴ Và Festô nói: "Thưa Hoàng thượng Agrippa, trình quí vị hiện diện đây với chúng tôi, các ngài trông thấy đó, con người mà tất cả cộng đồng Do Thái đã đến yết kiến với tôi ở Yêrusalem, cũng như ở đây, kêu la rằng không được cho y sống nữa. ²⁵ Phần tôi, tôi đã nhận thấy rằng đương sự đã kháng cáo lên Ðức Khâm thượng, thì tôi đã định sẽ đệ đạt. ²⁶ Về vụ của đương sự, tôi không có gì đích xác để sớ tâu lên chúa thượng, vì lẽ đó, tôi đã cho đương sự xuất trình trước mặt quí vị, và nhất là ngài, thưa Hoàng thượng Agrippa, ngõ hầu sau khi đã điều tra, tôi sẽ có gì mà thảo sớ. ²⁷ Vì thiết tưởng đệ đạt tù nhân mà lại không minh thị cáo trạng thì thực là phi lý".

Chương 26

Phaolô biện hộ trước Festô và Agrippa

¹ Vậy Agrippa nói cùng Phaolô: "Nhà ngươi được phép thanh minh". Bấy giờ Phaolô giương tay và biện hộ:

² "Về mọi điều tôi bị người Do Thái tố cáo, thưa Hoàng thượng Agrippa, tôi kể mình là có diễm phúc được phân trần ngày hôm này, trước mặt ngài, ³ nhất là vì ngài thông đạt được tất cả các lệ truyền và tranh luận giữa người Do Thái. Bởi vậy, tôi xin ngài lấy đại lượng nghe tôi.

⁴ "Ðời tôi từ lúc thiếu thời đã sống từ đầu trong dân tộc tôi ngay ở Yêrusalem, mọi người Do Thái đều hay biết. ⁵ Họ đã biết tôi trước từ lâu rồi - nếu họ muốn làm chứng - ấy là tôi đã sống theo phái nhặt nhiệm nhất trong tôn giáo chúng tôi, như một Biệt phái. ⁶ Và bây giờ đây, tôi có phải ra tòa, thì âu cũng là vì mối hi vọng đặt trên lời hứa Thiên Chúa đã ngỏ với cha ông chúng tôi, ⁷ lời hứa mà Mươi hai họ chúng tôi những trông đạt đến, trong khi nhiệt liệt thờ Chúa đêm ngày. Ấy chính vì hi vọng đó mà tôi bị người Do Thái cáo tội, thưa Hoàng thượng. ⁸ Tại sao trong các ngài, người ta lại coi như không thể tin được việc Thiên Chúa cho người chết sống lại?

⁹ "Phần tôi, xưa kia đã nghĩ là phải dùng mọi phương chống lại Danh Yêsu Nazaret. ¹⁰ Ðó là điều tôi đã làm ở Yêrusalem, dùng quyền các thượng tế đã ủy cho, tôi đã nhốt khá nhiều người trong các thành vào các ngục thất; họ mà bị án tử, tôi liền lên tiếng chấp thuận. ¹¹ Bao phen tôi đã rảo khắp hết các hội đường để trừng trị họ, cố bắt họ phải lộng ngôn phạm thượng; hết mực điên cuồng, tôi đã ruổi theo bắt bớ họ mãi đến cả các thành bên ngoài nữa.

¹² "Nhân đó, tôi đã trẩy đi Ðama, với ủy quyền và bài sai của các thượng tế. ¹³ Trên đàng, vào khoảng giữa trưa, thưa Hoàng thượng, tôi đã thấy tự trời một ánh sáng vượt quá mặt trời chói lọi, loé rạng bao lấy tôi và các bạn đồng hành. ¹⁴ Và trong khi chúng tôi hết thảy bổ nhào xuống đất, thì tôi nghe có tiếng nói cùng tôi bằng tiếng Hipri:

- Sa-ul, Sa-ul, tại sao ngươi bắt bớ Ta? Ðòn xóc dí sau, đá lại thì khốn!

¹⁵ Tôi mới nói:

- Thưa Ngài, Ngài là ai?

Và Chúa đã phán:

- Ta là Yêsu, ngươi đang bắt bớ! ¹⁶ Nhưng hãy chỗi dậy, đứng thẳng chân ngươi! Vì Ta hiện ra cho ngươi, là để tuyển lựa ngươi làm thủ hạ, và làm chứng tá về các điều ngươi đã thấy, và về các điều Ta sẽ tỏ cho ngươi. ¹⁷ Ta sẽ giựt ngươi thoát khỏi dân và các dân ngoại: Ta sai ngươi đến với chúng, ¹⁸ để mở mắt chúng, cho chúng bỏ tối tăm và quay về về sự sáng; bỏ quyền lực Satan, về cùng Thiên Chúa, ngõ hầu được lĩnh ơn tha tội, và hưởng phần giữa hàng những kẻ được tác thành, nhờ lòng tin vào Ta.

¹⁹ "Bởi đó, thưa Hoàng thượng Agrippa, tôi đã không cưỡng lại thị kiến bởi trời; ²⁰ trái lại, cho những người ở Ðama trước tiên, rồi ở Yêrusalem, và trong toàn cõi Yuđê, cùng cho các dân ngoại, tôi rao giảng là phải hối cải và trở lại cùng Thiên Chúa, và thực thi những việc xứng với lòng hối cải. ²¹ Vì lẽ đó mà những người Do Thái túm bắt tôi trong Ðền Thờ, đã tính hạ thủ tôi. ²² Vậy nhờ ơn Thiên Chúa phù hộ, tôi đã kiên trì cho đến ngày nay mà đoan chứng trước mặt kẻ bé và người lớn, không hề nói gì khác, ngoài những điều các tiên tri và Môsê đã tuyên bố sẽ xảy đến, ²³ tức là Ðức Kitô phải chịu khổ nạn, và là người thứ nhất trong kẻ chết sống lại, Ngài sẽ loan báo sự sáng cho dân và các dân ngoại!"

Phản ứng của thính giả

²⁴ Ông còn đang biện hộ lời lẽ như thế, thì Festô nói lớn tiếng: "Phaolô! Ông điên mất rồi! Chữ nghĩa nhiều quá đã làm ông loạn óc!" ²⁵ Nhưng Phaolô đáp lại: "Tôi không điên đâu, thưa ngài Festô, nhưng tôi tuyên bố những lời sự thật, theo lẽ lương tri. ²⁶ Vả lại Hoàng thượng đây cũng tường các điều ấy, ngài mà tôi dám dạn dĩ hầu chuyện đây: tôi chắc được rằng trong các điều ấy, không có gì lại là kín ẩn đối với ngài; vì chưng việc này đã không xảy ra nơi một xó kín. ²⁷ Thưa Hoàng thượng Agrippa, ngài có tin các tiên tri không? Tôi biết là ngài tin!" ²⁸ Agrippa đáp lại với Phaolô: "Chỉ một ít nữa, là nhà ngươi đã thuyết phục được ta đóng bộ tín đồ của Kitô rồi!" ²⁹ Nhưng Phaolô: "Tôi nguyện xin cùng Thiên Chúa: ước gì, ít hay nhiều bất kể, chẳng những ngài, mà là hết thảy mọi người nghe tôi hôm nay được phúc nên như tôi, trừ ra những xiềng xích này!"

³⁰ Mọi người đứng dậy, nhà vua, trấn thủ, Bêrênikê, và cả cử tọa xung quanh họ. ³¹ Và lúc họ lui ra, họ bàn tán cùng nhau rằng: "Ðương sự hẳn không làm gì đáng phải tử hình hay tù tội!" ³² Còn Agrippa thì nói với Festô: "Tha bổng đương sự cũng được đấy, nếu y đã chẳng kháng cáo lên Hoàng đế".

Chương 27

6. Hành Trình Ði Rôma Ðắm Tàu

Khởi hành

¹ Khi đã quyết định cho chúng tôi vượt biển đi Ý Ðại Lợi, thì người ta giao Phaolô và những tù nhân khác cho viên bách quản tên là Giuliô, thuộc cơ binh Khâm thượng. ² Lên một chiếc thuyền Ađramyttium sắp trẩy đến các địa điểm thuộc giới phận Tiểu Á, chúng tôi đã khởi hành; có Aristarkhô, người Makêđonia, thành Thessalonikê, cùng đi với chúng tôi. ³ Hôm sau, chúng tôi ghé lại Siđôn. Giuliô đã xử nhân đạo với Phaolô, là cho phép ông đi gặp những người thân, nhờ họ săn sóc giúp đỡ. ⁴ Bỏ đó ra khơi, chúng tôi đã lồng theo đảo Kyprô, vì có gió ngược. ⁵ Cho thuyền chạy dọc theo hải phận Kilikia và Pamphylia, chúng tôi đã cập bến ở Myra, xứ Lykia. ⁶ Ở đây viên bách quản tìm ra một chiếc thuyền Alêxanđria vượt qua Ý Ðại Lợi, ông đã cho chúng tôi sang thuyền ấy. ⁷ Nhiều ngày, thuyền chạy rất chậm, và vất vả lắm mới đến lưng chừng đảo Kniđô, nhưng gió nghịch không cho phép chúng tôi cập bến, chúng tôi lại lồng theo đảo Krêta, hướng đến mũi Salmônê. ⁸ Vất vả men theo bờ, chúng tôi đã đến nơi gọi là Bến Lành, gần đó có thành Lasêa.

Cơn bão. Ðắm tàu

⁹ Vì một thời gian khá lâu đã qua đi mất, và hàng hải đã nên hiểm nghèo, bởi đã quá Ngày Chay rồi nên Phaolô khuyên họ, ¹⁰ rằng: "Này các ông, tôi nhận thấy là đi biển thế này sẽ chuốc lấy phong ba và hại lớn, chẳng những về hàng hóa và con thuyền, mà còn cho cả sinh mạng chúng ta nữa". ¹¹ Nhưng viên bách quản tin theo người hoa tiêu cùng thuyền chủ, hơn là lời lẽ của Phaolô. ¹² Vậy vì cảng không được thuận cho việc lưu trú trong tiết đông, nên đại đa số đã đề nghị cho thuyền bỏ đó ra khơi, làm sao có thể ghé lại và qua tiết đông tại Phênix, hải cảng của đảo Krêta, trổ hướng Tây Nam và Tây Bắc.

¹³ Có cơn gió nồm thổi nhẹ, họ tưởng giữ vững được dự định nên họ đã nhổ neo và cố đi sát bờ đảo Krêta. ¹⁴ Nhưng chẳng bao lâu, tự trên đảo đốc thổi xuống một luồng bão, gọi là bão Gió may. ¹⁵Con thuyền bị cuốn đi, vô phương dương mũi chống lại gió, nên chúng tôi đành để mặc cho trôi dạt. ¹⁶ Nhờ chạy khuất gió, bên một đảo nhỏ, gọi là Kauđa, chúng tôi phải vất vả lắm mới có thể ghì lại được chiếc xuồng. ¹⁷ Nhấc nó lên rồi, người ta phải xử dụng đến những phương tiện cấp cứu, người ta phải đánh đai cho con thuyền; rồi sợ phải giạt vào cồn cát Sytri, người ta đã thả neo cày, rồi cứ để giạt trôi đi. ¹⁸ Nhưng chúng tôi vẫn bị bão dữ dội, nên hôm sau, người ta phải rở hàng hóa liệng đi, ¹⁹ và ngày thứ ba, người ta lại phải tự tay quăng cả thuyền cụ nữa. ²⁰ Suốt nhiều ngày, mặt trời và tinh sao không ló hiện, trong khi cơn bão khốc liệt cứ hoành hành; mọi tia hi vọng của chúng tôi trông thoát nạn đã tiêu tan dần hết.

²¹ Mọi người bỏ ăn nhiều ngày; bấy giờ Phaolô đứng dậy giữa họ và nói: "Này các ông, đáng lẽ phải nghe tôi là đừng bỏ Krêta ra đi, kẻo mà chuốc lấy cái nông nỗi và sự thiệt hại này. ²² Nhưng thôi, bây giờ tôi khuyên các ông hãy vững tâm; vì về sinh mạng, sẽ không ai trong các ông bị tổn thất, có mất mát, thì duy có con thuyền đó thôi. ²³ Vì đêm qua, có thần sứ của Thiên Chúa Ðấng tôi tùy thuộc và phụng thờ, đã hiện ra cho tôi, ²⁴ và bảo:

- Phaolô, đừng sợ! Ngươi phải ra trước tòa Hoàng đế; và này: sinh mạng bạn thuyền của ngươi hết thảy, Thiên Chúa đã ban làm quà cho ngươi!

²⁵ "Bởi thế, xin các ông hãy vững tâm! Tôi tin ở Thiên Chúa là sẽ xảy ra đúng theo lời đã nói với tôi. ²⁶ Nhưng chúng ta sẽ bị mắc cạn vào một hòn đảo".

²⁷ Ðến đêm thứ mười bốn, trong khi chúng tôi đang trôi giạt trong biển Ađria, thì lối vào nửa đêm, thủy thủ nghe chừng như có đất tiến lại phía họ. ²⁸ Và họ đã dò thử đáy nước, thì thấy có hai mươi sải, và cách một chặp, dò thử lần nữa, thì thấy có mười lăm sải. ²⁹ Sở kẻo chúng tôi bị va vào hòn rạn, nên họ quăng xuống bốn neo phía đằng lái, và cầu khẩn mong cho ngày đến. ³⁰ Nhưng bọn thủy thủ tìm cách bỏ thuyền mà trốn; họ thả xuồng xuống biển, lấy nê là phải tới neo đằng mũi thuyền. ³¹ Phaolô mới nói với viên bách quản và lính tráng: "Nếu họ không ở lại trên thuyền thì các ông không thể thoát nạn đâu!" ³² Bấy giờ lính tráng chặt phăng thừng chão cột xuồng, cho nó rớt xuống trôi đi.

³³ Trong khi chờ ngày sắp đến, Phaolô khuyên mọi người dùng chút lương thực mà rằng: "Cho đến hôm nay là mười bốn ngày, những ngóng đợi mà các ông một mực không chịu ăn gì. ³⁴ Bởi vậy, tôi khuyên các ông dùng chút lương thực, vì đó là điều cần thiết để các ông có thể thoát nạn được: quả vậy, không ai trong các ông sẽ mất một sợi tóc nào trên đầu!" ³⁵ Nói thế rồi, ông cầm bánh tạ ơn Thiên Chúa trước mặt mọi người, đoạn bẻ ra bắt đầu ăn. ³⁶ Ðã được vững tâm, nên họ hết thảy đều đã dùng lương thực. ³⁷ Chúng tôi tất cả là hai trăm bảy mươi sáu nhân mạng trên thuyền. ³⁸ Ăn no rồi, người ta đổ lúa xuống biển cho thuyền được nhẹ bớt đi.

³⁹ Ngày đến, người ta không nhận ra được đất ấy, nhưng thấy một cái vũng có bãi, người ta bàn tính xem có thể đẩy thuyền vào bãi được không. ⁴⁰ Người ta tháo các neo cho chuồi xuống biển; một trật, người ta nới chão buộc các bánh lái ra, đoạn trương buồm cho gió thổi mà đâm thẳng vào bãi. ⁴¹ Nhưng lao phải bãi cạn giữa vũng, họ đã để thuyền mắc cạn, mũi thuyền giắt cứng không lay được nữa, còn đằng lái, vì đà quá mạnh, thì đã rã ra tan tành.

⁴² Lính tráng nảy ra ý định giết các tù nhân kẻo có người bơi được trốn đi. ⁴³ Nhưng viên bách quản vì muốn cứu Phaolô, thì đã ngăn cản bắt họ bỏ ý định ấy. Ông ra lịnh cho những ai có thể bơi được thì nhảy ùa xuống trước mà lội vào bờ, ⁴⁴ còn những người khác, kẻ thì nhờ ván trôi, người lại nhờ đồ vật của thuyền: Và như thế mọi người đã thoát nạn vào được trên đất.

Chương 28

7. Phaolô Ðến Rôma

Trên đảo Malta

¹ Thoát nạn rồi, chúng tôi mới biết đảo ấy gọi là Malta. ² Thổ dân đối xử với chúng tôi một cách nhân đạo phi thường. Họ nhen một đống lửa, và kéo chúng tôi hết thảy lại vì mưa xảy đến, và trời lại rét. ³ Phaolô vơ một mớ cành khô mà quăng vào đống lửa, thì một con rắn độc thấy nóng chui ra, và quấn vào tay ông. ⁴ Thổ dân thấy rắn lủng lẳng nơi tay ông, thì bảo nhau: "Ðã hẳn người này là một tên sát nhân thoát nạn biển, mà thần công lý cũng không dung cho sống!" ⁵ Còn ông, ông rũ con vật vào lửa mà chẳng bị hại gì cả, ⁶ họ lại chờ để thấy ông sưng phù lên, hay ngã lăn ra mà chết tươi đó. Nhưng chờ hồi lâu mà chẳng thấy gì bất thường xảy đến với ông, thì họ đổi ý mà bảo ông là một vị thần.

⁷ Xung quanh nơi ấy, có đồn điền thuộc "Ông Nhất" của đảo, tên là Publiô. Ông đã đón tiếp chúng tôi ba ngày và đã cho trú ngụ một cách rất hậu. ⁸ Xảy ra là ông thân sinh của Publiô bị cảm và đi ly , mà phải liệt giường. Phaolô đến thăm ông và cầu nguyện, đoạn đặt tay mà chữa lành ông. ⁹ Sự xảy ra làm cho các kẻ mắc phải ốm đau khác trong đảo cũng kéo nhau đến và họ cũng được chữa lành. ¹⁰ Và họ trọng đãi chúng tôi, ân cần hết cách; và khi rời bến, họ đã cung cấp những điều cần thiết.

Từ Malta đến Rôma

¹¹ Sau ba tháng; chúng tôi đã trẩy đi trên một chiếc thuyền Alêxanđria đã trú ngụ tại đảo trong tiết đông, hiệu Ðioscuri. ¹² Tạt ghé vào Syracusa, chúng tôi đã lưu lại đó ba ngày. ¹³ Rồi từ nơi ấy, men theo bờ, chúng tôi tiến đến Rêgiô. Và sau một ngày ở đó, nhờ có gió nam thổi, thì chỉ hai ngày sau, chúng tôi đã đến Putêôli. ¹⁴ Ở đây, chúng tôi tìm gặp được anh em, và chúng tôi đã được họ mời ở lại nơi họ bảy ngày. Và như vậy chúng tôi đã đến Rôma.

¹⁵ Từ Rôma, anh em hay tin về chúng tôi, thì ra đón chúng tôi mãi từ Chợ Appiô và Ba quán. Thấy họ, Phaolô tạ ơn Thiên Chúa và được thêm phấn chấn. ¹⁶ Khi chúng tôi vào Rôma, Phaolô được ở nhà riêng, cùng với người lính canh giữ ông.

Phaolô tiếp xúc với kiều bào Do Thái

¹⁷ Ba ngày sau, ông cho mời chung những người là đầu Do Thái đến. Họ đến thì ông nói cùng họ: "Thưa quí vị đồng bào, tôi đây, một tù nhân, dẫu tôi không làm gì chống lại dân tộc, hay trái với lệ truyền của tổ tiên; từ Yêrusalem, tôi đã bị nộp trong tay người Rôma. ¹⁸ Họ đã xét xử tôi, và muốn tha bổng, vì họ không thấy nơi tôi một tội trạng nào đáng phải tử hình. ¹⁹ Nhưng người Do Thái cự tuyệt, làm tôi bất đắc dĩ đã phải kháng cáo lên Hoàng Ðế, song không phải như thể tôi muốn cáo tội dân tôi. ²⁰ Vậy chính vì lẽ đó mà tôi đã mời các ông đến để giáp mặt và ngỏ đôi lời với các ông: nhân vì mối hy vọng của Israel mà tôi đã phải mang xiềng xích này".

²¹ Còn họ, họ nói với ông: "Chúng tôi không được thư từ gì về vụ của ông từ Yuđê gởi đến; cũng chẳng có đồng bào nào đã qua đây tư cho biết, hay mách lại điều gì nên tội cho ông. ²² Dám xin ông cho chúng tôi nghe biết ý kiến của ông, vì về bè ấy, thì chúng tôi được biết là đâu đâu cũng bị người chống đối".

Phaolô tuyên bố với Do Thái ở Rôma

²³ Họ hẹn ngày với ông, và họ đã đến gặp ông nơi quán trọ đông hơn trước. và ông đã trình bày cho họ, đoạn chứng về Nước Thiên Chúa, và viện Luật Môsê cùng các tiên tri mà tìm cách thuyết phục họ về Ðức Yêsu, tự sáng cho đến chiều. ²⁴ Có người thì ngã lẽ vì các lời ông nói, nhưng có kẻ thì không tin. ²⁵ Bất đồng ý kiến, họ chia tay ra về, trong khi Phaolô thốt ra một lời này nữa: "Ðúng thay lời Thánh Thần đã dùng tiên tri Ysaya mà nói cùng cha ông các người, rằng:

²⁶ Hãy đi gặp dân ấy và bảo:

Các ngươi có nghe cho lắm, mà cũng không hiểu,

các ngươi có nhìn lấy nhìn để, mà cũng không thấy,

²⁷ Vì lòng dân này đã ra chai đá:

Chúng đã nặng tai nghe,

chúng đã nhắm mắt lại,

kẻo mắt thấy được, tai nghe được,

lòng hiểu được, mà trở lại,

và Ta lại chữa chúng lành.

²⁸ Vậy xin các người biết rằng: Chính cho dân ngoại mà ơn cứu thoát này của Thiên Chúa đã được sai đến. Vì họ sẽ nghe!".

²⁹ [Ông nói thế rồi, thì người Do Thái đi ra, cùng nhau tranh luận kịch liệt].

Kết thúc

³⁰ Suốt cả "hai năm", ông đã lưu lại nơi nhà tư đã thuê; và ông tiếp đón hết mọi người vào gặp ông. ³¹ Ông rao giảng Nước Thiên Chúa và dạy về Chúa Yêsu Kitô, lòng đầy dạn dị không bị ngăn cấm.